نمایش مبدأ برای تجارب و نوآوری‌های عربستان سعودی در زیست بوم فضای مجازی

→ تجارب و نوآوری‌های عربستان سعودی در زیست بوم فضای مجازی
به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
[[عربستان سعودی]] در حال گذراندن یک سفر تحول‌آفرین در [[زیست بوم فضای مجازی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی]] خود است که ناشی از ابتکار بلندپروازانه چشم‌انداز ۲۰۳۰ است که در سال ۲۰۱۶ آغاز شد. این چارچوب راهبردی با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد، کاهش وابستگی به نفت و قرار دادن [[عربستان سعودی]] به عنوان یک رهبر جهانی در فناوری و نوآوری است. توسعه یک [[زیست بوم فضای مجازی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی]] قوی که از رشد اقتصادی پشتیبانی کند، رقابت‌پذیری را افزایش دهد و کیفیت زندگی را برای شهروندانش بهبود بخشد، از ارکان اصلی این چشم‌انداز است.

=== تحول دیجیتال و چشم‌انداز ۲۰۳۰ ===
چشم‌انداز ۲۰۳۰، تحول دیجیتال را به عنوان سنگ بنای دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی خود قرار داده است. به گفته الناصر و همکاران (۲۰۲۴)، تحول دیجیتال در سازمان‌های [[عربستان سعودی]] ناشی از نیاز به تنوع بخشیدن به اقتصاد، تقویت نوآوری و ارتقای توسعه اجتماعی است. این ابتکار باعث شده است که [[عربستان سعودی]] فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند رایانش ابری، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک چین، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی به کار گیرند که صنایع را تغییر شکل داده و کارایی، بهره‌وری و رقابت‌پذیری را افزایش می‌دهند<ref>Al-nasser, A., Al Ghofaili, A. Y. R., Almushaiti, M. A., & AlZaidan, Z. I. (2024). Navigating Digital Transformation in Alignment with Vision 2030: A Review of Organizational Strategies, Innovations, and Implications in Saudi Arabia. ''Journal of Knowledge Learning and Science Technology'', 3(2), 29-42. https://doi.org/10.60087/jklst.vol3.n2.p29</ref>.

اقتصاد دیجیتالی یک عامل حیاتی برای رشد و نوآوری است و در سال ۲۰۲۳، ۴۰.۹۴ میلیارد دلار به اقتصاد کمک کرده است که معادل 1/4 درصد از تولید ناخالص داخلی است<ref name=":0">U.S. Commercial Service. (2024). Saudi Arabia - Digital Economy. Retrieved from https://www.trade.gov/country-commercial-guides/saudi-arabia-digital-economy-0</ref>. در طول شش سال گذشته، دولت ۲۴.۸ میلیارد دلار در [[زیرساخت های فضای مجازی در عربستان سعودی|زیرساخت‌های دیجیتالی]] سرمایه‌گذاری کرده است و به ضریب نفوذ اینترنت 99 درصد و پوشش 77 درصد 5G  در سطح ملی دست یافته است، به طوری که سرعت اینترنت تلفن همراه با ۲۱۵ مگابیت در ثانیه در بین ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. رتبه دوم [[عربستان سعودی]] در بین کشورهای گروه ۲۰ در شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۳، بر پیشرفت آن در ایجاد یک زیرساخت دیجیتال در سطح جهانی تأکید دارد<ref name=":0" />.  در جدول شماره 1، پیشرفت [[عربستان سعودی]] در ایجاد یک [[زیرساخت های فضای مجازی در عربستان سعودی|زیر ساخت دیجیتالی]] در سطح جهانی به تصویر کشیده شده است.

جدول شماره 1. بررسی آماری زیر ساخت های دیجیتالی کشور عربستان سعودی
{| class="wikitable"
|سنجه
|ارزش
|-
|سهم بخش فناوری اطلاعات و  ارتباطات سال 2023
|40.94 میلیارد دلار  (4.1% از تولید ناخالص داخلی)
|-
|سرمایه‌گذاری در زیرساخت دیجیتالی
|24.8 میلیارد دلار (6 سال  گذشته)
|-
|ضریب نفوذ اینترنت
|99%
|-
|پوشش سراسری 5G
|77%
|-
|سرعت اینترنت موبایل

|۲۱۵ مگابیت بر ثانیه (رتبه  ۱۰ جهانی)

|}

=== نوآوری‌ها در فضای سایبری ===
[[زیست بوم فضای مجازی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی عربستان سعودی]] با نوآوری‌های چشمگیر در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، امنیت سایبری و [[زیرساخت های فضای مجازی در عربستان سعودی|زیرساخت‌های دیجیتالی]] مشخص می‌شود.

