نمایش مبدأ برای رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی بنگلادش

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی در [[بنگلادش|کشور بنگلادش]] شامل موضوعات [[جایگاه رسانه در بنگلادش|جایگاه رسانه،]] [[رادیو در بنگلادش|رادیو،]] [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون،]] [[شبکه های ماهواره ای بنگلادش|شبکه های ماهواره ای،]] [[اینترنت در بنگلادش|اینترنت،]] [[مطبوعات در بنگلادش|مطبوعات]] و [[روزنامه‌های مهم و پرتیراژ بنگلادش]] است که در ذیل شرح داده شده است:

=== [[جایگاه رسانه در بنگلادش|جایگاه و نقش رسانه‌ها و برنامه‌های فرهنگی رسانه‌ها]] ===
به مقتضای فرهنگ سیاسی شبه قاره و گرم بودن محفل سیاسی کشورهای منطقه به مشارکت گسترده مردمی در فعالیت‌ها و جریانات سیاسی - اقتصادی، نشر نسبتاً آزاد افکار و اطلاعات در این کشورها رونق بسیاری دارد و در این میان ساده‌ترین و ارزان‌ترین وسیله برای نشر افکار، جراید می‌باشد.

کشور [[بنگلادش]] نیز از این قاعده مستثنی نیست. این کشور دارای افکار عمومی نکته سنج و حساس نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی خود می‌باشد. در این زمینه، رسانه‌های گروهی هر یک نقش خطیری را در انعکاس افکار، نظرات و اطلاعات در [[جامعه بنگلادش]] ایفا می‌کنند.

=== رسانه‌های ارتباطی ===
[[پرونده:ساختمان رادیو بنگلادش.jpg|بندانگشتی|[https://betar.gov.bd/ ساختمان رادیو بنگلادش] ، قابل بازیابی از https://betar.gov.bd/]]

==== [[رادیو در بنگلادش|رادیو]] ====
[https://betar.gov.bd/ «بنگلادش بتار»(Bagladesh Betar) (رادیو بنگلادش)] دولتی است و برنامه‌های متعددی با 10 ایستگاه منطقه‌ای در سطح کشور دارد. بخش برون مرزی [https://betar.gov.bd/ رادیو بنگلادش] شامل اروپا، خاورمیانه، [[پاکستان]]، هند و نپال می‌باشد که به 7 زبان پخش می‌شود. مجموع پخش برنامه‌های روزانه آن 103 ساعت و در [[داكا|داکا]] 21 ساعت می‌باشد. روزانه 41 برنامه و خبر و تفسیر خبری از [[رادیو در بنگلادش|رادیو بنگلادش]] پخش می‌شود.

دولت همچنین، دو ایستگاه رادیویی در مناطق «تاکراگوان» و «ران گاماتی» و ایستگاه‌هایی در «کاکس بازار» با هزینه‌ای بالغ بر 40 میلیون تاکا و ایستگاه رادیویی «باریسال» با هزینه‌ای حدود 25 میلیون تاکا را تأسیس کرده است. در حال حاضر شهرهای [[داكا|داکا]]، [[چيتاگنگ|چیتاگنگ]]، [[کولنا]]، [[راجشاهی]]، رنگ پور، [[سیلهت]]، نگاماتی، کومیلا و تاگورگائون دارای ایستگاه‌های مرکزی رادیو هستند.

===== رادیو خصوصی بنگلادش =====
اولین شبکۀ رادیویی بخش خصوصی، به عنوان مترو ویو (metro wave) در سالروز استقلال [[بنگلادش]]، 26 مارس 1999 آغاز به کار کرد. امواج این رادیو بر روی 41/526 متر با قدرت 1170 کیلوهرتز از ساعت 7/30 تا 11/30 و همچنین از ساعت 12 تا 15 به وقت [[بنگلادش]] پخش می‌شود (تاریخ، فرهنگ و سیستم حکومتی، وزارت امور خارجه [[بنگلادش]]، وایب سایت اینترنت، 1999م ). در حال حاضر شش  شبکه رادیویی خصوصی در این کشور فعالیت می‌کنند.

