مراکز پژوهشی دانشگاهی ژاپن
تنها آماری که ما در مورد وضعیت و آمار مراکز پژوهشی دانشگاهی در ژاپن داریم، آماری است که وزارت آموزش، فرهنگ، ورزش، علوم و فناوری داده است که آن هم مربوط به وضعیت و آمار این مراکز قبل از سال 2009 است. بنابراین ما در اینجا با استناد به همان گزارش در مورد وضعیت مراکز پژوهشی اطلاعات مختصری ارائه میکنیم.
6-2-1 انواع مراکز پژوهشی دانشگاهی
در گزارش این وزارتخانه مراکز پژوهشی به دو دسته پژوهشکده[1] و مؤسسه پژوهشی[2] تقسیم میشوند که از این دو پژوهشکده بزرگتر است. بنا به توضیح این وزارتخانه، پژوهشکدههایی که قبل از جنگ تأسیس شدند، تقریبا همه با اهداف سرراست پژوهش در مورد موضوعاتی انجام میشدند که در راستای تحقق اهداف ملی مثمر ثمر باشند. اما بعد از جنگ پژوهشکدهها، یا مراکزی بودند که از مؤسسه پژوهشی به پژوهشکده ارتقا یافتند، یا با خواست انجمنهای علمی از دولت تأسیس شدند و یا با ادغام با مؤسسات پژوهشی دیگر به پژوهشکده بدل شدند (مونبوکاگاکوشو، 2009). همچنین در میان پژوهشکدههای دانشگاهی این گرایش که پژوهشکدههای مرتبط با یک دانشگاه بدل به پژوهشکدهای برای کاربرد مشترک شود شدت گرفته است.
در رابطه با تعداد اعضای علمی پژوهشکدهها، پژوهشکده فناوری تولید دانشگاه توکیو[3] دارای بالاترین تعداد عضو یعنی 172 نفر است و پژوهشکده اطلاعات اجتماعی[4] همان دانشگاه کمترین عضو یعنی 14 نفر دارد (همان). در سال 2002 از میان 97 دانشگاه ملی آن زمان، 20 دانشگاه دارای پژوهشکده بودند که تعداد آنها برابر با 58 پژوهشکده در آن سال میشد (همان).
مؤسسات پژوهشی به چند دسته تقسیم میشوند. نوع الف، مؤسسه پژوهشی که به طور مشترک در همه کشور استفاده میشوند. این نوع مؤسسات مستقل از دانشکدههای دانشگاهها هستند و توسط محققینی از سراسر کشور به شکل مشترک مورد استفاده قرار میگیرند. نوع ب، مؤسسات پژوهشی مورد استفاده مشترک در یک دانشگاه که مستقل از دانشکدههای دانشگاه است و توسط همه محققین آن دانشگاه مورد استفاده قرار میگیرد. نوع ج، که وابسته به یک دانشکده از یک دانشگاه است و تنها توسط محققین همان دانشکده مورد استفاده قرار میگیرد. تا قبل از سال 2009 تعداد مؤسسات پژوهشی نوع الف 27 واحد، نوع ب 322 واحد و نوع ج 133 واحد بود (همان). حدود 84 درصد این مؤسسات، کمتر از 10 نفر کادر پژوهشی دارند و سه واحد از این مؤسسات بین 20 تا 30 نفر و 10 واحد آن بین 10 تا 20 نفر کادر پژوهشی دارند (همان).
[1] 研究所/Kenkyūjo.
[2] 研究施設/Kenkyū shisetsu.
[3] 東京大学生産技術研究所/Tōkyō daigaku seisan gijutsu kenkyūjo.
[4] 社会情報研究所/Shakai jōhō kenkyūjo.