نظام آموزش، تحقیقات و فناوری چین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
آموزش و پرورش، همیشه کلید فتح آینده بوده و از دیر باز انتظار آن بوده که آموزش و پرورش انسان های فردا را تربیت و نسل امروز را برای زندگی در جامعه ی فردا آماده سازد. مسلماً از مهم ترین ارکان پیشرفت هر جامعه، نظام آموزش و پرورش آن جامعه است. تجربه نشان داده که چگونگی وضعیت آموزش و پرورش در کشورهای مختلف، در مسیر رشد و یا انحطاط هر کشور در طول حیات تاریخی آن، تاثیرگذار بوده است. | آموزش و پرورش، همیشه کلید فتح آینده بوده و از دیر باز انتظار آن بوده که آموزش و پرورش انسان های فردا را تربیت و نسل امروز را برای زندگی در جامعه ی فردا آماده سازد. مسلماً از مهم ترین ارکان پیشرفت هر جامعه، نظام آموزش و پرورش آن جامعه است. تجربه نشان داده که چگونگی وضعیت آموزش و پرورش در کشورهای مختلف، در مسیر رشد و یا انحطاط هر کشور در طول حیات تاریخی آن، تاثیرگذار بوده است. | ||
آموزش همیشه از نزدیک با فرهنگ مرتبط بوده است. تنها از طریق آموزش است که سنت و روح فرهنگی یک ملت می تواند گسترش یافته، توسعه پیدا کند و بازسازی شود. از همان دوران باستان، مدارس ابتدایی ترین راه های پرورش ذوق و استعدادها بوده اند، اگر چه تنها راه آموزش هم مدارس نبوده اند. در [[چین]] باستان، دو نوع مدرسه وجود داشت که توسط دولت و یا اشخاص اداره | آموزش همیشه از نزدیک با فرهنگ مرتبط بوده است. تنها از طریق آموزش است که سنت و روح فرهنگی یک ملت می تواند گسترش یافته، توسعه پیدا کند و بازسازی شود. از همان دوران باستان، مدارس ابتدایی ترین راه های پرورش ذوق و استعدادها بوده اند، اگر چه تنها راه آموزش هم مدارس نبوده اند. در [[چین]] باستان، دو نوع مدرسه وجود داشت که توسط دولت و یا اشخاص اداره می شد. در طول تاریخ، ممکن است گاهی یکی از این نوع از مدارس بر دیگری تفوق پیدا کرده باشد، ولی غالباً آن ها در کنار هم و همیار یکدیگر بوده، و هر دو به عنوان ارایه دهندگان آموزش، تجربیات غنی ای را از خود بر جای گذاشته اند. | ||
===پیشینه ی آموزش در چین باستان=== | ===پیشینه ی آموزش در چین باستان=== | ||
====ظهور نخستین مدارس در جامعه ی ابتدایی چین==== | ====ظهور نخستین مدارس در جامعه ی ابتدایی چین==== | ||
در طول تاریخ بلند توسعه و پیشرفت چین، نیاکان مردم این سرزمین در زندگی و تولیدات خود، دانش و | در طول تاریخ بلند توسعه و پیشرفت چین، نیاکان مردم این سرزمین در زندگی و تولیدات خود، دانش و تجربه های مختلفی را کسب کرده اند. نسل های پیشین برای کمک به ادامه ی حیات نسل های جدید، به طور طبیعی تجربیاتشان را در مورد استفاده از آتش و دیگر ابزارها به آنان منتقل می ساختند. از این طریق بود که آموزش های ابتدایی شکل گرفت. بر اساس اسناد تاریخی، «سُوی رِن (Sui Ren) به مردم آموزش داد تا از آتش برای پختن غذا استفاده کنند، و فو شی (Fu Xi) به مردم چگونگی شکار کردن را آموخت چون جانوران فراوانی وجود داشت». سپس «توسط شِن نونگ (Shen Nong)[i] به مردم آموزش داده شد تا بذرهای کشاورزی را کِشت کنند». همه ی این فعالیت ها می توانند در قلمرو آموزش قرار گیرند. ولی اینها آموزش های پایه ای و ساده ای بودند که برای تولید و ادامه ی زندگی آموخته می شدند، بدون این که مکان خاص و ویژه ای برای آموزش یا فراگیران آن ها وجود داشته باشد. به هر حال، در این دوران، سازمان رسمی آموزشی وجود نداشت. | ||
وقتی این افراد احساس کردند لازم است دانش و تجارب به دست آمده را با آگاهی و طبق برنامه ریزی به فرزندان خود منتقل کنند، زمینه برای ایجاد مؤسسات خاص آموزشی فراهم شد. | وقتی این افراد احساس کردند لازم است دانش و تجارب به دست آمده را با آگاهی و طبق برنامه ریزی به فرزندان خود منتقل کنند، زمینه برای ایجاد مؤسسات خاص آموزشی فراهم شد. | ||
====جامعه ی برده داری و ظهور و سقوط مدارس دولتی ==== | ====جامعه ی برده داری و ظهور و سقوط مدارس دولتی ==== | ||
براساس مدارک تاریخی، مدارس ابتدا در دوران | براساس مدارک تاریخی، مدارس ابتدا در دوران سلسله ی شیا (Xia) (2100 تا 1600 پیش از میلاد) پدید آمدند. وجود مدارس را نه تنها می توان از طریق مدارک تاریخی اثبات کرد، بلکه از طریق یافته های باستان شناسی، به ویژه از نوشته های روی استخوان ها یا لاکِ لاک پشت های خرابه های یین هم می توان به این حقیقت پی برد. در آن زمان مدارس «شیانگ (Xiang)»، «شیائو (Xiao)» یا «شو (Xu)» نامیده می شدند. مدارس دیگر«شوه (Xue)»، «دَ شوِه (Da Xue)» یا «گو زونگ (Gu Zong)» نام داشتند. در این ایام، کم کم مدارس دولتی ایجاد و بیش از پیش توسعه پیدا کرد. در این مدارس نوشتن و ریاضیات آموزش داده می شد و آموزش در زمینه های دینی، امور نظامی، آیین ها و به ویژه موسیقی نیز مورد تأکید بود. در دوران جو غربی (قرن یازدهم تا سال 771 پیش از میلاد)، یک نظام واقعی آموزشی مدرسه ای آغاز به کار کرد. در آن زمان، دو سیستم آموزش وجود داشت: مدارس ملی و مدارس محلی. مدارس ملی مدارس مرکزی دولتی بودند که در منطقهی پادشاهی و پایتخت کشورهای وابسته به حکومت مرکزی دایر می شدند. مدارس محلی، مدارس دولت های محلی بودند که در مناطق تحت مدیریت مدیران محلی قرار داشتند. در این دوران، آموزش بر محور«هنرهای ششگانه» متمرکز بود که عبارتند از: آداب و رفتار، موسیقی، تیر اندازی، ارابه رانی، نوشتن و ریاضیات. از اواسط تا اواخر دوران سلسله های بهار و پاییز، مدارس خصوصی پا به عرصه ی وجود گذاشتند، و به سرعت در همه جا گسترش یافتند. | ||
====جامعه ی فئودالی و شبکه های متنوع مدارس ==== | ====جامعه ی فئودالی و شبکه های متنوع مدارس ==== | ||
برجسته ترین دستاورد فرهنگی مردم چین، در طول بیش از 2000 سال عمر | برجسته ترین دستاورد فرهنگی مردم چین، در طول بیش از 2000 سال عمر جامعه ی فئودالی به وجود آمد، که عبارت بود از گسترش، توسعه و بازسازی اندیشه ی آموزش در مدارس. در این مدت طولانیِ جامعه ی ارباب و رعیتی، سیستم مدارس با آنچه در دوران جو غربی بود کاملاً تفاوت پیدا کرد. سنت طولانی مدت مدارس دولتی همچنان حفظ شد، ولی مدارس غیر دولتی متنوع و گسترده تر شدند. | ||
=====الف- مدارس دولتی. ===== | =====الف- مدارس دولتی. ===== | ||
در | در نتیجه ی سقوط حکومت اشرافی، سیستم مدارس دولتی سلسله های شیا، شانگ و جو غربی، از میان رفت. به محض وقوع این اتفاق، به سرعت مدارس غیر دولتی شکل گرفتند. روش های قدیمیِ اداره ی مدارس دولتی سه سلسله یِ پیشین به فراموشی سپرده شد، و روش جدیدتری که آزادی بیشتری به مدارس غیردولتی میداد، به کار گرفته شد. این موضوع تأثیر ژرفی در توسعه ی سیستم بعدی مدارس با مدیریت دولتی گذاشت. در عصر سلسله ی مینگ(1644-1368 میلادی)، روش جدیدی برای کارآموزی در مدیریت آموزشی (عالی ترین مؤسسه ی آموزشی) ایجاد شد. دانشجویانی که در این مؤسسه تحصیل می کردند به مدت سه تا شش ماه برای کارآموزی به ادارات دولتی فرستاده می شدند. | ||
مدارس خصوصی، شکل جدیدی از آموزش بود که ریشه در زوال مدارس دولتیِ تحت سیستم برده داری دارد. پیدایش | مدارس خصوصی، شکل جدیدی از آموزش بود که ریشه در زوال مدارس دولتیِ تحت سیستم برده داری دارد. پیدایش آن ها نه تنها توفیقاتی برای تحقیقات علمی و فرهنگی به وجود آورد و موجب شکوفایی مکاتب مختلف فکری شد، بلکه موجب پرورش تعداد زیادی از شخصیت های برجسته و با ذوق و استعدادی شد که به شکل گیری سلسله ی متمرکز فئودالی خدمات شایسته ای کردند. به طور کلی، مدارس خصوصی در جامعه ی فئودالی با دو جنبه زیر مشخص میشوند. | ||
1- | 1- به طور نسبی، یک سیاست اجرایی آموزش آزاد و سبک آموزشی خاصی ایجاد شد که موجب پیشرفت و توسعه ی جامع تفکر علمی، فناوری، فرهنگی و آموزشی فئودالی چین در جامعه ی فئودالی شد. | ||
2- | 2- مدارس خصوصی نقش مهمی در ترویج علم و فناوری و هنر و ادبیات چین باستان ایفا کردند. | ||
===== ب- مدارس خصوصی===== | ===== ب- مدارس خصوصی===== | ||
در طول تاریخ، مدارس خصوصی، با موفقیت بار مسئولیت آموزش ابتدایی در | در طول تاریخ، مدارس خصوصی، با موفقیت بار مسئولیت آموزش ابتدایی در جامعه ی فئودالی را بر دوش کشیده و از تلاش های ناچیز دولت حمایت کرده است. از آنجا که دولت از نظر مالی مشکل اداره ی مدارس ابتدایی را داشت، این مسئولیت را مدارس خصوصی بر دوش کشیدند. این مدارس بنیاد آموزش در جامعه ی فئودالی را شکل دادند، و در طول قرن ها معلمان زیادی به تدریج گروه کاملی از متن ها و کتاب های آموزشی معلومات عمومی، اخلاقیات و ... را تولید کرده، و جذب اینگونه مدارس شدند. | ||
اولاً، | اولاً، آن ها بر ترکیب آموزش و تحقیق تأکید داشتند و جو آزاد بحث و مناظره پیرامون مشکلات علمی در آنجا پرورش می یافت. | ||
دوماً، | دوماً، آموزشگاه ها بر ترکیب دانشجویان، بین مطالعات خصوصی و راهنمایی معلمان تأکید داشتند، و بر اهمیت پرورش توانایی و استعداد دانشجویان برای تعقیب مطالعات مستقل خود اصرار می کردند. | ||
سوماً، آنان در نظر داشتند محیطی طبیعی و | سوماً، آنان در نظر داشتند محیطی طبیعی و ایده آل (ساختمان محیط آموزشگاه) و یک محیط فرهنگی هماهنگ (رابطه ی بین دانشجویان و اساتید) ایجاد کنند، و سنت خوب احترام گذاشتن دانشجویان نسبت به استادان، و محبت استادان نسبت به شاگردانشان را به ارث گذاشته و توسعه دهند. | ||
به طور خلاصه، سیستم | به طور خلاصه، سیستم مدرسه ای در جامعه ی فئودالی چین اساساً ترکیبی از مدارس دولتی، مدارس خصوصی و مدارج عالی تر آن ها، آموزشگاه های عالی بود. مدارس دولتی نقش اساسی در جامعه ی فئودالی داشتند، ولی وقتی که این نوع از مدارس دولتی با سقوط سلسله ها تنزل می کردند، به جای آن ها مدارس خصوصی توسعه یافته و پیشرفت می کردند. قابل ذکر است که ساختار دوره های آموزشی در سرتاسر چین بر محور آموزش های اخلاقی به عنوان پایه و اساس آموزش متمرکز، و از ویژگی های اصلی آموزش سنتی و اخلاقی بود. | ||
===نظام آموزش و پرورش در چین معاصر=== | ===نظام آموزش و پرورش در چین معاصر=== | ||
====گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش جهان==== | ====گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش جهان==== | ||
تا سال1860میلادی، کشور چین تنها با سیستم آموزشی سنتی این کشور که بیش از دو هزار سال در این سرزمین سابقه داشته و اجرا می شده آشنا بود. در نیمهی دوم قرن نوزدهم بود که مردم چین با سیستم آموزشی مدرن غرب آشنا شدند. در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت امپراتوری چینگ تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی برای | تا سال1860میلادی، کشور چین تنها با سیستم آموزشی سنتی این کشور که بیش از دو هزار سال در این سرزمین سابقه داشته و اجرا می شده آشنا بود. در نیمهی دوم قرن نوزدهم بود که مردم چین با سیستم آموزشی مدرن غرب آشنا شدند. در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت امپراتوری چینگ تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی برای ادامه ی تحصیل عازم فرانسه و انگلستان شدند. و همین دانشجویان بودند که پس از فارغ التحصیلی و بازگشت به چین، پایههای جنبش و انقلابی را نهادند که در سال 1911میلادی، منجر به سقوط سیستم امپراتوری و جایگزین شدن نظام جمهوری گردید. | ||
به هرحال، علیرغم این اعزامهای دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی چین در سال 1905میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریبا کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویهی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتا از سوی میسیونرهای مسیحی حمایت | به هرحال، علیرغم این اعزامهای دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی چین در سال 1905میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریبا کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویهی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتا از سوی میسیونرهای مسیحی حمایت می شدند و یا در مدارسی که توسط خود میسیونرها مدیریت می شد، سیستم آموزشی مدرن غربی را به مورد اجرا میگذاشتند. | ||
پس از روی کار آمدن جمهوری چین در سال 1911، تا استقرار جمهوری کمونیستی خلق چین در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولتها و نیمه | پس از روی کار آمدن جمهوری چین در سال 1911، تا استقرار جمهوری کمونیستی خلق چین در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولتها و نیمه دولت های حاکم بر این کشور در جنگهای داخلی، جنگ ضد ژاپنی و جنگ جهانی اول و دوم، هرگز فرصتی برای اصلاح کامل ساختار آموزشی و مدرن سازی آن پیش نیامد. پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] و فارغ شدن کشور از هرج و مرج و استقرار نسبی ثبات بود که فرصت لازم برای اصلاح ساختار و سیستم آموزشی فراهم گردید. اگرچه این ثبات سیستم آموزشی هم در دوران انقلاب فرهنگی(1966-1976)، بار دیگر دچار آشفتگی شد. اگرچه در دوران مائو برای کاهش بیسوادی و فراگیر کردن آموزش تلاش فراوانی به عمل آمد و جوانان داوطلب با سازماندهی اعضای گاردسرخ مائو برای سواد آموزی تا اقصی نقاط این کشور گسیل شده و نرخ با سوادان را نسبت به قبل بهصورت معجزه آسایی افزایش دادند، ولی تنها پس از اجرای سیاست اصلاحات و در اواخر دههی1970و اوایل دههی 1980بود که دولت این کشور با اصلاح اساسی سیستم و ساختار آموزشی، مقررات و قوانین و دستورالعملهای مناسب و مدرن و استاندارد آموزشی را در این کشور بهکار گرفت و این روند در دههی1990نیز ادامه یافت تا اینکه نرخ باسوادی از 20 درصد پیش از سال1949، به بیش از 94درصد(نرخ با سوادی میان افراد میان 15تا24 سال به 99درصد رسیده و چین را در ردیف92 از میان 180کشور جهان قرار داده است) | ||
(China’s Quiet Education Revolution, 2010) | (China’s Quiet Education Revolution, 2010) | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
====شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین (1949 تا 2009میلادی)==== | ====شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین (1949 تا 2009میلادی)==== | ||
پیشبرد و | پیشبرد و توسعه ی اصلاحات اقتصادی و تداوم و تکمیل سیاست درهای باز، توسعه ی تجارت خارجی، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اجتماعی، همراه با دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی، از سال 1978که سیاست اصلاحات اقتصادی آغاز شد تا به امروز، محور تغییرات ساختاری و جوهری همه جانبهی چین بوده‌است. ولی این تغییر و تحولات اقتصادی هرگز چینی‌ها را از توجه به اهداف و مصالح ملی غافل نکرده و هماهنگ با رشد اقتصادی، توسعه ی بنیادین آموزش بهعنوان زیر بناییترین تغییرات اجتماعی، مورد تأکید فراوان بوده است. در این خصوص، نگاه دولت و حزب به سیاستهای آموزشی و نظارت و حمایت ویژه از بخش آموزش و پژوهش و تدوین برنامههای توسعهای، به ویژه در دهههای اخیر، نگاهی راهبردی، نوگرایانه، دوراندیشانه، و کاربردی بوده است تا این کشور بتواند با تربیت متخصصان و تأمین منابع انسانی مورد نیاز جامعه ی توسعه یافتهی فردای چین، پایداری این توسعه و پیشرفت را تضمین نماید. لذا طی چند دههی گذشته، دولت این کشور موفق شده است با استفاده از فناوری نوین، و بسیج امکانات و سرمایه و دانش فنی و مدیریت داخلی و خارجی و اصلاح مقررات آموزشی کشور، و همچنین، اعمال سیاستهای تشویقی و ارایهی تسهیلات ویژه، منابع مادی و معنوی آموزشی، پژوهشی وتحقیقاتی را در قالب راهبرد توسعه ی بخش آموزش به چین سرازیر کند. این حرکت و سیاست دور‌اندیشانهی دولت، زمینه های توسعه ی بخش آموزش و تربیت نسل جدیدی از مدیران چین را به خوبی فراهم ساخته است. (گزارش دریافتی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن،1389) | ||
==== مدیریت آموزش و پرورش در چین==== | ==== مدیریت آموزش و پرورش در چین==== | ||
در کشور چین، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و وزارت آموزش این کشور که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر شورای دولتی فعالیت میکند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور بهشمار میرود. | در کشور چین، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و وزارت آموزش این کشور که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر شورای دولتی فعالیت میکند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور بهشمار میرود. | ||
وظایف و مسئولیتها و اختیارات وزارت آموزش و پرورش چین عبارتند از: تهیه و تدوین و ارایهی سیاستهای آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیهی مسایل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ | وظایف و مسئولیتها و اختیارات وزارت آموزش و پرورش چین عبارتند از: تهیه و تدوین و ارایهی سیاستهای آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیهی مسایل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ توسعه ی ساختار و زیر ساختهای آموزشی؛ تأمین بودجه و هزینههای آموزشی از منابع داخلی و اخذ وامهای خارجی؛ تحقیق و پژوهش لازم برای رشد استانداردهای آموزشی؛ تهیه و تأمین مواد و منابع مورد نیاز سیستم آموزشی؛ برگزاری آزمونهای لازم و تأمین مواد آموزشی مورد نیاز آزمونها در مقاطع و سطوح مختلف؛ اجرا، مدیریت و ارزیابی آموزش اجباری 9 ساله، ریشه کن سازی بیسوادی در سطح کشور؛ مدیریت آموزش عالی در مقاطع و سطوح و انواع مختلف آموزش عالی در کشور؛ هدایت و مدیریت آموزش مناطق اقلیت نشین؛ تهیه قوانین و مقررات لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور و دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاههای چین؛ مدیریت مؤسسات و مراکز آموزشی چین در سایر کشورها؛ تهیه تدوین و سیاستهای اعطای تحصیلات و بورسهای آموزشی به دانشجویان چینی جهت تحصیل در خارج و دانشجویان خارجی در داخل چین؛ همکاری لازم با نهادهای آموزشی مناطق هنگکنگ، ماکائو و تایوان؛ همکاری و مبادلهی تجارب با نهادها و سازمانهای آموزشی بین المللی از جمله یونسکو؛ و همکاریهای علمی و آموزشی و مبادلات علمی-آموزشی با سایر کشورها در چارچوب قوانین و مقررات کشور چین. | ||
این وزارتخانه در چارچوب و محدودهی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000قانون و مقررات و بخشنامه را در | این وزارتخانه در چارچوب و محدودهی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000قانون و مقررات و بخشنامه را در زمینه های آموزشی، مدیریتی، استخدامی، آزمون و صدور گواهینامهی تحصیلی و اصلاح روشها و مقررات، تهیه و تدوین و ابلاغ نموده است. | ||
==== تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش چین==== | ==== تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش چین==== | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
1- بخش روابط عمومی: مسوولیت امور جاری و ارتباطات و هماهنگیها در کلیهی سطوح داخلی و خارجی. | 1- بخش روابط عمومی: مسوولیت امور جاری و ارتباطات و هماهنگیها در کلیهی سطوح داخلی و خارجی. | ||
2- بخش سیاستها و قوانین و مقررات: انجام پژوهشهای استراتژیک در زمینهی اصلاحات و | 2- بخش سیاستها و قوانین و مقررات: انجام پژوهشهای استراتژیک در زمینهی اصلاحات و توسعه ی امور آموزشی و پرورشی. | ||
3- بخش توسعه و برنامه ریزی: برنامه ریزی برای | 3- بخش توسعه و برنامه ریزی: برنامه ریزی برای توسعه ی آموزش و پرورش در سراسر کشور. | ||
4- بخش پرسنلی: مسوول امور پرسنلی ومنابع انسانی وزارت آموزش و پرورش و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنیهای آموزشی سفارت خانههای چین در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور. | 4- بخش پرسنلی: مسوول امور پرسنلی ومنابع انسانی وزارت آموزش و پرورش و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنیهای آموزشی سفارت خانههای چین در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور. | ||
5- بخش امور مالی: تدوین برنامهها و سیاستهای مالی و هزینههای آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرحهای آموزشی، اعطای کمکهای مالی به دانشجویان و دانشآموزان، بهره گیری از وامهای بین المللی برای | 5- بخش امور مالی: تدوین برنامهها و سیاستهای مالی و هزینههای آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرحهای آموزشی، اعطای کمکهای مالی به دانشجویان و دانشآموزان، بهره گیری از وامهای بین المللی برای توسعه ی آموزش و پرورش در چین. | ||
6- | 6- اداره ی یکم آموزش و پرورش: مسئول رسیدگی به امور آموزش و پرورش اجباری، پیشبرد اصلاحات آموزشی، هدایت آموزش اخلاقی و آموزشی دانش آموزان در خارج از محیط مدرسه. | ||
7- | 7- اداره ی دوم آموزش و پرورش: مسئول بخش آموزش و پرورش دورههای پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی (سیکل اول) و دبیرستانی(سیکل دوم)، و دانش آموزان استثنایی. | ||
8- | 8- اداره ی آموزش فنی و حرفهای و آموزش بزرگسالان: مسئول آموزش های فنی و حرفهای در دورهی متوسطه، امور آموزشی بزرگسالان، و ریشهکن کردن بیسوادی در میان جوانان و سالمندان. | ||
9- | 9- اداره ی آموزش عالی: متولی امور آموزش عالی و اجرای برنامههای اصلاحی در سطح آموزش عالی، و آموزش از راه دور. | ||
10- دفتر هیأت نظارت و بررسی: هدایت و نظارت بر امور آموزشی در سراسر کشور. | 10- دفتر هیأت نظارت و بررسی: هدایت و نظارت بر امور آموزشی در سراسر کشور. | ||
11- | 11- اداره ی آموزش و پرورش اقلیتهای قومی: هماهنگی و هدایت امور آموزشی و پرورشی اقلیتهای ملی در سراسر کشور. | ||
12- | 12- اداره ی آموزش و پرورش آموزشگاه های تربیت معلم: مدیریت دانشسراهای تربیت معلم و اجرای برنامه های اصلاحات آموزشی در آموزشگاه های تربیت معلم. | ||
13- | 13- اداره ی امور ورزش، بهداشت و آموزش های هنری: رسیدگی به امور آموزش های بهداشتی، سلامت، امور هنری، و آموزش دفاع ملی در مدارس ابتدایی، دبیرستانها و دانشگاههای سراسر کشور. | ||
14- | 14- اداره ی امور فکری و اندیشههای سیاسی: مسئول رسیدگی به امور فکری و اندیشههای سیاسی معلمان و دانشجویان در آموزشگاه های عالی و همچنین هدایت آن ها به سوی سازندگی تمدن و فرهنگ. | ||
15- | 15- اداره ی امور اجتماعی: برنامهریزی و هماهنگی برای تدریس دروس، اندیشههای سیاسی، و تئوریهای آموزشی در آموزشگاه های عالی، انجام پژوهشهایی در زمینهی فلسفه، علوم اجتماعی و نظارت و مدیریت بر نشریات و شبکههای مطبوعاتی و رسانهای در سیستم آموزشی. | ||
16- | 16- اداره ی علوم و فنون: رسیدگی به مسایل علمی و فنی در مراکز آموزش عالی، هدایت امور پژوهشی در این زمینه و ایجاد پیوستگی میان تدریس، تولید و پژوهش. | ||
17- | 17- اداره ی امور دانشجویان: رسیدگی به امور امتحانات، کنکور، سوابق تحصیلی دانشجویان و ایجاد اشتغال برای دانشجویان فارغ التحصیل. | ||
18- | 18- اداره ی امور آموزشگاه های عالی وابسته به وزارت آموزش: ساماندهی آموزشگاه های عالی در جهت تدوین برنامههای استراتژیک برای توسعه، اجرای اصلاحات در سیستم اداری. | ||
19- | 19- اداره ی مدیریت علمی در سطوح عالی آموزشی: پیگیری مقررات آموزشی جمهوری خلق چین در زمینهی«رتبهی علمی»، تدوین برنامههای اصلاحی و توسعه ی امور مربوطه و امور آموزشی دانشجویان در دورهی فوق لیسانس و دکتری. | ||
20- | 20- اداره ی مدیریت زبانها و خطوط نوشتاری: تدوین برنامهها و سیاستهای کاری برای زبان و خط در سراسر کشور، نظارت بر چگونگی بهرهگیری از زبانها و خطوط، هدایت برنامههای ترویج [[زبان چینی]]. | ||
21- | 21- اداره ی مدیریت بر اطلاعات زبان و خط: پژوهش و تعیین استانداردهای لازم زبانی و خطی و معیار رسیدگی و نظارت بر اطلاعات مربوط به زبان و خط، هدایت استاندارد سازی زبانها و خطوط اقلیتهای ملی و همچنین، اطلاعات مربوط به زبان و خط اقلیتهای ملی. | ||
22- | 22- اداره ی همکاریها و مبادلات بین المللی: هدایت ونظارت بر همکاریها و مبادلات بین المللی در زمینهی آموزش و پرورش، تدوین سیاستهای لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور، تحصیل دانشجویان خارجی در چین، همکاری دانشگاههای چینی با کشورهای خارجی، مدیریت بر رایزنیهای آموزشی در سفارتخانههای چین در خارج از کشور. و ترویج زبان چینی در خارج. | ||
(Ministry of Education of the Peoples Republic of china, 2011) | (Ministry of Education of the Peoples Republic of china, 2011) | ||
====منابع مالی بخش آموزش در چین ==== | ====منابع مالی بخش آموزش در چین ==== | ||
عمده هزینههای آموزشی کشور بر عهدهی دولت مرکزی، | عمده هزینههای آموزشی کشور بر عهدهی دولت مرکزی، دولت های محلی و برخی نهادهای اجتماعی غیر دولتی است[ii]. هزینهی آموزشی ابتدایی و متوسطه را نیز دولت های مرکزی و محلی از بودجهی عمومی کشور تأمین مینمایند، هزینههای آموزش عالی بر عهدهی دولت مرکزی و دولت های محلی و نهادهای اجتماعی غیر دولتی است[iii]. در کنار بخش دولتی، برخی از افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای غیر دولتی داخلی و خارجی نیز در تأمین منابع مالی برای توسعه ی آموزش به ویژه در مناطق محروم و روستایی، به کمک دولت شتافتهاند. اجرای پروژه های آموزشی غیر دولتی همچون «پروژهی امید[iv]» و «پروژهی غنچهی بهار[v]» و پروژههای دولتی«آموزش اجباری 9 ساله» و «آموزش اجباری روستایی» از جمله نهادهایی هستند که در کنار وزارت آموزش و پرورش در امر توسعه ی آموزشی تلاش های فراوانی نمودهاند. | ||
'''پروژه ی آموزشی «امید»:''' در دههی1990میلادی، از سوی بنیاد | '''پروژه ی آموزشی «امید»:''' در دههی1990میلادی، از سوی بنیاد توسعه ی جوانان چین، پروژهی آموزشی «امید» با هدف جلوگیری، کاهش، و به تحصیل بازگرداندن دانش آموزانی که به دلایل اقتصادی از ادامه ی تحصیل باز میمانند، به ویژه در مناطق محروم و روستایی، تأسیس شد. منابع مالی این پروژه از طریق جمع آوری کمکهای مردمی از داخل و خارج کشور تأمین می گردد. «پروژهی امید» گستردهترین نهاد غیر دولتی است که طی 20 سال گذشته توانسته بیش از 2/3میلیارد یوان کمکهای مردمی جمع آوری و از این طریق 9/2میلیون دانش آموز ترک تحصیل کرده را برای ادامه ی تحصیل کمک مالی کند. این پروژه همچنین هزینهی ساخت 12700باب مدرسه، و برگزاری دوره های باز آموزی معلمان 30هزار روستا را تأمین کند. این پروژه در تغییر سرنوشت دانش آموزان بسیاری مؤثر بوده و حساسیت دولت و جامعه را نسبت به ضرورت توسعه ی آموزش در مناطق محروم کشور جلب نموده است. | ||
'''پروژه ی آموزشی «غنچه ی بهار»:''' این پروژه در سال 1989میلادی، از سوی بنیاد کودکان و نوجوانان چین راه اندازی شد. هدف این پروژه بازگرداندن دانش آموزان دختر ترک تحصیل کرده در مناطق محروم به مدرسه و | '''پروژه ی آموزشی «غنچه ی بهار»:''' این پروژه در سال 1989میلادی، از سوی بنیاد کودکان و نوجوانان چین راه اندازی شد. هدف این پروژه بازگرداندن دانش آموزان دختر ترک تحصیل کرده در مناطق محروم به مدرسه و ادامه ی تحصیل آن ها بود. بودجهی این پروژه از منابع مختلف غیر دولتی تأمین میشود. این تشکیلات تا سال 2007میلادی، بیش از 600میلیون یوان کمک مردمی جمع آوری و از آن برای کمک به بازگردان 7/1 میلیون از دختران ترک تحصیل کردهی 30 استان و منطقه به مدرسه جهت ادامه ی تحصیل استفاده کرده و بیش از 600مدرسهی دخترانه و 5000کلاس در این مناطق ایجاد کرده است. این پروژه همچنین، توانسته برای 416هزار از دختران و زنان محروم دوره های کارآموزی برگزار و ایجاد شغل نماید. | ||
'''پروژه ی دولتی «آموزش اجباری 9ساله»:''' دولت چین، به منظور ریشه کن ساختن بی سوادی در این کشور، در سال1986میلادی، قانون آموزش اجباری 9ساله را تصویب و به مورد اجرا گذاشت. براساس این قانون، تمامی کودکان بالای 6 سال این کشور بدون استثنا، بایستی حد اقل دورهی آموزشی 9سالهی ابتدایی و راهنمایی را اجبارا طی کنند. دانش آموزانیکه مشمول این قانون میباشند از پرداخت شهریهی آموزشی معاف هستند. طبق قانون تکمیلی سال1994، آموزش اجباری 9ساله بایستی در سه مرحله اجرا شود: نخست در مناطق توسعه یافته از نظر اقتصادی؛ دوم در مناطق نسبتا توسعه یافته؛ و سوم در مناطق درحال توسعه. در سال 1955وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت اقتصاد در 21 استان و منطقهی خودمختار با بودجهای بالغ بر6/11میلیارد یوان، این قانون را به مورد اجرا گذاشتند. تاکنون اهداف تعیین شده برای این پروژه در اکثر مناطق کشور محقق شده و تنها مناطق کاملا دور افتاده و صعب العبور هستند که تا کنون به صددرصد اهداف نایل | '''پروژه ی دولتی «آموزش اجباری 9ساله»:''' دولت چین، به منظور ریشه کن ساختن بی سوادی در این کشور، در سال1986میلادی، قانون آموزش اجباری 9ساله را تصویب و به مورد اجرا گذاشت. براساس این قانون، تمامی کودکان بالای 6 سال این کشور بدون استثنا، بایستی حد اقل دورهی آموزشی 9سالهی ابتدایی و راهنمایی را اجبارا طی کنند. دانش آموزانیکه مشمول این قانون میباشند از پرداخت شهریهی آموزشی معاف هستند. طبق قانون تکمیلی سال1994، آموزش اجباری 9ساله بایستی در سه مرحله اجرا شود: نخست در مناطق توسعه یافته از نظر اقتصادی؛ دوم در مناطق نسبتا توسعه یافته؛ و سوم در مناطق درحال توسعه. در سال 1955وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت اقتصاد در 21 استان و منطقهی خودمختار با بودجهای بالغ بر6/11میلیارد یوان، این قانون را به مورد اجرا گذاشتند. تاکنون اهداف تعیین شده برای این پروژه در اکثر مناطق کشور محقق شده و تنها مناطق کاملا دور افتاده و صعب العبور هستند که تا کنون به صددرصد اهداف نایل نشده اند. طبق آمار اعلام شده از سوی وزارت آموزش چین، تا پایان سال 2008، جمعا بیش از 3038 شهرستان و ناحیه به استاندارد تعیین شده در آموزش اجباری دست یافتهاند که 1/99درصد شهرستانها و ناحیههای سراسر چین را که بالغ بر 3/99 درصد از کل جمعیت را شامل میشود، پوشش داده است. | ||