==== [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون]] ====
برنامه‌های تلویزیونی به طور اساسی و منظم،  پس از جنگ دوم جهانی کار خود را در منطقه شبه قاره آغاز کرد. در 25 دسامبر 1946 اولین انتقال برنامه تلویزیونی به [[پاکستان]] شرقی ([[بنگلادش]] فعلی) با قدرت 300 وات از DIT به [[داكا|داکا]] منتقل شد [i] و برنامه‌های شبکه خبری خود را روزانه به مدت سه ساعت پخش کرد. در ششم می 1972، مرکز تلویزیون به منطقه دیگری در «رامپور»، که وسعت بیشتری داشت، منتقل شد. به منظور جدیت و همت و تلاش همه جانبه و تقویت این مرکز، دولت تصمیم به حمایت مالی از آن کرد و در سال 1972، ضمن دولتی کردن آن، تلویزیون دولت [[بنگلادش]] به نام BTV کار خود را آغاز کرد. کم‌کم با گسترش محدوده دسترسی انتقال این شبکه و نصب 12 ایستگاه آنتن فرستنده و گیرنده قوی در اطراف کشور و توسعه برق‌رسانی در سطح کشور، این کار پیشرفت کرد. در حال حاضر بیش از 95 درصد کشور زیر پوشش مخابرات قرار دارد. همچنین ابتکار احداث ایستگاه [[چيتاگنگ|چیتاگنگ]] که از مرکز ([[داكا|شهرداکا]]) تقویت می‌شد، آغاز شد.

در حال حاضر ایستگاه‌های تقویت کننده تلویزیونی در شهرهای [[سیلهت]]، ممسینگ، برهمن باریا، رنگ پور، تاتور، تاگورگان، جنای‌را، کولنا، ساتخیرا، پتوا حالی و نوا خالی می‌باشند. ایستگاه آنتن فرستنده در [[داكا|داکا]] حدود 20 کیلووات قدرت دارد در صورتی که ایستگاه‌های دیگر به غیر «ساتخیرا» مجهز به 10 کیلووات قدرت انتقال می‌باشند. از این پس، تلویزیون BTV، چهار شبکه فرستنده ماهواره‌ای دیگر در شهرهای [[راجشاهی]]، راجباری، رنگ ماتی و اوکیا نصب و راه‌اندازی کرد. در آمارگیری که به عمل آمده است، حدود 3/7 میلیون دستگاه تلویزیون در میان 150 میلیون [[جمعیت بنگلادش]] وجود دارد که به طور متوسط هر 40 نفر ، یک دستگاه تلویزیون دارند. بیشترین تعداد از مجموع فوق متعلق به جامعه شهری است و مردم روستایی به لحاظ مشکلات مالی و ... ، کمترین استفاده کننده از تلویزیون هستند.

دولت [[بنگلادش]] با همکاری کشور [[اسپانیا]] در نظر دارد فرستنده‌های خود را تا حد ممکن تقویت کند تا دسترسی برنامه‌های تلویزیونی این کشور حتی برای خارج از کشور نیز قابل دریافت باشد. در این رابطه، فرستنده‌های قوی زمینی در بت‌بونیا (Betbunia) و تالی باباد (Talibabad) نصب و راه‌اندازی شده است<ref>Banglapedia, National Encyclopedia of Bangladesh, 2023, Access for https://en.banglapedia.org/index.php?title=Main_Page</ref>.