==== هوش مصنوعی و اینترنت اشیا ====
[[عربستان سعودی]] شاهد افزایش استارت‌آپ‌های فناوری عمیق بوده است، به طوری که 50 درصد از آن‌ها بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا تمرکز دارند که با اهداف چشم‌انداز 2030 برای تقویت اقتصاد دانش‌بنیان همسو است. این استارت‌آپ‌ها در مجموع بیش از 987 میلیون دلار بودجه جذب کرده‌اند و [[عربستان سعودی]] را در بین سه کشور برتر در خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر بودجه استارت‌آپ‌ها و فعالیت‌های معاملاتی قرار داده‌اند<ref>CIO.com. (2025, January 12). Saudi Arabia’s deep tech startup ecosystem thrives with focus on AI and IoT, fueling Vision 2030. Retrieved from https://www.cio.com/article/3801110/saudi-arabias-deep-tech-startup-ecosystem-thrives-with-focus-on-ai-and-iot-fueling-vision-2030.html</ref>. استراتژی ملی داده و هوش مصنوعی که در ژوئیه 2020 راه‌اندازی شد، هدفش تثبیت [[عربستان سعودی]] به عنوان یک رهبر جهانی هوش مصنوعی تا سال 2030 است، با برنامه‌هایی برای پرورش 15000 متخصص هوش مصنوعی محلی، جذب 8 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی و سرمایه‌گذاری 12 میلیارد دلاری در داخل کشور. در سال 2022، عربستان سعودی از نظر تحقیقات هوش مصنوعی در رتبه 18 جهان قرار گرفت که نشان‌دهنده نفوذ رو به رشد آن در این زمینه است<ref name=":1">International Institute for Strategic Studies (IISS). (2023). Cyber Capabilities and National Power Volume 2: Saudi Arabia. Retrieved from https://www.iiss.org/globalassets/media-library---content--migration/files/research-papers/2023/09/cyber-capabilities-and-national-power-vol-2/cyber-capabilities-and-national-power_volume-2_09-saudi-arabia.pdf</ref>.

نوآوری‌های اینترنت اشیا نیز برجسته هستند و تخمین زده می‌شود که بازار تا سال 2025 به 2.9 میلیارد دلار برسد و با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) 12.8 درصد رشد کند<ref name=":0" />. کاربردها شامل تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده در تولید و تدارکات، و همچنین ابتکارات شهر هوشمند مانند نئوم، یک مگاپروژه 500 میلیارد دلاری است که فناوری‌های پیشرفته را برای بهینه‌سازی عملکردهای شهری و ترویج پایداری ادغام می‌کند<ref name=":1" />.

==== نوآوری‌های امنیت سایبری ====
امنیت سایبری یک مؤلفه حیاتی از زیست بوم فضای مجازی عربستان سعودی است، به طوری که هزینه‌های سالانه در سال ۲۰۲۱ به ۸۰۰ میلیون دلار رسیده است که دو برابر ۴۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ است و با نرخ ۱۳.۷٪ رشد می‌کند(بالاتر از میانگین جهانی9/10 درصد)<ref name=":1" />. طرح ملی ارزیابی سایبری ۲۰۲۳ شامل بیش از ۵۰۰ نهاد ملی در هفت ارزیابی امنیت سایبری بود که تاب‌آوری پادشاهی در برابر تهدیدات سایبری را افزایش داد<ref name=":1" />. سازمان ملی امنیت سایبری، کنترل‌های ضروری امنیت سایبری را معرفی کرده است که در سال ۲۰۲۴ به روز شده‌اند تا با استانداردهای بین‌المللی مانند چارچوب امنیت سایبری NIST و ISO/IEC 27001 همسو شوند تا از زیرساخت‌های حیاتی ملی محافظت کنند<ref name=":2">National Platform (National Portal). (2025). Cybersecurity in the Kingdom. Retrieved from https://my.gov.sa/en/content/cybersecurity</ref>.

==== زیرساخت دیجیتال و فناوری‌های نوظهور ====
[[زیرساخت های فضای مجازی در عربستان سعودی|زیرساخت دیجیتال عربستان سعودی]] از پیشرفته‌ترین زیرساخت‌ها در منطقه است، به طوری که ۹۰٪ از جمعیت به اینترنت دسترسی دارند و ۸۳٪ از دستگاه‌های دارای قابلیت 5G به شبکه‌های 5G متصل هستند<ref name=":1" />. سیاست اولویت ابر (Cloud First Policy) که در سال ۲۰۱۹ معرفی شد، پذیرش رایانش ابری را تسریع کرده است، به طوری که پیش‌بینی می‌شود هزینه‌ها تا سال ۲۰۲۷ از ۴.۷ میلیارد دلار فراتر رود و نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) آن ۲۵٪ باشد. راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی رایانش ابری در سال ۲۰۲۳ و منطقه ابری گوگل در عربستان سعودی در نوامبر ۲۰۲۳، این بخش را بیشتر تقویت می‌کند(2). علاوه بر این، مشارکت با غول‌های فناوری جهانی مانند هواوی، نوکیا، اریکسون، سیسکو و علی‌بابا (که ۱۸ مرکز داده در پادشاهی اداره می‌کند) از توسعه زیرساخت‌های 5G و ابری پشتیبانی می‌کند<ref name=":1" />.