'''پروژه ی دولتی «آموزش اجباری روستایی»''': دولت چین، اجرای پروژهی اجباری آموزش روستایی را از سال 2006 تا 2010با هدف | '''پروژه ی دولتی «آموزش اجباری روستایی»''': دولت چین، اجرای پروژهی اجباری آموزش روستایی را از سال 2006 تا 2010با هدف توسعه ی آموزش در مناطق روستایی و محروم به مورد اجرا گذاشت. دولت مرکزی با همکاری دولت های محلی و با اختصاص218میلیارد یوان، بیش از 36میلیون دانش آموز روستایی را در این مناطق تحت پوشش قرار داده و ضمن تأمین هزینههای آموزشی آنان از قبیل کتاب و لوازم التحریر آموزشی، بازسازی و نوسازی و تعمیر مدارس روستایی را نیز انجام داده است. در این برنامهی آموزشی، موضوعات درسی به دو دستهی دروس متمرکز دولتی و دروس محلی تقسیم میشود که عناوین محلی توسط دولت های استانی مطابق با نیازهای محلی ارائه میگردد. | ||
====تأثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین==== | ====تأثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین==== | ||
اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی چین ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیهی تواناییهای ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته میشود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حالحاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگههای آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نو آوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای تواناییهای رقابتی آنان بهعنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاهها مطرح شده است. به دستور کمیتهی مرکزی حزب کمونیست و شورای دولتی چین، از 10سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا در آمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیتهای ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم مینماید این است که کشورچین با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با تواناییهای همه جانبه جهت حضور درصحنهی جهانی است. طی سالهای اخیر، برنامههای آموزشی مختلفی در | اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی چین ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیهی تواناییهای ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته میشود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حالحاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگههای آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نو آوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای تواناییهای رقابتی آنان بهعنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاهها مطرح شده است. به دستور کمیتهی مرکزی حزب کمونیست و شورای دولتی چین، از 10سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا در آمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیتهای ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم مینماید این است که کشورچین با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با تواناییهای همه جانبه جهت حضور درصحنهی جهانی است. طی سالهای اخیر، برنامههای آموزشی مختلفی در زمینه های گوناگون برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا از این طریق به ارتقای مهارتهای آنان در کلیهی زمینهها توجه شود. آمار نشان میدهد که سالانه از هر13 شهروند چینی، 1 نفر به گذراندن دوره های آموزش مهارتهای جنبی آموزشی میپردازد. | ||
===نظام آموزشی چین=== | ===نظام آموزشی چین=== | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
====آموزش پایه (پیش دبستانی)==== | ====آموزش پایه (پیش دبستانی)==== | ||
منظور از آموزش«پیش دبستانی» آموزش کودکان از آغاز تولد تا شش سالگی در کودکستان و آمادگی است. وزارت آموزش وپرورش، با در نظر گرفتن توانایی جسمی و روحی کودکان در این سن، برنامهی مناسب آموزشی برای | منظور از آموزش«پیش دبستانی» آموزش کودکان از آغاز تولد تا شش سالگی در کودکستان و آمادگی است. وزارت آموزش وپرورش، با در نظر گرفتن توانایی جسمی و روحی کودکان در این سن، برنامهی مناسب آموزشی برای آن ها تنظیم کرده است. در این پایه، کودکان سه تا شش ساله می توانند وارد کودکستان شوند. درحال حاضر در چین بیش از150 هزار کودکستان و مهد کودک وجود دارد و تنها کمی بیش از30 درصد از کودکانی که سن آن ها به حد تحصیل در مدرسه نرسیده است، در این مقطع تحت آموزش هستند و بقیه با توجه به سن و مسایل اقتصادی و خانوادگی، تحت مراقبت والدین قرار دارند. | ||
کودکستانها و مراکز پیش دبستانی چین، به دو گروه دولتی و خصوصی تقسیم میشوند. کودکستانهای دولتی با هزینهی دولت دایر است و مبلغ کمی نیز از والدین دریافت میکنند، درحالیکه کودکستانهای غیردولتی تمام هزینههای آموزشی را از والدین کودکان میگیرند. باتوجه به رشد اقتصادی و اشتغال پدر و مادر، در سالهای اخیر تعداد کودکستانهای خصوصی با برنامههای متنوع آموزشی، از جمله فراگیری زبان انگلیسی، و هزینه های | کودکستانها و مراکز پیش دبستانی چین، به دو گروه دولتی و خصوصی تقسیم میشوند. کودکستانهای دولتی با هزینهی دولت دایر است و مبلغ کمی نیز از والدین دریافت میکنند، درحالیکه کودکستانهای غیردولتی تمام هزینههای آموزشی را از والدین کودکان میگیرند. باتوجه به رشد اقتصادی و اشتغال پدر و مادر، در سالهای اخیر تعداد کودکستانهای خصوصی با برنامههای متنوع آموزشی، از جمله فراگیری زبان انگلیسی، و هزینه های آن ها به شدت درحال افزایش است. | ||
سرمایه گذاریهای بخش خصوصی و خارجی در حوزهی آموزش پیش دبستانی در دو دههی گذشته موجب رشد فزایندهی این بخش از آموزش شده و مؤسسات و مراکز مراقبتی کودکان خارجی و بین المللی همچون بِیبیکِیر[10]، فاندازِل[11]، کودکان شرق[12]، و... با ارایهی برنامههای مختلف بهصورت تمام وقت، پاره وقت و یا پانسیونی و اجرای طرحهایی مثل «معلمان در نقش والدین[vi]» و راه اندازی مراکز مشاورهای درخصوص تغذیه و بهداشت و سلامت کودکان، در جهت رشد بدنی، اخلاقی، فکری و زیبایی شناسی کودکان و کسب آمادگی لازم جهت بهره برداری از آموزش ضابطه مند، فراهم سازی محیط مناسب جهت ایجاد شرایط و فرصتهایی جهت مواجه کودک با مسائل و مشکلات واقعی زندگی و تقویت درک معانی، استفاده از سرگرمیهای آموزنده، با میلیونها دلار سرمایه گذاری، نقش مهمی در این فرایند ایفا میکنند. درحالحاضر، در کشورچین بیش از20 میلیون خانوادهی برخوردار از کودکان ردههای سنی 3-1 سال وجود دارند که همچنان به این رقم افزوده میشود. به اعتقاد کارشناسان، درکشوری که هرخانواده ازحق برخورداری از 1 فرزند بهره مند است، 30 درصد هزینههای خانواده متعلق به کودک خانواده است که این رقم خود به جذب سرمایههای گسترده در بخش آموزش پیش دبستانی منتهی میگردد. در عین حال، از آنجا که اغلب | سرمایه گذاریهای بخش خصوصی و خارجی در حوزهی آموزش پیش دبستانی در دو دههی گذشته موجب رشد فزایندهی این بخش از آموزش شده و مؤسسات و مراکز مراقبتی کودکان خارجی و بین المللی همچون بِیبیکِیر[10]، فاندازِل[11]، کودکان شرق[12]، و... با ارایهی برنامههای مختلف بهصورت تمام وقت، پاره وقت و یا پانسیونی و اجرای طرحهایی مثل «معلمان در نقش والدین[vi]» و راه اندازی مراکز مشاورهای درخصوص تغذیه و بهداشت و سلامت کودکان، در جهت رشد بدنی، اخلاقی، فکری و زیبایی شناسی کودکان و کسب آمادگی لازم جهت بهره برداری از آموزش ضابطه مند، فراهم سازی محیط مناسب جهت ایجاد شرایط و فرصتهایی جهت مواجه کودک با مسائل و مشکلات واقعی زندگی و تقویت درک معانی، استفاده از سرگرمیهای آموزنده، با میلیونها دلار سرمایه گذاری، نقش مهمی در این فرایند ایفا میکنند. درحالحاضر، در کشورچین بیش از20 میلیون خانوادهی برخوردار از کودکان ردههای سنی 3-1 سال وجود دارند که همچنان به این رقم افزوده میشود. به اعتقاد کارشناسان، درکشوری که هرخانواده ازحق برخورداری از 1 فرزند بهره مند است، 30 درصد هزینههای خانواده متعلق به کودک خانواده است که این رقم خود به جذب سرمایههای گسترده در بخش آموزش پیش دبستانی منتهی میگردد. در عین حال، از آنجا که اغلب روش های آموزشی و ارزشهای تربیتی بهکار گرفته شده در اینگونه مراکز از کشورهای غربی برگرفته شده و با فرهنگ سنتی چینی سازگار نیست، چالش بزرگی برای خانوادهها، دولت و مدیران این مراکز فراهم آورده است. | ||
توسعه ی فراگیری زبان انگلیسی در دوره های آموزش پیش دبستانی بخش خصوصی، و روند رو به افزایش علاقهی والدین به آماده سازی فرزندان خود برای آینده، منجر به استفاده از معلمان خارجی، بهویژه انگلیسی، آمریکایی و کانادایی جهت تدریس در مراکز پیش دبستانی شده است. بنابر آمار منتشره، هم اینک بیش از 3هزار مؤسسهی آموزش زبان خارجی در کشور چین فعالیت دارند که در آمد آن ها به بیش از15میلیارد یوان (معادل 2میلیارد دلار آمریکا) میرسد که اغلب بایستی توسط والدین پرداخت شود و هزینههای آموزشی در این مقطع را بالا میبرد. همین مسایل موجب شده تا در کنار افزایش هزینهها، به دلیل اجرای برخی از برنامههای پرهزینه و غیر ضرور، کیفیت آموزشی کودکان در این مراکز با افت قابل توجهی مواجه شود. | |||
====آموزش پایه (دوره ی ابتدایی) ==== | ====آموزش پایه (دوره ی ابتدایی) ==== | ||
درچین کودکان از سن شش سالگی باید تحصیلات خود را ازدبستان آغاز کنند. طبق مقررات قانون آموزش و پرورش اجباری چین، دولت برای کودکانی که به سن تحصیل رسیده اند، سیستم آموزش اجباری بدون دریافت شهریه را اجرا میکند. با این حال والدین باید هزینهی کتاب و نوشت افزار را که سالانه تقریبا به چند صد یوان میرسد، پرداخت کنند. | درچین کودکان از سن شش سالگی باید تحصیلات خود را ازدبستان آغاز کنند. طبق مقررات قانون آموزش و پرورش اجباری چین، دولت برای کودکانی که به سن تحصیل رسیده اند، سیستم آموزش اجباری بدون دریافت شهریه را اجرا میکند. با این حال والدین باید هزینهی کتاب و نوشت افزار را که سالانه تقریبا به چند صد یوان میرسد، پرداخت کنند. | ||
دوران آموزش مقطع ابتدایی درچین عموما بین پنج تا شش سال است. دروس این مقطع عمدتا عبارتند از: زبان چینی، ریاضیات، علوم، زبان خارجی، | دوران آموزش مقطع ابتدایی درچین عموما بین پنج تا شش سال است. دروس این مقطع عمدتا عبارتند از: زبان چینی، ریاضیات، علوم، زبان خارجی، آموزش های اخلاقی، موسیقی، و ورزش. باتوجه به تعداد زیاد کاراکترهای چینی، در این مقطع بیشتر روی فراگیری کاراکترها تأکید میشود. جدیدترین آمارها نشان میدهد که درحال حاضر در چین، 120 میلیون دانش آموز دورهی ابتدایی در بیش از400 هزار دبستان به تحصیل اشتغال داشته و میزان ثبت نام و تحصیل کودکان این مقطع بیش از 49/99 درصد جمعیت سنی این گروه را تحت پوشش قرار داده است. | ||
از آنجا که آموزش دورهی ابتدایی تحت سیستم آموزش اجباری 9 ساله قرار دارد، اکثریت مطلق مدارس ابتدایی چین زیر نظر دولت(مرکزی-محلی) اداره میشود و دانش آموزان با توجه به محل سکونت خود نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت را انتخاب میکنند. درعین حال، در برخی از نواحی روستایی که دارای جمعیت پراکنده است و امکان تأسیس مدرسه به دلیل کم بودن تعداد دانش آموزان وجود ندارد، آموزش متمرکز اجرا شده و کودکان منطقه برای استفاده از امکانات تحصیلی بهتر، درمدارس متمرکز شبانه روزی که دارای شرایط نسبتا خوبی هستند تحصیل میکنند. دورهی یکسالهی تحصیلی در مقطع ابتدایی به 38 هفتهی آموزشی(پنج روز در هر هفته) با چند هفته رزرو و 13 هفته تعطیلی تقسیم میشود و در این مقطع دانش آموز بایستی حتما در آزمون پایان سال در دروس زبان چینی و ریاضیات نمرهی قبولی کسب کند تا بتوانند به مقطع بالاتر بروند. | از آنجا که آموزش دورهی ابتدایی تحت سیستم آموزش اجباری 9 ساله قرار دارد، اکثریت مطلق مدارس ابتدایی چین زیر نظر دولت(مرکزی-محلی) اداره میشود و دانش آموزان با توجه به محل سکونت خود نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت را انتخاب میکنند. درعین حال، در برخی از نواحی روستایی که دارای جمعیت پراکنده است و امکان تأسیس مدرسه به دلیل کم بودن تعداد دانش آموزان وجود ندارد، آموزش متمرکز اجرا شده و کودکان منطقه برای استفاده از امکانات تحصیلی بهتر، درمدارس متمرکز شبانه روزی که دارای شرایط نسبتا خوبی هستند تحصیل میکنند. دورهی یکسالهی تحصیلی در مقطع ابتدایی به 38 هفتهی آموزشی(پنج روز در هر هفته) با چند هفته رزرو و 13 هفته تعطیلی تقسیم میشود و در این مقطع دانش آموز بایستی حتما در آزمون پایان سال در دروس زبان چینی و ریاضیات نمرهی قبولی کسب کند تا بتوانند به مقطع بالاتر بروند. | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
====مقطع آموزشی راهنمایی (سیکل اول)==== | ====مقطع آموزشی راهنمایی (سیکل اول)==== | ||
آموزش مقطع راهنمایی(سیکل اول دبیرستان) درچین، جزو آموزش اجباری 9سالهی کشوراست. ازاین جهت تحصیل در این مقطع برای دانش آموزان رایگان و بدون پرداخت هزینه است، ولی مانند مقطع ابتدایی، باید والدین هزینههای کتاب و نوشتافزار را خود بپردازند. دوران آموزش در مقطع راهنمایی حد اکثر3 سال است و عمده دروس آن شامل: زبان چینی، ریاضیات، زبان خارجی، فیزیک، شیمی، تعلیمات ایدئولوژیکی، | آموزش مقطع راهنمایی(سیکل اول دبیرستان) درچین، جزو آموزش اجباری 9سالهی کشوراست. ازاین جهت تحصیل در این مقطع برای دانش آموزان رایگان و بدون پرداخت هزینه است، ولی مانند مقطع ابتدایی، باید والدین هزینههای کتاب و نوشتافزار را خود بپردازند. دوران آموزش در مقطع راهنمایی حد اکثر3 سال است و عمده دروس آن شامل: زبان چینی، ریاضیات، زبان خارجی، فیزیک، شیمی، تعلیمات ایدئولوژیکی، آموزش های اخلاقی و اطلاعات عمومی است. جدید ترین آمارها نشان میدهد که در حالحاضر، در سرتاسر چین بیش از 60 هزار مدرسهی راهنمایی(شامل 300مدرسهی راهنمایی فنی و حرفه ای) دایر و 60 میلیون دانش آموز در این مقطع تحصیل میکنند. میزان ورودی دانش آموزان این مقطع به بیش از 98 درصد جمعیت گروه سنی را تحت پوشش قرار داده و اغلب مدارس دورهی راهنمایی(سیکل اول) توسط دولت اداره میشود. | ||
آموزش دورهی راهنمایی، جزو آموزش اجباری 9 ساله است و دانش آموزان | آموزش دورهی راهنمایی، جزو آموزش اجباری 9 ساله است و دانش آموزان می توانند بدون شرکت در آزمون ویژه، مستقیما از دبستان وارد مقطع راهنمایی شوند. دانش آموزان این مقطع نیز در نزدیکترین مدارس به محل زندگی خود ثبت نام میکنند. در عینحال، در برخی از مناطق روستایی آموزش متمرکز اجرا میشود و دانش آموزان در مدارس مرکزی که از امکانات و شرایط بهتری آموزشی و خوابگاه شبانه روزی دارند به تحصیل میپردازند. دولت همچنین، در برخی از مناطق برای کمک به توسعه ی آموزش تلاش میکند سیستم آموزش از راه دور را توسعه دهد تا به اهداف گسترش آموزش در مناطق مختلف دست یابد. | ||
یک سال تحصیلی در مقطع راهنمایی به 39 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 12هفتهی تعطیلی تقسیم میشود. | یک سال تحصیلی در مقطع راهنمایی به 39 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 12هفتهی تعطیلی تقسیم میشود. | ||
==== مقطع آموزش دبیرستانی (سیکل دوم)==== | ==== مقطع آموزش دبیرستانی (سیکل دوم)==== | ||
آموزش دورهی دبیرستان(سیکل دوم) درچین، | آموزش دورهی دبیرستان(سیکل دوم) درچین، ادامه ی آموزش دوران راهنمایی بهشمار میرود که شامل انواع دورههای دبیرستان عمومی، دبیرستان آموزش حرفهای، مدرسهی متوسطهی فنی و غیره میشود. آموزش مقطع دبیرستان(سیکل دوم) درچین اجباری نیست. از اینجهت، دانش آموزان موظف به پرداخت شهریه هستند. میزان شهریه با توجه به وضعیت اقتصادی مناطق مختلف متفاوت است. که معمولا سالانه به چند هزار«یوان» میرسد. دوران آموزش دبیرستان(سیکل دوم) درچین عموما سه ساله است و عمده دروس آن عبارتند از: زبان و ادبیات چینی، ریاضیات، زبان خارجی، فیزیک، شیمی، علوم تجربی و اطلاع رسانی. دبیرستانها در چین عمدتا از سوی دولت اداره میشوند ولی از آنجا که آموزش در این مرحله اجباری نیست، لذا درسالهای اخیر، بخش غیر دولتی نیز در امر آموزشی این مقطع فعال شده است. دانش آموزان پس از پایان تحصیل در دورهی راهنمایی، برای ورود به مقطع دبیرستان باید در آزمون شرکت کنند وآموزشگاه ها با توجه نتایج آزمون دانش آموزان ممتاز را برای ادامه ی تحصیل در مقطع دبیرستان گزینش کرده و از آن ها ثبت نام میکنند. موضوعات امتحانی برای ورود به مقطع دبیرستان و میزان نمرات قبولی توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق مختلف تعیین میشود. جدیدترین آمارها نشان میدهند که در حالحاضر، در چین بیش از31300 دبیرستان دایر است که30 میلیون دانش آموز دبیرستانی در آن ها مشغول به تحصیل هستند و این میزان معادل66درصد جمعیت واجد شرایط از نظر سنی برای ادامه ی تحصیل دراین مقطع است. | ||
یک سال تحصیلی در دورهی دبیرستان شامل 40 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 11هفتهی تعطیلی می گردد. | یک سال تحصیلی در دورهی دبیرستان شامل 40 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 11هفتهی تعطیلی می گردد. | ||
| خط ۲۴۶: | خط ۲۴۶: | ||
===='''سیلابس های درسی دانش آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی'''==== | ===='''سیلابس های درسی دانش آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی'''==== | ||
وزارت آموزش و پرورش چین برای نخستین بار در سال 1950، سیلابسهای درسی استانداردی را برای تدریس در مدارس ابتدایی و راهنمایی سراسر کشور تعیین و کتب درسی لازم را منتشر و در اختیار دانش آموزان تمام مناطق قرار داد. این سیلا بسها چهار بار در سالهای1956، 1963، 1978 و1986، اصلاح شده و تغییر پیدا کرد و به روز رسانی شد و بر مبنای | وزارت آموزش و پرورش چین برای نخستین بار در سال 1950، سیلابسهای درسی استانداردی را برای تدریس در مدارس ابتدایی و راهنمایی سراسر کشور تعیین و کتب درسی لازم را منتشر و در اختیار دانش آموزان تمام مناطق قرار داد. این سیلا بسها چهار بار در سالهای1956، 1963، 1978 و1986، اصلاح شده و تغییر پیدا کرد و به روز رسانی شد و بر مبنای آن ها، 8 گروه کتاب درسی تهیه و تدوین و از سوی انتشارات آموزشی خلق چاپ و منتشر شد. از آنجا که کشور چین از نظر جغرافیایی گسترده و دارای تنوع قومی و زبانی و مذهبی است، انتظار میرفت که متون آموزشی در مناطق مختلف این کشور براساس نیازها و تنوع فرهنگی ساکنان این مناطق باشد. لذا، در سال1986، کمیسیون آموزشی کشور تصمیم گرفت برای تولید کتب درسی، سیاست ویژه ای را اعمال کند تا بتواند پاسخگوی نیازهای متنوع مناطق مختلف از نظر فرهنگی و قومی باشد. در مناطقی که شرایط اجازه میداد، ادارات آموزشی منطقه، مؤسسات آموزشی، متخصصان، محققان و معلمان و اشخاص را ترغیب کردند تا کتب درسی مقاطع ابتدایی و راهنمایی این مناطق را براساس نیاز شرایط محیطی و فرهنگی و اقلیمی خاص خود را در چارچوب سیاست آموزش اجباری 9 سالهی کشور تهیه و تدوین نمایند. در نتیجه، کتاب های آموزشی مختلفی در رقابت با کتب استاندارد آموزش سراسری و طبق نیازها و شرایط منطقهای تدوین و منتشر شد که تأثیر بسزایی در تحقق اهداف توسعه ی آموزش در این مناطق داشت. بر این اساس، تا سال 1998، بیش از 2000عنوان کتاب آموزشی تألیف و منتشر گردید. افزون بر کتاب های درسی، کتاب های مختلف کمک آموزشی، کتاب های مرجع، کتابچههای تصویری، اطلسهای آموزشی، جدولها و لوحههای دیواری، اسلاید و فیلم، مشق در خانه، نرم افزارهای کامپیوتری و...، مطابق با تنوع و ذایقهی فرهنگی دانش آموزان و راهنمای روش تدریس برای اساتید و معلمان تألیف و منتشر گردیده است. همچنین، برنامههای متنوع آموزشی خارج از مدرسه در زمینه های مختلف همچون موسیقی، ورزش، نقاشی، کامپیوتر، تئاتر، طراحی و مدلسازی، صنایع دستی و اختراعات و ابداعات تهیه و تدارک دیده شده است که در مراکزی مانند کاخ دانشآموزان، باشگاههای دانشآموزی، مراکز علمی و تکنولوژیکی دانشآموزی، مراکز فعالیت های کودکان و نوجوانان که تعدادشان به بیش از 10هزار مرکز میرسد، در نظر گرفته شده که هرچه بیشتر به شکوفایی استعدادها و خلاقیتهای علمی-آموزشی دانش آموزان کمک میکند. | ||
====مدارس ویژه ی دانش آموزان ناتوان و کمتوان ذهنی و جسمی==== | ====مدارس ویژه ی دانش آموزان ناتوان و کمتوان ذهنی و جسمی==== | ||
طبق آمار منتشره از سوی دولت چین، در این کشور بیش از 6 میلیون دانش آموز کمتوان و معلول از نظر جسمی و ذهنی وجود دارد که تحت پوشش آموزشی قرار دادن این بخش از دانش آموزان مورد توجه دولت قرار گرفته است. وزارت آموزش و نهادهای مسئول نگهداری و مراقبت از اینگونه افراد، برای تضمین تحصیلات و آموزش | طبق آمار منتشره از سوی دولت چین، در این کشور بیش از 6 میلیون دانش آموز کمتوان و معلول از نظر جسمی و ذهنی وجود دارد که تحت پوشش آموزشی قرار دادن این بخش از دانش آموزان مورد توجه دولت قرار گرفته است. وزارت آموزش و نهادهای مسئول نگهداری و مراقبت از اینگونه افراد، برای تضمین تحصیلات و آموزش آن ها برنامهها و سیاستهای مختلفی را براساس شرایط جسمانی آنان تدوین و به مورد اجرا گذاشتهاند. این قشر از دانش آموزان بین 7 تا 9 سال از امکانات و تسهیلات در نظر گرفته شده برای آموزش پایه بهرهمند میشوند. در سال 1985، با برنامه ریزیهای به عمل آمده از سوی دولت چین، زمینهی ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر و دانشگاهها هم برای این افراد فراهم شد. در حالحاضر، 4 کالج ویژه برای تحصیلات اینگونه دانشجویان راه اندازی شده و بقیه در سایر دانشگاههای کشور به ادامه ی تحصیل میپردازند. | ||
همچنین، بیش از 1000مرکز آموزشی فنی و حرفهای برای کارآموزان کم توان و ناتوان راه اندازی شده و افزون بر این مراکز، شرایط برای کارآموزی این حرفهآموزان در 2200مرکز حرفه و فن عادی دیگر نیز فراهم گردیده و از داوطلبان ثبت نام به عمل میآید. تاکنون بیش از 6/2میلیون نفر در این | همچنین، بیش از 1000مرکز آموزشی فنی و حرفهای برای کارآموزان کم توان و ناتوان راه اندازی شده و افزون بر این مراکز، شرایط برای کارآموزی این حرفهآموزان در 2200مرکز حرفه و فن عادی دیگر نیز فراهم گردیده و از داوطلبان ثبت نام به عمل میآید. تاکنون بیش از 6/2میلیون نفر در این آموزشگاه ها و مراکز فنی و حرفهای موفق به گذراندن دوره های آموزشی شده اند. همچنین، وزارت آموزش با تدوین قانون و مقررات لازم، اینگونه دانش آموزان و فارغ التحصیلان را از نظر آموزشی و شغلی تحت پوشش و حمایت قانونی قرار داده است. | ||
====آموزش های فنی و حرفه ای==== | ====آموزش های فنی و حرفه ای==== | ||
آموزش های فنی و حرفهای در 3 سطح: راهنمایی، دبیرستان و آموزش عالی فنی و حرفهای صورت میگیرد. افزون بر این موارد، آموزش های فنی و حرفهای شامل آموزش کارمحور و آموزش شغلی نیز میشود. این نوع از آموزشها نقش مهمی در مؤسسات آموزش عالی فنی حرفهای، مدارس راهنمایی تکنیکی، مدارس مهارت افزایی، مراکز آموزش شغلی، مدارس آموزش تکنیکی بزرگسالان و سایر نهادهای آموزش اجتماعی در طول حیات افراد ایفا میکند. | |||
نخستین قانون آموزش فنی و حرفهای چین در سال 1996تدوین و به مورد اجرا گذاشته شد و زمینهی قانونی | نخستین قانون آموزش فنی و حرفهای چین در سال 1996تدوین و به مورد اجرا گذاشته شد و زمینهی قانونی توسعه ی این نوع از آموزش را فراهم ساخت. آموزش فنی و حرفهای افزون بر آموزش تئوریک در کلاس شامل برخی از آموزش های عملی مورد نیاز نیز میگردد. مراکز آموزش فنی و حرفهای عمدتا از سوی دولت راه اندازی و مدیریت میشود ولی بخش هایی از جامعه نیز برای مشارکت و سرمایه گذاری در این زمینه تشویق به همکاری میشوند. | ||
====سیستم آزمون سراسری ورود به دبیرستان==== | ====سیستم آزمون سراسری ورود به دبیرستان==== | ||
دانشآموزان مقطع راهنمایی در چین در پایان تحصیلات این مقطع و برای ورود به مقطع دبیرستان بایستی در یک آزمون ویژه شرکت نمایند. با توجه به اینکه کمتر از60 درصد دانش آموزان دورهی راهنمایی | دانشآموزان مقطع راهنمایی در چین در پایان تحصیلات این مقطع و برای ورود به مقطع دبیرستان بایستی در یک آزمون ویژه شرکت نمایند. با توجه به اینکه کمتر از60 درصد دانش آموزان دورهی راهنمایی می توانند مقطع دبیرستان به ادامه ی تحصیل به پردازند، و لذا "رقابت برای ورود به دبیرستان خیلی سخت و آزمون ورود به دبیرستان یکی از مشکلترین آزمونهای دوران تحصیلات متوسطه است. | ||
سئوالات و مواد درسی این آزمون توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق مختلف تعیین میشو. در رشتههای عمومی موضوعات امتحانی عبارتند از: زبان و ادبیات چینی، زبان خارجی، ریاضیات، فیزیک، شیمی و سایر دروس. این آزمون معمولا همه ساله در ماه ژوئن برگزار و دانش آموزان درصورت کسب نمرهی قبولی | سئوالات و مواد درسی این آزمون توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق مختلف تعیین میشو. در رشتههای عمومی موضوعات امتحانی عبارتند از: زبان و ادبیات چینی، زبان خارجی، ریاضیات، فیزیک، شیمی و سایر دروس. این آزمون معمولا همه ساله در ماه ژوئن برگزار و دانش آموزان درصورت کسب نمرهی قبولی می توانند برای ادامه ی تحصیل وارد دبیرستان شوند. در اینصورت، از شانس بیشتری برای ورود به دانشگاه و یافتن شغل مناسب برخوردار خواهند شد. در غیر اینصورت، فرصت ادامه ی تحصیل در دبیرستان را نخواهند داشت. ازاین جهت بسیاری از دانشآموزان چینی، آزمون متوسطه را امتحان تعیین سرنوشت مینامند. | ||
====آزمون سراسری کنکور==== | ====آزمون سراسری کنکور==== | ||
آزمون کنکور در کشور چین هم مثل سایر کشورهای جهان به امتحاناتی اطلاق میشود که برای ورود به دانشگاه و | آزمون کنکور در کشور چین هم مثل سایر کشورهای جهان به امتحاناتی اطلاق میشود که برای ورود به دانشگاه و آموزشگاه های عالی برگزار میشود. براساس برنامهی امتحانی منتشره از سوی وزارت آموزش و پرورش، موضوعات آزمون کنکور توسط ادارات آموزش و پرورش در سطوح دولتی و یا استانی تعیین میشود. تاریخ برگزاری این امتحانات 7 ژوئن هرسال بوده و مدت آن دو تا سه روز است. | ||
در دوران انقلاب فرهنگی(1966تا1976میلادی)، تعداد زیادی از جوانان چینی به خاطر سیاست غلط دولت و باند چهارنفره، به دلیل تعطیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، فرصت | در دوران انقلاب فرهنگی(1966تا1976میلادی)، تعداد زیادی از جوانان چینی به خاطر سیاست غلط دولت و باند چهارنفره، به دلیل تعطیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، فرصت ادامه ی تحصیلات عالیه را از دست دادند. در سال1977 که برای نخستین بار پس از انقلاب فرهنگی آزمون جامع کنکور سراسری برگزار شد، بیش از 7/5میلیون نفر برای ورود به دانشگاه و به دست آوردن شانس ادامه ی تحصیل به رقابت پرداختند که از این تعداد، تنها 270هزار نفر موفق به ورود به دانشگاه شدند. از این رقابت فشرده، به عنوان اولین نشانههای اصلاحات در آموزش نام برده میشود. این در حالی است که براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال 2008، بیش از5/10 میلیون نفر در آزمون کنکور شرکت کردند که حدود 50 درصد آنان(99/5میلیون نفر) موفق به ثبت نام در یکی از دانشگاههای چین شدند. (خبرگزاری شین هوا، 2008) در واقع، این آزمون رقابتی برای جوانان چینی، به منزلهی تلاش هزاران سرباز از یک پل کوچک است که اغلب سربازان در رقابت با یکدیگر از روی پل به رودخانه افتاده و موفق به عبور نمیشوند. | ||
