پاچینکوی ژاپن
فرهنگ مدرن و توسعهی حیات دیجیتال در ژاپن با گسترش پدیدهی دیگری به نام پاچینکو همراه بوده است. پاچینکو ماشینی برای بازی و سرگرمی است که توپهای کوچک نقرهای از مشخصههای بارز این ماشینهاست. بازیکنان سطل یا جعبهای از این توپهای کوچک میخرند و در دستگاه میریزند و سپس اهرمی را میچرخانند که توپها را در مداری با مانعهای متنوع به حرکت درآورد به امید اینکه توپها به داخل دریچهای راه یابند و بازیکن برنده شود. برنده شدن در این بازی چندان تابع قانون و تکنیک نیست و اندکی بخت هم میخواهد که با بازیکنان یار باشد. بهطورکلی شرطبندی با پول نقد و قمار در ژاپن غیرقانونی است ( بروکس و دیگران، 2008) به همین دلیل در شرایط عادی و بدون پیمودن راههای پشت پرده بازیکنان از خرج کردن پولشان با این دستگاههای پاچینکو پول نقدی به دست نمیآورند، در مقابل در سالنهای پاچینکو اجناس مختلفی با قیمتهای متنوع موجود است که بازیکنان برنده به ازای قیمت توپهایی که به دست میآورند کالایی میگیرند.
آگاهی از اندازه بازاری که پاچینکو به خود اختصاص داده است نشان میدهد توزیع و گسترش آن چقدر میتواند به عنوان مؤلفهای هویتبخش در ژاپنِ امروز مورد توجه قرار بگیرد. اندازه بازار پاچینکو بر اساس آمار «کتاب سفید اوقات فراغت 2018» منتشره از سوی مرکز بهرهوری ژاپن[1] به عنوان شاخصی از اوقات فراغت، در سال 2018 م، 20.7 تریلیون ین محاسبه شده است (نیهون سِیسانسی هونبو، 2018: 3). سرمایه گذرای عظیمی که در صنعت بازی و سرگرمیهایی از این دست در ژاپن میشود باعث شده است از اقشار و گروههای سنی متنوع جذب این بازی بشوند و اوقات خود را در سالنهایی مملو از این دستگاهها بگذرانند. دستگاههایی که در ردیفهای منظمی چیده شدهاند و همزمان از هر دستگاه صداهای موزیکال متنوعی در حین بازی پخش میشود. این به معنی ترکیب صدها نوع صدا است که حاصلش سر و صدا و هیاهویی ناهنجار است، اما در نهایت برای هوادارانش محیط را هیجانانگیزتر میکند و گاه ممکن است ناخواسته ساعات زیادی را بدون آنکه با بغل دستیشان حرفی بزنند خیره به این دستگاهها در حال بازی به سر ببرند (هیرانو،2003: 7).
هنگامی که شخص روی صندلی راحتی جلوی دستگاه پاچینکو مینشینید به بازیکنی تبدیل میشود که تمام قضایای پیش از ورود به سالن را فراموش کرده و با تمرکز تمام به موانعی خیره شده است که توپهای کوچک نقرهای از روی آنها عبور میکنند. تعامل اجتماعی زیادی بین بازیکنان مشاهده نمیشود. همه بر روی "اینجا و اکنون" هر توپ تمرکز میکنند و کاملاً جذب بازی میشوند (تامپسون و دیگران، 2005). به عبارت دیگر انگار در پاچینکو همچون آنچه در فلسفه ذن و حذف دوگانگی است رخ میدهد. توپی نقره ای که در میان موانع از میان دستگاه عبور میکند قادر است تا به بخشی از زندگی بازیکن ژاپنی تبدیل شود و ممکن است در مورد تسکین استرس به او پاسخ مثبت دهد تا آنجا که بگوید: پاچینکو زندگی است (بارت،1383: 52-54). به طور کلی انسان مدرن ژاپنی انگار دیگر برای فراموش کردن هر آنچه از فشار و استرس را در پس زمینه زندگی پرمشغله جهان سرمایه داری و تلاش همگان برای دستیابی به سود حداکثری تجربه میکند، میخواهد با ابزارها و روشهای امروزی از خود دور کند.
[1] 日本生産性本部/Nihon Seisansei Honbu/Japan Productivity Center.