=== ابتکارات و استراتژی‌های دولت ===
دولت سعودی از طریق ابتکارات راهبردی و سازمان‌های اختصاصی، نقش محوری در شکل‌دهی به زیست بوم فضای سایبری ایفا می‌کند. سازمان هایی نظیر سازمان ملی امنیت سایبری، سازمان داده و هوش مصنوعی سعودی از آن جمله هستند. سازمان ملی امنیت سایبری چارچوب‌هایی مانند کنترل‌های ضروری امنیت سایبری را توسعه داده است تا نهادهای دولتی و سازمان‌های زیرساخت حیاتی ملی را راهنمایی کند و از همسویی با استانداردهای جهانی اطمینان حاصل نماید<ref name=":2" />. سازمان داده و هوش مصنوعی سعودی، ابتکارتی چون توسعه مدل زبان بزرگ عربی [1] و تقویت یک زیست بوم هوش مصنوعی مشارکتی از طریق مشارکت با شرکت‌های فناوری جهانی است<ref>FTI Delta. (2024, October 25). Saudi Arabia’s Bold AI Vision. Retrieved from https://www.ftidelta.com/insights/perspectives/saudi-arabias-bold-ai-vision</ref>.

==== دولت دیجیتال و توسعه مهارت‌ها ====
سازمان دولت دیجیتال عربستان سعودی، استراتژی دولت دیجیتال را تنظیم می‌کند که ارائه خدمات عمومی را از طریق دیجیتالی‌سازی ارتقا می‌دهد<ref name=":0" />. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات [[عربستان سعودی]]، رهبری تلاش‌های گسترده‌تر تحول دیجیتال، از جمله برنامه 4 میلیارد ریالی (1.2 میلیارد دلاری) را بر عهده دارد که در سال 2021 برای آموزش 10000 سعودی در مهارت‌های دیجیتال از طریق مشارکت با گوگل، آمازون، اوراکل و آی‌بی‌ام آغاز شد<ref name=":1" />. برنامه سایبرآس.سی(CyberIC )[2] با هدف حمایت از بیش از 60 استارت‌آپ امنیت سایبری، به تقویت بیشتر زیست بوم امنیت سایبری کمک می‌کند<ref name=":1" />. در جدول شماره 2 تعدادی از این ابتکارات و تجارب [[عربستان سعودی|کشور عربستان سعودی]] در زمینه [[زیست بوم فضای مجازی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی]] خلاصه شده است:

جدول شماره 2. تجارب و ابتکارات [[زیست بوم فضای مجازی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی عربستان سعودی]]
{| class="wikitable"
|ابتکار
|شرح
|شاخص‌های کلیدی
|-
|راهبرد ملی امنیت سایبری
|ایجاد فضای سایبری امن و تاب‌آور، همسو با چشم‌انداز  ۲۰۳۰
|شامل بیش از ۵۰۰ نهاد، ۷ ارزیابی (2023)
|-
|راهبرد ملی برای داده و هوش مصنوعی
|هدف‌گذاری برای تبدیل عربستان سعودی به یک رهبر  جهانی در هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰
|۱۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داخلی، ۱۵۰۰۰ متخصص
|-
|برنامه مهارت‌های دیجیتال
|آموزش شهروندان سعودی در زمینه‌های مهارت‌های دیجیتال  و امنیت سایبری
|۴ میلیارد ریال سعودی، ۱۰۰۰۰ کارآموز تا سال 2021
|}

=== چالش‌ها و فرصت‌ها ===
[[زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی عربستان سعودی]] با چالش‌های متعددی روبرو است، اما این چالش‌ها فرصت‌های مهمی را نیز برای رشد ارائه می‌دهند.