در حالحاضر، موضوعات امتحانی کنکور در چین، به«3 باضافهی ایکس» معروف است. مقصود از«سه»، آزمون زبان و ادبیات چینی، ریاضیات و زبان خارجی است و منظور از«ایکس» رشتههای مورد نظر در امتحانات سراسری کشور و استانهای مختلف است. در برخی از مناطق«ایکس» یعنی امتحانات جامع رشتهی علوم انسانی و علوم طبیعی است. به عبارت دیگر، دانش آموزانیکه برای شرکت در رشتههای علوم انسانی ثبت نام کنند، | در حالحاضر، موضوعات امتحانی کنکور در چین، به«3 باضافهی ایکس» معروف است. مقصود از«سه»، آزمون زبان و ادبیات چینی، ریاضیات و زبان خارجی است و منظور از«ایکس» رشتههای مورد نظر در امتحانات سراسری کشور و استانهای مختلف است. در برخی از مناطق«ایکس» یعنی امتحانات جامع رشتهی علوم انسانی و علوم طبیعی است. به عبارت دیگر، دانش آموزانیکه برای شرکت در رشتههای علوم انسانی ثبت نام کنند، می توانند در امتحان جامع علوم انسانی شرکت و دانش آموزانیکه در رشتهی علوم طبیعی ثبت نام کنند، در آزمون جامع علوم طبیعی شرکت خواهند کرد. ولی در برخی از مناطق«ایکس» نه تنها شامل آزمون جامع علوم انسانی وعلوم طبیعی است، بلکه امتحانات یک رشتهای نیز معنا میدهد. دانش آموزانی که برای شرکت درامتحانات ثبت نام میکنند با توجه به رشتهی تخصصی مورد نظر خود و خواست دانشگاه مد نظر، در آزمون فیزیک، شیمی، بیولوژی و تاریخ نیز شرکت میکنند. آزمون کنکور در چین همواره مورد توجه فراوان مردم بوده ولی در سالهای اخیر، بهدنبال افزایش شمار داوطلبان و نسبت قبولی، از فشار آن بر داوطلبان و والدین تا اندازهای کاسته شده است. با این حال آزمون کنکور همه ساله یکی از دغدغههای مهم و مورد توجه والدین و دانشآموزان در چین است. | ||
====احداث مدارس با سرمایه گذاری مشترک چینی و خارجی==== | ====احداث مدارس با سرمایه گذاری مشترک چینی و خارجی==== | ||
بهرغم گرایش شدید نسل جدید چینی برای تحصیل در خارج کشور، به نظر میرسد که هنوز بسیاری از مردم این کشور همچنان مایل به تحصیل در داخل کشور، بویژه در مدارس مشترک چینی و خارجی هستند که تعداد | بهرغم گرایش شدید نسل جدید چینی برای تحصیل در خارج کشور، به نظر میرسد که هنوز بسیاری از مردم این کشور همچنان مایل به تحصیل در داخل کشور، بویژه در مدارس مشترک چینی و خارجی هستند که تعداد آن ها مانند قارچ در سرتاسر چیـن در حال افزایش است. این مدارس اغلب توسط دانشگاهها، مؤسسات و یا سازمـانهای بین المللی آموزشـی تأسیس و اداره میشوند. پس از [[عضویت چین در سازمان تجارت جهانی]] و افزایش نیازهای این کشور به افراد متخصص و تحصیل کرده در رشتههای مختلف از یک سو، و عدم پاسخگویی سرمایههای داخلی و سیستم سنتی گذشته آموزشی به این نیازها از سوی دیگر، دولت چین برای رفع این نیاز اساسی، طبق شرایط و مقررات خاصی به سرمایه گذاران خارجی مجوز فعالیت در عرصه ی آموزشی این کشور را داد. کشور چین پس از ورود به سازمان تجارت جهانی، بازار تعلیم و تربیت خود را به روی سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی با محدودیتهای نسبتاً کمتری گشود. چین معتقد است که دارای بزرگترین بازار بالقوهی آموزش وپرورش در جهان است و آمـار نشـان میدهـد که پکنـیها برای بهبود زبان انگلیسـی خود سالانه بیش از 300 میلیون دلار هـزینه میکنند. هزینهی سالانهی آموزش و پرورش در چین هنوز نزدیک به 4/1درصد از هزینهی تعلیم و تربیت عمـومـی در جهان توسعه یافته پایینتر است. لذا، با عنایت به بهبود شرایط زندگی جامعه و تمایل والدین به هزینه کردن برای آموزش هرچه بهتر تک فرزند خانواده، سرمایه گذاری بخش غیر دولتی و خارجی در بخش آموزش به سرعت رشد کرد. در حالحاضر تنها در شهرهای بزرگی مانند پکن و شانگهای صدها مدرسهی مشترک چینی و خارجی به فعالیت آموزشی اشتغال داشته و دهها هزار دانش آموز در اینگونه مدارس به تحصیل میپردازند. این مدارس توسط چینیهای خارج از کشور و سازمانها و دانشگاههای بین المللی مانند مؤسسهی زبان و تجارت شهر سیدنی، مؤسسات و مراکز دانشگاهی ژاپن، آمریکا، کانادا، انگلیس، هنگکنگ، مالزی و... اداره میشوند. آنچه قابل توجه است، هزینههای تقریبا سنگین شهریهی این مدارس است که اغلب والدین در یک رقابت و چشم و هم چشمی تنگاتنگ این هزینهها را میپردازند. | ||
====طرح تقویت ساختار اخلاقی کودکان و دانش آموزان چینی==== | ====طرح تقویت ساختار اخلاقی کودکان و دانش آموزان چینی==== | ||
در فوریهی سال2000میلادی، پروژهای تحت عنوان«ساختار اخلاقی شهروندان خردسال چینی» بهصورت مشترک توسط فدراسیون زنان چین، کمیتهی مرکزی لیگ جوانان حزب کمونیست و وزارت آموزش و پرورش چین به مورد اجرا گذاشته شد. در حالحاضر، این پروژه در میان کودکان و دانش آموزان سراسر چین با جدیت پی گیری و برنامهی فوق تحت عنوان | در فوریهی سال2000میلادی، پروژهای تحت عنوان«ساختار اخلاقی شهروندان خردسال چینی» بهصورت مشترک توسط فدراسیون زنان چین، کمیتهی مرکزی لیگ جوانان حزب کمونیست و وزارت آموزش و پرورش چین به مورد اجرا گذاشته شد. در حالحاضر، این پروژه در میان کودکان و دانش آموزان سراسر چین با جدیت پی گیری و برنامهی فوق تحت عنوان فعالیت هایی همچون«من شهروند شایستهی خردسال میشوم» به مورد اجرا گذاشته میشود. اجرای چنین فعالیت هایی به تأمین سلامت روحی و اخلاقی صدها میلیون دانش آموز چینی منجر شده است. این طرح برای مقابله با تأثیرات منفی و عوامل فرهنگی نادرست داخلی و خارجی و رشد فکری و اخلاقی کودکان چینی به اجرا درآمده است. در پروژهی فوق، از کودکان ردههای سنی3 تا 18 سال سراسر چین خواسته می شود که بهصورت داوطلبانه در برنامههای اخلاقی و آموزشی«من شهروند شایستهی خردسال میشوم» شرکت نموده و عادات نیک و اخلاق پسندیدهی خود را طبق فرهنگ سنتی چین پرورش دهند. از جمله مهمترین اهداف پروژهی فوق می توان به موارد ذیل اشاره کرد: | ||
1- تبدیل کودکان به دستیاران خردسال خانواده و اطاعت از پدر و مادر و توجه به خویشاوندان؛ | 1- تبدیل کودکان به دستیاران خردسال خانواده و اطاعت از پدر و مادر و توجه به خویشاوندان؛ | ||
| خط ۲۸۹: | خط ۲۸۹: | ||
==== میزان سرمایه گذاری در توسعه ی بخش آموزش ==== | ==== میزان سرمایه گذاری در توسعه ی بخش آموزش ==== | ||
در سال2001میلادی، دولت چین بالغ بر 5/35میلیارد دلار در زمینهی | در سال2001میلادی، دولت چین بالغ بر 5/35میلیارد دلار در زمینهی توسعه ی بخش آموزش این کشور سرمایه گذاری کرد که 48/16درصد نسبت به سال 1997افزایش داشته است. به گزارش وزارت آموزش وپرورش این مبلغ عمدتا در جهت توسعه ی آموزش و پرورش در مدارس ابتدایی و سایر نهادهای آموزشی برای بهبود و ارتقای شیوههای تدریس هزینه شده است. طبق این گزارش، بودجهی اختصاص یافته به بخش آموزش در سال2002 شامل 55/2 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی کشور بوده که 06/0 در صد بیشتر از سال1997 بوده است. از آغاز قرن بیست و یکم، دولت چین توسعه ی بخش آموزشی و ارتقای سطح تعلیم و تربیت در این کشور را در دستور کار خود قرار داده و از آن بهعنوان مهمترین برنامهی توسعه ی ملی کشور نام میبرد. کشور چین در نخستین دهه از قرن21، به دستاوردهای چشمگیری در عرصه ی آموزش و پرورش نائل شده و به طراحی نظام آموزشی با ویژگی خاص این کشور پرداخته است که از آن جمله می توان به افزایش نرخ سرمایه گذاری در بخش اموزش به میزان190/3 درصد از رشد تولید ناخالص کشور اشاره کرد. به طور کلی می توان گفت که نرخ سرمایه گذاری آموزشی طی سالهای2003 تاکنون سالانه افزایش قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش منتشره از سوی وزارت آموزش چین مجموع هزینههای بخش آموزش در سال2003 مبلغ 549 میلیارد دلار، در سال2004 مبلغ632 میلیارد دلار، در سال2005 مبلغ 742 میلیارد دلار، در سال2006 مبلغ 896 میلیارد دلار و در سال 2007 بالغ بر یک تریلیون و 158 میلیارد دلار بوده است . ( سایت وزارت آموزش و پرورش چین www.moe.edu.cn.) بدین ترتیب طی 5 سال، سرمایه گذاری در این بخش تقریبا دو برابر شده است. اگرچه این کشور هنوز تا رسیدن به نرخ جهان پیشرفته که 6 درصد از تولید ناخالص ملی است، فاصله دارد. | ||
(China’s Quiet Educational revolution,2010) | (China’s Quiet Educational revolution,2010) | ||
=== تحصیلات تکمیلی یا آموزش عالی در چین === | === تحصیلات تکمیلی یا آموزش عالی در چین === | ||
در کشور چین، هدف اصلی از آموزش عالی، تربیت متخصصان جهت | در کشور چین، هدف اصلی از آموزش عالی، تربیت متخصصان جهت توسعه ی بخشهای مختلف کشور است. دورهی آموزش عالی به صورت ارایهی مدرک و بدون مدرک در چین، بیش از یکصد سال سابقه داشته و به چند مقطع ازجمله کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و فوقدکترا تقسیم میشود. مراکز آموزش عالی و دانشگاههای این کشور هم شامل دانشسرای عالی معمولی، هنرستانهای عالی حرفهای، مدارس عالی بزرگسالان، دانشگاههای رادیو و تلویزیون، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی بزرگسالان و دانشگاههای عادی، میگردد. بهصورت کلی، دانشگاههای چین به چند دسته تقسیم میشوند: برخی از دانشگاهها مستقیما تحت نظارت وزارت آموزش عالی قرار داشته و برخی نیز توسط شهرداریهای مستقل و حکومتهای محلی در استانها اداره میشوند. افزون بر این موارد، برخی دیگر از مراکز آموزش عالی نیز توسط مراکز محلی شهرها میریت میشوند. مقررات ثبتنام در دانشگاههای چین بسیار دشوار است تا نظارت بر کیفیت و روند ثبت نام دانشجویان به نحو احسن صورت گیرد. سال تحصیلی در مؤسسات آموزش عالی تمام وقت به دو ترم تقسیم میشود. برخی از دانشگاهها نیز سه ترم تحصیلی دارند. ترم اول از اوایل سپتامبر و ترم دوم از اواسط فوریه آغاز میشود. هر ترم شامل بیست هفتهی آموزشی بوده و دانشجویان پنج روز در هفته به کلاس میروند. علاوه بر تعطیلات تابستانی و زمستانی، دانشجویان روز اول سال نو و سه روز نیز در روز جهانی کار و روز ملی تعطیل هستند. در طول ترم تعطیلات دیگری وجود ندارد. تعطیلات آموزشی نیز از اول ماه ژوئیه آغاز و تا 31 ماه اوت هر سال ادامه مییابد. | ||
دوران تحصیل در کالجها و مقطع کاردانی بین2 تا 3 سال، دورهی لیسانس در دانشگاهها معمولا 4 سال و در رشتهی پزشکی و برخی از رشتههای مهندسی 5 سال، فوق لیسانس 2 تا3 سال و مقطع دکترا 3 سال است. از سال 1981، در چین سیستم لیسانس، فوق لیسانس و دکترا و فوقدکترا به مورد اجرا گذاشته شد. جدید ترین آمارها نشان میدهد که در حالحاضر در کشور چین بیش از 3152 آموزشگاه عالی دایر است که دو سوم | دوران تحصیل در کالجها و مقطع کاردانی بین2 تا 3 سال، دورهی لیسانس در دانشگاهها معمولا 4 سال و در رشتهی پزشکی و برخی از رشتههای مهندسی 5 سال، فوق لیسانس 2 تا3 سال و مقطع دکترا 3 سال است. از سال 1981، در چین سیستم لیسانس، فوق لیسانس و دکترا و فوقدکترا به مورد اجرا گذاشته شد. جدید ترین آمارها نشان میدهد که در حالحاضر در کشور چین بیش از 3152 آموزشگاه عالی دایر است که دو سوم آن ها(2455باب) دولتی است و بقیه(388باب) خصوصی و(309باب) نیز به کالجهای مستقل در مقطع کاردانی اختصاص دارد (سایت وزارت آموزش چین. www.moe.edu.cn. ) که در سالهای اخیر تعداد دانشگاههای غیردولتی با کیفیتهای مختلف در حال افزایش است. در مجموع بیش از 20 میلیون دانشجو در مراکز آموزش عالی دولتی و غیر دولتی مشغول تحصیل هستند. درصد ورود دانشجویان به مراکز آموزش عالی چین اینک بالغ بر 17 درصد از جمعیت در سن دانشگاه شده است. | ||
دانشگاه<sub></sub>های دولتی از نظر کیفیت آموزشی نسبت به مراکز آموزش عالی غیردولتی در سطح بالاتری قرار داشته و تمامی دانشگاههای معروف و مشهور چین دولتی هستند. معمولا کسانی که به دانشگاههای دولتی راه نیافته و یا افراد شاغلی که خواهان | دانشگاه<sub></sub>های دولتی از نظر کیفیت آموزشی نسبت به مراکز آموزش عالی غیردولتی در سطح بالاتری قرار داشته و تمامی دانشگاههای معروف و مشهور چین دولتی هستند. معمولا کسانی که به دانشگاههای دولتی راه نیافته و یا افراد شاغلی که خواهان ادامه ی تحصیل هستند، مراکز آموزش عالی غیردولتی و یا دانشگاههای رادیو و تلویزیون و مراکز آموزش عالی بزرگسالان را انتخاب میکنند. | ||
==== تحول در سیستم پذیرش دانشجو ==== | ==== تحول در سیستم پذیرش دانشجو ==== | ||
در گذشته، که در چین سیستم اقتصاد برنامه ریزی شده حاکم بود، گزینش دانشجویان ورودی به دانشگاهها و تعداد افراد پذیرش شده در مراکز آموزش عالی چین نیز متمرکز و براساس نیازهای اعلام شده از سوی بخشهای مختلف دولتی، وزارتخانهها و مراکز اقتصادی و تولیدی دولت صورت میگرفت. طبق این سیستم، تحصیل در دانشگاهها کاملا رایگان و شغل آتی و محل اشتغال هر دانشجویی از روز نخست ورود به دانشگاه مشخص بود، اما در دههی1980، پس از اجرای اصلاحات و جایگزین شدن سیستم اقتصاد مبتنی بر بازار، به ویژه پس از رشد و | در گذشته، که در چین سیستم اقتصاد برنامه ریزی شده حاکم بود، گزینش دانشجویان ورودی به دانشگاهها و تعداد افراد پذیرش شده در مراکز آموزش عالی چین نیز متمرکز و براساس نیازهای اعلام شده از سوی بخشهای مختلف دولتی، وزارتخانهها و مراکز اقتصادی و تولیدی دولت صورت میگرفت. طبق این سیستم، تحصیل در دانشگاهها کاملا رایگان و شغل آتی و محل اشتغال هر دانشجویی از روز نخست ورود به دانشگاه مشخص بود، اما در دههی1980، پس از اجرای اصلاحات و جایگزین شدن سیستم اقتصاد مبتنی بر بازار، به ویژه پس از رشد و توسعه ی اقتصادی کشور و نیاز شدید بخشهای مختلف دولتی و غیر دولتی به افراد تحصیل کرده و متخصص، سیاست تحصیل رایگان و گزینش دانشجو بر اساس نیاز مؤسسات سیاسی و اقتصادی متمرکز دولتی تغییر و جای خود را به پذیرش انبوه دانشجو در رشتههای مختلف و از سال1997اخذ هزینههای تحصیلی از دانشجویان سپرده و همه ساله رقابت برای یافتن شغل مناسب با رشتهی تحصیلی در میان فارغ التحصیلان و تأمین هزینههای تحصیلی را تشدید کرده و سختتر ساخته است. در سالهای اخیر، ادارات آموزش و پرورش چین با تلاش به منظورتوسعه ی آموزشعالی، میزان پذیرش دانشجویان در دانشگاههای دولتی را افزایش داده و در زمینهی آموزش در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز پیشرفتهای زیادی حاصل شده است. | ||
==== مقاطع تحصیلی در مراکز آموزش عالی ==== | ==== مقاطع تحصیلی در مراکز آموزش عالی ==== | ||
===== 1- دوره ی آموزشی در مقطع کاردانی ===== | ===== 1- دوره ی آموزشی در مقطع کاردانی ===== | ||
حداقل زمان لازم برای به پایان رساندن دورهی کاردانی 2 تا 3 سال است. دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، | حداقل زمان لازم برای به پایان رساندن دورهی کاردانی 2 تا 3 سال است. دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، می توانند در آزمون ورودی این مقطع که توسط مؤسسات تخصصی و پلی تکنیک برگزار میشود شرکت نمایند. در مجموع بیش از 309مرکز آموزشی در سرتاسر چین وجود دارد که در مقطع کاردانی دانشجو میپذیرند. (سایت وزارت آموزش و پرورش چین. (www.moe.edu.cn. | ||
'''تعداد مدارس و مراکز آموزش عالی (2009)''' | '''تعداد مدارس و مراکز آموزش عالی (2009)''' | ||
| خط ۴۰۳: | خط ۴۰۳: | ||
===== 2- دوره ی آموزش در مقطع کارشناسی ===== | ===== 2- دوره ی آموزش در مقطع کارشناسی ===== | ||
مقطع آموزشی دورهی کارشناسی شامل یک دورهی 4 سالهی آموزشی است که در دانشگاهها یا دانشکدهها برگزار میشود. این در حالی استکه مدت زمان تحصیل در دانشکدههای پزشکی و برخی از مؤسسات پلی تکنیک 5 ساله است. آندسته از دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، | مقطع آموزشی دورهی کارشناسی شامل یک دورهی 4 سالهی آموزشی است که در دانشگاهها یا دانشکدهها برگزار میشود. این در حالی استکه مدت زمان تحصیل در دانشکدههای پزشکی و برخی از مؤسسات پلی تکنیک 5 ساله است. آندسته از دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، می توانند پس از قبولی در آزمون کنکور ورودی دانشگاه در این دوره ادامه تحصیل دهند. دانشگاهها، مؤسسات تخصصی و مراکز آموزشی پلی تکنیکها ارائه دهندهی برنامههای آموزشی مقطع لیسانس هستند. طبق آمار منتشرهاز سوی وزارت آنوزش چین، در سال 2010میلادی، 6617551 نفر دانشجوی جدید در مقطع لیسانس پذیرش شده و5754245نفر در همین سال فارغ التحصیل گردیده و جمعا تعداد 22317929نفر در رشتههای مختلف در مقطع لیسانس در مراکز آموزش عالی چین به تحصیل اشتغال داشتند. (همان) | ||
===== 3- دوره ی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد ===== | ===== 3- دوره ی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد ===== | ||
| خط ۴۱۱: | خط ۴۱۱: | ||
===== 4- دوره ی آموزشی در مقطع دکتری ===== | ===== 4- دوره ی آموزشی در مقطع دکتری ===== | ||
دورهی تحصیل و دریافت دانشنامهی دکتری در دانشگاهها و مراکز عالی پژوهشی چین، حداقل به سه سال زمان نیاز دارد. در این مقطع، دانشجویان ملزم به ارائهی رسالهی آموزشی برای اثبات برخورداری از توانایی لازم جهت انجام تحقیقات مستقل و تلاش و خلاقیت در رشتهی تحصیلی مربوطه هستند. تنها دانشجویانی که از مدرک کارشناسی ارشد یا مدرک معادل آن برخوردار باشند | دورهی تحصیل و دریافت دانشنامهی دکتری در دانشگاهها و مراکز عالی پژوهشی چین، حداقل به سه سال زمان نیاز دارد. در این مقطع، دانشجویان ملزم به ارائهی رسالهی آموزشی برای اثبات برخورداری از توانایی لازم جهت انجام تحقیقات مستقل و تلاش و خلاقیت در رشتهی تحصیلی مربوطه هستند. تنها دانشجویانی که از مدرک کارشناسی ارشد یا مدرک معادل آن برخوردار باشند می توانند در این مقطع پذیرفته شوند. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال2010میلادی، جمعا1105529نفر در مقطع دکتری از دانشگاه<sub></sub>های مختلف این کشور و در رشته های گوناگون فارغ التحصیل شده و در همین سال بیش از1663655نفر دانشجوی جدید در این مقطع ثبت نام کرده و مجموع شاغلان به تحصیل دکتری در این سال بالغ بر 4531443نفر بوده است. (همان) | ||
آزمون پذیرش دانشجو در مقطع دکتری، عموما به ابتکار | آزمون پذیرش دانشجو در مقطع دکتری، عموما به ابتکار آموزشگاه های عالی و نهادهای پژوهشی واگذار شده است. چنانچه داوطلب خواهان ادامه ی تحصیل در همان رشتهی قبلی(کارشناسی ارشد) خود باشد، تنها در آزمونهای زبان خارجی و کتبی و حضوری دو و یا سه درس در رشتهی تخصصی مورد نظر شرکت میکنند، ولی اگر در رشتهی تخصصی دیگری غیر از رشتهی تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد شرکت کند و یا با مدرک معادل کارشناسی ارشد درآزمون دکترا شرکت نماید، باید در آزمونهای 5 الی 6 رشتهی تحصیلی حضور یابد. | ||
===== 5-دوره ی آموزشی در مقطع فوق دکتری ===== | ===== 5-دوره ی آموزشی در مقطع فوق دکتری ===== | ||
ازسال 1985میلادی، برنامهی آموزشی در مقطع فوق دکتری در چین طراحی و به مورد اجرا گذاشته شد. در اجلاس سال2002 کنگرهی خلق چین، پس از بررسی موفقیتها و تجارب بهدست آمده در زمینهی پیشرفت نظام آموزشی فوق دکتری ظرف 16سال گذشته، برنامهی آموزشی فوق دکتری در«دهمین برنامهی 5 ساله» (2001 ـ 2005 ) تدوین و ابلاغ گردید. از آن تاریخ تا کنون، سیستم آموزشی چین در زمینهی تحصیلات مقطع فوق دکتری به موفقیتهای چشمگیری دست یافته است. | ازسال 1985میلادی، برنامهی آموزشی در مقطع فوق دکتری در چین طراحی و به مورد اجرا گذاشته شد. در اجلاس سال2002 کنگرهی خلق چین، پس از بررسی موفقیتها و تجارب بهدست آمده در زمینهی پیشرفت نظام آموزشی فوق دکتری ظرف 16سال گذشته، برنامهی آموزشی فوق دکتری در«دهمین برنامهی 5 ساله» (2001 ـ 2005 ) تدوین و ابلاغ گردید. از آن تاریخ تا کنون، سیستم آموزشی چین در زمینهی تحصیلات مقطع فوق دکتری به موفقیتهای چشمگیری دست یافته است. | ||
در حالحاضر، بیش از 947 رشتهی دانشگاهی و پژوهش علمی چین و در310 دانشگاه و مؤسسهی پژوهشی، مقطع فوق دکتری در رشته های مختلف راه اندازی شده و بالغ بر 15هزار پژوهشگر دراین مراکز فعالیت می کنند. در حالحاضر، اغلب فارغ التحصیلان | در حالحاضر، بیش از 947 رشتهی دانشگاهی و پژوهش علمی چین و در310 دانشگاه و مؤسسهی پژوهشی، مقطع فوق دکتری در رشته های مختلف راه اندازی شده و بالغ بر 15هزار پژوهشگر دراین مراکز فعالیت می کنند. در حالحاضر، اغلب فارغ التحصیلان دوره های فوق دکتری، به عنوان استاد پروفسور و پژوهشگر به استخدام مراکز علمی-پژوهشی در آمده و برخی نیز ریاست شعبههای از علوم مختلف را برعهده دارند. تعداد مراکز پژوهشهای علمی فوق دکتری در مؤسسات بزرگ دولتی به 256 ایستگاه بالغ شده است. | ||
| خط ۵۰۱: | خط ۵۰۱: | ||
==== آموزش عالی آزاد ==== | ==== آموزش عالی آزاد ==== | ||
در سپتامبر سال 1992میلادی، نخستین دانشگاه آزاد کشور چین در شانگهای افتتاح شد. از جمله مهمترین رشتههای ارائه شده در این دانشگاه | در سپتامبر سال 1992میلادی، نخستین دانشگاه آزاد کشور چین در شانگهای افتتاح شد. از جمله مهمترین رشتههای ارائه شده در این دانشگاه می توان به علوم کاربردی، کامپیوتر، تجارت بین الملل و حسابداری اشاره کرد. | ||
==== دوره های آموزش عالی کوتاه مدت ==== | ==== دوره های آموزش عالی کوتاه مدت ==== | ||
در کشور چین، دانشکدههای آموزشی مختلفی مبادرت به برگزاری | در کشور چین، دانشکدههای آموزشی مختلفی مبادرت به برگزاری دوره های کوتاه مدت ویژهی برای کشاورزان و کارگران نموده و دوره های آموزش مکاتبهای بسیاری توسط کارخانهها، استانداریها، شهرداریها و مقامات محلی اداره میشوند. افزون بر این، بخشهای صنعتی نیز نقش مهمی در گسترش آموزش تکنسینها ایفا میکنند. دانشکده های مذکور تأثیر بسزایی در ارتقای سطح علمی کارگران و کشاورزان دارند. درحال حاضر دوره های آموزش کوتاه مدت در بسیاری از رشتهها نظیر ادبیات چینی، خوشنویسی، اقتصاد، معماری، داروسازی، هنر و ورزش های چینی در طول ترم و نیز هنگام تعطیلات دانشگاههای رسمی برگزار و گواهینامهی مربوطه به شرکت کنندگان ارائه میشود که دریافت کنندگان از مزیتهای آن در ارتقای جایگاه اداری و شغلی خود بهرهمند میشوند. همچنین، در اکثر دانشگاههای چین دوره های آموزشی کوتاه مدت به خارجیان ارائه میشود. با افزایش مبادلات فرهنگی چین با کشورهای دیگر، بسیاری از افراد خارجی مایل به شرکت در دوره های کوتاه مدت آموزشی دررشتههای مختلف از قبیل زبان چینی، ادبیات چینی، خوشنویسی چینی، اقتصاد، معماری حقوق، داروسازی، طب سوزنی، هنر و انواع ورزش های رزمی چینی هستند. دوره های مذکور طی سال تحصیلی و در زمان تعطیلات ارائه شده و بین 4 تا 20 هفته ادامه مییابد. شهریهی تحصیلی دوره های آموزشی کوتاه مدت فوق، بر حسب مدت زمان دوره و نوع مؤسسهی برگزار کننده متغیر است. | ||
==== آموزش عالی فنی و حرفه ای ==== | ==== آموزش عالی فنی و حرفه ای ==== | ||
پس از پایان مقطع آموزش متوسطه، مدارس فنی در سطوح غیر دانشگاهی | پس از پایان مقطع آموزش متوسطه، مدارس فنی در سطوح غیر دانشگاهی آموزش هایی را در 400 رشتهی تخصصی ارائه میکنند که شامل صنایع سبک ونساجی، الکترونیک، موتور سازی وبازرگانی میشود. طول دورهی آموزش عالی حرفهای 2 سال است که در نهایت به فارغ التحصیلان گواهینامهی دیپلم داده میشود. در واقع، آن دسته از افرادی که پس از تحصیل در مراکز آموزش متوسطه به آموزش فنی-حرفه ای میپردازند، از طریق شرکت در این دورهها در مشاغل خاص آمادگی لازم را کسب میکنند. | ||
=== مراکز تحقیقاتی علمی-آموزشی === | === مراکز تحقیقاتی علمی-آموزشی === | ||
آموزش های ارائه شده در دانشگاههای چین کاملا مطابق با برنامههای استاندارد آموزشی است که شامل برگزاری کنفرانس، مباحثهی آزاد در کلاس، حضور در کلاسهای آموزشی و مشاورهای میگردد. همزمان با برگزاری کلاسهای درسی، آموزش های دیگری از جمله تئوریک، بازدید علمی، تدریس عملی و تحقیقات اجتماعی نیز ارائه میگردد. جهت ارتقای سطح علمی دانشجویان، کتابخانههای دانشگاهها فعال میشوند تا دانشجویان اهل تحقیق و مطالعه پرورش یابند. کلیهی مراکز آموزش عالی به تجهیزات پیشرفتهای مجهز شده اند تا برنامههای آموزشی شکل اجرایی به خود بگیرند. اجرای تحقیقات علمی در مراکز دانشگاهی چین نقش مؤثری در توسعه ی تکنولوژی و شکوفایی ساختار اقتصادی کشور به همراه داشته و دانشگاهها و دانشکدهها نیز نقش مهمی در انجام تحقیقات علمی ایفا مینمایند. در حالحاضر، بیش از 3402 مؤسسهی تحقیقاتی در زمینه های گوناگون در دانشگاههای کشور فعالیت دارند تا نیازهای کشور در زمینه های مختلف را برآورده سازند. برخی از این مؤسسات تحقیقاتی دانشگاهی، با رایهی خدمات علمی-پژوهشی به بخشهای تولیدی دولتی و خصوصی، در تأمین هزینههای آموزشی و توسعه ی علمی دانشگاه مربوطه نقش مؤثری دارند. چاپ و انتشار مقالات و رسالههای علمی دانشمندان چینی در نشریات بین المللی در رده بندی جهانی سال 2003 مقام پنجم را به خود اختصاص داد و میزان امتیازهای انحصاری در اختراعات کشور نیز فزونی گرفته که بیانگر توسعه پایدارنوآوری در چین است . | |||
==== چگونگی اجرای پروژه های تحقیقاتی ==== | ==== چگونگی اجرای پروژه های تحقیقاتی ==== | ||
در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی چین، معمولا افزون بر طرحهای تحقیقاتی بلند مدت که نوعا طرحهای بنیادین هستند، برخی از مطالعات به صورت کوتاه مدت و براساس نیاز و عموما در قالب گزارش یا بررسی انجام می گیرد. این بررسیها نوعا کاربردی بوده و به شرایط سیاسی و اجتماعی داخلی، منطقهای و جهانی بستگی داشته و موضوع و زمان انجام آن متفاوت است. معمولا بر اثر تحولات سیاسی و اجتماعی، دولتمردان می بایست از اوضاع و احوال شرایط جدیدی که در برخی از کشورها و مناطق جهان اتفاق میافتد آگاه شوند. همچنین، در ارتباط با کشورهای مختلف و عقد قراردادها یا بستن پیمانهای دو جانبه، چند جانبه و منطقهای یا اظهار نظر در مجامع بین المللی نیازمند تحلیل درستی از اوضاع کشورها و مناطق هستند. در این مواقع دولت و نهادهای دولتی یا مراکز تصمیم گیرنده از مراکز پژوهشی میخواهند که در حوزهی کاری خود موضوع مورد نظر را بررسی کرده و گزارش تحلیلی ارایه کنند. گاهی نیز برای شرکت در سمینارهای علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از مراکز پژوهشی دعوت به عمل میآید که پیش از آن بحث و بررسی لازم در خصوص سمینار را به عمل آورند و سپس رییس مرکز یا محققان | در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی چین، معمولا افزون بر طرحهای تحقیقاتی بلند مدت که نوعا طرحهای بنیادین هستند، برخی از مطالعات به صورت کوتاه مدت و براساس نیاز و عموما در قالب گزارش یا بررسی انجام می گیرد. این بررسیها نوعا کاربردی بوده و به شرایط سیاسی و اجتماعی داخلی، منطقهای و جهانی بستگی داشته و موضوع و زمان انجام آن متفاوت است. معمولا بر اثر تحولات سیاسی و اجتماعی، دولتمردان می بایست از اوضاع و احوال شرایط جدیدی که در برخی از کشورها و مناطق جهان اتفاق میافتد آگاه شوند. همچنین، در ارتباط با کشورهای مختلف و عقد قراردادها یا بستن پیمانهای دو جانبه، چند جانبه و منطقهای یا اظهار نظر در مجامع بین المللی نیازمند تحلیل درستی از اوضاع کشورها و مناطق هستند. در این مواقع دولت و نهادهای دولتی یا مراکز تصمیم گیرنده از مراکز پژوهشی میخواهند که در حوزهی کاری خود موضوع مورد نظر را بررسی کرده و گزارش تحلیلی ارایه کنند. گاهی نیز برای شرکت در سمینارهای علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از مراکز پژوهشی دعوت به عمل میآید که پیش از آن بحث و بررسی لازم در خصوص سمینار را به عمل آورند و سپس رییس مرکز یا محققان نتیجه ی تحقیقات انجام شده را در آن سمینار ارایه کنند. | ||
موضوع این گزارشها بسته به اوضاع و شرایط متفاوت و متنوع است ولی عموما شامل مسایل سیاسی و اقتصادی است. مسایلی مانند نفت و انرژی، حضور چین در بازارهای بین المللی و مناطق قارهای، آیندهی وضعیت نفت و موضع چین در قبال تحولات جهانی و منطقهای در صدر اینگونه بررسیها و گزارشها قرار دارد. باتوجه به رقابتی بودن | موضوع این گزارشها بسته به اوضاع و شرایط متفاوت و متنوع است ولی عموما شامل مسایل سیاسی و اقتصادی است. مسایلی مانند نفت و انرژی، حضور چین در بازارهای بین المللی و مناطق قارهای، آیندهی وضعیت نفت و موضع چین در قبال تحولات جهانی و منطقهای در صدر اینگونه بررسیها و گزارشها قرار دارد. باتوجه به رقابتی بودن عرصه ی پژوهش در چین، هزینه کردن بودجههای تحقیقاتی، انجام پژوهشهای ضروری و مفید، بالا بردن کیفیتهای کارهای تحقیقاتی و ایجاد پویایی و روحیهی شاداب در مراکز پژوهشی از ویژگی های اینگونه مراکز به شمار میآیند. | ||
==== پروژه ی 211 یا دانشگاه های جامع ==== | ==== پروژه ی 211 یا دانشگاه های جامع ==== | ||