[[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون بنگلادش]] در ساعاتی از روز، برنامه‌های بین‌المللی B.B.C و C.N.N را به طور مستقیم پخش می‌کند. [[رادیو در بنگلادش|رادیو]] و [[تلویزیون در بنگلادش]] به طور مستقیم از سوی وزارت اطلاعات نظارت شده و از طریق بودجه دولت اداره می‌شود. هزینه ملی برای پخش و تولید برنامه‌ها و پرداخت حقوق کارمندان همه از طریق بودجه دولتی تأمین می‌شود. برای ارتقا سطح کیفی و کمی صنعت [[رادیو در بنگلادش|رادیو]] و [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون]]، دولت [[بنگلادش]] اقدام به تأسیس موسسه ملی ارتباطات جمعی کرده است. این موسسه آموزش‌های ضمن خدمت به کارمندان فنی هر دو موسسه ([[رادیو در بنگلادش|رادیو]] و [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون]]) را ارائه می‌دهد. شبکه دیگری با نام A.T.N-World وجود دارد که برنامه این شبکه نیز 24 ساعته به طور تکراری پخش می‌شود.

===== شبکه خصوصی رسمی بنگلادش =====

====== داکا TV ======
این شبکه از شبکه‌های جدید تلویزیونی به زبان بنگالی در بخش خصوصی است که از آوریل 2003 راه‌اندازی شد. این شبکه عمدتاً برنامه‌های سرگرمی و تفریحی را پخش می‌کند و در کشورهای آسیا، [[ایالات متحده|آمریکا]]، اروپا و استرالیا قابل دریافت است. همچنین 24 شبکه تلویزیونی خصوصی در این کشور فعال هستند.

==== [[شبکه های ماهواره ای بنگلادش|شبکه های ماهواره‌ای]] ====
شبکه های ماهواره‌ای از 21 سپتامبر 1992 میلادی با پخش برنامه‌های خبری CNN و سپس BBC از طریق شبکه BTV ([[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون بنگلادش]]) برنامه‌های خود را آغاز کردند. در این سال به مردم اجازه نصب دیش آنتن‌های ماهواره‌ای و استفاده از شبکه‌های خارجی داده شد. بین سال‌های1992تا 1995میلادی، بیش از 10 شبکه بین‌المللی از کشورهای خارجی از طریق ماهواره وارد منازل شده و به تخریب فرهنگ بومی و تأثیر پذیری فرهنگ بیگانه پرداخته‌اند و هنوز برنامه پخش می‌کنند. این شبکه‌ها و کانال‌ها عبارت اند از: ,ATN, BBC, Chaanel-v, CNN, DP-7, DD-metro, Discovery, Zee, ESPN, Star plus, Sports, Star, MTV, Cartoon network, AXN Action, National Geographic و ...؛ این‌ها مرتب در صحنه [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون بنگلادش]] ظاهر شده و بدون شک تعرض شبکه‌های ماهواره‌ای به افکار و اندیشه‌ها و فرهنگ یک ملت نتایج نامطلوبی را در پی خواهد داشت که مسئولیت مردم و دولت در قبال این جریان سخت‌تر می‌شود.

گفتنی است که از سال 1995 به بعد، به علت هزینه بالا و گرانی دیش آنتن و ضعف مالی مردم، موضوع کابلی کردن برنامه‌های ماهواره‌ای در مقابل پرداخت 200 تاکا [ii] باعث شد که همه از این شیوه استفاده کنند و در سطح کشور با خیزشی سریع به میان مردم راه یابد. شبکه غیر دولتی [[تلویزیون در بنگلادش|تلویزیون بنگلادش]] به نام [https://www.etvwin.com/home «اکوشه تلویزیون» ETV]، در تاریخ 21 اردیبهشت 1379 هـ.ش، طی مراسمی در هتل سونارگان توسط خانم [[شیخ حسینه]]، نخست‌وزیر وقت [[بنگلادش]] افتتاح شد. خانم [[خالده ضیاء]] رهبر حزب BNP نیز پیامی در این خصوص ارسال کرد. این اولین شبکۀ خصوصی به زبان «بنگلا» در [[بنگلادش]] است که از طریق ماهواره، برنامه‌های آن در مناطق جنوب و جنوب شرقی آسیا، خاورمیانه، اروپا و آمریکای شمالی مشاهده می‌شود.

