نمایش مبدأ برای عوامل موثر بر ادبیات سودان

در طول تاریخ ، به‌ویژه در دوران معاصر، ادبیات سودان، اعم از شعر و نثر، تحت تأثیر فرهنگ‌ها و تمدّن‌های گوناگون و عوامل متعدّدی قرار گرفته است که برخی از آنها عبارت‌اند از:

·      فرهنگ و تمدّن اسلامی

در حقیقت با ورود اسلام به سودان، مردم‌  این سرزمین، با آغوش باز، ‌ این دین مبین را پذیرفته‌‌اند و برهمین اساس، ‌اندیشه‌ها و بسیاری از ارزش‌های والای اسلامی، مورد توجّه ادیبان، نویسندگان و شاعران سودانی قرار گرفته و در آثار ‌آنها بازتاب‌هایی داشته است.  بیشتر مسلمانان ‌ این سرزمین، به اهل بیت علیهم السّلام علاقه خاصّی دارند و‌ این علاقه‌مندی در آثار آنها و به‌ویژه شعر، آشکار است.

·      اندیشه‌های صوفیانه

همان‌گونه که پیش از‌ این اشاره شد تصوّف در سودان، به حدّی گسترش یافته که امروزه، بیشتر مسلمانان ‌ این کشور، به یکی از طریقت‌های صوفیه، وابستگی دارند. بنابر این طبیعی است که ‌اندیشه‌های صوفیانه نیز، بروز و ظهوری گسترده در ادبیات سودان داشته باشند. 

·      فرهنگ عربی

زبان رسمی‌سودان عربی است و تقریباً همه ساکنان‌  این کشور، به زبان عربی تسلّط دارند. علاوه‌بر ‌ این، روابط دیرینه و مستحکم سودان با کشورهای مختلف عربی، موجب شده تا فرهنگ و تمدّن عربی نیز در ادبیات سودان، نقشی آشکار بیابد.

·      فرهنگ بومی‌آفریقایی

ارزش‌ها و باورهای بومیان نوبه‌ای و نژادهای مختلف آفریقایی، در بخش‌هایی از ادبیات سودان، مشاهده می‌شود.

به هرحال، از آنجایی که سودان در قارّه آفریقا قرار دارد و اغلبِ ساکنان آن مسلمان هستند و زبان آنان نیز، عربی است، آمیختگی هویت‌های اسلامی، عربی و آفریقایی، یکی از ویژگی‌های  اصلی و اساسی ادبیات ‌ این کشور، به‌ویژه شعر سودانی، به‌شمار می‌رود.

·      مبارزات ضدّ استعماری

نظر به ‌ اینکه استعمارگران بر سودانیان نیز، همانند دیگر آفریقائیان، بیدادگری‌هایی را درطول تاریخ روا داشته‌اند، کشور هم، مبارزانی به پاخاسته و علیه استعمار تاخته‌‌اند. از‌ این‌رو پایداری، ‌ایستادگی و مبارزات آفریقائیان به‌طور عام و سودانیان به‌طور خاص، مورد توجّه ادیبان، نویسندگان و شاعران سودان، بوده است (مشاهدات عینی مصطفی امیدی، وابسته فرهنگی سابق ج.ا.اـ خارطوم).