در سال 1997میلادی، دولت چین به منظور تکمیل و تقویت 100دانشگاه جامع و برتر چین به عنوان دانشگاه مادر، پروژهای را تحت عنوان«پروژهی211» به عنوان اولویت نخست ملی چین در قرن 21طراحی و به مورد اجرا گذاشت. در این پروژه 100 دانشگاه بزرگ و برتر کشور با شاخصها و معیارهای خاص از میان دانشگاههای سراسر کشور انتخاب و با در اختیار گذاشتن سرمایه و امکانات مادی و معنوی، آنان را بلحاظ علمی، تجهیزات، مراکز پژوهشی و ارتباطات بین المللی کاملا تقویت نموده و به عنوان دانشگاه مدل و مادر اعلام کردند. در این دانشگاهها، در درجهی اول شرایط کلی دانشگاهها، رشتههای کلیدی و خدمات رسانی عمومی آموزشی | در سال 1997میلادی، دولت چین به منظور تکمیل و تقویت 100دانشگاه جامع و برتر چین به عنوان دانشگاه مادر، پروژهای را تحت عنوان«پروژهی211» به عنوان اولویت نخست ملی چین در قرن 21طراحی و به مورد اجرا گذاشت. در این پروژه 100 دانشگاه بزرگ و برتر کشور با شاخصها و معیارهای خاص از میان دانشگاههای سراسر کشور انتخاب و با در اختیار گذاشتن سرمایه و امکانات مادی و معنوی، آنان را بلحاظ علمی، تجهیزات، مراکز پژوهشی و ارتباطات بین المللی کاملا تقویت نموده و به عنوان دانشگاه مدل و مادر اعلام کردند. در این دانشگاهها، در درجهی اول شرایط کلی دانشگاهها، رشتههای کلیدی و خدمات رسانی عمومی آموزشی آن ها مورد توجه ویژه قرار گرفت. سپس هرکدام از این دانشگاهها در یک زمینهی علمی خاص یک پروژهی بزرگ تحقیقاتی-آموزشی را اجرا و از طریق سیستم کامپیوتری و دیجیتالی کردن دستاوردهای خود، آن را در اختیار سایر دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی قرار داده و بقیهی دانشگاهها را در این زمینه تحت حمایت علمی-آموزشی خود قرار دادند. | ||
با اجرای «پروژهی آموزشی 211» در واقع 100 دانشگاه و دانشکدهی کشور چین جهت تحقیق پیرامون مسائل و مشکلات اقتصادی، فنی و اجتماعی کشور به پایگاههای عمدهی پژوهشی مبدل شدند که به تقویت رشتههای علمی جدید و پژوهشهای زیربنایی در کشور منجر گردیده است. افزون بر این، در قالب طرح فوق، بر ایجاد سیستم خدمات اطلاع رسانی مرکب از شبکهی جهانی اینترنت، بانکهای اطلاعاتی و کتابخانههای دیجیتالی در دانشکدهها و دانشگاههای کشور تاکید شده است. با اختصاص بودجهای بالغ بر2200 میلیون دلاری جهت اجرای این طرح، وضعیت آموزشی و پژوهشی در بسیاری از دانشگاههای کشور، به ویژه دانشگاههای مشمول طرح، بهبود زیادی یافته است. | با اجرای «پروژهی آموزشی 211» در واقع 100 دانشگاه و دانشکدهی کشور چین جهت تحقیق پیرامون مسائل و مشکلات اقتصادی، فنی و اجتماعی کشور به پایگاههای عمدهی پژوهشی مبدل شدند که به تقویت رشتههای علمی جدید و پژوهشهای زیربنایی در کشور منجر گردیده است. افزون بر این، در قالب طرح فوق، بر ایجاد سیستم خدمات اطلاع رسانی مرکب از شبکهی جهانی اینترنت، بانکهای اطلاعاتی و کتابخانههای دیجیتالی در دانشکدهها و دانشگاههای کشور تاکید شده است. با اختصاص بودجهای بالغ بر2200 میلیون دلاری جهت اجرای این طرح، وضعیت آموزشی و پژوهشی در بسیاری از دانشگاههای کشور، به ویژه دانشگاههای مشمول طرح، بهبود زیادی یافته است. | ||
| خط ۵۲۵: | خط ۵۲۵: | ||
==== آموزش از راه دور ==== | ==== آموزش از راه دور ==== | ||
در دههی 1990، با | در دههی 1990، با توسعه ی فناوری اطلاعات و شبکهی اینترنت و تلویزیونهای ماهوارهای، سیستم آموزش از راه دور وارد مرحلهی جدیدی شد. در سال 1996، دانشگاه چینگخوا در طراحی و راه اندازی شبکهی آموزش از راه دور پیشقدم شد. همچنین، در سال1998، نخستین شبکهی تلویزیون ماهوارهای با هدف تحت پوشش آموزش قرار دادن مناطق محروم و دور افتاده فعالیت خود را آغاز کرد. ابتدا این شبکه روزانه 12 ساعت برنامهی آموزش زبان انگلیسی برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی پخش میکرد. | ||
در حالحاضر، این نوع برنامههای آموزشی گسترش بسیاری یافته و تا کنون وزارت آموزش چین برای 66 کالج و دانشگاه رسمی و دانشگاه رادیو تلویزیون چین مجوز رسمی برای اجرای سیستم آموزش از راه دور صادر کرده است. در ابتدای سال1999، وزارت آموزش پروژهی«برنامهی اجرایی بازسازی آموزش برای قرن 21[ix]» را با محور قرار دادن آموزش از راه دور به مورد اجرا گذاشت. با وجه به وابستگی آموزش از راه دور به تجهیزات شبکهی اینترنتی و ماهوارهای، این وزارت اقدام به ایجاد خطوط و شبکه های پرسرعت و سرعت متوسط برای شبکهی آموزش از راه دور نمود که به صورت ترکیبی از ماهواره و ویدیو دیجیتالی است و از این طریق اطلاعات و دادههای آموزشی را در اختیار علاقمندان به آموزش از راه دور قرار داد. در حالحاضر، این تلاشها و تجهیزات و وسایل و سیستمهای مدرن آموزش از راه دور، برنامهها و اطلاعات لازم را در اختیار دانشجویان در مناطق سخت کوهستانی و شرایط نامناسب جوی در جزایر این کشور قرار میدهد. 66 کالج و دانشگاه دارای مجوز فعالیت در این زمینه، بیش از 2027 مرکز آموزش پس از فراغت از کار روزانهی مدارس در سرتاسر کشور ایجاد کرده و به میلیونها دانش آموز و دانشجو در امر آموزش و | در حالحاضر، این نوع برنامههای آموزشی گسترش بسیاری یافته و تا کنون وزارت آموزش چین برای 66 کالج و دانشگاه رسمی و دانشگاه رادیو تلویزیون چین مجوز رسمی برای اجرای سیستم آموزش از راه دور صادر کرده است. در ابتدای سال1999، وزارت آموزش پروژهی«برنامهی اجرایی بازسازی آموزش برای قرن 21[ix]» را با محور قرار دادن آموزش از راه دور به مورد اجرا گذاشت. با وجه به وابستگی آموزش از راه دور به تجهیزات شبکهی اینترنتی و ماهوارهای، این وزارت اقدام به ایجاد خطوط و شبکه های پرسرعت و سرعت متوسط برای شبکهی آموزش از راه دور نمود که به صورت ترکیبی از ماهواره و ویدیو دیجیتالی است و از این طریق اطلاعات و دادههای آموزشی را در اختیار علاقمندان به آموزش از راه دور قرار داد. در حالحاضر، این تلاشها و تجهیزات و وسایل و سیستمهای مدرن آموزش از راه دور، برنامهها و اطلاعات لازم را در اختیار دانشجویان در مناطق سخت کوهستانی و شرایط نامناسب جوی در جزایر این کشور قرار میدهد. 66 کالج و دانشگاه دارای مجوز فعالیت در این زمینه، بیش از 2027 مرکز آموزش پس از فراغت از کار روزانهی مدارس در سرتاسر کشور ایجاد کرده و به میلیونها دانش آموز و دانشجو در امر آموزش و توسعه ی آموزش در سراسر کشور خدمات لازم را ارایه میکنند. به همین خاطر، در این کالجها و دانشگاهها مدیریت آموزش از راه دور راه اندازی شده است. | ||
(China Encyclopedia. 2008) | (China Encyclopedia. 2008) | ||
از جمله مؤسسات و مراکز آموزش از راه دور در چین | از جمله مؤسسات و مراکز آموزش از راه دور در چین می توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
1-رادیو و تلویزیونهای آموزشی: در حالحاضر، 43 شبکهی تلویزیونی و ایستگاه رادیویی در سرتاسر چین به ارایهی دروس آموزشی میپردازند. داوطلبان با شرکت در آزمون ورودی اینگونه دانشگاهها، | 1-رادیو و تلویزیونهای آموزشی: در حالحاضر، 43 شبکهی تلویزیونی و ایستگاه رادیویی در سرتاسر چین به ارایهی دروس آموزشی میپردازند. داوطلبان با شرکت در آزمون ورودی اینگونه دانشگاهها، ادامه ی تحصیل میدهند. ثبت نام در این دانشگاهها برای عموم آزاد است. | ||
2-دانشگاه رادیو و تلویزیون مرکزی چین: این دانشگاه مستقیما زیر نظر وزارت آموزش بوده که بهصورت سراسری و با استفاده از امکانات چند رسانهای به آموزش از راه دور میپردازد. در این دانشگاه رشتههایی همچون اقتصاد، مهندسی، تربیت معلم، زبانهای خارجی، هنر، حقوق، مدیریت، تاریخ و کشاورزی دایر است. | 2-دانشگاه رادیو و تلویزیون مرکزی چین: این دانشگاه مستقیما زیر نظر وزارت آموزش بوده که بهصورت سراسری و با استفاده از امکانات چند رسانهای به آموزش از راه دور میپردازد. در این دانشگاه رشتههایی همچون اقتصاد، مهندسی، تربیت معلم، زبانهای خارجی، هنر، حقوق، مدیریت، تاریخ و کشاورزی دایر است. | ||
| خط ۵۴۱: | خط ۵۴۱: | ||
4-تلویزیون آموزشی چین: این تلویزیون در سال1987راه اندازی شده و وابسته به وزارت آموزش چین است. این تلویزیون دارای 5 کانال آموزشی است و از کلاس ابتدایی تا مقاطع دانشگاهی را در شهرها و روستاها در بر میگیرد. | 4-تلویزیون آموزشی چین: این تلویزیون در سال1987راه اندازی شده و وابسته به وزارت آموزش چین است. این تلویزیون دارای 5 کانال آموزشی است و از کلاس ابتدایی تا مقاطع دانشگاهی را در شهرها و روستاها در بر میگیرد. | ||
5-مرکز آموزشی صوتی و تصویری مرکزی چین: این مرکز که به مرکز منابع اصلی آموزشی نیز معروف است، زیر نظر وزارت آموزش چین قرار دارد. این مرکز با بیش از 80هزار مدرسه در سرتاسر کشور در ارتباط بوده و به دانش آموزان برنامههای درسی ارایه میکند. در این مرکز پیشرفتهترین | 5-مرکز آموزشی صوتی و تصویری مرکزی چین: این مرکز که به مرکز منابع اصلی آموزشی نیز معروف است، زیر نظر وزارت آموزش چین قرار دارد. این مرکز با بیش از 80هزار مدرسه در سرتاسر کشور در ارتباط بوده و به دانش آموزان برنامههای درسی ارایه میکند. در این مرکز پیشرفتهترین روش های آموزشی ارایه میگردد. | ||
6-شبکهی آموزش ماهوارهای باند پهن چین: این شبکه در سال 2000میلادی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. در این شبکه دروس به صورت صوتی و تصویری«IP» ارایه میکند. در این شبکه | 6-شبکهی آموزش ماهوارهای باند پهن چین: این شبکه در سال 2000میلادی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. در این شبکه دروس به صورت صوتی و تصویری«IP» ارایه میکند. در این شبکه آموزش های مدارس، آموزش کشاورزی، آموزش های بهداشتی، آموزش هایی در خصوص پروژههای ملی و... آموزش داده میشود. | ||
7-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه جِهجیانگ: دانشگاه جیهجیانگ یکی از چهار دانشگاه انتخابی برای ارایهی آموزش از راه دور به صورت پایلوت و زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می کند. این شبکه در سال 1998راه اندازی شده و در 18 استان کشور 129مرکز دایر نموده است. استفاده از ابزار آموزشی آنلاین موجب گسترش مخاطبان آموزشی این شبکه شده است. | 7-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه جِهجیانگ: دانشگاه جیهجیانگ یکی از چهار دانشگاه انتخابی برای ارایهی آموزش از راه دور به صورت پایلوت و زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می کند. این شبکه در سال 1998راه اندازی شده و در 18 استان کشور 129مرکز دایر نموده است. استفاده از ابزار آموزشی آنلاین موجب گسترش مخاطبان آموزشی این شبکه شده است. | ||
8-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه پکن: این شبکه نیز با ارایهی دروس از طریق انلاین، چند رسانهای، ماهوارهای، و اینترنتی و مجازی، دانشجویان زیادی را به خود جلب کرده است. ثبت نام کنندگان دانشگاه مجازی دانشگاه پکن، سالانه بین 3000تا4500یوان شهریه پرداخت میکنند. این شبکه انواع | 8-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه پکن: این شبکه نیز با ارایهی دروس از طریق انلاین، چند رسانهای، ماهوارهای، و اینترنتی و مجازی، دانشجویان زیادی را به خود جلب کرده است. ثبت نام کنندگان دانشگاه مجازی دانشگاه پکن، سالانه بین 3000تا4500یوان شهریه پرداخت میکنند. این شبکه انواع آموزش های رسمی منجر به مدرک را در اختیار متقاضیان قرار میدهد.(همان) | ||
=== وضعیت تحصیل دانشجویان خارجی در چین === | === وضعیت تحصیل دانشجویان خارجی در چین === | ||
==== ورود نخستین گروه از دانشجویان خارجی به چین ==== | ==== ورود نخستین گروه از دانشجویان خارجی به چین ==== | ||
نخستین گروه 33 نفره از دانشجویان خارجی در سال 1950میلادی از کشورهای اروپای شرقی برای تحصیل وارد چین شدند. اگرچه مشکلات داخلی چین اجازهی افزایش این روند را در دهههای بعد نداد، ولی پس از اجرای اصلاحات در چین دانشگاههای این کشور نیز آغوش خود را برای پذیرش دانشجویان خارجی بیش از پیش گشودند. طبق آمار وزارت آموزش چین، مجموع دانشجویانی که برای تحصیل بین سالهای 1979تا1999 وارد دانشگاههای چین شدند از مرز342هزار نفر گذشت. این روند با اجرای سیاست«گسترش کمی، ارتقای سطح علمی، تضمین کیفیت و قانونی سازی مقررات و مدیریت» موجب شد تا بیش از 500دانشگاه چینی مجوز پذیرش دانشجوی خارجی را از دولت و وزارت آموزش این کشور دریافت نمایند. رقابت فشردهای که میان دانشگاههای چین برای گسترش مبادلات علمی با دانشگاههای خارجی و جذب دانشجوی خارجی آغاز شده بود، خیلی زود نتیجه داد و روند ورود داوطلبان تحصیل در چین به شدت افزایش یافت. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین تنها در سال2006میلادی بیش از 162695دانشجوی خارجی از 184کشور حهان برای تحصیل در 519 دانشگاه چینی ثبت نام کردند که نسبت به سال قبل(2005) بیش از 3/15درصد افزایش داشته است. از این تعداد 8484نفر با استفاده از [[بورس تحصیلی دولت چین]] و بقیه(154211نفر) با پرداخت هزینه از سوی دانشجو یا کشور فرستنده تحصیل میکنند. در همین سال، تعداد دانشجویان خارجی که بیش از 6ماه در این کشور اشتغال به تحصیل داشتهاند به 119733نفر رسید. از آمار فوق 33/74درصد از کشورهای آسیایی، 71/12درصد از اروپا، 6/9درصد از آمریکا، 3/2درصد از آفریقا و70/1درصد از اقیانوسیه بودهاند. دانشجویان کرهای، ژاپنی، آمریکایی، ویتنامی، و اندونزیایی به ترتیب بیشترین درصد دانشجویان خارجی را در این سال تشکیل میدادند. از این تعداد 114864نفر در رشتههای مختلف علوم انسانی به تحصیل اشتغال داشته اند. طبق این گزارش از سال1950 تا2006، جمعا40/1میلیون دانشجوی خارجی در چین تحصیل و فارغ التحصیل | نخستین گروه 33 نفره از دانشجویان خارجی در سال 1950میلادی از کشورهای اروپای شرقی برای تحصیل وارد چین شدند. اگرچه مشکلات داخلی چین اجازهی افزایش این روند را در دهههای بعد نداد، ولی پس از اجرای اصلاحات در چین دانشگاههای این کشور نیز آغوش خود را برای پذیرش دانشجویان خارجی بیش از پیش گشودند. طبق آمار وزارت آموزش چین، مجموع دانشجویانی که برای تحصیل بین سالهای 1979تا1999 وارد دانشگاههای چین شدند از مرز342هزار نفر گذشت. این روند با اجرای سیاست«گسترش کمی، ارتقای سطح علمی، تضمین کیفیت و قانونی سازی مقررات و مدیریت» موجب شد تا بیش از 500دانشگاه چینی مجوز پذیرش دانشجوی خارجی را از دولت و وزارت آموزش این کشور دریافت نمایند. رقابت فشردهای که میان دانشگاههای چین برای گسترش مبادلات علمی با دانشگاههای خارجی و جذب دانشجوی خارجی آغاز شده بود، خیلی زود نتیجه داد و روند ورود داوطلبان تحصیل در چین به شدت افزایش یافت. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین تنها در سال2006میلادی بیش از 162695دانشجوی خارجی از 184کشور حهان برای تحصیل در 519 دانشگاه چینی ثبت نام کردند که نسبت به سال قبل(2005) بیش از 3/15درصد افزایش داشته است. از این تعداد 8484نفر با استفاده از [[بورس تحصیلی دولت چین]] و بقیه(154211نفر) با پرداخت هزینه از سوی دانشجو یا کشور فرستنده تحصیل میکنند. در همین سال، تعداد دانشجویان خارجی که بیش از 6ماه در این کشور اشتغال به تحصیل داشتهاند به 119733نفر رسید. از آمار فوق 33/74درصد از کشورهای آسیایی، 71/12درصد از اروپا، 6/9درصد از آمریکا، 3/2درصد از آفریقا و70/1درصد از اقیانوسیه بودهاند. دانشجویان کرهای، ژاپنی، آمریکایی، ویتنامی، و اندونزیایی به ترتیب بیشترین درصد دانشجویان خارجی را در این سال تشکیل میدادند. از این تعداد 114864نفر در رشتههای مختلف علوم انسانی به تحصیل اشتغال داشته اند. طبق این گزارش از سال1950 تا2006، جمعا40/1میلیون دانشجوی خارجی در چین تحصیل و فارغ التحصیل شده اند. (خبرگزاری شین هوا ، 2007) | ||
درسالهای اخیر، با رشد سریع اقتصاد چین، جایگاه بین المللی این کشور نیز در عرصههای مختلف، از جمله آموزشی، بهصورت روز افزونی افزایش یافته است و به این ترتیب دانشجویان بیشتری ازکشورهای خارجی برای تحصیل به چین میآیند. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال 2010تعداد دانشجویان خارجی جدید الورود به 620 دانشگاه و کالج در این کشور از مرز 265هزار نفر گذشت. 66درصد این دانشجویان از آسیا و بقیه از قارههای اروپا، آمریکا، آفریقا و اقیانوسیه میباشند. در همین سال، تعداد دانشجویان چینی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته اند نیز بالغ بر 284هزار نفر بوده است. (بولتن خبری سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن،1389) دانشجویان خارجی عمدتا در رشتههایی مانند زبان چینی، فرهنگ چین، تاریخ چین، طب سنتی چین و داروهای چینی که اغلب ویژگی چینی دارند به تحصیل میپردازند. شهریهی سالانهی دانشگاه های چین بستگی به رشته و دانشگاه محل تحصیل داشته و متفاوت است، ولی بهصورت متوسط سالانه حدود 3000دلار است که در مقایسه با سایر کشورها ارزانتر است. هزینهی زندگی نیز در این کشور نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا پایینتر است. | درسالهای اخیر، با رشد سریع اقتصاد چین، جایگاه بین المللی این کشور نیز در عرصههای مختلف، از جمله آموزشی، بهصورت روز افزونی افزایش یافته است و به این ترتیب دانشجویان بیشتری ازکشورهای خارجی برای تحصیل به چین میآیند. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال 2010تعداد دانشجویان خارجی جدید الورود به 620 دانشگاه و کالج در این کشور از مرز 265هزار نفر گذشت. 66درصد این دانشجویان از آسیا و بقیه از قارههای اروپا، آمریکا، آفریقا و اقیانوسیه میباشند. در همین سال، تعداد دانشجویان چینی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته اند نیز بالغ بر 284هزار نفر بوده است. (بولتن خبری سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن،1389) دانشجویان خارجی عمدتا در رشتههایی مانند زبان چینی، فرهنگ چین، تاریخ چین، طب سنتی چین و داروهای چینی که اغلب ویژگی چینی دارند به تحصیل میپردازند. شهریهی سالانهی دانشگاه های چین بستگی به رشته و دانشگاه محل تحصیل داشته و متفاوت است، ولی بهصورت متوسط سالانه حدود 3000دلار است که در مقایسه با سایر کشورها ارزانتر است. هزینهی زندگی نیز در این کشور نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا پایینتر است. | ||
دولت چین برای جلب دانشجوی خارجی بیشتر و کمک به | دولت چین برای جلب دانشجوی خارجی بیشتر و کمک به توسعه ی مراکز علمی کشورهای درحال توسعه برنامه های مختلفی را طراحی و به مورد اجرا گذاشته است که برخی از این برنامهها به شرح زیر است: | ||
-جلب دانشجوی خارجی: اعطای حدود 10 هزار بورس تحصیلی سالانه به دانشجویان کشورهای درحال توسعه به ویژه کشورهایی که چین با | -جلب دانشجوی خارجی: اعطای حدود 10 هزار بورس تحصیلی سالانه به دانشجویان کشورهای درحال توسعه به ویژه کشورهایی که چین با آن ها روابط تجاری گسترده داشته و یا در آن کشورها سرمایه گذاری اقتصادی نموده است(مثل کشورهای آفریقایی که سالانه 4000بورس از چین دریافت می کنند). | ||
-برنامه ریزی برای تربیت هرچه بیشتر اساتید و مدیران دانشگاهی کشورهای درحال توسعه؛ | -برنامه ریزی برای تربیت هرچه بیشتر اساتید و مدیران دانشگاهی کشورهای درحال توسعه؛ | ||
| خط ۵۶۸: | خط ۵۶۸: | ||
-کمک به بخش آموزشی کشورهایی که از حوادث طبیعی متضرر میشوند. (China Encyclopedia, 2008) | -کمک به بخش آموزشی کشورهایی که از حوادث طبیعی متضرر میشوند. (China Encyclopedia, 2008) | ||
متقابلا، سالانه تعداد زیادی نیز دانشجوی چینی برای تحصیل به خارج از کشور میروند که طبق آمار وزارت آموزش این کشور، از سال 1978 که نخستین گروه از دانشجویان چینی از سوی دولت برای تحصیل به خارج از کشور اعزام شدند(800 نفر) تا سال 2008، مجموعا بیش از 70/1میلیون نفر دانشجو به خارج از چین سفر | متقابلا، سالانه تعداد زیادی نیز دانشجوی چینی برای تحصیل به خارج از کشور میروند که طبق آمار وزارت آموزش این کشور، از سال 1978 که نخستین گروه از دانشجویان چینی از سوی دولت برای تحصیل به خارج از کشور اعزام شدند(800 نفر) تا سال 2008، مجموعا بیش از 70/1میلیون نفر دانشجو به خارج از چین سفر کرده اند که اکثریت قریب به اتفاق آنان با هزینهی خود تحصیل میکنند و تعدادی نیز با استفاده از بورس دولتی در خارج تحصیل مینمایند. در همین سال حدود 792هزار دانشجوی چینی در رشتهها و مقاطع مختلف در دانشگاههای کشورهای پنج قارهی جهان به تحصیل اشتغال داشتند. (همان) بیشتر دانشجویان چینی برای تحصیل به کشورهای انگلیسی زبان مانند آمریکا، استرالیا، و بریتانیا میروند. لذا، بعضی از دانشگاههای خارجی علیرغم بحران مالی اروپا، به دلیل تقاضای بیش از حد داوطلبان چینی، برای پذیرش دانشجویان این کشور سقف تعیین کرده اند. برای نمونه، دانشگاه کمبریج انگلستان در سال تحصیلی ۲۰۱۰ - ۲۰۰۹ تنها به۱۰۰۰ دانشجوی چینی پذیرش داده است. | ||
در حالحاضر، بخش آموزش به ویژه بخش تحصیل دانشجویان خارجی در کشور چین به یک صنعت سود آور تبدیل شده که با سرمایهی خارجیها(دانشجویان) افزون بر گسترش زبان و [[فرهنگ چینی]] در جهان[x] و کسب اعتبار برای آموزش این کشور، سالانه میلیاردها دلار از این طریق وارد صنعت آموزش چین میشود. | در حالحاضر، بخش آموزش به ویژه بخش تحصیل دانشجویان خارجی در کشور چین به یک صنعت سود آور تبدیل شده که با سرمایهی خارجیها(دانشجویان) افزون بر گسترش زبان و [[فرهنگ چینی]] در جهان[x] و کسب اعتبار برای آموزش این کشور، سالانه میلیاردها دلار از این طریق وارد صنعت آموزش چین میشود. | ||
==== تحصیل در رشته ی زبان چینی ==== | ==== تحصیل در رشته ی زبان چینی ==== | ||
بسیاری ازدانشجویان خارجی برای آموختن زبان چینی به این کشور سفرمیکنند. حدود 60 درصد دانشجویان خارجی درچین در این رشته تحصیل میکنند. دورهی تحصیلی برای آموزش زبان چینی بسیار منعطف و تغییر پذیر است. دانشجویان | بسیاری ازدانشجویان خارجی برای آموختن زبان چینی به این کشور سفرمیکنند. حدود 60 درصد دانشجویان خارجی درچین در این رشته تحصیل میکنند. دورهی تحصیلی برای آموزش زبان چینی بسیار منعطف و تغییر پذیر است. دانشجویان می توانند زبان چینی را دردوره های چند ماهه و یا چند هفتهای، و یا دورهی 4 ساله در مقطع کارشناسی فراگیرند. برای دانشجویان خارجی کتب درسی مختلفی با توجه به شرایط آنان برای آموزش زبان چینی تنظیم شده است. آموزشگاه های عالی نیز با توجه به تفاوت سطح زبان دانشجویان، به دو زبان یعنی انگلیسی و چینی ویا فقط به زبان چینی آموزش میدهند. درحال حاضر بیش از 300 آموزشگاه عالی در چین برای یادگیری زبان چینی دانشجوی خارجی میپذیرند. | ||
چین ازسال 1992 آزمون تعیین سطح زبان چینی که«تافل» زبان چینی یا«HSK» نامیده میشود، دایر کرده است که به سطوح مختلفی تقسیم میشود. در حالحاضر، این آزمون همزمان در چین و دهها حوزهی امتحانی در 28 کشور و منطقه در سراسرجهان برگزار میشود. کسانیکه موفق به گذراندن این آزمون شوند(چه در داخل چین و یا در خارج) | چین ازسال 1992 آزمون تعیین سطح زبان چینی که«تافل» زبان چینی یا«HSK» نامیده میشود، دایر کرده است که به سطوح مختلفی تقسیم میشود. در حالحاضر، این آزمون همزمان در چین و دهها حوزهی امتحانی در 28 کشور و منطقه در سراسرجهان برگزار میشود. کسانیکه موفق به گذراندن این آزمون شوند(چه در داخل چین و یا در خارج) می توانند مستقیما وارد دانشگاه مورد نظر در این کشور شوند. | ||
==== بورس تحصیلی دولت چین ==== | ==== بورس تحصیلی دولت چین ==== | ||
دولت چین در راستای مبادلات آموزشی و اعطای بورس تحصیلی و فرصت مطالعاتی به استادان و دانشجویان خارجی، برنامههای گوناگونی را تدوین نموده و مسئولیت واگذاری بورس تحصیلی را بر عهدهی شورای بورس چین[xi]گذاشته است. شورای بورس چین یک نهاد غیر انتفاعی است که مستقیما زیر نظر وزارت آموزش چین فعالیت میکند و در چارچوب قانون و مقررات تنظیم شده از سوی این وزارت، مسئولیت اعطای بورسهای تحصیلی که دولت چین سالانه در اختیار متقاضیان چینی برای تحصیل در خارج از کشور و خارجیان متقاضی تحصیل در چین قرار می دهد را بر عهده دارد. بودجهی این بورسیهها از منابع دولت و همچنین کمکهای اشخاص و نهادهای حقیقی و حقوقی در داخل و خارج از کشور تأمین میشود. بورسهایی چین در اختیار دانشجویان خارجی قرار میدهد بر دو نوع است. نخست؛ براساس قرار دادها و مبادلات دانشجویی که میان دولت چین و یک دولت خارجی و یا مجموعهای از دولتها( مانند برنامهی مبادلات دانشجویی میان چین و اتحادیهی اروپا و یا اجلاس وزرای آموزش چین و آفریقا) منعقد شده است، دولت این کشور سالانه تعدادی بورس تحصیلی در اختیار آن دولتها قرار میدهد. دوم؛ اعطای یکجانبهی بورس و تسهیلات تحصیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی چین به اشخاص حقیقی طبق شرایط و مقررات خاص( مانند، بورس تحصیلی به زبان آموزان چینی؛ بورس تحصیلات تکمیلی برای دانشجویان رشتهی زبان چینی؛ بورس تحصیلی به افرادی که مایل به تحصیل ومطالعه در رشتهی فرهنگ و [[ادبیات چینی]] هستند؛ بورس تحصیلی به رتبههای اول تا سوم آزمون زبان چینی «HSK»؛ بورس و فرصت مطالعاتی به اساتید زبان چینی در دانشگاههای کشورهای خارجی؛ و...) بورس تحصیلی اعطا میکند[xii]. | دولت چین در راستای مبادلات آموزشی و اعطای بورس تحصیلی و فرصت مطالعاتی به استادان و دانشجویان خارجی، برنامههای گوناگونی را تدوین نموده و مسئولیت واگذاری بورس تحصیلی را بر عهدهی شورای بورس چین[xi]گذاشته است. شورای بورس چین یک نهاد غیر انتفاعی است که مستقیما زیر نظر وزارت آموزش چین فعالیت میکند و در چارچوب قانون و مقررات تنظیم شده از سوی این وزارت، مسئولیت اعطای بورسهای تحصیلی که دولت چین سالانه در اختیار متقاضیان چینی برای تحصیل در خارج از کشور و خارجیان متقاضی تحصیل در چین قرار می دهد را بر عهده دارد. بودجهی این بورسیهها از منابع دولت و همچنین کمکهای اشخاص و نهادهای حقیقی و حقوقی در داخل و خارج از کشور تأمین میشود. بورسهایی چین در اختیار دانشجویان خارجی قرار میدهد بر دو نوع است. نخست؛ براساس قرار دادها و مبادلات دانشجویی که میان دولت چین و یک دولت خارجی و یا مجموعهای از دولتها( مانند برنامهی مبادلات دانشجویی میان چین و اتحادیهی اروپا و یا اجلاس وزرای آموزش چین و آفریقا) منعقد شده است، دولت این کشور سالانه تعدادی بورس تحصیلی در اختیار آن دولتها قرار میدهد. دوم؛ اعطای یکجانبهی بورس و تسهیلات تحصیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی چین به اشخاص حقیقی طبق شرایط و مقررات خاص( مانند، بورس تحصیلی به زبان آموزان چینی؛ بورس تحصیلات تکمیلی برای دانشجویان رشتهی زبان چینی؛ بورس تحصیلی به افرادی که مایل به تحصیل ومطالعه در رشتهی فرهنگ و [[ادبیات چینی]] هستند؛ بورس تحصیلی به رتبههای اول تا سوم آزمون زبان چینی «HSK»؛ بورس و فرصت مطالعاتی به اساتید زبان چینی در دانشگاههای کشورهای خارجی؛ و...) بورس تحصیلی اعطا میکند[xii]. | ||
براساس گزارش منتشره در روزنامه گلوبال تایمز چین، دولت این کشور در نظر دارد در سالهای2012تا2013 بیش از 238میلیون دلار برای دانشجویان بورسیهای هزینه کند. تنها در سال 2011بیش از 25680دانشجو از بورس تحصیلی چین استفاده | براساس گزارش منتشره در روزنامه گلوبال تایمز چین، دولت این کشور در نظر دارد در سالهای2012تا2013 بیش از 238میلیون دلار برای دانشجویان بورسیهای هزینه کند. تنها در سال 2011بیش از 25680دانشجو از بورس تحصیلی چین استفاده کرده اند که نسبت به سال 20107/14درصد افزایش داشته است. سرانهی متوسط هزینههای بورس دانشجویی در سال2011بالغ بر60 هزار یوان بوده است. در همین سال بیش از23290دانشجو از آمریکا وارد چین شده اند که2100نفر از آنان از بورس تحصیلی چین استفاده کرده اند. براساس برنامهی ده سالهی آموزش و پرورش چین، این کشور تا سال 2020 باید سالانه 500هزار دانشجوی خارجی را جذب کند و تا سال2013بیش از 100هزار دانشجوی آمریکایی در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت آموزشی این کشور جذب خواهند شد. (روزنامه گلوبال تایمز چین، 9/2/1391) بنا بر آمار منتشره، در سال2011میلادی، بیش از269611 دانشجوی خارجی برای تحصیل وارد چین شده اند که نسبت به سال گذشته 4/10درصد رشد داشته است. این افراد در بیش از660 دانشگاه و مرکز آموزش عالی تحصیل میکنند. از این تعداد، 25687 نفر از بورس دولت چین استفاده میکنند که نسبت به سال2010 حدود 7/14 درصد رشد را نشان میدهد. | ||
=== برنامه های توسعه ی علوم و فنون چین === | === برنامه های توسعه ی علوم و فنون چین === | ||
==== توسعه ی علوم، از کپی برداری تا بومی سازی ==== | ==== توسعه ی علوم، از کپی برداری تا بومی سازی ==== | ||
دولت چین در دهههای پایانی قرن بیستم، برای دستیابی به | دولت چین در دهههای پایانی قرن بیستم، برای دستیابی به توسعه ی علمی و فناوری پیشرفته، بیشتر از سیاست کپی برداری از نتایج علمی سایر کشورها تبعیت میکرد، ولی پس از دستیابی به رشد و توسعه ی پایدار اقتصادی و کسب موفقیتهایی در زمینه های علمی-پژوهشی، در آغاز قرن بیست و یکم به سیاست کپی سازی خود خاتمه داده و اعلام نمود، سیاست کپی برداری علمی از دستاورد سایر کشورها دیگر نیازهای فزایندهی علمی این کشور را برآورده نمیسازد. لذا، ضمن تربیت منابع انسانی و اختصاص بودجههای لازم و همچنین تهیه و تدوین راهبرد علمی و فناوری مستقل خود برای هزارهی جدید، اجرای پروژههای متعددی در زمینه های مختلف را طراحی کرد که برخی از این پروژهها به شرح زیر است: | ||
===== -پروژه ی تحقیقاتی بنیادی و پایه: ===== | ===== -پروژه ی تحقیقاتی بنیادی و پایه: ===== | ||
برنامهی پژوهش ابتدایی، برای | برنامهی پژوهش ابتدایی، برای توسعه ی علمی و فنی، از ماه مارس سال 1997 به مورد اجرا گذاشته شد و لذا برنامهی« 973 » نیز گفته میشود. عرصههای پژوهش محوری برنامهی«973» شامل کشاورزی، انرژی، اطلاع رسانی، محیط زیست، جمعیت و بهداشت، مواد و مصالح و سایر عرصههای رشد اقتصاد ملی، پیشرفت اجتماعی، و توسعه ی علمی و فنی میشود. | ||