مدت زمان پخش این شبکه در هر روز حدود 24 ساعت است که مشتمل بر تئاتر، رقص و آواز، فیلم، سریال خارجی، ورزش، رخدادهای مهم ملی، فیلم مستند، برنامه‌های کودکان و نوجوانان، آموزش و مشکلات اجتماعی است. طبق اظهارات مسئولین این شبکه، هدف از افتتاح چنین شبکه‌ای، دگرگونی و تحول در جامعه است. مدیران این شبکه، که در واقع صاحب امتیاز هم می‌باشند، عبارت‌اند از:

* رئیس شبکه، آقای ابوسعید چودوری، یکی از صاحبان صنایع مهم [[بنگلادش]]؛
* مدیران اجرائی، آقای محمود و آقای سایمن درینگ.

ظاهراً پیشنهاد راه‌اندازی این شبکه توسط «سایمن درینگ» کارمند سابق بنگاه سخن پراکنی «بی‌بی‌سی» از انگلستان بوده است. پخش برنامه‌های رقص و آواز غربی از این شبکه، نشان از اهداف و برنامه‌های کوتاه مدت و دراز مدت آن دارد. سایمن درینگ در سال 1997، از شبکۀ «بی‌بی‌سی» استعفا داد و با کمک ابوسعید محمود و فرهاد محمود، برای راه‌اندازی این شبکه تلاش کرد<ref>The daily Ittefaq, 15 may 2000, Dhaka, Bangladesh </ref>. ظاهراً برنامه‌های این شبکه جنبه غیر اسلامی دارد و در خصوص برنامه‌های هندی و هندوئی و ترویج فرهنگ هندی تلاش می‌کند. 

=== [[اینترنت در بنگلادش|اینترنت]] ===
از اهداف بلند مدت دولت [[بنگلادش]]، فراهم کردن زمینه‌های همکاری وجذب بخش‌های خصوصی در تقویت شبکه‌های اینترنتی و گسترش تکنولوژی اطلاعاتی در سراسر کشور است. در حال حاضر در بیش از 64 شهرستان این کشور امکان ارتباطات اینترنتی فراهم است و تسهیلات فراوانی را نیز دولت برای ورود تجهیزات و لوازم کامپیوتری فراهم کرده است و برای ورود این گونه لوازم مالیات دریافت نمی‌شود. هم اکنون مراکز خاصی در نقاط مختلف شهرها وجود دارد که صرفاً واردات و فروش تجهیزات اینترنتی را برعهده دارند و در این راستا نیز مؤسسات و شرکت‌های خصوصی فراوانی به شکل گسترده فعالیت دارند. تجهیزات اینترنتی، از طریق کشورهای هند، کره جنوبی، سنگاپور و یا مالزی وارد این کشور می‌شود. 

=== [[مطبوعات در بنگلادش|مجلات و نشریات]] ===
با توجه به رونق فعالیت [[مطبوعات در بنگلادش|مطبوعات در این کشور]]، می‌توان اذعان داشت که این کشور دارای تعداد بی‌شماری روزنامه و هفته‌نامه می‌باشد که هر روز بر تعداد این گونه مطبوعات نیز افزوده می‌شود. مطبوعات این کشور به دو زبان بنگالی و انگلیسی انتشار می‌یابد. شایان ذکر است که به دلیل حاکمیت دویست سالۀ استعمار انگلیس بر این منطقه از جهان، زبان انگلیسی جایگاه ویژه‌ای در این کشور دارد.

