نظام حزبی ژاپن
ژاپن دارای یک نظام چند حزبی است. تقریبا همه نمایندگان مجلس نمایندگان و مجلس مشاوران نامزدهای معرفی شده از سوی احزاب سیاسی هستند. قانون اساسی سال ۱۹۴۷ آزادی احزاب را تضمین می‌کند. احزاب ژاپن از لحاظ ایدئولوژی سیاسی بسیار متنوع هستند و گرایش‌های محافظه کار، ملی گرا، سوسیالیست، کمونیست و مذهبی در بین آنان دیده می‌شود. رهبر حزبی که اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان را کسب کرده است یا رهبر ائتلاف پیروز انتخابات، توسط امپراتور به مقام نخست وزیری منصوب می‌شود و کابینه خود را از میان نمایندگان دیگر انتخاب می‌کند. در ادامه به معرفی احزاب مهم ژاپن می‌پردازیم.
2-1 حزب لیبرال دموکراتیک
حزب لیبرال دموکراتیک[1] بزرگ‌ترین حزب ژاپن است که از سال ۱۹۵۵ تقریبا همیشه حاکم بوده است. این حزب سال ۱۹۵۵ از ادغام حزب لیبرال با حزب دموکرات بوجود آمد. این حزب به لحاظ ایدئولوژیک ملی گرای محافظه کار و از لحاظ سابقه حکمرانی عملگرا است. مؤسسین این حزب از اشراف سیاسی و اقتصادی دوران قبل از جنگ جهانی بودند. اینان با پذیرش واقع گرایانه شرایط متفاوت پس از جنگ جهانی دوم، اتحاد استراتژیک با آمریکا را شکل دادند و ضمن مهار سوسیالیسم، موفق شدند نظام اقتصادی موجود را حفظ کنند. این حزب اصولا مایل به خصوصی سازی اقتصادی است و به تولید کنندگان داخلی برای رقابت با محصولات خارجی یارانه می‌دهد و از آنها حمایت می‌کند. در گذر زمان حزب لیبرال دموکرات برای جذب حمایت رأی دهندگان، با کوتاه آمدن از اصول اقتصاد لیبرالی، خدمات اجتماعی را توسعه بخشیده و مالیات‌ها را افزایش داده است. حزب لیبرال دموکرات در عرصه بین المللی در حفظ روابط تجاری بسیار موفق عمل کرده و همچنین این کشور را از بحران‌های نظامی و امنیتی دور نگه داشته است. با این حال، افزایش مالیات و همچنین توسعه نیروهای نظامی موجب نارضایتی مردم و انتقاد مخالفان سیاسی بوده است (کریستنسن، 2020). حزب لیبرال دموکرات با ۲۷۷ نماینده در مجلس نمایندگان و ۱۱۲ نماینده در مجلس مشاوران، با ائتلاف با حزب کوچک راست میانه‌رو کومیتو که ۲۹ نماینده در مجلس نمایندگان و ۲۸ نماینده در مجلس مشاوران دارد، دولت را در اختیار گرفت (تارنمای مجلس نمایندگان ژاپن، 2020-ر)[2]. در این دوره یوشیهیده سوگا[3] رهبر حزب و نخست وزیر ژاپن شد. پس از کناره گیری سوگا،فومیو کیشیدا در انتخابات رهبری ۲۰۲۱ حزب پیروز و در ۴ اکتبر ۲۰۲۱ به عنوان صدمین نخست‌وزیر برگزیده شد.
2-2 کومیتو
کومیتو[4] یک حزب راست میانه‌رو محافظه کار است که توسط اعضای جنبش مذهبی سوکاگاکّای[5] در سال ۱۹۶۴ تأسیس شد. سوکاگاکای یک جنبش مذهبی بودایی وفادار به آرای یک راهب ژاپنی قرن سیزدهم به نام نیچیرن[6] است. این حزب دارای آرمان‌های انسان دوستانه مثل آموزش رایگان، تجهیز کودکستان‌ها، تعیین حداقل دستمزد کارگری است. عمده حامیان این حزب کارگران طبقات پایین جامعه و برخی بودایی‌ها هستند. این حزب خود را پاسیفیست[7] یا صلح‌جو بر می‌شمارد، بنابراین با تلاش حزب لیبرال دموکراتیک برای بازنگری در اصل نهم قانون اساسی مخالف است (تارنمای حزب کومیتو، 2013)[8]. این حزب سال ۱۹۹۹ برای بقا با حزب لیبرال دموکراتیک ائتلاف کرد. از بخت خوب کومیتو، حزب لیبرال دموکرات آن زمان مجلس مشاوران را از دست داده بود و به کومیتو و حزب لیبرال پیشنهاد ائتلاف داد. البته حزب لیبرال یک سال بعد از ائتلاف خارج شد. ناتسوئو یاماگوچی[9] رهبر حزب است (همان).