دولت چین درچند سال گذشته، چند میلیارد یوان برای اجرای این برنامه اختصاص داده و بیش از 300 پژوهش را به نتیجه رسانده است. عرصههایی همچون نانومتری، ژنتیکی، زیست شناسی و تنظیم و همتاسازی ژن برنج با موفقیت انجام گرفته است. | دولت چین درچند سال گذشته، چند میلیارد یوان برای اجرای این برنامه اختصاص داده و بیش از 300 پژوهش را به نتیجه رسانده است. عرصههایی همچون نانومتری، ژنتیکی، زیست شناسی و تنظیم و همتاسازی ژن برنج با موفقیت انجام گرفته است. | ||
===== -پروژه ی تحقیقاتی فناوری پیشرفته و جدید: ===== | ===== -پروژه ی تحقیقاتی فناوری پیشرفته و جدید: ===== | ||
پروژهی تحقیقاتی فناوری پیشرفته وجدید، در ماه مارس سال 1986 توسط چهار دانشمند مشهور چینی مطرح شد و به برنامهی«863» نامیده شد. این برنامه با در نظر گرفتن گرایش | پروژهی تحقیقاتی فناوری پیشرفته وجدید، در ماه مارس سال 1986 توسط چهار دانشمند مشهور چینی مطرح شد و به برنامهی«863» نامیده شد. این برنامه با در نظر گرفتن گرایش توسعه ی فناوری پیشرفته در جهان و نیاز و توانایی چین، 15موضوع اصلی در 7 عرصه ی فناوری بیولوژیکی، فضانوردی، اطلاع رسانی، لیزر، اتوماتیک، انرژی و مواد و مصالح جدید را در اولویت پژوهشی و توسعهای قرار داد. | ||
با اجرای برنامهی«863»، راهبرد تحقیق و | با اجرای برنامهی«863»، راهبرد تحقیق و توسعه ی فناوری پیشرفته را طبق شرایط کشور شکل داده و به پژوهش در این زمینه پرداخته است. پایگاههای تحقیق و بررسی و توسعه ی فراوردههای فناوری پیشرفته را ایجاد و نسل جدیدی از محققان و کارشناسان این رشته را تربیت و دست آوردهای بین المللی حاصل کرده است. دستیابی به توانایی محاسبات سوپرکامپیوتری« شینتان»، «لِنووا» جزو 500 مؤسسهی برتر جهان قرار گرفته و مقام پنجم را به خود اختصاص داده است. | ||
===== -پروژه ی علمی و فنی کشاورزی ===== | ===== -پروژه ی علمی و فنی کشاورزی ===== | ||
پروژهی علمی و فنی در زمینهی کشاورزی در سال 1986 به تصویب رسید. هدف اصلی آن | پروژهی علمی و فنی در زمینهی کشاورزی در سال 1986 به تصویب رسید. هدف اصلی آن توسعه ی علوم کشاورزی و انتقال آن به روستاها و کمک به صدها میلیون کشاورز روستایی و توسعه ی مستمر، سریع و سالم کشاورزی و اقتصاد روستایی است. | ||
طی این برنامه، دانشمندان چینی بیش از 300 نوع محصولات جدید کشاورزی را پرورش داده و | طی این برنامه، دانشمندان چینی بیش از 300 نوع محصولات جدید کشاورزی را پرورش داده و آن ها را در بیش از 10میلیون هکتار مزرعه کشت و روش آبیاری جدیدی را مورد استفاده قرار دادند که بیش از 30 درصد در منابع آب صرفه جویی شده است. | ||
==== پروژه ی تعمیم دستاوردهای فناوری پیشرفته و جدید ==== | ==== پروژه ی تعمیم دستاوردهای فناوری پیشرفته و جدید ==== | ||
این پروژه به«برنامهی مشعل» معروف است. هدف از این برنامه، گسترش برتریهای منابع انسانی موجود و بالقوه براساس قانونمندی بازار، کمک به تبدیل نتایج فناوری پیشرفته و جدید به کالا، صنعتی کردن کالا و در نهایت جهانی ساختن | این پروژه به«برنامهی مشعل» معروف است. هدف از این برنامه، گسترش برتریهای منابع انسانی موجود و بالقوه براساس قانونمندی بازار، کمک به تبدیل نتایج فناوری پیشرفته و جدید به کالا، صنعتی کردن کالا و در نهایت جهانی ساختن آن ها است. اجرای این برنامه از سال 1988 آغاز و عرصههای توسعه محوری آن عبارت است از: الکترون و اطلاع رسانی، فنون بیولوژیک، مواد و مصالح جدید، انتگرال نور، مکانیک و برق، انرژیهای پاک، کارایی بالا و صرفه جویی در انرژی و حفاظت از محیط زیست است. | ||
در حالحاضر، 53 ناحیهی | در حالحاضر، 53 ناحیهی توسعه ی فناوری پیشرفته و جدید درسطح ملی ایجاد شده که شاخص عمدهی رشد سالانهی اقتصادی این نواحی به طور میانگین40درصد بوده است. | ||
درآمد تجاری این نواحی هزاران میلیارد یوان بوده که درآمد پارک علوم و فنون«جون گوانچون» در پکن و ناحیهی فناوری پیشرفتهی شانگهای از 200 میلیارد یوان گذشته است. | درآمد تجاری این نواحی هزاران میلیارد یوان بوده که درآمد پارک علوم و فنون«جون گوانچون» در پکن و ناحیهی فناوری پیشرفتهی شانگهای از 200 میلیارد یوان گذشته است. | ||
| خط ۶۱۸: | خط ۶۱۸: | ||
مرحلهی نخست این طرح در ژانویهی سال 2004 به اجرا گذاشته شده و در پایان سال2006 «چیان ئه» نخستین ماهوارهی اکتشافی سطح ماه پرتاب شد. اولویت این اکتشاف تجزیه و تحلیل تصاویر سه بعدی سطح کرهی ماه، تشخیص ضخامت آن، تجزیه و تحلیل عوامل مفید موجود در کرهی ماه و اکتشاف محیط فضایی بین کرهی زمین و کرهی ماه بود. | مرحلهی نخست این طرح در ژانویهی سال 2004 به اجرا گذاشته شده و در پایان سال2006 «چیان ئه» نخستین ماهوارهی اکتشافی سطح ماه پرتاب شد. اولویت این اکتشاف تجزیه و تحلیل تصاویر سه بعدی سطح کرهی ماه، تشخیص ضخامت آن، تجزیه و تحلیل عوامل مفید موجود در کرهی ماه و اکتشاف محیط فضایی بین کرهی زمین و کرهی ماه بود. | ||
علیرغم اینکه چین در | علیرغم اینکه چین در توسعه ی امور فضانوردی بیش از40 سال تجربه داشته و توانایی پژوهش و ساخت مستقل راکت حامل ماهواره را دارد و سفینهی فضایی سرنشین دار را نیز پرتاب کرده است، ولی دانشمندان چینی عقیده دارند که برای انجام عملیات اکتشافی در کرهی ماه هنوز با مشکلات فنی بسیاری مواجه هستند. | ||
==== مؤسسات علمی و پژوهشی چین ==== | ==== مؤسسات علمی و پژوهشی چین ==== | ||
مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است. | مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است. | ||
این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش | این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش پایه ای پرداخته و کارایی اجتماعی دارند. | ||
مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است. | مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است. | ||
این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش | این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش پایه ای پرداخته و کارایی اجتماعی دارند. | ||
==== میزان بودجه ی تحقیقاتی در چین ==== | ==== میزان بودجه ی تحقیقاتی در چین ==== | ||
در سال 1995میلادی، نسبت هزینههای پژوهشی و تحقیقاتی چین به تولید ناخالص این کشور تنها6/0 درصد بود در حالی که این میزان در سال2004 به2/1درصد رسید. همچنین، تعداد محققان و پژوهشگران عرصههای مختلف در این مدت با 77درصد افزایش به926هزار نفر بالغ شد که نسبت به3/1میلیون نفر پژوهشگر در آمریکا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. طبق آمار، بودجهی تحقیقاتی کشور چین، سالانه با بیش از20درصد افزایش در سال 2006بالغ بر136میلیارد دلار رسید که پس از آمریکا(با 330میلیارد دلار) در جایگاه دوم جهان جای گرفته و ژاپن(با130میلیارد دلار) در مقام سوم است. | در سال 1995میلادی، نسبت هزینههای پژوهشی و تحقیقاتی چین به تولید ناخالص این کشور تنها6/0 درصد بود در حالی که این میزان در سال2004 به2/1درصد رسید. همچنین، تعداد محققان و پژوهشگران عرصههای مختلف در این مدت با 77درصد افزایش به926هزار نفر بالغ شد که نسبت به3/1میلیون نفر پژوهشگر در آمریکا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. طبق آمار، بودجهی تحقیقاتی کشور چین، سالانه با بیش از20درصد افزایش در سال 2006بالغ بر136میلیارد دلار رسید که پس از آمریکا(با 330میلیارد دلار) در جایگاه دوم جهان جای گرفته و ژاپن(با130میلیارد دلار) در مقام سوم است. | ||
همچنین، براساس پیش بینی آکادمی ملی علوم بریتانیا، با بازگشت فارغ التحصیلان چینی از خارج از کشور، چین از نظر تولید تحقیقات علمی بهتواند در سال ۲۰۱۳، یعنی به مراتب زودتر از آنچه قبلا تصور | همچنین، براساس پیش بینی آکادمی ملی علوم بریتانیا، با بازگشت فارغ التحصیلان چینی از خارج از کشور، چین از نظر تولید تحقیقات علمی بهتواند در سال ۲۰۱۳، یعنی به مراتب زودتر از آنچه قبلا تصور می شد، از آمریکا پیشی بگیرد. به نظر میرسد کشوری که روزی قطب نما، باروت، کاغذ و چاپ را اختراع و به جهان عرضه داشته است، بار دیگر و به زودی از نظر علمی، در صدر جهان قرار گیرد. دادههای این تحقیق نشان میدهد که در سال۱۹۹۶، سال آغاز این تحقیق، آمریکا (513 ،292) مقاله علمی منتشر کرده، که بیش از ده برابر مقالات علمی چین در حدود (474 ،25) بوده است. این در حالی استکه در سال ۲۰۰۸، تعداد مقالات علمی منتشره در آمریکا با کمی افزایش به بیش از ۳۱۶هزار مورد رسیده است ولی تحقیقات علمی منتشر شده در چین بیش از هفت برابر شده است. در پیش بینیهای قبلی تصور می شد که چین احتمالا بعد از سال۲۰۲۰میلادی از آمریکا جلو بیافتد، اما تحقیقات جدید نشان میدهد که این کشور پس از پیشی گرفتن از بریتانیا، اکنون دومین کشور بزرگ تولید کنندهی تحقیقات علمی در جهان است، و تا دو سال دیگر از آمریکا هم پیشی خواهد گرفت. | ||
پروفسور کریس لوولین اسمیت، مسئول ارشد این تحقیقات میگوید:«با توجه به میزان سرمایه گذاری چین در زمینهی تحقیق و توسعه، از شنیدن این پیش بینی تعجب نکردم.» چون دولت چین از سال ۱۹۹۹ به بعد، میزان سرمایه گذاری در زمینهی تحقیقات را سالانه بیست درصد افزایش داده و این رقم اکنون به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار میرسد. | پروفسور کریس لوولین اسمیت، مسئول ارشد این تحقیقات میگوید:«با توجه به میزان سرمایه گذاری چین در زمینهی تحقیق و توسعه، از شنیدن این پیش بینی تعجب نکردم.» چون دولت چین از سال ۱۹۹۹ به بعد، میزان سرمایه گذاری در زمینهی تحقیقات را سالانه بیست درصد افزایش داده و این رقم اکنون به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار میرسد. | ||
این میزان سرمایه گذاری و افزایش سالانه 20درصدی آن در | |||
این میزان سرمایه گذاری و افزایش سالانه 20درصدی آن در زمینه های پژوهشی در چین، موجب شده که مجلهی آمریکایی«تحقیق و توسعه» به مؤسسات پژوهشی آمریکا هشدار دهد که به زودی از مؤسسات پژوهشی چین در این زمینه عقبتر خواهند ماند. باتوجه به رشد اقتصادی چین و سرمایه گذاری شرکتهای چند ملیتی در این کشور، بسیاری از شرکتهای بین المللی و چند ملیتی مراکز تحقیقاتی خود را به خاطر وجود نیروهای برجستهی علمی در چین، به این کشور منتقل کرده اند. برخی از کارشناسان معتقدند جهان پس از پشت سر گذاشتن مسابقات تسلیحاتی وارد مسابقهی نیروی کار ارزان شد و اینک وارد رقابت تحقیق و توسعه(مغز و سر) در زمینهی توسعه ی فناوری شده است. | |||
براساس گزارشهای منتشره، بودجهی تحقیقاتی در جهان بالغ بر یک تریلیون دلار است که کشور چین4/13 درصد آن را به خود اختصاص داده است و طی چند سال آینده این میزان به بیش از 16درصد خواهد رسید. این درحالی است که آمریکا 7/32درصد بودجهی تحقیقات در جهان را به خود اختصاص داده است. | براساس گزارشهای منتشره، بودجهی تحقیقاتی در جهان بالغ بر یک تریلیون دلار است که کشور چین4/13 درصد آن را به خود اختصاص داده است و طی چند سال آینده این میزان به بیش از 16درصد خواهد رسید. این درحالی است که آمریکا 7/32درصد بودجهی تحقیقات در جهان را به خود اختصاص داده است. | ||
| خط ۷۲۰: | خط ۷۲۱: | ||
==== همکاری های بین المللی چین در زمینه های پژوهشی ==== | ==== همکاری های بین المللی چین در زمینه های پژوهشی ==== | ||
گفته میشود که علم مرز و انتها ندارد، کشور چین نیز ضمن | گفته میشود که علم مرز و انتها ندارد، کشور چین نیز ضمن توسعه ی رشتههای علمی و فنی با اتکا به منابع انسانی خود، به استفاده از منابع بین المللی نیز اهمیت میدهد. بدین منظور، به مبادلات وهمکاریهای علمی و فنی بین المللی پرداخته و در فعالیت های بین المللی مشارکت و شمار زیادی پژوهشگر را برای تحصیل و شرکت در کارهای تحقیقاتی به خارج از کشور اعزام میکند. این کشور ضمن ارایهی دستاوردهای علمی و پژوهشی خود به همتایان خارجی، از شرکت مؤسسات علمی و پژوهشی و پژوهشگران و تکنیسینهای خارجی نیز و اینگونه مبادلات علمی بین کشورها را تشویق میکند. | ||
دانشمندان چینی دربرنامه<sub></sub>ی مشهور تعیین گروه« ژنوم بشر» مشارکت کرده و به توفیقاتی نیز نایل | دانشمندان چینی دربرنامه<sub></sub>ی مشهور تعیین گروه« ژنوم بشر» مشارکت کرده و به توفیقاتی نیز نایل شده اند. چین در سال 2003، چین برای همکاری در برنامهی فضایی«گالیله» با اتحادیهی اروپا به توافق رسید و در جریان ساخت و پرتاب ماهواره، توسعه ی فراوردهها و تنظیم استانداردهای این برنامه شرکت خواهد کرد. همچنین در برنامهی بین المللی راکتور هستهای و پروژهی بین المللی تعیین گروه پروتئین کبدی بشر مشارکت دارد. | ||
این کشور همچنین، با همکاری برخی از کشورها، تعدادی مؤسسهی علمی و پژوهشی مانند پژوهشگاه نرم افزار مخابراتی چین و آلمان، مرکز هوشمند راهوترابری چین و اسپانیا و چین و انگلستان، پارک نوآوری علمی مالیرن با همکاری چین و آمریکا، پارک نوآوری علمی چین و انگلستان را ایجاد کرده است. | این کشور همچنین، با همکاری برخی از کشورها، تعدادی مؤسسهی علمی و پژوهشی مانند پژوهشگاه نرم افزار مخابراتی چین و آلمان، مرکز هوشمند راهوترابری چین و اسپانیا و چین و انگلستان، پارک نوآوری علمی مالیرن با همکاری چین و آمریکا، پارک نوآوری علمی چین و انگلستان را ایجاد کرده است. | ||
| خط ۷۲۸: | خط ۷۲۹: | ||
(سایت بخش فارسی رادیو بین المللی چین. (www.cir.cn. | (سایت بخش فارسی رادیو بین المللی چین. (www.cir.cn. | ||
مراکز علمی و پژوهشی چین برای دستیابی به پیشرفتهای علمی و | مراکز علمی و پژوهشی چین برای دستیابی به پیشرفتهای علمی و توسعه ی فناوری و تکنولوژیک خود، افزون بر بهره برداری از منابع انسانی چینی که از دانشگاهها و مراکز علمی-پژوهشی داخل و یا خارج از کشور فارغ التحصیل میشوند، از محققان و کارشناسان خارجی نیز بهره برداری می نمایند. طبق گفتهی آقای جی یونشی، رییس اداره ی کارشناسان خارجی چین، این کشور در طول برنامهی پنج سالهی گذشتهی خود 2میلیون و 300هزار کارشناس خارجی را در زمینه های کشاورزی، صنایع راهبردی، صنعت خدمات، حفاظت از محیط زیست و کاهش مصرف انرژی جذب کرده و این روند همچنان ادامه دارد. (بولتن خبری سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن 1389) | ||
=== معرفی اجمالی برخی از دانشگاه های مشهور چین === | === معرفی اجمالی برخی از دانشگاه های مشهور چین === | ||
==== دانشگاه پکن'''[xiii]''' (پکن) ==== | ==== دانشگاه پکن'''[xiii]''' (پکن) ==== | ||
دانشگاه پکن، دانشگاهی جامع و دولتی است که در زمینهی تدریس و پژوهش علوم انسانی و علوم طبیعی، در سطح عالی قرار داشته و در سرتاسر چین و محافل دانشگاهی جهان از اعتبار | دانشگاه پکن، دانشگاهی جامع و دولتی است که در زمینهی تدریس و پژوهش علوم انسانی و علوم طبیعی، در سطح عالی قرار داشته و در سرتاسر چین و محافل دانشگاهی جهان از اعتبار ویژه ای برخوردار است. این دانشگاه در سال 1898 میلادی تأسیس و از دانشگاههای پر سابقهی کشور چین است. این دانشگاه جامع با سابقهای بیش از 100 ساله، اکنون در 5 بخش ازجمله علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم طبیعی، اطلاع رسانی، مهندسی و علوم پزشکی، با 42دانشکده، 216 مرکز پژوهشی، 18بیمارستان آموزشی تحت پوشش دانشگاه، مشغول تربیت دانشجویانی از چین و سراسر جهان است که رشتههای زبان چینی، زبانهای خارجی، تاریخ، فیزیک و بیولوژی آن درسراسر چین معروفیت زیادی دارد. این دانشگاه در میان دانشگاههای چین در رشتهی علوم انسانی جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است. | ||
اکنون دراین دانشگاه بیش از 15هزار دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی، 12هزار دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به تحصیل اشتغال دارند. همچنین، دانشجویان خارجی بسیاری در دانشگاه پکن به تحصیل اشتغال دارند. کتابخانهی دانشگاه پکن بزرگترین کتابخانهی دانشگاهی آسیا بهشمار میآید که بیش از6 میلیون و290 هزار جلد کتاب را در خود جای داده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه | اکنون دراین دانشگاه بیش از 15هزار دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی، 12هزار دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به تحصیل اشتغال دارند. همچنین، دانشجویان خارجی بسیاری در دانشگاه پکن به تحصیل اشتغال دارند. کتابخانهی دانشگاه پکن بزرگترین کتابخانهی دانشگاهی آسیا بهشمار میآید که بیش از6 میلیون و290 هزار جلد کتاب را در خود جای داده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به آدرس پایگاه اینترنیتی آن به شرح زیر مراجعه کرد.( www.pku.edu.cn) | ||
==== دانشگاه فنی مهندسی چینگ خوا'''[xiv]''' ==== | ==== دانشگاه فنی مهندسی چینگ خوا'''[xiv]''' ==== | ||
دانشگاه فنی مهندسی«چینگخوا» در شهر پکن پایتخت چین، مشهور ترین دانشگاه مختلط دولتی در زمینهی پژوهش و مباحث علوم طبیعی و فنی است که با قدمتی یک صد ساله یکی از مهمترین پایگاههای پرورش نیروهای متخصص درچین بهشمار میرود. | دانشگاه فنی مهندسی«چینگخوا» در شهر پکن پایتخت چین، مشهور ترین دانشگاه مختلط دولتی در زمینهی پژوهش و مباحث علوم طبیعی و فنی است که با قدمتی یک صد ساله یکی از مهمترین پایگاههای پرورش نیروهای متخصص درچین بهشمار میرود. | ||
این دانشگاه، در حالحاضر دارای 44 دانشکده و 11 مؤسسهی تحقیقاتی در | این دانشگاه، در حالحاضر دارای 44 دانشکده و 11 مؤسسهی تحقیقاتی در زمینه های علوم طبیعی، معماری، مهندسی عمران، آبیاری، مهندسی مکانیک، علوم و فنون اطلاع رسانی، علوم انسانی و اجتماعی، مدیریت اقتصادی، حقوق، هنرهای زیبا، ارتباطات عمومی و تکنیک عملی است. رشتههای مهندسی و معماری، کامپیوتر، طراحی خودرو، فناوری اطلاعات و فیزیک عالی این دانشگاه درسراسر چین از شهرت بسیاری برخوردار است. دانشگاه چینگ هوا در میان دانشگاههای چین در رشتههای مهندسی و فناوری اطلاعات، جایگاه نخست را دارد و معمولا بین این دانشگاه و دانشگاه پکن برای کسب مقام نخست، همیشه رقابت سختی جریان دارد. | ||
در20 سال گذشته، دانشگاه«چینگخوا» به دانشگاهی جامع تبدیل شده است که رشتههای مختلف علوم اجتماعی ازجمله علوم ارتباطات، زبان چینی و رسانه را نیز در بر میگیرد و در حال راه اندازی دانشکدهی پزشکی نیز هست. | در20 سال گذشته، دانشگاه«چینگخوا» به دانشگاهی جامع تبدیل شده است که رشتههای مختلف علوم اجتماعی ازجمله علوم ارتباطات، زبان چینی و رسانه را نیز در بر میگیرد و در حال راه اندازی دانشکدهی پزشکی نیز هست. | ||
| خط ۷۴۶: | خط ۷۴۷: | ||
دراین دانشگاه، تقریبا 7100 نفر استاد و کارمند اشتغال دارند، و بیش از 20 هزار دانشجوی تمام وقت ازجمله 12هزار دانشجوی کارشناسی و قریب به10 هزاردانشجوی کارشناسی ارشد و دکترا درحال تحصیل میباشند. بسیاری ازدانشجویان خارجی نیز به خاطر کیفیت بالای آموزشی، این دانشگاه را برای تحصیل انتخاب میکنند. | دراین دانشگاه، تقریبا 7100 نفر استاد و کارمند اشتغال دارند، و بیش از 20 هزار دانشجوی تمام وقت ازجمله 12هزار دانشجوی کارشناسی و قریب به10 هزاردانشجوی کارشناسی ارشد و دکترا درحال تحصیل میباشند. بسیاری ازدانشجویان خارجی نیز به خاطر کیفیت بالای آموزشی، این دانشگاه را برای تحصیل انتخاب میکنند. | ||
دانشگاه فنی مهندسی(پلیتکنیک) چینگخوا، با سطح علمی و دانشگاهی عالی و کیفیت بالای تدریس، درسراسر چین و جهان از اعتبار و شهرت زیادی برخورداراست. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه | دانشگاه فنی مهندسی(پلیتکنیک) چینگخوا، با سطح علمی و دانشگاهی عالی و کیفیت بالای تدریس، درسراسر چین و جهان از اعتبار و شهرت زیادی برخورداراست. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به آدرس زیر مراجعه کرد..( www.tsinghua.edu.cn) | ||
==== دانشگاه فو دان'''[xv]''' در شانگهای ==== | ==== دانشگاه فو دان'''[xv]''' در شانگهای ==== | ||
دانشگاه«فودان» درشهر شانگهای(بزرگترین شهر صنعتی وتجاری چین)، یکی از معروفترین دانشگاههای جامع چین است که درزمینهی علوم انسانی وطبیعی جایگاه برتری دارد و یکی از با سابقهترین | دانشگاه«فودان» درشهر شانگهای(بزرگترین شهر صنعتی وتجاری چین)، یکی از معروفترین دانشگاههای جامع چین است که درزمینهی علوم انسانی وطبیعی جایگاه برتری دارد و یکی از با سابقهترین آموزشگاه های عالی چین بهشمار میرود. | ||
در حالحاضر، در این دانشگاه رشتههای مختلف علوم انسانی، اجتماعی، طبیعی، فنی، مدیریت وعلوم پزشکی دایر و دارای 15مؤسسهی تمام وقت پژوهشی، ازجمله انستیتوی زبانهای خارجی، مطبوعاتی، علوم حیاتی، پزشکی و نرم افزاری است. فودان دارای 72 دانشکده، 65 گروه پژوهشی و91 مرکز تحقیقاتی است. این دانشگاه اینک یکی از مراکز علمی و دانشگاهی معروف جهان است که با بیش از200 مرکز آموزش عالی و نهاد پژوهشی از قریب به30کشور و منطقهی جهان ارتباط و همکاری و مبادلهی علمی و آوزشی برقرارکرده است. دراین دانشگاه بیش از 25هزار دانشجوی تمام وقت تحصیل میکنند و شمار دانشجویان خارجی آن به 1650 نفررسیده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه | در حالحاضر، در این دانشگاه رشتههای مختلف علوم انسانی، اجتماعی، طبیعی، فنی، مدیریت وعلوم پزشکی دایر و دارای 15مؤسسهی تمام وقت پژوهشی، ازجمله انستیتوی زبانهای خارجی، مطبوعاتی، علوم حیاتی، پزشکی و نرم افزاری است. فودان دارای 72 دانشکده، 65 گروه پژوهشی و91 مرکز تحقیقاتی است. این دانشگاه اینک یکی از مراکز علمی و دانشگاهی معروف جهان است که با بیش از200 مرکز آموزش عالی و نهاد پژوهشی از قریب به30کشور و منطقهی جهان ارتباط و همکاری و مبادلهی علمی و آوزشی برقرارکرده است. دراین دانشگاه بیش از 25هزار دانشجوی تمام وقت تحصیل میکنند و شمار دانشجویان خارجی آن به 1650 نفررسیده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به شرح زیر مراجعه کرد. | ||
(www.fudan.edu.cn) | (www.fudan.edu.cn) | ||
| خط ۷۶۲: | خط ۷۶۳: | ||
در حالحاضر، دردانشسرای عالی پکن حدود 2500 معلم و کارمند اشتغال داشته و بیش از20 هزار دانشجو در آن تحصیل مینمایند که از این تعداد، بیش از 7000 دانشجوی تمام وقت مقطع کارشناسی و بیش از10هزار نفر دانشجوی خارجی هستند. | در حالحاضر، دردانشسرای عالی پکن حدود 2500 معلم و کارمند اشتغال داشته و بیش از20 هزار دانشجو در آن تحصیل مینمایند که از این تعداد، بیش از 7000 دانشجوی تمام وقت مقطع کارشناسی و بیش از10هزار نفر دانشجوی خارجی هستند. | ||
درسالهای اخیر، دانشسرای عالی پکن ضمن | درسالهای اخیر، دانشسرای عالی پکن ضمن توسعه ی رشتههای علمی وتحصیلی خود، آموزش و پرورش غیر دانشسرایی را نیز گسترش داده است. این دانشسرا، همچنین با استفاده از برتری منابع درسی و انسانی خود، به تدریس ومدیریت و بازآموزی معلمان و کادرهای شاغل در آموزش و پرورش نیز مبادرت ورزیده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشسرا می توان به پایگاه اینترنتی آن به آدرس زیر مراجعه کرد.( www.bnu.edu.cn.) | ||
==== دانشگاه نَنجینگ'''[xvii]''' (نَن کَن) ==== | ==== دانشگاه نَنجینگ'''[xvii]''' (نَن کَن) ==== | ||
دانشگاه ننجینگ، درشهرنانجینگ مرکز استان جیانگسو، درجنوب شرق چین واقع شده و دانشگاهی است که رشتههای مختلف علوم و مهندسی، بخش عمدهی رشتههای آموزشی آن را تشکیل میدهد. با وجود این که قدمت آن چندان زیاد نیست، اما دارای آتیهای درخشان است. | دانشگاه ننجینگ، درشهرنانجینگ مرکز استان جیانگسو، درجنوب شرق چین واقع شده و دانشگاهی است که رشتههای مختلف علوم و مهندسی، بخش عمدهی رشتههای آموزشی آن را تشکیل میدهد. با وجود این که قدمت آن چندان زیاد نیست، اما دارای آتیهای درخشان است. | ||
در حالحاضر، دردانشگاه نَنجینگ، 16 مؤسسهی تحقیقاتی ازجمله در | در حالحاضر، دردانشگاه نَنجینگ، 16 مؤسسهی تحقیقاتی ازجمله در زمینه های ادبیات، علوم طبیعی، زمین شناسی و پزشکی، و 43 دانشکده دایر است و قریب 2هزار استاد و بیش از31 هزار دانشجو درمقاطع مختلف در آن به تحصیل اشتغال دارند که بیش از 8500 دانشجو در مقطع دکترا و کارشناسی ارشد هستند. | ||
دانشگاه نَنجینگ یکی ازفعالترین دانشگاههایی است که به مبادلات علمی و دانشگاهی بین المللی میپردازد. برندگان جایزهی نوبل ازجمله لی جیندائو، دین جیایجون، ین جننین، پلیگاجن، و گراسیا، پرفسوری افتخاری و یا دکترای افتخاری دانشگاه نانجینگ را کسب | دانشگاه نَنجینگ یکی ازفعالترین دانشگاههایی است که به مبادلات علمی و دانشگاهی بین المللی میپردازد. برندگان جایزهی نوبل ازجمله لی جیندائو، دین جیایجون، ین جننین، پلیگاجن، و گراسیا، پرفسوری افتخاری و یا دکترای افتخاری دانشگاه نانجینگ را کسب کرده اند. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به شرح زیر مراجعه کرد.. (www.nju.edu.cn) | ||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
[ | [i] - امپراتور زرد که به پدر ملت چین هم مشهور است. مترجم. | ||
[10] - Baby Care. | [10] - Baby Care. | ||
| خط ۸۰۱: | خط ۷۸۶: | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
[ii] - براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، هزینههای آموزشی 58/14درصد کل بودجهی دولت در سال 2007را به خود اختصاص داده است. طبق این خبر، در سال 2005 مجموعا82/2درصد GDP چین صرف آموزش شده و دولت قصد دارد طی چند سال آینده این میزان را به 4 درصدGDP کل کشور برساند. سایت Chinaview.cn. اول ژانویه 2007. | [ii] - براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، هزینههای آموزشی 58/14درصد کل بودجهی دولت در سال 2007را به خود اختصاص داده است. طبق این خبر، در سال 2005 مجموعا82/2درصد GDP چین صرف آموزش شده و دولت قصد دارد طی چند سال آینده این میزان را به 4 درصدGDP کل کشور برساند. سایت Chinaview.cn. اول ژانویه 2007. | ||
| خط ۸۲۵: | خط ۸۱۰: | ||
[xi] - China Scholarship Council(CSC). | [xi] - China Scholarship Council(CSC). | ||
[xii] - برای استفاده از بورس تحصیلی دولت چین متقاضیان | [xii] - برای استفاده از بورس تحصیلی دولت چین متقاضیان می توانند از طریق مراجعه به سفارتخانه و سرکنسولگریهای چین و یا از طریق سایت اینترنتی شورای بورس این کشور به آدرسwww.en.csc.edu.cn. اقدام نمایند. | ||
[xiii] - Beijing University. | [xiii] - Beijing University. | ||
نسخهٔ ۲ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۸
آموزش؛ گوهر گرانبهای فرهنگ و تمدن چینی
(از دوران باستان تا دوران معاصر)
ضرب المثل چینی:
«اگر برنامه ای یک ساله داری، گندم بکار،
اگر برنامه ای ده ساله داری، درخت گردو بکار
و اگر برنامه ای صد ساله داری، مدرسه باز کن.»
مقدمه
آموزش و پرورش، همیشه کلید فتح آینده بوده و از دیر باز انتظار آن بوده که آموزش و پرورش انسان های فردا را تربیت و نسل امروز را برای زندگی در جامعه ی فردا آماده سازد. مسلماً از مهم ترین ارکان پیشرفت هر جامعه، نظام آموزش و پرورش آن جامعه است. تجربه نشان داده که چگونگی وضعیت آموزش و پرورش در کشورهای مختلف، در مسیر رشد و یا انحطاط هر کشور در طول حیات تاریخی آن، تاثیرگذار بوده است.
آموزش همیشه از نزدیک با فرهنگ مرتبط بوده است. تنها از طریق آموزش است که سنت و روح فرهنگی یک ملت می تواند گسترش یافته، توسعه پیدا کند و بازسازی شود. از همان دوران باستان، مدارس ابتدایی ترین راه های پرورش ذوق و استعدادها بوده اند، اگر چه تنها راه آموزش هم مدارس نبوده اند. در چین باستان، دو نوع مدرسه وجود داشت که توسط دولت و یا اشخاص اداره می شد. در طول تاریخ، ممکن است گاهی یکی از این نوع از مدارس بر دیگری تفوق پیدا کرده باشد، ولی غالباً آن ها در کنار هم و همیار یکدیگر بوده، و هر دو به عنوان ارایه دهندگان آموزش، تجربیات غنی ای را از خود بر جای گذاشته اند.
پیشینه ی آموزش در چین باستان
ظهور نخستین مدارس در جامعه ی ابتدایی چین
در طول تاریخ بلند توسعه و پیشرفت چین، نیاکان مردم این سرزمین در زندگی و تولیدات خود، دانش و تجربه های مختلفی را کسب کرده اند. نسل های پیشین برای کمک به ادامه ی حیات نسل های جدید، به طور طبیعی تجربیاتشان را در مورد استفاده از آتش و دیگر ابزارها به آنان منتقل می ساختند. از این طریق بود که آموزش های ابتدایی شکل گرفت. بر اساس اسناد تاریخی، «سُوی رِن (Sui Ren) به مردم آموزش داد تا از آتش برای پختن غذا استفاده کنند، و فو شی (Fu Xi) به مردم چگونگی شکار کردن را آموخت چون جانوران فراوانی وجود داشت». سپس «توسط شِن نونگ (Shen Nong)[i] به مردم آموزش داده شد تا بذرهای کشاورزی را کِشت کنند». همه ی این فعالیت ها می توانند در قلمرو آموزش قرار گیرند. ولی اینها آموزش های پایه ای و ساده ای بودند که برای تولید و ادامه ی زندگی آموخته می شدند، بدون این که مکان خاص و ویژه ای برای آموزش یا فراگیران آن ها وجود داشته باشد. به هر حال، در این دوران، سازمان رسمی آموزشی وجود نداشت.