جراید این کشور را به لحاظ گرایش می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:

* جرایدی که ارگان و ترجمان مواضع و دیدگاه‌های دولت است و در مایملک دولت قرار دارد. روزنامه‌های بنگلادش تایمز، دنیک بنگلا، هفته نامه بی‌بی‌چتیرا جزو این دسته هستند؛
* نشریاتی که ارگان احزاب سیاسی خاصی می‌باشند. از جمله روزنامه نایادیگانتو تلویحا و روزنامه آماردش آشکارا از حزب «بی.ان.پی»  حمایت می‌کنند. همچنین روزنامه سنگرام از جماعت اسلامی طرفداری می‌کند؛
* نشریاتی هستند که مستقیماً با سرمایۀ کشورهای خارجی به وجود آمده‌اند یا از کمک مالی درخور توجه آن‌ها بهره‌مند می‌باشند. ازجمله این نشریات می‌توان به روزنامه‌های «اسگرکاغوذ»، «بنگلا بازار پوتریکا»، «جانوکانتو» و ...وابسته به هند، روزنامه‌های «انقلاب» و «تلگراف» وابسته به عراق و ...نام برد؛
* نشریاتی که دارای وجهه مستقلی بوده‌اند. از جمله این نشریات، می‌توان روزنامه «بنگلادش آبزرور»، «هفته نامه داکا»، «کورییر»، «هالیدی» و ...را نام برد.

در سال 1991 به بعد، که مطبوعات عملاً در درج مطالب آزاد شدند، تحولات و رشد بیشتری در عرصۀ مطبوعات ایجاد شد و روزنامه‌ها و نشریه‌های متعددی حتی در شهرهای کوچک، به چاپ رسیده اند؛ مثلا در سال های 1997 و 1998 بیش از هزار روزنامه و مجله از جمله 286 روزنامه به زبان بنگالی و انگلیسی در [[بنگلادش]] به ثبت رسیده بود که این تعداد، نسبت به سال 1992 بسیار افزایش یافته است. با این وجود، گردش روزنامه‌ها و پی‌آیندها (هفته‌نامه، ماه‌نامه، فصل‌نامه، سال‌نامه) هنوز ضعیف است و تیراژی حدود دو میلیون نسخه را تشکیل می‌دهند.

روزنامه‌های کشور از نظر منابع خبری وابسته به دو آژانس خبری محلی به نام های «آسوشیتدپرس بنگلادش» و «یونایتد نیوز بنگلادش» هستند و دو آژانس خبری خارجی شامل «آژانس فرانس پرس» و «رویتر» می‌باشند که در بخش عمومی از جمله [http://bssnews.net/ «بنگلادش سنگ باد سنگستا»(Bangladesh sangbad sangstha)] مشغول کار هستند.

ارگان‌هایی که به نحوی با رسانه‌ها همکاری و هماهنگی دارند شامل: اداره اطلاعات نشریات، اداره فیلم و انتشارات، اداره ارتباطات جمعی، بایگانی فیلم [[بنگلادش]]، شورای مطبوعات، مرکز تحقیقات مطبوعات [[بنگلادش]]، مرکز تحقیقات ملی ارتباطات جمعی، مؤسسه توسعه فیلم و اداره سانسور فیلم می‌باشند.

در بخش تبلیغات برون مرزی، وزارت امور خارجه مسئولیت تبلیغات خارجی دولت را از طریق مأمورین خود در خارج، عهده‌دار می‌باشد. در برنامه‌های خصوصی کردن بعضی از نشریه‌ها، دولت در سال 1997، پس از پرداخت سود کامل به خبرنگاران و کارمندان دو روزنامه و هفته‌نامه، که تحت پوشش دولت بودند، آن ها را از پوشش خود خارج کرد<ref>The Independent Bangladesh year book ,2010, Dhaka, p.103 </ref>. طبق آخرین اطلاعات، در حال حاضر تیراژ روزنامه‌های یومیه در [[بنگلادش]] در روز 2/6 میلیون نسخه و پی‌آیند (هفته‌نامه، ماه‌نامه، فصل‌نامه، سال‌نامه) مجموعاً 3/322/215 نسخه می‌باشد. در [[داكا|شهر داکا]] پایتخت این کشور، 63 روزنامه و 135 هفته نامه منتشر می‌شود.
[[پرونده:Bangladesh federal union of journalists.jpg|بندانگشتی|[http://bfujonline.com/ Bangladesh federal union of journalists] ، قابل بازیابی از https://www.bssnews.net/news/5132]]
خبرنگاران و روزنامه‌نگاران بنگلادشی، دارای اتحادیه‌هائی هستند. این اتحادیه‌ها شامل: [http://bfujonline.com/ اتحادیه فدرال خبرنگاران بنگلادش ( Bangladesh federal union of journalists )] و اتحادیۀ خبرنگاران [[داكا|داکا]] (Dhaka union of journalists) می‌باشند که هر یک از آن‌ها بیش از هزار عضو دارد. اکثر خبرنگاران و روزنامه‌نگاران فوق، در باشگاه مطبوعات (Press Club) عضویت دارند. باشگاه مطبوعات دارای سالن بزرگ پذیرایی، سالن غذاخوری، کتابخانه، سالن ویژه کنفرانس مطبوعاتی، اطاق ویژه تلویزیون و پخش فیلم‌های ویدئویی، سالن نمایش فیلم و ...می‌باشد. روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌های [[بنگلادش]] معمولاً تعدادی از مقامات خود را که از مجلات خارجی می‌گیرند، از طریق باشگاه مطبوعات دریافت می‌دارند.