2-3 حزب دموکراتیک قانون اساسی ژاپن
حزب دموکراتیک قانون اساسی ژاپن[10] یک حزب چپ میانه‌رو است که سال ۲۰۱۷ از حزب دموکراتیک[11] منشعب شد. این حزب مخالف انرژی هسته ای، معتقد به انرژی‌های تجدید پذیر و اصلاح نظام مالیاتی به صورتی است که مالیات بر مصرف کاهش یافته و مالیات بر شرکت‌ها و ثروتمندان افزایش یابد. از آنجا که این حزب در صف اول مخالفت با بازنگری در اصل نهم قانون اساسی ژاپن می‌باشد، به عنوان یک نیروی پاسیفیست یا صلح‌جو شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که بازنگری در اصل نهم قانون اساسی یکی از وعده‌های اصلی شینزو آبه[12] در انتخابات سال ۲۰۱۷ بود. از زمان تاسیس حزب، یوکی‌ئو ادانو[13]، وزیر سابق اقتصاد در کابینه حزب دموکرات (۲۰۱۲-۲۰۱۰) رهبر حزب بوده است. اکنون حزب دموکراتیک قانون اساسی با ۱۱۴ عضو در مجلس نمایندگان (تارنمای مجلس نمایندگان ژاپن، 2020-ز)[14] و ۴۵ عضو در مجلس مشاوران بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون به حساب می‌آید (تارنمای مجلس مشاوران ژاپن، 2020-پ)[15].
حزب دموکراتیک قانون اساسی که سال 2017 شکل گرفت، سپتامبر 2020 منحل شد، از این روی از آن با نام حزب قدیم دموکراتیک قانون اساسی ژاپن یا حزب دموکراتیک قانون اساسی ژاپن 2017 نام برده می‌شود. با انحلال این حزب، همان ماه حزب نوین دموکراتیک قانون اساسی ژاپن یا حزب دموکراتیک قانون اساسی 2020 شکل گرفت که اکنون به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
حزب کمونیست ژاپن[16]، حزب سوسیال دموکراتیک[17] و حزب دموکراتیک مردم[18]، از جمله احزاب دیگری هستند که سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم در عرصه ملی رقابت کرده‌اند.
[1] 自由民主党/ Jiyū-Minshutō
[2] (The House of Representatives of Japan, 2020h).
[3] 菅義偉/Suga Yoshihide(1948- ).
[4] 公明党/Kōmei tō.
[5] 創価学会/Sōkagakkai.
[6] 日蓮/Nichiren(1222-1282).
[7] Pacifist.
[8] (Komeito party website, 2013).
[9] 山口那津男/Yamaguchi Natsuo(1952- ).
[10] 立憲民主党/Rikkenminshu tō.
[11] 民進党/Minshin tō: این حزب وارث حزب دموکراتیک ژاپن شد که از سال 1998 تا 2016 فعالیت داشت. حزب دموکراتیک خود سال 2018 منحل شد و از آن حزب دموکراتیک برای مردم شکل گرفت. حزب دموکراتیک مردم هم سال 2020 منحل شد و از آن حزب نوین دموکراتیک قانون اساسی یا حزب دموکراتیک قانون اساسی 2020 شکل گرفت.
[12] 安倍 晋三/Abe Shinzō(1954- ).
[13] 枝野幸男/Edano Yukio(1964- ).
[14] (The House of Representatives of Japan website, 2020i).
[15] (The House of Councilors of Japan website, 2020e).
[16] 日本共産党/Nihon Kyōsan tō.
[17] 社会民主党/Shakai Minshu tō.
[18] 国民民主党/ Kokumin minshu tō.