وقتی این افراد احساس کردند لازم است دانش و تجارب به دست آمده را با آگاهی و طبق برنامه ریزی به فرزندان خود منتقل کنند، زمینه برای ایجاد مؤسسات خاص آموزشی فراهم شد.
جامعه ی برده داری و ظهور و سقوط مدارس دولتی
براساس مدارک تاریخی، مدارس ابتدا در دوران سلسله ی شیا (Xia) (2100 تا 1600 پیش از میلاد) پدید آمدند. وجود مدارس را نه تنها می توان از طریق مدارک تاریخی اثبات کرد، بلکه از طریق یافته های باستان شناسی، به ویژه از نوشته های روی استخوان ها یا لاکِ لاک پشت های خرابه های یین هم می توان به این حقیقت پی برد. در آن زمان مدارس «شیانگ (Xiang)»، «شیائو (Xiao)» یا «شو (Xu)» نامیده می شدند. مدارس دیگر«شوه (Xue)»، «دَ شوِه (Da Xue)» یا «گو زونگ (Gu Zong)» نام داشتند. در این ایام، کم کم مدارس دولتی ایجاد و بیش از پیش توسعه پیدا کرد. در این مدارس نوشتن و ریاضیات آموزش داده می شد و آموزش در زمینه های دینی، امور نظامی، آیین ها و به ویژه موسیقی نیز مورد تأکید بود. در دوران جو غربی (قرن یازدهم تا سال 771 پیش از میلاد)، یک نظام واقعی آموزشی مدرسه ای آغاز به کار کرد. در آن زمان، دو سیستم آموزش وجود داشت: مدارس ملی و مدارس محلی. مدارس ملی مدارس مرکزی دولتی بودند که در منطقهی پادشاهی و پایتخت کشورهای وابسته به حکومت مرکزی دایر می شدند. مدارس محلی، مدارس دولت های محلی بودند که در مناطق تحت مدیریت مدیران محلی قرار داشتند. در این دوران، آموزش بر محور«هنرهای ششگانه» متمرکز بود که عبارتند از: آداب و رفتار، موسیقی، تیر اندازی، ارابه رانی، نوشتن و ریاضیات. از اواسط تا اواخر دوران سلسله های بهار و پاییز، مدارس خصوصی پا به عرصه ی وجود گذاشتند، و به سرعت در همه جا گسترش یافتند.
جامعه ی فئودالی و شبکه های متنوع مدارس
برجسته ترین دستاورد فرهنگی مردم چین، در طول بیش از 2000 سال عمر جامعه ی فئودالی به وجود آمد، که عبارت بود از گسترش، توسعه و بازسازی اندیشه ی آموزش در مدارس. در این مدت طولانیِ جامعه ی ارباب و رعیتی، سیستم مدارس با آنچه در دوران جو غربی بود کاملاً تفاوت پیدا کرد. سنت طولانی مدت مدارس دولتی همچنان حفظ شد، ولی مدارس غیر دولتی متنوع و گسترده تر شدند.
الف- مدارس دولتی.
در نتیجه ی سقوط حکومت اشرافی، سیستم مدارس دولتی سلسله های شیا، شانگ و جو غربی، از میان رفت. به محض وقوع این اتفاق، به سرعت مدارس غیر دولتی شکل گرفتند. روش های قدیمیِ اداره ی مدارس دولتی سه سلسله یِ پیشین به فراموشی سپرده شد، و روش جدیدتری که آزادی بیشتری به مدارس غیردولتی میداد، به کار گرفته شد. این موضوع تأثیر ژرفی در توسعه ی سیستم بعدی مدارس با مدیریت دولتی گذاشت. در عصر سلسله ی مینگ(1644-1368 میلادی)، روش جدیدی برای کارآموزی در مدیریت آموزشی (عالی ترین مؤسسه ی آموزشی) ایجاد شد. دانشجویانی که در این مؤسسه تحصیل می کردند به مدت سه تا شش ماه برای کارآموزی به ادارات دولتی فرستاده می شدند.
مدارس خصوصی، شکل جدیدی از آموزش بود که ریشه در زوال مدارس دولتیِ تحت سیستم برده داری دارد. پیدایش آن ها نه تنها توفیقاتی برای تحقیقات علمی و فرهنگی به وجود آورد و موجب شکوفایی مکاتب مختلف فکری شد، بلکه موجب پرورش تعداد زیادی از شخصیت های برجسته و با ذوق و استعدادی شد که به شکل گیری سلسله ی متمرکز فئودالی خدمات شایسته ای کردند. به طور کلی، مدارس خصوصی در جامعه ی فئودالی با دو جنبه زیر مشخص میشوند.
1- به طور نسبی، یک سیاست اجرایی آموزش آزاد و سبک آموزشی خاصی ایجاد شد که موجب پیشرفت و توسعه ی جامع تفکر علمی، فناوری، فرهنگی و آموزشی فئودالی چین در جامعه ی فئودالی شد.
2- مدارس خصوصی نقش مهمی در ترویج علم و فناوری و هنر و ادبیات چین باستان ایفا کردند.
ب- مدارس خصوصی
در طول تاریخ، مدارس خصوصی، با موفقیت بار مسئولیت آموزش ابتدایی در جامعه ی فئودالی را بر دوش کشیده و از تلاش های ناچیز دولت حمایت کرده است. از آنجا که دولت از نظر مالی مشکل اداره ی مدارس ابتدایی را داشت، این مسئولیت را مدارس خصوصی بر دوش کشیدند. این مدارس بنیاد آموزش در جامعه ی فئودالی را شکل دادند، و در طول قرن ها معلمان زیادی به تدریج گروه کاملی از متن ها و کتاب های آموزشی معلومات عمومی، اخلاقیات و ... را تولید کرده، و جذب اینگونه مدارس شدند.
اولاً، آن ها بر ترکیب آموزش و تحقیق تأکید داشتند و جو آزاد بحث و مناظره پیرامون مشکلات علمی در آنجا پرورش می یافت.
دوماً، آموزشگاه ها بر ترکیب دانشجویان، بین مطالعات خصوصی و راهنمایی معلمان تأکید داشتند، و بر اهمیت پرورش توانایی و استعداد دانشجویان برای تعقیب مطالعات مستقل خود اصرار می کردند.
سوماً، آنان در نظر داشتند محیطی طبیعی و ایده آل (ساختمان محیط آموزشگاه) و یک محیط فرهنگی هماهنگ (رابطه ی بین دانشجویان و اساتید) ایجاد کنند، و سنت خوب احترام گذاشتن دانشجویان نسبت به استادان، و محبت استادان نسبت به شاگردانشان را به ارث گذاشته و توسعه دهند.
به طور خلاصه، سیستم مدرسه ای در جامعه ی فئودالی چین اساساً ترکیبی از مدارس دولتی، مدارس خصوصی و مدارج عالی تر آن ها، آموزشگاه های عالی بود. مدارس دولتی نقش اساسی در جامعه ی فئودالی داشتند، ولی وقتی که این نوع از مدارس دولتی با سقوط سلسله ها تنزل می کردند، به جای آن ها مدارس خصوصی توسعه یافته و پیشرفت می کردند. قابل ذکر است که ساختار دوره های آموزشی در سرتاسر چین بر محور آموزش های اخلاقی به عنوان پایه و اساس آموزش متمرکز، و از ویژگی های اصلی آموزش سنتی و اخلاقی بود.
نظام آموزش و پرورش در چین معاصر
گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش جهان
تا سال1860میلادی، کشور چین تنها با سیستم آموزشی سنتی این کشور که بیش از دو هزار سال در این سرزمین سابقه داشته و اجرا می شده آشنا بود. در نیمهی دوم قرن نوزدهم بود که مردم چین با سیستم آموزشی مدرن غرب آشنا شدند. در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت امپراتوری چینگ تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی برای ادامه ی تحصیل عازم فرانسه و انگلستان شدند. و همین دانشجویان بودند که پس از فارغ التحصیلی و بازگشت به چین، پایههای جنبش و انقلابی را نهادند که در سال 1911میلادی، منجر به سقوط سیستم امپراتوری و جایگزین شدن نظام جمهوری گردید.
به هرحال، علیرغم این اعزامهای دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی چین در سال 1905میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریبا کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویهی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتا از سوی میسیونرهای مسیحی حمایت می شدند و یا در مدارسی که توسط خود میسیونرها مدیریت می شد، سیستم آموزشی مدرن غربی را به مورد اجرا میگذاشتند. پس از روی کار آمدن جمهوری چین در سال 1911، تا استقرار جمهوری کمونیستی خلق چین در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولتها و نیمه دولت های حاکم بر این کشور در جنگهای داخلی، جنگ ضد ژاپنی و جنگ جهانی اول و دوم، هرگز فرصتی برای اصلاح کامل ساختار آموزشی و مدرن سازی آن پیش نیامد. پس از روی کار آمدن جمهوری خلق چین و فارغ شدن کشور از هرج و مرج و استقرار نسبی ثبات بود که فرصت لازم برای اصلاح ساختار و سیستم آموزشی فراهم گردید. اگرچه این ثبات سیستم آموزشی هم در دوران انقلاب فرهنگی(1966-1976)، بار دیگر دچار آشفتگی شد. اگرچه در دوران مائو برای کاهش بیسوادی و فراگیر کردن آموزش تلاش فراوانی به عمل آمد و جوانان داوطلب با سازماندهی اعضای گاردسرخ مائو برای سواد آموزی تا اقصی نقاط این کشور گسیل شده و نرخ با سوادان را نسبت به قبل بهصورت معجزه آسایی افزایش دادند، ولی تنها پس از اجرای سیاست اصلاحات و در اواخر دههی1970و اوایل دههی 1980بود که دولت این کشور با اصلاح اساسی سیستم و ساختار آموزشی، مقررات و قوانین و دستورالعملهای مناسب و مدرن و استاندارد آموزشی را در این کشور بهکار گرفت و این روند در دههی1990نیز ادامه یافت تا اینکه نرخ باسوادی از 20 درصد پیش از سال1949، به بیش از 94درصد(نرخ با سوادی میان افراد میان 15تا24 سال به 99درصد رسیده و چین را در ردیف92 از میان 180کشور جهان قرار داده است) (China’s Quiet Education Revolution, 2010)
در حالحاضر و نرخ ثبت نام از کودکان در سن مدرسه به 9/99درصد رسیده و بیش از200میلیون دانش آموز و دانشجو درمدارس و دانشگاهها و در سطوح مختلف آموزشی و به اشکال گوناگون تحت آموزش و پرورش تمام وقت و یا نیمه وقت و آموزش بزرگسالان قرار دارند. این جمعیت عظیم دانش آموزی و دانشجویی موجب شده تا کشور چین نه تنها پرجمعیت ترین کشورجهان از نظر جمعیت به شمار آید، بلکه عظیمترین و گستردهترین سیستم و شبکهی آموزشی و دانشآموزی جهان را نیز به خود اختصاص دهد. در عین حال، در این کشور بیش از 70میلیون نفر بی سواد 15سال به بالا وجود دارد که دو سوم آنان را زنان تشکیل میدهند و اغلب در مناطق محروم و صعب العبور اقلیت نشین روستایی زندگی میکنند. (همان) طبق آمار، هزینههای سرانهی آموزشی سالانه در شهرهای توسعه یافته مانند پکن و شانگهای 18 برابر مناطق و استانهای محروم و توسعه نیافته است. لذا دولت درصدد است تا سیستم آموزش اجباری 9 ساله را در این مناطق به 12 سال افزایش دهد.
شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین (1949 تا 2009میلادی)
پیشبرد و توسعه ی اصلاحات اقتصادی و تداوم و تکمیل سیاست درهای باز، توسعه ی تجارت خارجی، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اجتماعی، همراه با دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی، از سال 1978که سیاست اصلاحات اقتصادی آغاز شد تا به امروز، محور تغییرات ساختاری و جوهری همه جانبهی چین بوده‌است. ولی این تغییر و تحولات اقتصادی هرگز چینی‌ها را از توجه به اهداف و مصالح ملی غافل نکرده و هماهنگ با رشد اقتصادی، توسعه ی بنیادین آموزش بهعنوان زیر بناییترین تغییرات اجتماعی، مورد تأکید فراوان بوده است. در این خصوص، نگاه دولت و حزب به سیاستهای آموزشی و نظارت و حمایت ویژه از بخش آموزش و پژوهش و تدوین برنامههای توسعهای، به ویژه در دهههای اخیر، نگاهی راهبردی، نوگرایانه، دوراندیشانه، و کاربردی بوده است تا این کشور بتواند با تربیت متخصصان و تأمین منابع انسانی مورد نیاز جامعه ی توسعه یافتهی فردای چین، پایداری این توسعه و پیشرفت را تضمین نماید. لذا طی چند دههی گذشته، دولت این کشور موفق شده است با استفاده از فناوری نوین، و بسیج امکانات و سرمایه و دانش فنی و مدیریت داخلی و خارجی و اصلاح مقررات آموزشی کشور، و همچنین، اعمال سیاستهای تشویقی و ارایهی تسهیلات ویژه، منابع مادی و معنوی آموزشی، پژوهشی وتحقیقاتی را در قالب راهبرد توسعه ی بخش آموزش به چین سرازیر کند. این حرکت و سیاست دور‌اندیشانهی دولت، زمینه های توسعه ی بخش آموزش و تربیت نسل جدیدی از مدیران چین را به خوبی فراهم ساخته است. (گزارش دریافتی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن،1389)
مدیریت آموزش و پرورش در چین
در کشور چین، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و وزارت آموزش این کشور که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر شورای دولتی فعالیت میکند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور بهشمار میرود.
وظایف و مسئولیتها و اختیارات وزارت آموزش و پرورش چین عبارتند از: تهیه و تدوین و ارایهی سیاستهای آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیهی مسایل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ توسعه ی ساختار و زیر ساختهای آموزشی؛ تأمین بودجه و هزینههای آموزشی از منابع داخلی و اخذ وامهای خارجی؛ تحقیق و پژوهش لازم برای رشد استانداردهای آموزشی؛ تهیه و تأمین مواد و منابع مورد نیاز سیستم آموزشی؛ برگزاری آزمونهای لازم و تأمین مواد آموزشی مورد نیاز آزمونها در مقاطع و سطوح مختلف؛ اجرا، مدیریت و ارزیابی آموزش اجباری 9 ساله، ریشه کن سازی بیسوادی در سطح کشور؛ مدیریت آموزش عالی در مقاطع و سطوح و انواع مختلف آموزش عالی در کشور؛ هدایت و مدیریت آموزش مناطق اقلیت نشین؛ تهیه قوانین و مقررات لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور و دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاههای چین؛ مدیریت مؤسسات و مراکز آموزشی چین در سایر کشورها؛ تهیه تدوین و سیاستهای اعطای تحصیلات و بورسهای آموزشی به دانشجویان چینی جهت تحصیل در خارج و دانشجویان خارجی در داخل چین؛ همکاری لازم با نهادهای آموزشی مناطق هنگکنگ، ماکائو و تایوان؛ همکاری و مبادلهی تجارب با نهادها و سازمانهای آموزشی بین المللی از جمله یونسکو؛ و همکاریهای علمی و آموزشی و مبادلات علمی-آموزشی با سایر کشورها در چارچوب قوانین و مقررات کشور چین.
این وزارتخانه در چارچوب و محدودهی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000قانون و مقررات و بخشنامه را در زمینه های آموزشی، مدیریتی، استخدامی، آزمون و صدور گواهینامهی تحصیلی و اصلاح روشها و مقررات، تهیه و تدوین و ابلاغ نموده است.
تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش چین
تشکیلات وزارت آموزش و پرورش چین، افزون بر وزیر، دفتر وزیر، معاونتهای ششگانه و دو پست مشاور وزیر، دارای ادارت و بخشهای مختلفی به شرح زیر است:
1- بخش روابط عمومی: مسوولیت امور جاری و ارتباطات و هماهنگیها در کلیهی سطوح داخلی و خارجی.
2- بخش سیاستها و قوانین و مقررات: انجام پژوهشهای استراتژیک در زمینهی اصلاحات و توسعه ی امور آموزشی و پرورشی.
3- بخش توسعه و برنامه ریزی: برنامه ریزی برای توسعه ی آموزش و پرورش در سراسر کشور.
4- بخش پرسنلی: مسوول امور پرسنلی ومنابع انسانی وزارت آموزش و پرورش و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنیهای آموزشی سفارت خانههای چین در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور.
5- بخش امور مالی: تدوین برنامهها و سیاستهای مالی و هزینههای آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرحهای آموزشی، اعطای کمکهای مالی به دانشجویان و دانشآموزان، بهره گیری از وامهای بین المللی برای توسعه ی آموزش و پرورش در چین.
6- اداره ی یکم آموزش و پرورش: مسئول رسیدگی به امور آموزش و پرورش اجباری، پیشبرد اصلاحات آموزشی، هدایت آموزش اخلاقی و آموزشی دانش آموزان در خارج از محیط مدرسه.
7- اداره ی دوم آموزش و پرورش: مسئول بخش آموزش و پرورش دورههای پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی (سیکل اول) و دبیرستانی(سیکل دوم)، و دانش آموزان استثنایی.
8- اداره ی آموزش فنی و حرفهای و آموزش بزرگسالان: مسئول آموزش های فنی و حرفهای در دورهی متوسطه، امور آموزشی بزرگسالان، و ریشهکن کردن بیسوادی در میان جوانان و سالمندان.
9- اداره ی آموزش عالی: متولی امور آموزش عالی و اجرای برنامههای اصلاحی در سطح آموزش عالی، و آموزش از راه دور.
10- دفتر هیأت نظارت و بررسی: هدایت و نظارت بر امور آموزشی در سراسر کشور.
11- اداره ی آموزش و پرورش اقلیتهای قومی: هماهنگی و هدایت امور آموزشی و پرورشی اقلیتهای ملی در سراسر کشور.
12- اداره ی آموزش و پرورش آموزشگاه های تربیت معلم: مدیریت دانشسراهای تربیت معلم و اجرای برنامه های اصلاحات آموزشی در آموزشگاه های تربیت معلم.
13- اداره ی امور ورزش، بهداشت و آموزش های هنری: رسیدگی به امور آموزش های بهداشتی، سلامت، امور هنری، و آموزش دفاع ملی در مدارس ابتدایی، دبیرستانها و دانشگاههای سراسر کشور.
14- اداره ی امور فکری و اندیشههای سیاسی: مسئول رسیدگی به امور فکری و اندیشههای سیاسی معلمان و دانشجویان در آموزشگاه های عالی و همچنین هدایت آن ها به سوی سازندگی تمدن و فرهنگ.
15- اداره ی امور اجتماعی: برنامهریزی و هماهنگی برای تدریس دروس، اندیشههای سیاسی، و تئوریهای آموزشی در آموزشگاه های عالی، انجام پژوهشهایی در زمینهی فلسفه، علوم اجتماعی و نظارت و مدیریت بر نشریات و شبکههای مطبوعاتی و رسانهای در سیستم آموزشی.
16- اداره ی علوم و فنون: رسیدگی به مسایل علمی و فنی در مراکز آموزش عالی، هدایت امور پژوهشی در این زمینه و ایجاد پیوستگی میان تدریس، تولید و پژوهش.
17- اداره ی امور دانشجویان: رسیدگی به امور امتحانات، کنکور، سوابق تحصیلی دانشجویان و ایجاد اشتغال برای دانشجویان فارغ التحصیل.
18- اداره ی امور آموزشگاه های عالی وابسته به وزارت آموزش: ساماندهی آموزشگاه های عالی در جهت تدوین برنامههای استراتژیک برای توسعه، اجرای اصلاحات در سیستم اداری.
19- اداره ی مدیریت علمی در سطوح عالی آموزشی: پیگیری مقررات آموزشی جمهوری خلق چین در زمینهی«رتبهی علمی»، تدوین برنامههای اصلاحی و توسعه ی امور مربوطه و امور آموزشی دانشجویان در دورهی فوق لیسانس و دکتری.
20- اداره ی مدیریت زبانها و خطوط نوشتاری: تدوین برنامهها و سیاستهای کاری برای زبان و خط در سراسر کشور، نظارت بر چگونگی بهرهگیری از زبانها و خطوط، هدایت برنامههای ترویج زبان چینی.
21- اداره ی مدیریت بر اطلاعات زبان و خط: پژوهش و تعیین استانداردهای لازم زبانی و خطی و معیار رسیدگی و نظارت بر اطلاعات مربوط به زبان و خط، هدایت استاندارد سازی زبانها و خطوط اقلیتهای ملی و همچنین، اطلاعات مربوط به زبان و خط اقلیتهای ملی.
22- اداره ی همکاریها و مبادلات بین المللی: هدایت ونظارت بر همکاریها و مبادلات بین المللی در زمینهی آموزش و پرورش، تدوین سیاستهای لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور، تحصیل دانشجویان خارجی در چین، همکاری دانشگاههای چینی با کشورهای خارجی، مدیریت بر رایزنیهای آموزشی در سفارتخانههای چین در خارج از کشور. و ترویج زبان چینی در خارج.
(Ministry of Education of the Peoples Republic of china, 2011)
منابع مالی بخش آموزش در چین
عمده هزینههای آموزشی کشور بر عهدهی دولت مرکزی، دولت های محلی و برخی نهادهای اجتماعی غیر دولتی است[ii]. هزینهی آموزشی ابتدایی و متوسطه را نیز دولت های مرکزی و محلی از بودجهی عمومی کشور تأمین مینمایند، هزینههای آموزش عالی بر عهدهی دولت مرکزی و دولت های محلی و نهادهای اجتماعی غیر دولتی است[iii]. در کنار بخش دولتی، برخی از افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای غیر دولتی داخلی و خارجی نیز در تأمین منابع مالی برای توسعه ی آموزش به ویژه در مناطق محروم و روستایی، به کمک دولت شتافتهاند. اجرای پروژه های آموزشی غیر دولتی همچون «پروژهی امید[iv]» و «پروژهی غنچهی بهار[v]» و پروژههای دولتی«آموزش اجباری 9 ساله» و «آموزش اجباری روستایی» از جمله نهادهایی هستند که در کنار وزارت آموزش و پرورش در امر توسعه ی آموزشی تلاش های فراوانی نمودهاند.
پروژه ی آموزشی «امید»: در دههی1990میلادی، از سوی بنیاد توسعه ی جوانان چین، پروژهی آموزشی «امید» با هدف جلوگیری، کاهش، و به تحصیل بازگرداندن دانش آموزانی که به دلایل اقتصادی از ادامه ی تحصیل باز میمانند، به ویژه در مناطق محروم و روستایی، تأسیس شد. منابع مالی این پروژه از طریق جمع آوری کمکهای مردمی از داخل و خارج کشور تأمین می گردد. «پروژهی امید» گستردهترین نهاد غیر دولتی است که طی 20 سال گذشته توانسته بیش از 2/3میلیارد یوان کمکهای مردمی جمع آوری و از این طریق 9/2میلیون دانش آموز ترک تحصیل کرده را برای ادامه ی تحصیل کمک مالی کند. این پروژه همچنین هزینهی ساخت 12700باب مدرسه، و برگزاری دوره های باز آموزی معلمان 30هزار روستا را تأمین کند. این پروژه در تغییر سرنوشت دانش آموزان بسیاری مؤثر بوده و حساسیت دولت و جامعه را نسبت به ضرورت توسعه ی آموزش در مناطق محروم کشور جلب نموده است.
پروژه ی آموزشی «غنچه ی بهار»: این پروژه در سال 1989میلادی، از سوی بنیاد کودکان و نوجوانان چین راه اندازی شد. هدف این پروژه بازگرداندن دانش آموزان دختر ترک تحصیل کرده در مناطق محروم به مدرسه و ادامه ی تحصیل آن ها بود. بودجهی این پروژه از منابع مختلف غیر دولتی تأمین میشود. این تشکیلات تا سال 2007میلادی، بیش از 600میلیون یوان کمک مردمی جمع آوری و از آن برای کمک به بازگردان 7/1 میلیون از دختران ترک تحصیل کردهی 30 استان و منطقه به مدرسه جهت ادامه ی تحصیل استفاده کرده و بیش از 600مدرسهی دخترانه و 5000کلاس در این مناطق ایجاد کرده است. این پروژه همچنین، توانسته برای 416هزار از دختران و زنان محروم دوره های کارآموزی برگزار و ایجاد شغل نماید.
پروژه ی دولتی «آموزش اجباری 9ساله»: دولت چین، به منظور ریشه کن ساختن بی سوادی در این کشور، در سال1986میلادی، قانون آموزش اجباری 9ساله را تصویب و به مورد اجرا گذاشت. براساس این قانون، تمامی کودکان بالای 6 سال این کشور بدون استثنا، بایستی حد اقل دورهی آموزشی 9سالهی ابتدایی و راهنمایی را اجبارا طی کنند. دانش آموزانیکه مشمول این قانون میباشند از پرداخت شهریهی آموزشی معاف هستند. طبق قانون تکمیلی سال1994، آموزش اجباری 9ساله بایستی در سه مرحله اجرا شود: نخست در مناطق توسعه یافته از نظر اقتصادی؛ دوم در مناطق نسبتا توسعه یافته؛ و سوم در مناطق درحال توسعه. در سال 1955وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت اقتصاد در 21 استان و منطقهی خودمختار با بودجهای بالغ بر6/11میلیارد یوان، این قانون را به مورد اجرا گذاشتند. تاکنون اهداف تعیین شده برای این پروژه در اکثر مناطق کشور محقق شده و تنها مناطق کاملا دور افتاده و صعب العبور هستند که تا کنون به صددرصد اهداف نایل نشده اند. طبق آمار اعلام شده از سوی وزارت آموزش چین، تا پایان سال 2008، جمعا بیش از 3038 شهرستان و ناحیه به استاندارد تعیین شده در آموزش اجباری دست یافتهاند که 1/99درصد شهرستانها و ناحیههای سراسر چین را که بالغ بر 3/99 درصد از کل جمعیت را شامل میشود، پوشش داده است.
پروژه ی دولتی «آموزش اجباری روستایی»: دولت چین، اجرای پروژهی اجباری آموزش روستایی را از سال 2006 تا 2010با هدف توسعه ی آموزش در مناطق روستایی و محروم به مورد اجرا گذاشت. دولت مرکزی با همکاری دولت های محلی و با اختصاص218میلیارد یوان، بیش از 36میلیون دانش آموز روستایی را در این مناطق تحت پوشش قرار داده و ضمن تأمین هزینههای آموزشی آنان از قبیل کتاب و لوازم التحریر آموزشی، بازسازی و نوسازی و تعمیر مدارس روستایی را نیز انجام داده است. در این برنامهی آموزشی، موضوعات درسی به دو دستهی دروس متمرکز دولتی و دروس محلی تقسیم میشود که عناوین محلی توسط دولت های استانی مطابق با نیازهای محلی ارائه میگردد.
تأثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین
اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی چین ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیهی تواناییهای ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته میشود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حالحاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگههای آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نو آوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای تواناییهای رقابتی آنان بهعنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاهها مطرح شده است. به دستور کمیتهی مرکزی حزب کمونیست و شورای دولتی چین، از 10سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا در آمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیتهای ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم مینماید این است که کشورچین با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با تواناییهای همه جانبه جهت حضور درصحنهی جهانی است. طی سالهای اخیر، برنامههای آموزشی مختلفی در زمینه های گوناگون برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا از این طریق به ارتقای مهارتهای آنان در کلیهی زمینهها توجه شود. آمار نشان میدهد که سالانه از هر13 شهروند چینی، 1 نفر به گذراندن دوره های آموزش مهارتهای جنبی آموزشی میپردازد.
نظام آموزشی چین
نظام کلی آموزشی چین، شامل آموزش پایه، آموزش فنی و حرفهای، آموزش عالی و آموزش بزرگسالان است. آموزش پایه شامل پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی(سیکل اول)، و دبیرستان(سیکل دوم) می باشد.
آموزش پایه (پیش دبستانی)
منظور از آموزش«پیش دبستانی» آموزش کودکان از آغاز تولد تا شش سالگی در کودکستان و آمادگی است. وزارت آموزش وپرورش، با در نظر گرفتن توانایی جسمی و روحی کودکان در این سن، برنامهی مناسب آموزشی برای آن ها تنظیم کرده است. در این پایه، کودکان سه تا شش ساله می توانند وارد کودکستان شوند. درحال حاضر در چین بیش از150 هزار کودکستان و مهد کودک وجود دارد و تنها کمی بیش از30 درصد از کودکانی که سن آن ها به حد تحصیل در مدرسه نرسیده است، در این مقطع تحت آموزش هستند و بقیه با توجه به سن و مسایل اقتصادی و خانوادگی، تحت مراقبت والدین قرار دارند.
کودکستانها و مراکز پیش دبستانی چین، به دو گروه دولتی و خصوصی تقسیم میشوند. کودکستانهای دولتی با هزینهی دولت دایر است و مبلغ کمی نیز از والدین دریافت میکنند، درحالیکه کودکستانهای غیردولتی تمام هزینههای آموزشی را از والدین کودکان میگیرند. باتوجه به رشد اقتصادی و اشتغال پدر و مادر، در سالهای اخیر تعداد کودکستانهای خصوصی با برنامههای متنوع آموزشی، از جمله فراگیری زبان انگلیسی، و هزینه های آن ها به شدت درحال افزایش است.
سرمایه گذاریهای بخش خصوصی و خارجی در حوزهی آموزش پیش دبستانی در دو دههی گذشته موجب رشد فزایندهی این بخش از آموزش شده و مؤسسات و مراکز مراقبتی کودکان خارجی و بین المللی همچون بِیبیکِیر[10]، فاندازِل[11]، کودکان شرق[12]، و... با ارایهی برنامههای مختلف بهصورت تمام وقت، پاره وقت و یا پانسیونی و اجرای طرحهایی مثل «معلمان در نقش والدین[vi]» و راه اندازی مراکز مشاورهای درخصوص تغذیه و بهداشت و سلامت کودکان، در جهت رشد بدنی، اخلاقی، فکری و زیبایی شناسی کودکان و کسب آمادگی لازم جهت بهره برداری از آموزش ضابطه مند، فراهم سازی محیط مناسب جهت ایجاد شرایط و فرصتهایی جهت مواجه کودک با مسائل و مشکلات واقعی زندگی و تقویت درک معانی، استفاده از سرگرمیهای آموزنده، با میلیونها دلار سرمایه گذاری، نقش مهمی در این فرایند ایفا میکنند. درحالحاضر، در کشورچین بیش از20 میلیون خانوادهی برخوردار از کودکان ردههای سنی 3-1 سال وجود دارند که همچنان به این رقم افزوده میشود. به اعتقاد کارشناسان، درکشوری که هرخانواده ازحق برخورداری از 1 فرزند بهره مند است، 30 درصد هزینههای خانواده متعلق به کودک خانواده است که این رقم خود به جذب سرمایههای گسترده در بخش آموزش پیش دبستانی منتهی میگردد. در عین حال، از آنجا که اغلب روش های آموزشی و ارزشهای تربیتی بهکار گرفته شده در اینگونه مراکز از کشورهای غربی برگرفته شده و با فرهنگ سنتی چینی سازگار نیست، چالش بزرگی برای خانوادهها، دولت و مدیران این مراکز فراهم آورده است.
توسعه ی فراگیری زبان انگلیسی در دوره های آموزش پیش دبستانی بخش خصوصی، و روند رو به افزایش علاقهی والدین به آماده سازی فرزندان خود برای آینده، منجر به استفاده از معلمان خارجی، بهویژه انگلیسی، آمریکایی و کانادایی جهت تدریس در مراکز پیش دبستانی شده است. بنابر آمار منتشره، هم اینک بیش از 3هزار مؤسسهی آموزش زبان خارجی در کشور چین فعالیت دارند که در آمد آن ها به بیش از15میلیارد یوان (معادل 2میلیارد دلار آمریکا) میرسد که اغلب بایستی توسط والدین پرداخت شود و هزینههای آموزشی در این مقطع را بالا میبرد. همین مسایل موجب شده تا در کنار افزایش هزینهها، به دلیل اجرای برخی از برنامههای پرهزینه و غیر ضرور، کیفیت آموزشی کودکان در این مراکز با افت قابل توجهی مواجه شود.
آموزش پایه (دوره ی ابتدایی)
درچین کودکان از سن شش سالگی باید تحصیلات خود را ازدبستان آغاز کنند. طبق مقررات قانون آموزش و پرورش اجباری چین، دولت برای کودکانی که به سن تحصیل رسیده اند، سیستم آموزش اجباری بدون دریافت شهریه را اجرا میکند. با این حال والدین باید هزینهی کتاب و نوشت افزار را که سالانه تقریبا به چند صد یوان میرسد، پرداخت کنند.
دوران آموزش مقطع ابتدایی درچین عموما بین پنج تا شش سال است. دروس این مقطع عمدتا عبارتند از: زبان چینی، ریاضیات، علوم، زبان خارجی، آموزش های اخلاقی، موسیقی، و ورزش. باتوجه به تعداد زیاد کاراکترهای چینی، در این مقطع بیشتر روی فراگیری کاراکترها تأکید میشود. جدیدترین آمارها نشان میدهد که درحال حاضر در چین، 120 میلیون دانش آموز دورهی ابتدایی در بیش از400 هزار دبستان به تحصیل اشتغال داشته و میزان ثبت نام و تحصیل کودکان این مقطع بیش از 49/99 درصد جمعیت سنی این گروه را تحت پوشش قرار داده است.