==== چالش‌ها ====
یک چالش قابل توجه، کمبود مهارت‌های دیجیتال است، به طوری که تنها 17.7٪ از جمعیت در سال 2020 دارای مهارت‌های دیجیتال بوده‌اند<ref name=":0" />. در یک نظرسنجی از مردم، مشخص شدکه 58٪ از پاسخ دهندگان در عربستان سعودی معتقد بودند که مهارت‌های تخصصی ندارند<ref name=":3">Arabian Business. (2024, January 4). Building cyber resilience will be necessary to realise KSA’s Vision 2030, Retrieved from https://www.arabianbusiness.com/opinion/building-cyber-resilience-will-be-necessary-to-realise-ksas-vision-2030</ref>. علاوه بر این، مقررات مربوط به حریم خصوصی داده‌ها و هوش مصنوعی هنوز در حال توسعه هستند و نگرانی‌هایی را در مورد جریان داده‌های فرامرزی و الزامات محلی‌سازی داده‌ها ایجاد می‌کنند که هزینه‌ها را برای مشاغل افزایش می‌دهد. تهدیدات سایبری نیز قابل توجه است و [[عربستان سعودی]] دومین بازار بزرگ برای حملات ایمیلی مخرب است<ref name=":0" />. 

==== فرصت‌ها ====
این چالش‌ها از طریق اقدامات پیشگیرانه مورد توجه قرار می‌گیرند. برنامه 4 میلیارد ریالی مهارت‌های دیجیتال و ابتکاراتی مانند فدراسیون سایبری، برنامه‌نویسی و پهپادهای سعودی، هدف‌گذاری کرده‌اند که تا سال 2030 به ازای هر 100 سعودی یک برنامه‌نویس آموزش دهند<ref name=":3" />. اقتصاد دیجیتال رو به رشد، فرصت‌هایی را در زمینه‌های هوش مصنوعی، رایانش ابری، اینترنت اشیا و پروژه‌های شهر هوشمند مانند نئوم، پروژه دریای سرخ و قیدیه ارائه می‌دهد که هدف آن‌ها قرار گرفتن در بین 100 شهر برتر جهان است<ref name=":0" />. انتظار می‌رود بازار امنیت سایبری تا سال 2027 سالانه 18 درصد رشد کند و به بزرگترین بازار در خاورمیانه تبدیل شود<ref name=":1" />.

=== نتیجه‌گیری ===
[[زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی عربستان سعودی]] گواهی بر تعهد این کشور به تحول دیجیتال و نوآوری در راستای چشم‌انداز 2030 است. این پادشاهی از طریق سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک، ابتکارات دولتی و تمرکز بر فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و امنیت سایبری، خود را به عنوان یک رهبر جهانی در اقتصاد دیجیتال مطرح می‌کند. در حالی که چالش‌هایی مانند کمبود مهارت‌های دیجیتال و تهدیدات سایبری همچنان وجود دارند، فرصت‌های ارائه شده توسط یک اقتصاد دیجیتال رو به رشد و پروژه‌های بلندپروازانه مانند نئوم، آینده‌ای امیدوارکننده را نشان می‌دهند. رویکرد فعالانه عربستان سعودی، با حمایت بودجه قابل توجه و مشارکت‌های بین‌المللی، تضمین می‌کند که [[زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در عربستان سعودی|زیست بوم فضای مجازی]] آن به تکامل خود ادامه داده و باعث تنوع اقتصادی و پیشرفت اجتماعی شود.

== نیز نگاه کنید به ==
[[تجارب و نوآوری های قطر در زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی]]

==  پاورقی ==
<small>[1]. ALLaM, or Arabic Large Language Model، ALLaM یا مدل بزرگ زبانی عربی، مجموعه‌ای از مدل‌های زبانی است که برای پیشرفت فناوری زبان عربی توسعه یافته است. به طور خاص، این مجموعه ای از مدل های زبانی قدرتمند است که برای پشتیبانی از توسعه فناوری های زبان عربی (ALT) طراحی شده است.<br />[2]. CyberIC در عربستان سعودی یک برنامه ملی است که برای توسعه بخش امنیت سایبری و ایجاد قابلیت‌های ملی در این زمینه طراحی شده است. این برنامه بخشی از استراتژی ملی امنیت سایبری است و بر توسعه مهارت‌ها و ارتقای دانش برای حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی و خدمات دولتی، طبق اعلام سازمان ملی امنیت سایبری، تمرکز دارد. این برنامه همچنین با هدف تحریک بخش گسترده‌تر امنیت سایبری داخلی و تشویق نوآوری و سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.</small>

== کتابشناسی ==
<references />

== نویسنده مقاله ==
میترا صمیعی
[[رده:تجارب و نوآوری های در زیست بوم های فضای مجازی]]
بازگشت به تجارب و نوآوری‌های عربستان سعودی در زیست بوم فضای مجازی.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=تجارب_و_نوآوری‌های_عربستان_سعودی_در_زیست_بوم_فضای_مجازی»