===== [[روزنامه‌های مهم و پرتیراژ بنگلادش|روزنامه‌ها]] =====
به این مبحث هم زمان با مبحث مطبوعات و نشریات اشاره کردیم و در اینجا فقط به معرفی فهرست وار [[روزنامه‌های مهم و پرتیراژ بنگلادش|روزنامه‌ها]] می‌پردازیم:   

جدول شماره 1. فهرست [[روزنامه‌های مهم و پرتیراژ بنگلادش|روزنامه‌های بنگلادش]] 
{| class="wikitable"
|نام روزنامه
|نام سردبیر
|تیراژ
|-
|اماردش
|محمود الرحمن عالمگیر محی الدین
|150000
|-
|نایادیگانتو
|قاضی نورالدین احمد
|140000
|-
|جای جای دین
|محفوظ الرحمن محمد جمیل الرحمن
|70000
|-
|Daily Star
|محبوب العالم
|60000
|-
|Daily Sun
|
|50000
|-
|Independent
|
|40000
|-
|Independent
|محبوب العالم
|20000
|-
|اتفاق
|راحت خان
|170000
|-
|نیونیشن
|مصطفی کما مجمدار
|30000
|-
|مناب زمین
|ماتیور مطیع الرحمن چودری
|40000
|-
|پراتوم آلو
|مطیع‌الرحمن
|250000
|-
|موکتو کونتو
|
|25000
|-
|ستار
|محفوظ عنام
|25000
|-
|دینکال
|اختر العالم
|25000
|-
|سنگرام
|عبدالاسعد
|30000
|-
|دلشی جاتانا
|عبدالمتین
|35000
|-
|بورر کاغذ
|بی‌نظیر احمد
|35000
|-
|جانوکونتو
|محمد عتیق اله خان مسعود
|20000
|}
== نیز نگاه کنید به ==
[[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی آرژانتین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اتیوپی]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی زیمبابوه]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اسپانیا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی افغانستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اوکراین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تایلند]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تونس]]؛[[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی روسیه]]؛ [[رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ژاپن]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کوبا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی فرانسه]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مالی]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ساحل عاج]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سیرالئون]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی لبنان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مصر]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قطر]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کانادا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سودان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی گرجستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تاجیکستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سریلانکا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قزاقستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اردن]]

== پاورقی ==
<small>[i]در حال حاضر به نام «راجوگ» معرف است.</small>

<small>[ii]در حال حاضر پرداخت 400 تاکا در هر ماه.</small>

== کتابشناسی ==
<references />

== منبع اصلی ==
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار).

== نویسنده مقاله ==
محمدمهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی
[[رده:رسانه]]
بازگشت به رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی بنگلادش.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=رسانه‌ها_و_وسائل_ارتباط_جمعی_بنگلادش»