از آنجا که آموزش دورهی ابتدایی تحت سیستم آموزش اجباری 9 ساله قرار دارد، اکثریت مطلق مدارس ابتدایی چین زیر نظر دولت(مرکزی-محلی) اداره میشود و دانش آموزان با توجه به محل سکونت خود نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت را انتخاب میکنند. درعین حال، در برخی از نواحی روستایی که دارای جمعیت پراکنده است و امکان تأسیس مدرسه به دلیل کم بودن تعداد دانش آموزان وجود ندارد، آموزش متمرکز اجرا شده و کودکان منطقه برای استفاده از امکانات تحصیلی بهتر، درمدارس متمرکز شبانه روزی که دارای شرایط نسبتا خوبی هستند تحصیل میکنند. دورهی یکسالهی تحصیلی در مقطع ابتدایی به 38 هفتهی آموزشی(پنج روز در هر هفته) با چند هفته رزرو و 13 هفته تعطیلی تقسیم میشود و در این مقطع دانش آموز بایستی حتما در آزمون پایان سال در دروس زبان چینی و ریاضیات نمرهی قبولی کسب کند تا بتوانند به مقطع بالاتر بروند.
براساس برنامه ریزی درسی انجام شده برای طول دورهی5تا6 سالهی ابتدایی، دانش آموز بایستی مجموعا4800 ساعت آموزش در کلاس داشته باشد که به ترتیب اهمیت بیش از یک سوم این میزان(1666ساعت) برای فراگیری زبان و ادبیات چینی، و حدود یک چهارم(986 ساعت) برای ریاضیات، (544ساعت) ورزش، موسیقی وهنر(هرکدام 404ساعت)، علوم طبیعی(272ساعت)، علوم اجتماعی و اخلاق(هرکدام 204ساعت) و کار و دانش(136ساعت) را به خود اختصاص دادهاند.
طبق آمار منتشره از سوی وزارت آموزش و پرورش چین، در سال2010میلادی، تعداد کودکان در سن مدرسهی این کشور بالغ بر 000/500/9501نفر بوده که از این تعداد جمعا 000/300/9501 نفر(7/99درصد) در مدارس ثبت نام کرده اند. (سایت وزارت آموزش و پرورش چین. www.moe.edu.cn.)
مقطع آموزشی راهنمایی (سیکل اول)
آموزش مقطع راهنمایی(سیکل اول دبیرستان) درچین، جزو آموزش اجباری 9سالهی کشوراست. ازاین جهت تحصیل در این مقطع برای دانش آموزان رایگان و بدون پرداخت هزینه است، ولی مانند مقطع ابتدایی، باید والدین هزینههای کتاب و نوشتافزار را خود بپردازند. دوران آموزش در مقطع راهنمایی حد اکثر3 سال است و عمده دروس آن شامل: زبان چینی، ریاضیات، زبان خارجی، فیزیک، شیمی، تعلیمات ایدئولوژیکی، آموزش های اخلاقی و اطلاعات عمومی است. جدید ترین آمارها نشان میدهد که در حالحاضر، در سرتاسر چین بیش از 60 هزار مدرسهی راهنمایی(شامل 300مدرسهی راهنمایی فنی و حرفه ای) دایر و 60 میلیون دانش آموز در این مقطع تحصیل میکنند. میزان ورودی دانش آموزان این مقطع به بیش از 98 درصد جمعیت گروه سنی را تحت پوشش قرار داده و اغلب مدارس دورهی راهنمایی(سیکل اول) توسط دولت اداره میشود.
آموزش دورهی راهنمایی، جزو آموزش اجباری 9 ساله است و دانش آموزان می توانند بدون شرکت در آزمون ویژه، مستقیما از دبستان وارد مقطع راهنمایی شوند. دانش آموزان این مقطع نیز در نزدیکترین مدارس به محل زندگی خود ثبت نام میکنند. در عینحال، در برخی از مناطق روستایی آموزش متمرکز اجرا میشود و دانش آموزان در مدارس مرکزی که از امکانات و شرایط بهتری آموزشی و خوابگاه شبانه روزی دارند به تحصیل میپردازند. دولت همچنین، در برخی از مناطق برای کمک به توسعه ی آموزش تلاش میکند سیستم آموزش از راه دور را توسعه دهد تا به اهداف گسترش آموزش در مناطق مختلف دست یابد.
یک سال تحصیلی در مقطع راهنمایی به 39 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 12هفتهی تعطیلی تقسیم میشود.
مقطع آموزش دبیرستانی (سیکل دوم)
آموزش دورهی دبیرستان(سیکل دوم) درچین، ادامه ی آموزش دوران راهنمایی بهشمار میرود که شامل انواع دورههای دبیرستان عمومی، دبیرستان آموزش حرفهای، مدرسهی متوسطهی فنی و غیره میشود. آموزش مقطع دبیرستان(سیکل دوم) درچین اجباری نیست. از اینجهت، دانش آموزان موظف به پرداخت شهریه هستند. میزان شهریه با توجه به وضعیت اقتصادی مناطق مختلف متفاوت است. که معمولا سالانه به چند هزار«یوان» میرسد. دوران آموزش دبیرستان(سیکل دوم) درچین عموما سه ساله است و عمده دروس آن عبارتند از: زبان و ادبیات چینی، ریاضیات، زبان خارجی، فیزیک، شیمی، علوم تجربی و اطلاع رسانی. دبیرستانها در چین عمدتا از سوی دولت اداره میشوند ولی از آنجا که آموزش در این مرحله اجباری نیست، لذا درسالهای اخیر، بخش غیر دولتی نیز در امر آموزشی این مقطع فعال شده است. دانش آموزان پس از پایان تحصیل در دورهی راهنمایی، برای ورود به مقطع دبیرستان باید در آزمون شرکت کنند وآموزشگاه ها با توجه نتایج آزمون دانش آموزان ممتاز را برای ادامه ی تحصیل در مقطع دبیرستان گزینش کرده و از آن ها ثبت نام میکنند. موضوعات امتحانی برای ورود به مقطع دبیرستان و میزان نمرات قبولی توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق مختلف تعیین میشود. جدیدترین آمارها نشان میدهند که در حالحاضر، در چین بیش از31300 دبیرستان دایر است که30 میلیون دانش آموز دبیرستانی در آن ها مشغول به تحصیل هستند و این میزان معادل66درصد جمعیت واجد شرایط از نظر سنی برای ادامه ی تحصیل دراین مقطع است.
یک سال تحصیلی در دورهی دبیرستان شامل 40 هفتهی آموزشی(پنج روز در هفته) با چند هفته کم و زیاد و 11هفتهی تعطیلی می گردد.
آمار تعداد دانش آموزان و معلمان مدارس دولتی و غیردولتی مقاطع پیش دبستانی تا دبیرستان (2010[vii])
| تعداد مدرسه | تعداد فارغ التحصیل | ورودی جدید | کل شاغلان به تحصیل | تعداد کارکنان | تعداد معلمان | |
| پیش دبستانی دولتی | 150420 | 10575502 | 17003581 | 29766695 | 1849301 | 1144225 |
| پیش دبستانی غیر دولتی | 102289 | 3889350 | 7116312 | 13994694 | 1168429 | 680404 |
| دوره ابتدایی دولتی | 290597 | 19279332 | 16917007 | 101353616 | 6175629 | 5645777 |
| دوره ابتدایی غیر دولتی | 5351 | 864287 | 947235 | 5376255 | 313927 | 229480 |
| راهنمایی دولتی | 56479 | 18130799 | 17165815 | 53423332 | 3529728 | |
| راهنمایی غیر دولتی | 4259 | 1298601 | 1532080 | 4421129 | ||
| دبیرستان دولتی | 28635 | 14626302 | 17043787 | 46705958 | 7080290 | 2389122 |
| دبیرستان غیر دولتی | 5622 | 1709986 | 1941400 | 5370649 | 629281 | 447069 |
منبع: Educational Statistics in 2010. Ministary of Education. PRC.
سیلابس های درسی دانش آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی
وزارت آموزش و پرورش چین برای نخستین بار در سال 1950، سیلابسهای درسی استانداردی را برای تدریس در مدارس ابتدایی و راهنمایی سراسر کشور تعیین و کتب درسی لازم را منتشر و در اختیار دانش آموزان تمام مناطق قرار داد. این سیلا بسها چهار بار در سالهای1956، 1963، 1978 و1986، اصلاح شده و تغییر پیدا کرد و به روز رسانی شد و بر مبنای آن ها، 8 گروه کتاب درسی تهیه و تدوین و از سوی انتشارات آموزشی خلق چاپ و منتشر شد. از آنجا که کشور چین از نظر جغرافیایی گسترده و دارای تنوع قومی و زبانی و مذهبی است، انتظار میرفت که متون آموزشی در مناطق مختلف این کشور براساس نیازها و تنوع فرهنگی ساکنان این مناطق باشد. لذا، در سال1986، کمیسیون آموزشی کشور تصمیم گرفت برای تولید کتب درسی، سیاست ویژه ای را اعمال کند تا بتواند پاسخگوی نیازهای متنوع مناطق مختلف از نظر فرهنگی و قومی باشد. در مناطقی که شرایط اجازه میداد، ادارات آموزشی منطقه، مؤسسات آموزشی، متخصصان، محققان و معلمان و اشخاص را ترغیب کردند تا کتب درسی مقاطع ابتدایی و راهنمایی این مناطق را براساس نیاز شرایط محیطی و فرهنگی و اقلیمی خاص خود را در چارچوب سیاست آموزش اجباری 9 سالهی کشور تهیه و تدوین نمایند. در نتیجه، کتاب های آموزشی مختلفی در رقابت با کتب استاندارد آموزش سراسری و طبق نیازها و شرایط منطقهای تدوین و منتشر شد که تأثیر بسزایی در تحقق اهداف توسعه ی آموزش در این مناطق داشت. بر این اساس، تا سال 1998، بیش از 2000عنوان کتاب آموزشی تألیف و منتشر گردید. افزون بر کتاب های درسی، کتاب های مختلف کمک آموزشی، کتاب های مرجع، کتابچههای تصویری، اطلسهای آموزشی، جدولها و لوحههای دیواری، اسلاید و فیلم، مشق در خانه، نرم افزارهای کامپیوتری و...، مطابق با تنوع و ذایقهی فرهنگی دانش آموزان و راهنمای روش تدریس برای اساتید و معلمان تألیف و منتشر گردیده است. همچنین، برنامههای متنوع آموزشی خارج از مدرسه در زمینه های مختلف همچون موسیقی، ورزش، نقاشی، کامپیوتر، تئاتر، طراحی و مدلسازی، صنایع دستی و اختراعات و ابداعات تهیه و تدارک دیده شده است که در مراکزی مانند کاخ دانشآموزان، باشگاههای دانشآموزی، مراکز علمی و تکنولوژیکی دانشآموزی، مراکز فعالیت های کودکان و نوجوانان که تعدادشان به بیش از 10هزار مرکز میرسد، در نظر گرفته شده که هرچه بیشتر به شکوفایی استعدادها و خلاقیتهای علمی-آموزشی دانش آموزان کمک میکند.
مدارس ویژه ی دانش آموزان ناتوان و کمتوان ذهنی و جسمی
طبق آمار منتشره از سوی دولت چین، در این کشور بیش از 6 میلیون دانش آموز کمتوان و معلول از نظر جسمی و ذهنی وجود دارد که تحت پوشش آموزشی قرار دادن این بخش از دانش آموزان مورد توجه دولت قرار گرفته است. وزارت آموزش و نهادهای مسئول نگهداری و مراقبت از اینگونه افراد، برای تضمین تحصیلات و آموزش آن ها برنامهها و سیاستهای مختلفی را براساس شرایط جسمانی آنان تدوین و به مورد اجرا گذاشتهاند. این قشر از دانش آموزان بین 7 تا 9 سال از امکانات و تسهیلات در نظر گرفته شده برای آموزش پایه بهرهمند میشوند. در سال 1985، با برنامه ریزیهای به عمل آمده از سوی دولت چین، زمینهی ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر و دانشگاهها هم برای این افراد فراهم شد. در حالحاضر، 4 کالج ویژه برای تحصیلات اینگونه دانشجویان راه اندازی شده و بقیه در سایر دانشگاههای کشور به ادامه ی تحصیل میپردازند.
همچنین، بیش از 1000مرکز آموزشی فنی و حرفهای برای کارآموزان کم توان و ناتوان راه اندازی شده و افزون بر این مراکز، شرایط برای کارآموزی این حرفهآموزان در 2200مرکز حرفه و فن عادی دیگر نیز فراهم گردیده و از داوطلبان ثبت نام به عمل میآید. تاکنون بیش از 6/2میلیون نفر در این آموزشگاه ها و مراکز فنی و حرفهای موفق به گذراندن دوره های آموزشی شده اند. همچنین، وزارت آموزش با تدوین قانون و مقررات لازم، اینگونه دانش آموزان و فارغ التحصیلان را از نظر آموزشی و شغلی تحت پوشش و حمایت قانونی قرار داده است.
آموزش های فنی و حرفه ای
آموزش های فنی و حرفهای در 3 سطح: راهنمایی، دبیرستان و آموزش عالی فنی و حرفهای صورت میگیرد. افزون بر این موارد، آموزش های فنی و حرفهای شامل آموزش کارمحور و آموزش شغلی نیز میشود. این نوع از آموزشها نقش مهمی در مؤسسات آموزش عالی فنی حرفهای، مدارس راهنمایی تکنیکی، مدارس مهارت افزایی، مراکز آموزش شغلی، مدارس آموزش تکنیکی بزرگسالان و سایر نهادهای آموزش اجتماعی در طول حیات افراد ایفا میکند.
نخستین قانون آموزش فنی و حرفهای چین در سال 1996تدوین و به مورد اجرا گذاشته شد و زمینهی قانونی توسعه ی این نوع از آموزش را فراهم ساخت. آموزش فنی و حرفهای افزون بر آموزش تئوریک در کلاس شامل برخی از آموزش های عملی مورد نیاز نیز میگردد. مراکز آموزش فنی و حرفهای عمدتا از سوی دولت راه اندازی و مدیریت میشود ولی بخش هایی از جامعه نیز برای مشارکت و سرمایه گذاری در این زمینه تشویق به همکاری میشوند.
سیستم آزمون سراسری ورود به دبیرستان
دانشآموزان مقطع راهنمایی در چین در پایان تحصیلات این مقطع و برای ورود به مقطع دبیرستان بایستی در یک آزمون ویژه شرکت نمایند. با توجه به اینکه کمتر از60 درصد دانش آموزان دورهی راهنمایی می توانند مقطع دبیرستان به ادامه ی تحصیل به پردازند، و لذا "رقابت برای ورود به دبیرستان خیلی سخت و آزمون ورود به دبیرستان یکی از مشکلترین آزمونهای دوران تحصیلات متوسطه است.
سئوالات و مواد درسی این آزمون توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق مختلف تعیین میشو. در رشتههای عمومی موضوعات امتحانی عبارتند از: زبان و ادبیات چینی، زبان خارجی، ریاضیات، فیزیک، شیمی و سایر دروس. این آزمون معمولا همه ساله در ماه ژوئن برگزار و دانش آموزان درصورت کسب نمرهی قبولی می توانند برای ادامه ی تحصیل وارد دبیرستان شوند. در اینصورت، از شانس بیشتری برای ورود به دانشگاه و یافتن شغل مناسب برخوردار خواهند شد. در غیر اینصورت، فرصت ادامه ی تحصیل در دبیرستان را نخواهند داشت. ازاین جهت بسیاری از دانشآموزان چینی، آزمون متوسطه را امتحان تعیین سرنوشت مینامند.
آزمون سراسری کنکور
آزمون کنکور در کشور چین هم مثل سایر کشورهای جهان به امتحاناتی اطلاق میشود که برای ورود به دانشگاه و آموزشگاه های عالی برگزار میشود. براساس برنامهی امتحانی منتشره از سوی وزارت آموزش و پرورش، موضوعات آزمون کنکور توسط ادارات آموزش و پرورش در سطوح دولتی و یا استانی تعیین میشود. تاریخ برگزاری این امتحانات 7 ژوئن هرسال بوده و مدت آن دو تا سه روز است.
در دوران انقلاب فرهنگی(1966تا1976میلادی)، تعداد زیادی از جوانان چینی به خاطر سیاست غلط دولت و باند چهارنفره، به دلیل تعطیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، فرصت ادامه ی تحصیلات عالیه را از دست دادند. در سال1977 که برای نخستین بار پس از انقلاب فرهنگی آزمون جامع کنکور سراسری برگزار شد، بیش از 7/5میلیون نفر برای ورود به دانشگاه و به دست آوردن شانس ادامه ی تحصیل به رقابت پرداختند که از این تعداد، تنها 270هزار نفر موفق به ورود به دانشگاه شدند. از این رقابت فشرده، به عنوان اولین نشانههای اصلاحات در آموزش نام برده میشود. این در حالی است که براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال 2008، بیش از5/10 میلیون نفر در آزمون کنکور شرکت کردند که حدود 50 درصد آنان(99/5میلیون نفر) موفق به ثبت نام در یکی از دانشگاههای چین شدند. (خبرگزاری شین هوا، 2008) در واقع، این آزمون رقابتی برای جوانان چینی، به منزلهی تلاش هزاران سرباز از یک پل کوچک است که اغلب سربازان در رقابت با یکدیگر از روی پل به رودخانه افتاده و موفق به عبور نمیشوند.
در حالحاضر، موضوعات امتحانی کنکور در چین، به«3 باضافهی ایکس» معروف است. مقصود از«سه»، آزمون زبان و ادبیات چینی، ریاضیات و زبان خارجی است و منظور از«ایکس» رشتههای مورد نظر در امتحانات سراسری کشور و استانهای مختلف است. در برخی از مناطق«ایکس» یعنی امتحانات جامع رشتهی علوم انسانی و علوم طبیعی است. به عبارت دیگر، دانش آموزانیکه برای شرکت در رشتههای علوم انسانی ثبت نام کنند، می توانند در امتحان جامع علوم انسانی شرکت و دانش آموزانیکه در رشتهی علوم طبیعی ثبت نام کنند، در آزمون جامع علوم طبیعی شرکت خواهند کرد. ولی در برخی از مناطق«ایکس» نه تنها شامل آزمون جامع علوم انسانی وعلوم طبیعی است، بلکه امتحانات یک رشتهای نیز معنا میدهد. دانش آموزانی که برای شرکت درامتحانات ثبت نام میکنند با توجه به رشتهی تخصصی مورد نظر خود و خواست دانشگاه مد نظر، در آزمون فیزیک، شیمی، بیولوژی و تاریخ نیز شرکت میکنند. آزمون کنکور در چین همواره مورد توجه فراوان مردم بوده ولی در سالهای اخیر، بهدنبال افزایش شمار داوطلبان و نسبت قبولی، از فشار آن بر داوطلبان و والدین تا اندازهای کاسته شده است. با این حال آزمون کنکور همه ساله یکی از دغدغههای مهم و مورد توجه والدین و دانشآموزان در چین است.
احداث مدارس با سرمایه گذاری مشترک چینی و خارجی
بهرغم گرایش شدید نسل جدید چینی برای تحصیل در خارج کشور، به نظر میرسد که هنوز بسیاری از مردم این کشور همچنان مایل به تحصیل در داخل کشور، بویژه در مدارس مشترک چینی و خارجی هستند که تعداد آن ها مانند قارچ در سرتاسر چیـن در حال افزایش است. این مدارس اغلب توسط دانشگاهها، مؤسسات و یا سازمـانهای بین المللی آموزشـی تأسیس و اداره میشوند. پس از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی و افزایش نیازهای این کشور به افراد متخصص و تحصیل کرده در رشتههای مختلف از یک سو، و عدم پاسخگویی سرمایههای داخلی و سیستم سنتی گذشته آموزشی به این نیازها از سوی دیگر، دولت چین برای رفع این نیاز اساسی، طبق شرایط و مقررات خاصی به سرمایه گذاران خارجی مجوز فعالیت در عرصه ی آموزشی این کشور را داد. کشور چین پس از ورود به سازمان تجارت جهانی، بازار تعلیم و تربیت خود را به روی سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی با محدودیتهای نسبتاً کمتری گشود. چین معتقد است که دارای بزرگترین بازار بالقوهی آموزش وپرورش در جهان است و آمـار نشـان میدهـد که پکنـیها برای بهبود زبان انگلیسـی خود سالانه بیش از 300 میلیون دلار هـزینه میکنند. هزینهی سالانهی آموزش و پرورش در چین هنوز نزدیک به 4/1درصد از هزینهی تعلیم و تربیت عمـومـی در جهان توسعه یافته پایینتر است. لذا، با عنایت به بهبود شرایط زندگی جامعه و تمایل والدین به هزینه کردن برای آموزش هرچه بهتر تک فرزند خانواده، سرمایه گذاری بخش غیر دولتی و خارجی در بخش آموزش به سرعت رشد کرد. در حالحاضر تنها در شهرهای بزرگی مانند پکن و شانگهای صدها مدرسهی مشترک چینی و خارجی به فعالیت آموزشی اشتغال داشته و دهها هزار دانش آموز در اینگونه مدارس به تحصیل میپردازند. این مدارس توسط چینیهای خارج از کشور و سازمانها و دانشگاههای بین المللی مانند مؤسسهی زبان و تجارت شهر سیدنی، مؤسسات و مراکز دانشگاهی ژاپن، آمریکا، کانادا، انگلیس، هنگکنگ، مالزی و... اداره میشوند. آنچه قابل توجه است، هزینههای تقریبا سنگین شهریهی این مدارس است که اغلب والدین در یک رقابت و چشم و هم چشمی تنگاتنگ این هزینهها را میپردازند.
طرح تقویت ساختار اخلاقی کودکان و دانش آموزان چینی
در فوریهی سال2000میلادی، پروژهای تحت عنوان«ساختار اخلاقی شهروندان خردسال چینی» بهصورت مشترک توسط فدراسیون زنان چین، کمیتهی مرکزی لیگ جوانان حزب کمونیست و وزارت آموزش و پرورش چین به مورد اجرا گذاشته شد. در حالحاضر، این پروژه در میان کودکان و دانش آموزان سراسر چین با جدیت پی گیری و برنامهی فوق تحت عنوان فعالیت هایی همچون«من شهروند شایستهی خردسال میشوم» به مورد اجرا گذاشته میشود. اجرای چنین فعالیت هایی به تأمین سلامت روحی و اخلاقی صدها میلیون دانش آموز چینی منجر شده است. این طرح برای مقابله با تأثیرات منفی و عوامل فرهنگی نادرست داخلی و خارجی و رشد فکری و اخلاقی کودکان چینی به اجرا درآمده است. در پروژهی فوق، از کودکان ردههای سنی3 تا 18 سال سراسر چین خواسته می شود که بهصورت داوطلبانه در برنامههای اخلاقی و آموزشی«من شهروند شایستهی خردسال میشوم» شرکت نموده و عادات نیک و اخلاق پسندیدهی خود را طبق فرهنگ سنتی چین پرورش دهند. از جمله مهمترین اهداف پروژهی فوق می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1- تبدیل کودکان به دستیاران خردسال خانواده و اطاعت از پدر و مادر و توجه به خویشاوندان؛
2- تبدیل کودکان به نمونههای کوچکی از افراد میهن پرست، مؤدب، صادق، وفادار و منضبط جامعه؛
3- تبدیل کودکان به نمونههای کوچکی از انسان دوستی، کمـک به یکدیگر، احترام به حقوق دیگران و علاقـه مند به همکـاری با سایرین؛
4- تبدیل کودکان به نگهبانان کوچک اموال دولتی و عمومی، مراقب بهداشت، محافظ محیط زیست و نظم و انظباط اجتماعی؛
5- تبدیل کودکان به افرادی راست گو، درستکار، زحمتکش و با شهامت.
باتوجه به اینکه کشور چین دارای بیش از 300میلیون کودک و دانش آموز است، اجرای پروژهی«تقویت ساختار اخلاقی شهروندان خردسال چینی» از مهمترین اقدامات بخش آموزش برای پرورش اخلاقی نسل جوان این کشور بهشمار میآید.
میزان سرمایه گذاری در توسعه ی بخش آموزش
در سال2001میلادی، دولت چین بالغ بر 5/35میلیارد دلار در زمینهی توسعه ی بخش آموزش این کشور سرمایه گذاری کرد که 48/16درصد نسبت به سال 1997افزایش داشته است. به گزارش وزارت آموزش وپرورش این مبلغ عمدتا در جهت توسعه ی آموزش و پرورش در مدارس ابتدایی و سایر نهادهای آموزشی برای بهبود و ارتقای شیوههای تدریس هزینه شده است. طبق این گزارش، بودجهی اختصاص یافته به بخش آموزش در سال2002 شامل 55/2 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی کشور بوده که 06/0 در صد بیشتر از سال1997 بوده است. از آغاز قرن بیست و یکم، دولت چین توسعه ی بخش آموزشی و ارتقای سطح تعلیم و تربیت در این کشور را در دستور کار خود قرار داده و از آن بهعنوان مهمترین برنامهی توسعه ی ملی کشور نام میبرد. کشور چین در نخستین دهه از قرن21، به دستاوردهای چشمگیری در عرصه ی آموزش و پرورش نائل شده و به طراحی نظام آموزشی با ویژگی خاص این کشور پرداخته است که از آن جمله می توان به افزایش نرخ سرمایه گذاری در بخش اموزش به میزان190/3 درصد از رشد تولید ناخالص کشور اشاره کرد. به طور کلی می توان گفت که نرخ سرمایه گذاری آموزشی طی سالهای2003 تاکنون سالانه افزایش قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش منتشره از سوی وزارت آموزش چین مجموع هزینههای بخش آموزش در سال2003 مبلغ 549 میلیارد دلار، در سال2004 مبلغ632 میلیارد دلار، در سال2005 مبلغ 742 میلیارد دلار، در سال2006 مبلغ 896 میلیارد دلار و در سال 2007 بالغ بر یک تریلیون و 158 میلیارد دلار بوده است . ( سایت وزارت آموزش و پرورش چین www.moe.edu.cn.) بدین ترتیب طی 5 سال، سرمایه گذاری در این بخش تقریبا دو برابر شده است. اگرچه این کشور هنوز تا رسیدن به نرخ جهان پیشرفته که 6 درصد از تولید ناخالص ملی است، فاصله دارد.
(China’s Quiet Educational revolution,2010)
تحصیلات تکمیلی یا آموزش عالی در چین
در کشور چین، هدف اصلی از آموزش عالی، تربیت متخصصان جهت توسعه ی بخشهای مختلف کشور است. دورهی آموزش عالی به صورت ارایهی مدرک و بدون مدرک در چین، بیش از یکصد سال سابقه داشته و به چند مقطع ازجمله کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و فوقدکترا تقسیم میشود. مراکز آموزش عالی و دانشگاههای این کشور هم شامل دانشسرای عالی معمولی، هنرستانهای عالی حرفهای، مدارس عالی بزرگسالان، دانشگاههای رادیو و تلویزیون، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی بزرگسالان و دانشگاههای عادی، میگردد. بهصورت کلی، دانشگاههای چین به چند دسته تقسیم میشوند: برخی از دانشگاهها مستقیما تحت نظارت وزارت آموزش عالی قرار داشته و برخی نیز توسط شهرداریهای مستقل و حکومتهای محلی در استانها اداره میشوند. افزون بر این موارد، برخی دیگر از مراکز آموزش عالی نیز توسط مراکز محلی شهرها میریت میشوند. مقررات ثبتنام در دانشگاههای چین بسیار دشوار است تا نظارت بر کیفیت و روند ثبت نام دانشجویان به نحو احسن صورت گیرد. سال تحصیلی در مؤسسات آموزش عالی تمام وقت به دو ترم تقسیم میشود. برخی از دانشگاهها نیز سه ترم تحصیلی دارند. ترم اول از اوایل سپتامبر و ترم دوم از اواسط فوریه آغاز میشود. هر ترم شامل بیست هفتهی آموزشی بوده و دانشجویان پنج روز در هفته به کلاس میروند. علاوه بر تعطیلات تابستانی و زمستانی، دانشجویان روز اول سال نو و سه روز نیز در روز جهانی کار و روز ملی تعطیل هستند. در طول ترم تعطیلات دیگری وجود ندارد. تعطیلات آموزشی نیز از اول ماه ژوئیه آغاز و تا 31 ماه اوت هر سال ادامه مییابد.
دوران تحصیل در کالجها و مقطع کاردانی بین2 تا 3 سال، دورهی لیسانس در دانشگاهها معمولا 4 سال و در رشتهی پزشکی و برخی از رشتههای مهندسی 5 سال، فوق لیسانس 2 تا3 سال و مقطع دکترا 3 سال است. از سال 1981، در چین سیستم لیسانس، فوق لیسانس و دکترا و فوقدکترا به مورد اجرا گذاشته شد. جدید ترین آمارها نشان میدهد که در حالحاضر در کشور چین بیش از 3152 آموزشگاه عالی دایر است که دو سوم آن ها(2455باب) دولتی است و بقیه(388باب) خصوصی و(309باب) نیز به کالجهای مستقل در مقطع کاردانی اختصاص دارد (سایت وزارت آموزش چین. www.moe.edu.cn. ) که در سالهای اخیر تعداد دانشگاههای غیردولتی با کیفیتهای مختلف در حال افزایش است. در مجموع بیش از 20 میلیون دانشجو در مراکز آموزش عالی دولتی و غیر دولتی مشغول تحصیل هستند. درصد ورود دانشجویان به مراکز آموزش عالی چین اینک بالغ بر 17 درصد از جمعیت در سن دانشگاه شده است.
دانشگاههای دولتی از نظر کیفیت آموزشی نسبت به مراکز آموزش عالی غیردولتی در سطح بالاتری قرار داشته و تمامی دانشگاههای معروف و مشهور چین دولتی هستند. معمولا کسانی که به دانشگاههای دولتی راه نیافته و یا افراد شاغلی که خواهان ادامه ی تحصیل هستند، مراکز آموزش عالی غیردولتی و یا دانشگاههای رادیو و تلویزیون و مراکز آموزش عالی بزرگسالان را انتخاب میکنند.
تحول در سیستم پذیرش دانشجو
در گذشته، که در چین سیستم اقتصاد برنامه ریزی شده حاکم بود، گزینش دانشجویان ورودی به دانشگاهها و تعداد افراد پذیرش شده در مراکز آموزش عالی چین نیز متمرکز و براساس نیازهای اعلام شده از سوی بخشهای مختلف دولتی، وزارتخانهها و مراکز اقتصادی و تولیدی دولت صورت میگرفت. طبق این سیستم، تحصیل در دانشگاهها کاملا رایگان و شغل آتی و محل اشتغال هر دانشجویی از روز نخست ورود به دانشگاه مشخص بود، اما در دههی1980، پس از اجرای اصلاحات و جایگزین شدن سیستم اقتصاد مبتنی بر بازار، به ویژه پس از رشد و توسعه ی اقتصادی کشور و نیاز شدید بخشهای مختلف دولتی و غیر دولتی به افراد تحصیل کرده و متخصص، سیاست تحصیل رایگان و گزینش دانشجو بر اساس نیاز مؤسسات سیاسی و اقتصادی متمرکز دولتی تغییر و جای خود را به پذیرش انبوه دانشجو در رشتههای مختلف و از سال1997اخذ هزینههای تحصیلی از دانشجویان سپرده و همه ساله رقابت برای یافتن شغل مناسب با رشتهی تحصیلی در میان فارغ التحصیلان و تأمین هزینههای تحصیلی را تشدید کرده و سختتر ساخته است. در سالهای اخیر، ادارات آموزش و پرورش چین با تلاش به منظورتوسعه ی آموزشعالی، میزان پذیرش دانشجویان در دانشگاههای دولتی را افزایش داده و در زمینهی آموزش در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز پیشرفتهای زیادی حاصل شده است.
مقاطع تحصیلی در مراکز آموزش عالی
1- دوره ی آموزشی در مقطع کاردانی
حداقل زمان لازم برای به پایان رساندن دورهی کاردانی 2 تا 3 سال است. دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، می توانند در آزمون ورودی این مقطع که توسط مؤسسات تخصصی و پلی تکنیک برگزار میشود شرکت نمایند. در مجموع بیش از 309مرکز آموزشی در سرتاسر چین وجود دارد که در مقطع کاردانی دانشجو میپذیرند. (سایت وزارت آموزش و پرورش چین. (www.moe.edu.cn.
تعداد مدارس و مراکز آموزش عالی (2009)
| بخشهای غیر آموزشی رسمی | دانشکده های تربیت معلم | دانشکده های محلی | تحت پوشش سایر وزارتخانه ها | تحت پوشش وزارت آموزش | تحت پوشش وزارتخانه ها و سازمانهای مرکزی | تعداد کل | مقطع |
| 63 | 360 | 423 | 300 | 73 | 372 | 796 | مؤسسات ارایه کننده تحصیلات تکمیلی |
| 24 | 359 | 383 | 25 | 73 | 98 | 481 | مؤسسات آموزش عالی منظم |
| 39 | 1 | 40 | 275 | 275 | 315 | مؤسسات پژوهشی | |
| 661 | 877 | 1538 | 38 | 73 | 111 | 2305 | مؤسسات آموزش عالی منظم |
| 71 | 543 | 614 | 33 | 73 | 106 | 1090 | دانشگاههای دارای دوره های کامل کارشناسی |
| 590 | 334 | 924 | 5 | 5 | 1215 | کالجهای دارای دوره های تخصصی | |
| 516 | 274 | 790 | 2 | 2 | 1071 | آموزشکده های فنی و حرفه ای | |
| 214 | 154 | 368 | 13 | 1 | 14 | 384 | مؤسسات آموزش عالی بزرگسالان |
| 812 | سایر مؤسسات خصوصی آموزش عالی |
China statistical Year Book- 2010, China statistic Press.منبع:
2- دوره ی آموزش در مقطع کارشناسی
مقطع آموزشی دورهی کارشناسی شامل یک دورهی 4 سالهی آموزشی است که در دانشگاهها یا دانشکدهها برگزار میشود. این در حالی استکه مدت زمان تحصیل در دانشکدههای پزشکی و برخی از مؤسسات پلی تکنیک 5 ساله است. آندسته از دانش آموزانی که مقطع تحصیلات تکمیلی متوسطه را با موفقیت پشت سر بگذارند، می توانند پس از قبولی در آزمون کنکور ورودی دانشگاه در این دوره ادامه تحصیل دهند. دانشگاهها، مؤسسات تخصصی و مراکز آموزشی پلی تکنیکها ارائه دهندهی برنامههای آموزشی مقطع لیسانس هستند. طبق آمار منتشرهاز سوی وزارت آنوزش چین، در سال 2010میلادی، 6617551 نفر دانشجوی جدید در مقطع لیسانس پذیرش شده و5754245نفر در همین سال فارغ التحصیل گردیده و جمعا تعداد 22317929نفر در رشتههای مختلف در مقطع لیسانس در مراکز آموزش عالی چین به تحصیل اشتغال داشتند. (همان)
3- دوره ی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد
در کشور چین تحصیل در مقطع فوق لیسانس یا کارشناسی ارشد، از سال 1978میلادی آغاز شد. از سال 1981 به بعدبود که دانشجویان توانستند پس از گذراندن از دو ونیم تا سه سال تحصیلی، مدرک کارشناسی ارشد را دریافت نمایند. دورهی کارشناسی ارشد شامل حضور در کلاس درس، کار عملی، نوشتن ودفاع از پایان نامه/ تز میشود. برای شرکت در مقطع کارشناسی ارشد، ارایهی مدرک کارشناسی لازم است. طبق آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال2010، از 538177 دانشجوی جدید در مقطع کارشناسی ارشد ثبت نام به عمل آمده و تعداد 383600نفر در همین سال فارغ التحصیل گردیده و مجموع دانشجویان درحال تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشتههای مختلف، به بیش از 1538416 نفر بالغ میگردد.
