رادیو در ژاپن
سال بهرهبرداری عمومی از رادیو 1920 و در آمریکا و انگلستان بود و این مسأله باعث شد تا تب رادیو جهان را فراگیرد. ژاپن هم، از همان سال 1920 تلاش برای ارتباطات رادیویی را شروع کرد. سرانجام این کشور موفق شد نخستین امواج رادیویی را در 22 مارس 1925 ارسال کند و این آغاز رادیو در ژاپن بود (فوکودا، 2015: 215). نخستین جملهای که در این رادیو گفته شد، "JOAK، JOAK این مرکز فرستنده توکیو است" بود. در واقع جیئواِیکِی نام اختصاریای که برای این ایستگاه رادیوی انتخاب شد و بعدا به اِناچکِی (NHK) تغییر یافت (همان: 215). ماه جون همین سال ایستگاه رادیویی اوساکا و یک ماه بعد ایستگاه رادیویی ناگویا شروع به کار کردند. به فرمان دولت در سال بعد این سه ایستگاه با هم ادغام شدند و تحت عنوان بنگاه سخنپراکنی ژاپن[1] به فعالیت خود ادامه داد که در حال حاضر هم با همین نام و با نام اختصاری اناچکی فعالیت میکند.
تا بعد از جنگ جهانی دوم و تا سال 1950 که به بخش خصوصی هم اجازه راهاندازی ایستگاه فرستنده رادیویی داده شد، رادیو در ژاپن دولتی بود و در چهارچوب اناچکِی فعالیت میکردند. سال 1951 نخستین رادیوهای خصوصی ژاپن یعنی شرکت سهامی پخش چوبو نیپّون (سیبیسی)[2] و رادیو امبیاس[3] فعالیت خود را آغاز کردند. همان سال رادیو توکیو[4] (رادیو تیبیاس فعلی) شروع به کار کرد. تا زمان شروع به کار رادیوهای خصوصی، کسانی که گیرنده رادیویی یا دستگاه رادیو داشتند باید از دولت اجازه میگرفتند و این بدان خاطر بود که حق اشتراک ماهانه خود برای استفاده از رادیو را بپردازند. اما با شروع به کار رادیوهای خصوصی لزوم اخذ مجوز برداشته و استفاده از رادیو مجانی شد، بنابراین رادیو در این دهه رونق بسیار زیادی گرفت. حتی بعد از آغاز بهکار تلویزیون در سال 1953 باز هم به خاطر ارزان بودن رادیو در برابر تلویزیون، کماکان رواج آن زیاد بود. در سال 1952 تعداد گیرندههای رادیویی در ژاپن به 10 میلیون و 500 هزار دستگاه رسید که ضریب رواج رادیو را به 63% رساند.
از دهه 1960 به بعد و با رشد اقتصادی شگفتانگیز ژاپن این کشور در تولید رادیوهای ترانزیستوری جایگاه مهمی کسب کرد. رواج رادیوهای کوچک و رادیوهای مخصوص اتومبیل باعث شد تا دوره هر نفر یک رادیو و دوره شخصی شدن رادیو فرا برسد. از سوی دیگر تلویزیون هم در حال رونق گرفتن بود و خانوادههای ژاپنی به مدد پیشرفت اقتصادی و صنعتی این کشور همگی داشتند صاحب یک دستگاه تلویزیون میشدند، پس رادیو رقیب قدرتمندی به نام تلویزیون پیدا کرد که جذابیت بصری هم داشت و این چنین دوره افول رادیو هم آغاز شد.
با شروع قرن بیست و یکم علاوه بر رادیوهای آنالوگ، رادیوهای اینترنتی و رادیوهای دیجیتال هم پا به عرصه وجود گذاشتند. با استناد به آمار منتشر شده در کتاب «آمار ژاپن 2021»، در سال 2019 تعداد رادیوهای خصوصی در ژاپن 432 رادیو بود و تعداد رادیوهای زیر مجموعه اناچکی 949 رادیو بود (سوموشوتوکِیکیوکو، 2021: 258). همچنین در همین سال درآمد حاصل از پیامهای بازرگانی در رادیو 126 میلیارد ین بود (همان: 259). بنگاههای معروف رادیویی در ژاپن در حال حاضر عبارتند از: رادیوی آساهی یا رادیو اِیبیسی[5]، بنگاه رادیو و تلویزیون یاماگاتا[6]، رادیو اناچکی اوساکا، رادیو اناچکی ناگویا، ماینیچی و ... .
[1] 日本放送協会/Nihon hōsō kyōkai.
[2] 中部日本放送株式会社/Chūbu Nihon hōsō Kabushiki Kaisha (CBC).
[3] 株式会社MBSラジオ/Kabushiki kaisha MBS Rajio.
[4] ラジオ東京/Rajio Tōkyō/TBS Rajio.
[5] 朝日放送ラジオ/Asahi Hōsō Rajio/Asahi Radio Broadcasting Corporation(ABC Radio).
[6] 山形放送/Yamagata Hōsō.