آزمون پذیرش دانشجو برای مقطع کارشناسی ارشد، در دو بخش بهصورت کتبی و حضوری برگزار میشود. سئوالات امتحانی بخش کتبی و پائین ترین نمرهی قبولی در این مقطع توسط وزارت آموزش وپرورش تعیین میشود. ثبت نام کنندگان در رشتههای علوم انسانی افزون بر رشتهی تخصصی، باید در آزمون علوم سیاسی و زبان خارجی نیز شرکت کنند. و ثبت نام کنندگان در رشتههای علوم طبیعی، علاوه بر آزمون رشتهی تخصصی، باید به سئولات مربوط به علوم سیاس، زبان خارجی و ریاضیات نیز پاسخ دهند. دانشجویان پس از کسب نمرات قبولی در آزمون کتبی، برای آزمون حضوری دعوت خواهند شد. دانشگاهها و نهادهای پژوهشی براساس نمرات آزمونهای کتبی و حضوری، از دانشجویان ممتاز پذیرش بهعمل میآورند.
4- دوره ی آموزشی در مقطع دکتری
دورهی تحصیل و دریافت دانشنامهی دکتری در دانشگاهها و مراکز عالی پژوهشی چین، حداقل به سه سال زمان نیاز دارد. در این مقطع، دانشجویان ملزم به ارائهی رسالهی آموزشی برای اثبات برخورداری از توانایی لازم جهت انجام تحقیقات مستقل و تلاش و خلاقیت در رشتهی تحصیلی مربوطه هستند. تنها دانشجویانی که از مدرک کارشناسی ارشد یا مدرک معادل آن برخوردار باشند می توانند در این مقطع پذیرفته شوند. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال2010میلادی، جمعا1105529نفر در مقطع دکتری از دانشگاههای مختلف این کشور و در رشته های گوناگون فارغ التحصیل شده و در همین سال بیش از1663655نفر دانشجوی جدید در این مقطع ثبت نام کرده و مجموع شاغلان به تحصیل دکتری در این سال بالغ بر 4531443نفر بوده است. (همان)
آزمون پذیرش دانشجو در مقطع دکتری، عموما به ابتکار آموزشگاه های عالی و نهادهای پژوهشی واگذار شده است. چنانچه داوطلب خواهان ادامه ی تحصیل در همان رشتهی قبلی(کارشناسی ارشد) خود باشد، تنها در آزمونهای زبان خارجی و کتبی و حضوری دو و یا سه درس در رشتهی تخصصی مورد نظر شرکت میکنند، ولی اگر در رشتهی تخصصی دیگری غیر از رشتهی تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد شرکت کند و یا با مدرک معادل کارشناسی ارشد درآزمون دکترا شرکت نماید، باید در آزمونهای 5 الی 6 رشتهی تحصیلی حضور یابد.
5-دوره ی آموزشی در مقطع فوق دکتری
ازسال 1985میلادی، برنامهی آموزشی در مقطع فوق دکتری در چین طراحی و به مورد اجرا گذاشته شد. در اجلاس سال2002 کنگرهی خلق چین، پس از بررسی موفقیتها و تجارب بهدست آمده در زمینهی پیشرفت نظام آموزشی فوق دکتری ظرف 16سال گذشته، برنامهی آموزشی فوق دکتری در«دهمین برنامهی 5 ساله» (2001 ـ 2005 ) تدوین و ابلاغ گردید. از آن تاریخ تا کنون، سیستم آموزشی چین در زمینهی تحصیلات مقطع فوق دکتری به موفقیتهای چشمگیری دست یافته است.
در حالحاضر، بیش از 947 رشتهی دانشگاهی و پژوهش علمی چین و در310 دانشگاه و مؤسسهی پژوهشی، مقطع فوق دکتری در رشته های مختلف راه اندازی شده و بالغ بر 15هزار پژوهشگر دراین مراکز فعالیت می کنند. در حالحاضر، اغلب فارغ التحصیلان دوره های فوق دکتری، به عنوان استاد پروفسور و پژوهشگر به استخدام مراکز علمی-پژوهشی در آمده و برخی نیز ریاست شعبههای از علوم مختلف را برعهده دارند. تعداد مراکز پژوهشهای علمی فوق دکتری در مؤسسات بزرگ دولتی به 256 ایستگاه بالغ شده است.
آمار تعداد دانشجویان مقاطع مختلف شاغل به تحصیل در مؤسسات آموزش عالی رسمی(2009)
| صدور مدرک | فارغ التحصیلان با مدرک دیپلم | کل ثبت نام شده ها | ثبت نام جدید | مقطع |
| 367871 | 371273 | 1404942 | 510953 | تحصیلات تکمیلی |
| 46616 | 48658 | 246319 | 61911 | دکتری |
| 321255 | 322615 | 1158623 | 449042 | کارشناسی ارشد |
| 2298200 | 5311023 | 21446570 | 6394932 | کارشناسی |
| 2298200 | 2455359 | 11798511 | 3261081 | دوره های تخصصی |
| 2855664 | 9648059 | 3133851 | کارشناسی بزرگسالان | |
| 108750 | 1943893 | 5413513 | 2014779 | کارشناسی نا پیوسته |
| 1078472 | 3156851 | 1198981 | دوره های مجازی | |
| 24404 | 983521 | 4172721 | 1625687 | کارشناسی ارشد نا پیوسته |
| 577972 | 2600079 | 1074400 | ضمن خدمت دکتری وارشد | |
| 9013 | 55251 | 117548 | 73266 | دانشجویان خارج از کشور |
China statistical Year Book- 2010, China statistic Press.منبع:
آزمون های کسب گواهینامه
افزون بر آزمونهایی که با توجه به سابقهی تحصیلی افراد انجام میشود، در چین آزمونهای زیادی نیز برای کسب گواهینامههای گوناگون برگزارمیگردد. این آزمونها اکثرا به منظور دستیابی به فرصتهای شغلی بهتر و تأیید توانایی و مهارت شرکت کننده برگزار میشود. براساس گزارشی از وزارت آموزش چین، در حالحاضر و در سرتاسر این کشور بیش از 50 میلیون نفر در سطوح مؤسسات زبان، مدارس و دانشگاهها به یاد گیری 60 زبان خارجی اشتغال دارند. طبق این آمار، در بیش از 900کالج و دانشکده رشتهی زبان انگلیسی دایر است که در 600کالج در مقطع لیسانس و در 200کالج در مقطع فوق لیسانس دانشجوی زبان انگلیسی پذیرش میکنند. هم اکنون بیش از 800هزار نفر دانشجو تنها در این کالجها اشتغال به تحصیل و زبان آموزی دارند. (خبرگزاری شین هوا، 2008) آزمونهایی که در حالحاضر داوطلبان بیشتری دارد عبارتند از: تعیین سطح زبان خارجی و کامپیوتر؛ آزمون سطح موسیقی و رقص؛ آزمونهای حقوق وحسابداری و آزمونهای تعیین صلاحیت حرفهای در برخی از مشاغل بین المللی است.
آموزش عالی آزاد
در سپتامبر سال 1992میلادی، نخستین دانشگاه آزاد کشور چین در شانگهای افتتاح شد. از جمله مهمترین رشتههای ارائه شده در این دانشگاه می توان به علوم کاربردی، کامپیوتر، تجارت بین الملل و حسابداری اشاره کرد.
دوره های آموزش عالی کوتاه مدت
در کشور چین، دانشکدههای آموزشی مختلفی مبادرت به برگزاری دوره های کوتاه مدت ویژهی برای کشاورزان و کارگران نموده و دوره های آموزش مکاتبهای بسیاری توسط کارخانهها، استانداریها، شهرداریها و مقامات محلی اداره میشوند. افزون بر این، بخشهای صنعتی نیز نقش مهمی در گسترش آموزش تکنسینها ایفا میکنند. دانشکده های مذکور تأثیر بسزایی در ارتقای سطح علمی کارگران و کشاورزان دارند. درحال حاضر دوره های آموزش کوتاه مدت در بسیاری از رشتهها نظیر ادبیات چینی، خوشنویسی، اقتصاد، معماری، داروسازی، هنر و ورزش های چینی در طول ترم و نیز هنگام تعطیلات دانشگاههای رسمی برگزار و گواهینامهی مربوطه به شرکت کنندگان ارائه میشود که دریافت کنندگان از مزیتهای آن در ارتقای جایگاه اداری و شغلی خود بهرهمند میشوند. همچنین، در اکثر دانشگاههای چین دوره های آموزشی کوتاه مدت به خارجیان ارائه میشود. با افزایش مبادلات فرهنگی چین با کشورهای دیگر، بسیاری از افراد خارجی مایل به شرکت در دوره های کوتاه مدت آموزشی دررشتههای مختلف از قبیل زبان چینی، ادبیات چینی، خوشنویسی چینی، اقتصاد، معماری حقوق، داروسازی، طب سوزنی، هنر و انواع ورزش های رزمی چینی هستند. دوره های مذکور طی سال تحصیلی و در زمان تعطیلات ارائه شده و بین 4 تا 20 هفته ادامه مییابد. شهریهی تحصیلی دوره های آموزشی کوتاه مدت فوق، بر حسب مدت زمان دوره و نوع مؤسسهی برگزار کننده متغیر است.
آموزش عالی فنی و حرفه ای
پس از پایان مقطع آموزش متوسطه، مدارس فنی در سطوح غیر دانشگاهی آموزش هایی را در 400 رشتهی تخصصی ارائه میکنند که شامل صنایع سبک ونساجی، الکترونیک، موتور سازی وبازرگانی میشود. طول دورهی آموزش عالی حرفهای 2 سال است که در نهایت به فارغ التحصیلان گواهینامهی دیپلم داده میشود. در واقع، آن دسته از افرادی که پس از تحصیل در مراکز آموزش متوسطه به آموزش فنی-حرفه ای میپردازند، از طریق شرکت در این دورهها در مشاغل خاص آمادگی لازم را کسب میکنند.
مراکز تحقیقاتی علمی-آموزشی
آموزش های ارائه شده در دانشگاههای چین کاملا مطابق با برنامههای استاندارد آموزشی است که شامل برگزاری کنفرانس، مباحثهی آزاد در کلاس، حضور در کلاسهای آموزشی و مشاورهای میگردد. همزمان با برگزاری کلاسهای درسی، آموزش های دیگری از جمله تئوریک، بازدید علمی، تدریس عملی و تحقیقات اجتماعی نیز ارائه میگردد. جهت ارتقای سطح علمی دانشجویان، کتابخانههای دانشگاهها فعال میشوند تا دانشجویان اهل تحقیق و مطالعه پرورش یابند. کلیهی مراکز آموزش عالی به تجهیزات پیشرفتهای مجهز شده اند تا برنامههای آموزشی شکل اجرایی به خود بگیرند. اجرای تحقیقات علمی در مراکز دانشگاهی چین نقش مؤثری در توسعه ی تکنولوژی و شکوفایی ساختار اقتصادی کشور به همراه داشته و دانشگاهها و دانشکدهها نیز نقش مهمی در انجام تحقیقات علمی ایفا مینمایند. در حالحاضر، بیش از 3402 مؤسسهی تحقیقاتی در زمینه های گوناگون در دانشگاههای کشور فعالیت دارند تا نیازهای کشور در زمینه های مختلف را برآورده سازند. برخی از این مؤسسات تحقیقاتی دانشگاهی، با رایهی خدمات علمی-پژوهشی به بخشهای تولیدی دولتی و خصوصی، در تأمین هزینههای آموزشی و توسعه ی علمی دانشگاه مربوطه نقش مؤثری دارند. چاپ و انتشار مقالات و رسالههای علمی دانشمندان چینی در نشریات بین المللی در رده بندی جهانی سال 2003 مقام پنجم را به خود اختصاص داد و میزان امتیازهای انحصاری در اختراعات کشور نیز فزونی گرفته که بیانگر توسعه پایدارنوآوری در چین است .
چگونگی اجرای پروژه های تحقیقاتی
در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی چین، معمولا افزون بر طرحهای تحقیقاتی بلند مدت که نوعا طرحهای بنیادین هستند، برخی از مطالعات به صورت کوتاه مدت و براساس نیاز و عموما در قالب گزارش یا بررسی انجام می گیرد. این بررسیها نوعا کاربردی بوده و به شرایط سیاسی و اجتماعی داخلی، منطقهای و جهانی بستگی داشته و موضوع و زمان انجام آن متفاوت است. معمولا بر اثر تحولات سیاسی و اجتماعی، دولتمردان می بایست از اوضاع و احوال شرایط جدیدی که در برخی از کشورها و مناطق جهان اتفاق میافتد آگاه شوند. همچنین، در ارتباط با کشورهای مختلف و عقد قراردادها یا بستن پیمانهای دو جانبه، چند جانبه و منطقهای یا اظهار نظر در مجامع بین المللی نیازمند تحلیل درستی از اوضاع کشورها و مناطق هستند. در این مواقع دولت و نهادهای دولتی یا مراکز تصمیم گیرنده از مراکز پژوهشی میخواهند که در حوزهی کاری خود موضوع مورد نظر را بررسی کرده و گزارش تحلیلی ارایه کنند. گاهی نیز برای شرکت در سمینارهای علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از مراکز پژوهشی دعوت به عمل میآید که پیش از آن بحث و بررسی لازم در خصوص سمینار را به عمل آورند و سپس رییس مرکز یا محققان نتیجه ی تحقیقات انجام شده را در آن سمینار ارایه کنند.
موضوع این گزارشها بسته به اوضاع و شرایط متفاوت و متنوع است ولی عموما شامل مسایل سیاسی و اقتصادی است. مسایلی مانند نفت و انرژی، حضور چین در بازارهای بین المللی و مناطق قارهای، آیندهی وضعیت نفت و موضع چین در قبال تحولات جهانی و منطقهای در صدر اینگونه بررسیها و گزارشها قرار دارد. باتوجه به رقابتی بودن عرصه ی پژوهش در چین، هزینه کردن بودجههای تحقیقاتی، انجام پژوهشهای ضروری و مفید، بالا بردن کیفیتهای کارهای تحقیقاتی و ایجاد پویایی و روحیهی شاداب در مراکز پژوهشی از ویژگی های اینگونه مراکز به شمار میآیند.
پروژه ی 211 یا دانشگاه های جامع
در سال 1997میلادی، دولت چین به منظور تکمیل و تقویت 100دانشگاه جامع و برتر چین به عنوان دانشگاه مادر، پروژهای را تحت عنوان«پروژهی211» به عنوان اولویت نخست ملی چین در قرن 21طراحی و به مورد اجرا گذاشت. در این پروژه 100 دانشگاه بزرگ و برتر کشور با شاخصها و معیارهای خاص از میان دانشگاههای سراسر کشور انتخاب و با در اختیار گذاشتن سرمایه و امکانات مادی و معنوی، آنان را بلحاظ علمی، تجهیزات، مراکز پژوهشی و ارتباطات بین المللی کاملا تقویت نموده و به عنوان دانشگاه مدل و مادر اعلام کردند. در این دانشگاهها، در درجهی اول شرایط کلی دانشگاهها، رشتههای کلیدی و خدمات رسانی عمومی آموزشی آن ها مورد توجه ویژه قرار گرفت. سپس هرکدام از این دانشگاهها در یک زمینهی علمی خاص یک پروژهی بزرگ تحقیقاتی-آموزشی را اجرا و از طریق سیستم کامپیوتری و دیجیتالی کردن دستاوردهای خود، آن را در اختیار سایر دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی قرار داده و بقیهی دانشگاهها را در این زمینه تحت حمایت علمی-آموزشی خود قرار دادند.
با اجرای «پروژهی آموزشی 211» در واقع 100 دانشگاه و دانشکدهی کشور چین جهت تحقیق پیرامون مسائل و مشکلات اقتصادی، فنی و اجتماعی کشور به پایگاههای عمدهی پژوهشی مبدل شدند که به تقویت رشتههای علمی جدید و پژوهشهای زیربنایی در کشور منجر گردیده است. افزون بر این، در قالب طرح فوق، بر ایجاد سیستم خدمات اطلاع رسانی مرکب از شبکهی جهانی اینترنت، بانکهای اطلاعاتی و کتابخانههای دیجیتالی در دانشکدهها و دانشگاههای کشور تاکید شده است. با اختصاص بودجهای بالغ بر2200 میلیون دلاری جهت اجرای این طرح، وضعیت آموزشی و پژوهشی در بسیاری از دانشگاههای کشور، به ویژه دانشگاههای مشمول طرح، بهبود زیادی یافته است.
برای نمونه، دانشگاه چینگخوا[13]، در پکن با ایجاد شبکهی اطلاع رسانی دیجیتالی مجهز به سیستمهای پژوهشی و اطلاعاتی در رشتههای کلیدی که بتواند به دانشگاههای سراسر کشور خدمات ارایه دهد را آغاز کرد. پس از تکمیل فاز اطلاعات کامپیوتری«پروژهی 211» در این دانشگاه، شبکهای از اطلاعات با دسترسی حدود 10هزار دستگاه کامپیوتر و کتابخانهی الکترونیکی مجهز به پشتوانهی سیدیرام[14] از دادههای قابل بازیابی ایجاد شد که این کتابخانهی کامپیوتری، نخستین امکانات از نوع خود در سرتاسر چین بهشمار میآمد. پروژهی ساخت و ساز«اقتصاد تجربی» در دانشگاه خلق پکن[viii]، برای تأثیر گذاری در رشتههای ادبیات، هنر و علوم از طریق به اشتراک گذاشتن منابع، منبع عظبمی از اطلاعات و دادههای علمی پیشرفته در رشتهی علوم انسانی را فراهم ساخته و مجهزترین پژوهشگاه علمی- آموزشی را برای اساتید و پژهشگران رشتهی علوم انسانی به وجود آورد. همچنین، دانشگاه پکن، بزرگترین موزهی مجهز زمین شناسی آسیا را در این دانشگاه ایجاد و بیشترین نمونههای معدنی و انواع و اقسام فسیلهای متعلق به ادوار مختلف زمین شناسی را در این موزه جمع آوری و نگهداری میکند. این موزه اطلاعات و دادههای اساسی رشتهی زمین شناسی و رشتههای وابسته را در اختیار سایر مراکز علمی-پژوهشی سراسر چین قرار میدهد.
آموزش از راه دور
در دههی 1990، با توسعه ی فناوری اطلاعات و شبکهی اینترنت و تلویزیونهای ماهوارهای، سیستم آموزش از راه دور وارد مرحلهی جدیدی شد. در سال 1996، دانشگاه چینگخوا در طراحی و راه اندازی شبکهی آموزش از راه دور پیشقدم شد. همچنین، در سال1998، نخستین شبکهی تلویزیون ماهوارهای با هدف تحت پوشش آموزش قرار دادن مناطق محروم و دور افتاده فعالیت خود را آغاز کرد. ابتدا این شبکه روزانه 12 ساعت برنامهی آموزش زبان انگلیسی برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی پخش میکرد.
در حالحاضر، این نوع برنامههای آموزشی گسترش بسیاری یافته و تا کنون وزارت آموزش چین برای 66 کالج و دانشگاه رسمی و دانشگاه رادیو تلویزیون چین مجوز رسمی برای اجرای سیستم آموزش از راه دور صادر کرده است. در ابتدای سال1999، وزارت آموزش پروژهی«برنامهی اجرایی بازسازی آموزش برای قرن 21[ix]» را با محور قرار دادن آموزش از راه دور به مورد اجرا گذاشت. با وجه به وابستگی آموزش از راه دور به تجهیزات شبکهی اینترنتی و ماهوارهای، این وزارت اقدام به ایجاد خطوط و شبکه های پرسرعت و سرعت متوسط برای شبکهی آموزش از راه دور نمود که به صورت ترکیبی از ماهواره و ویدیو دیجیتالی است و از این طریق اطلاعات و دادههای آموزشی را در اختیار علاقمندان به آموزش از راه دور قرار داد. در حالحاضر، این تلاشها و تجهیزات و وسایل و سیستمهای مدرن آموزش از راه دور، برنامهها و اطلاعات لازم را در اختیار دانشجویان در مناطق سخت کوهستانی و شرایط نامناسب جوی در جزایر این کشور قرار میدهد. 66 کالج و دانشگاه دارای مجوز فعالیت در این زمینه، بیش از 2027 مرکز آموزش پس از فراغت از کار روزانهی مدارس در سرتاسر کشور ایجاد کرده و به میلیونها دانش آموز و دانشجو در امر آموزش و توسعه ی آموزش در سراسر کشور خدمات لازم را ارایه میکنند. به همین خاطر، در این کالجها و دانشگاهها مدیریت آموزش از راه دور راه اندازی شده است.
(China Encyclopedia. 2008)
از جمله مؤسسات و مراکز آموزش از راه دور در چین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-رادیو و تلویزیونهای آموزشی: در حالحاضر، 43 شبکهی تلویزیونی و ایستگاه رادیویی در سرتاسر چین به ارایهی دروس آموزشی میپردازند. داوطلبان با شرکت در آزمون ورودی اینگونه دانشگاهها، ادامه ی تحصیل میدهند. ثبت نام در این دانشگاهها برای عموم آزاد است.
2-دانشگاه رادیو و تلویزیون مرکزی چین: این دانشگاه مستقیما زیر نظر وزارت آموزش بوده که بهصورت سراسری و با استفاده از امکانات چند رسانهای به آموزش از راه دور میپردازد. در این دانشگاه رشتههایی همچون اقتصاد، مهندسی، تربیت معلم، زبانهای خارجی، هنر، حقوق، مدیریت، تاریخ و کشاورزی دایر است.
3-شبکهی آموزشی-پژوهشی چین: این شبکه از سوی دولت مرکزی حمایت شده و زیر نظر وزارت آموزش قرار دارد. مدیریت این شبکهی گستردهی آموزشی بر عهدهی دانشگاه چینگخوا است. این شبکه بیش از 200شهر در 31 استان کشور را تحت پوشش آموزشی خود دارد و دارای 10 مرکز منطقهای و 38 واحد استانی است.
4-تلویزیون آموزشی چین: این تلویزیون در سال1987راه اندازی شده و وابسته به وزارت آموزش چین است. این تلویزیون دارای 5 کانال آموزشی است و از کلاس ابتدایی تا مقاطع دانشگاهی را در شهرها و روستاها در بر میگیرد.
5-مرکز آموزشی صوتی و تصویری مرکزی چین: این مرکز که به مرکز منابع اصلی آموزشی نیز معروف است، زیر نظر وزارت آموزش چین قرار دارد. این مرکز با بیش از 80هزار مدرسه در سرتاسر کشور در ارتباط بوده و به دانش آموزان برنامههای درسی ارایه میکند. در این مرکز پیشرفتهترین روش های آموزشی ارایه میگردد.
6-شبکهی آموزش ماهوارهای باند پهن چین: این شبکه در سال 2000میلادی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. در این شبکه دروس به صورت صوتی و تصویری«IP» ارایه میکند. در این شبکه آموزش های مدارس، آموزش کشاورزی، آموزش های بهداشتی، آموزش هایی در خصوص پروژههای ملی و... آموزش داده میشود.
7-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه جِهجیانگ: دانشگاه جیهجیانگ یکی از چهار دانشگاه انتخابی برای ارایهی آموزش از راه دور به صورت پایلوت و زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می کند. این شبکه در سال 1998راه اندازی شده و در 18 استان کشور 129مرکز دایر نموده است. استفاده از ابزار آموزشی آنلاین موجب گسترش مخاطبان آموزشی این شبکه شده است.
8-آموزش از راه دور مدرن دانشگاه پکن: این شبکه نیز با ارایهی دروس از طریق انلاین، چند رسانهای، ماهوارهای، و اینترنتی و مجازی، دانشجویان زیادی را به خود جلب کرده است. ثبت نام کنندگان دانشگاه مجازی دانشگاه پکن، سالانه بین 3000تا4500یوان شهریه پرداخت میکنند. این شبکه انواع آموزش های رسمی منجر به مدرک را در اختیار متقاضیان قرار میدهد.(همان)
وضعیت تحصیل دانشجویان خارجی در چین
ورود نخستین گروه از دانشجویان خارجی به چین
نخستین گروه 33 نفره از دانشجویان خارجی در سال 1950میلادی از کشورهای اروپای شرقی برای تحصیل وارد چین شدند. اگرچه مشکلات داخلی چین اجازهی افزایش این روند را در دهههای بعد نداد، ولی پس از اجرای اصلاحات در چین دانشگاههای این کشور نیز آغوش خود را برای پذیرش دانشجویان خارجی بیش از پیش گشودند. طبق آمار وزارت آموزش چین، مجموع دانشجویانی که برای تحصیل بین سالهای 1979تا1999 وارد دانشگاههای چین شدند از مرز342هزار نفر گذشت. این روند با اجرای سیاست«گسترش کمی، ارتقای سطح علمی، تضمین کیفیت و قانونی سازی مقررات و مدیریت» موجب شد تا بیش از 500دانشگاه چینی مجوز پذیرش دانشجوی خارجی را از دولت و وزارت آموزش این کشور دریافت نمایند. رقابت فشردهای که میان دانشگاههای چین برای گسترش مبادلات علمی با دانشگاههای خارجی و جذب دانشجوی خارجی آغاز شده بود، خیلی زود نتیجه داد و روند ورود داوطلبان تحصیل در چین به شدت افزایش یافت. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین تنها در سال2006میلادی بیش از 162695دانشجوی خارجی از 184کشور حهان برای تحصیل در 519 دانشگاه چینی ثبت نام کردند که نسبت به سال قبل(2005) بیش از 3/15درصد افزایش داشته است. از این تعداد 8484نفر با استفاده از بورس تحصیلی دولت چین و بقیه(154211نفر) با پرداخت هزینه از سوی دانشجو یا کشور فرستنده تحصیل میکنند. در همین سال، تعداد دانشجویان خارجی که بیش از 6ماه در این کشور اشتغال به تحصیل داشتهاند به 119733نفر رسید. از آمار فوق 33/74درصد از کشورهای آسیایی، 71/12درصد از اروپا، 6/9درصد از آمریکا، 3/2درصد از آفریقا و70/1درصد از اقیانوسیه بودهاند. دانشجویان کرهای، ژاپنی، آمریکایی، ویتنامی، و اندونزیایی به ترتیب بیشترین درصد دانشجویان خارجی را در این سال تشکیل میدادند. از این تعداد 114864نفر در رشتههای مختلف علوم انسانی به تحصیل اشتغال داشته اند. طبق این گزارش از سال1950 تا2006، جمعا40/1میلیون دانشجوی خارجی در چین تحصیل و فارغ التحصیل شده اند. (خبرگزاری شین هوا ، 2007)
درسالهای اخیر، با رشد سریع اقتصاد چین، جایگاه بین المللی این کشور نیز در عرصههای مختلف، از جمله آموزشی، بهصورت روز افزونی افزایش یافته است و به این ترتیب دانشجویان بیشتری ازکشورهای خارجی برای تحصیل به چین میآیند. براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، در سال 2010تعداد دانشجویان خارجی جدید الورود به 620 دانشگاه و کالج در این کشور از مرز 265هزار نفر گذشت. 66درصد این دانشجویان از آسیا و بقیه از قارههای اروپا، آمریکا، آفریقا و اقیانوسیه میباشند. در همین سال، تعداد دانشجویان چینی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته اند نیز بالغ بر 284هزار نفر بوده است. (بولتن خبری سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن،1389) دانشجویان خارجی عمدتا در رشتههایی مانند زبان چینی، فرهنگ چین، تاریخ چین، طب سنتی چین و داروهای چینی که اغلب ویژگی چینی دارند به تحصیل میپردازند. شهریهی سالانهی دانشگاه های چین بستگی به رشته و دانشگاه محل تحصیل داشته و متفاوت است، ولی بهصورت متوسط سالانه حدود 3000دلار است که در مقایسه با سایر کشورها ارزانتر است. هزینهی زندگی نیز در این کشور نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا پایینتر است.
دولت چین برای جلب دانشجوی خارجی بیشتر و کمک به توسعه ی مراکز علمی کشورهای درحال توسعه برنامه های مختلفی را طراحی و به مورد اجرا گذاشته است که برخی از این برنامهها به شرح زیر است:
-جلب دانشجوی خارجی: اعطای حدود 10 هزار بورس تحصیلی سالانه به دانشجویان کشورهای درحال توسعه به ویژه کشورهایی که چین با آن ها روابط تجاری گسترده داشته و یا در آن کشورها سرمایه گذاری اقتصادی نموده است(مثل کشورهای آفریقایی که سالانه 4000بورس از چین دریافت می کنند).
-برنامه ریزی برای تربیت هرچه بیشتر اساتید و مدیران دانشگاهی کشورهای درحال توسعه؛
-اختصاص بودجه برای اجرای برنامههای آموزشی و پژوهشی مشترک با اینگونه کشورها(آفریقایی)؛
-کمک به احداث دانشگاهها و مراکز آموزشی در این کشورها؛
-کمک به بخش آموزشی کشورهایی که از حوادث طبیعی متضرر میشوند. (China Encyclopedia, 2008)
متقابلا، سالانه تعداد زیادی نیز دانشجوی چینی برای تحصیل به خارج از کشور میروند که طبق آمار وزارت آموزش این کشور، از سال 1978 که نخستین گروه از دانشجویان چینی از سوی دولت برای تحصیل به خارج از کشور اعزام شدند(800 نفر) تا سال 2008، مجموعا بیش از 70/1میلیون نفر دانشجو به خارج از چین سفر کرده اند که اکثریت قریب به اتفاق آنان با هزینهی خود تحصیل میکنند و تعدادی نیز با استفاده از بورس دولتی در خارج تحصیل مینمایند. در همین سال حدود 792هزار دانشجوی چینی در رشتهها و مقاطع مختلف در دانشگاههای کشورهای پنج قارهی جهان به تحصیل اشتغال داشتند. (همان) بیشتر دانشجویان چینی برای تحصیل به کشورهای انگلیسی زبان مانند آمریکا، استرالیا، و بریتانیا میروند. لذا، بعضی از دانشگاههای خارجی علیرغم بحران مالی اروپا، به دلیل تقاضای بیش از حد داوطلبان چینی، برای پذیرش دانشجویان این کشور سقف تعیین کرده اند. برای نمونه، دانشگاه کمبریج انگلستان در سال تحصیلی ۲۰۱۰ - ۲۰۰۹ تنها به۱۰۰۰ دانشجوی چینی پذیرش داده است.
در حالحاضر، بخش آموزش به ویژه بخش تحصیل دانشجویان خارجی در کشور چین به یک صنعت سود آور تبدیل شده که با سرمایهی خارجیها(دانشجویان) افزون بر گسترش زبان و فرهنگ چینی در جهان[x] و کسب اعتبار برای آموزش این کشور، سالانه میلیاردها دلار از این طریق وارد صنعت آموزش چین میشود.
تحصیل در رشته ی زبان چینی
بسیاری ازدانشجویان خارجی برای آموختن زبان چینی به این کشور سفرمیکنند. حدود 60 درصد دانشجویان خارجی درچین در این رشته تحصیل میکنند. دورهی تحصیلی برای آموزش زبان چینی بسیار منعطف و تغییر پذیر است. دانشجویان می توانند زبان چینی را دردوره های چند ماهه و یا چند هفتهای، و یا دورهی 4 ساله در مقطع کارشناسی فراگیرند. برای دانشجویان خارجی کتب درسی مختلفی با توجه به شرایط آنان برای آموزش زبان چینی تنظیم شده است. آموزشگاه های عالی نیز با توجه به تفاوت سطح زبان دانشجویان، به دو زبان یعنی انگلیسی و چینی ویا فقط به زبان چینی آموزش میدهند. درحال حاضر بیش از 300 آموزشگاه عالی در چین برای یادگیری زبان چینی دانشجوی خارجی میپذیرند.
چین ازسال 1992 آزمون تعیین سطح زبان چینی که«تافل» زبان چینی یا«HSK» نامیده میشود، دایر کرده است که به سطوح مختلفی تقسیم میشود. در حالحاضر، این آزمون همزمان در چین و دهها حوزهی امتحانی در 28 کشور و منطقه در سراسرجهان برگزار میشود. کسانیکه موفق به گذراندن این آزمون شوند(چه در داخل چین و یا در خارج) می توانند مستقیما وارد دانشگاه مورد نظر در این کشور شوند.
بورس تحصیلی دولت چین
دولت چین در راستای مبادلات آموزشی و اعطای بورس تحصیلی و فرصت مطالعاتی به استادان و دانشجویان خارجی، برنامههای گوناگونی را تدوین نموده و مسئولیت واگذاری بورس تحصیلی را بر عهدهی شورای بورس چین[xi]گذاشته است. شورای بورس چین یک نهاد غیر انتفاعی است که مستقیما زیر نظر وزارت آموزش چین فعالیت میکند و در چارچوب قانون و مقررات تنظیم شده از سوی این وزارت، مسئولیت اعطای بورسهای تحصیلی که دولت چین سالانه در اختیار متقاضیان چینی برای تحصیل در خارج از کشور و خارجیان متقاضی تحصیل در چین قرار می دهد را بر عهده دارد. بودجهی این بورسیهها از منابع دولت و همچنین کمکهای اشخاص و نهادهای حقیقی و حقوقی در داخل و خارج از کشور تأمین میشود. بورسهایی چین در اختیار دانشجویان خارجی قرار میدهد بر دو نوع است. نخست؛ براساس قرار دادها و مبادلات دانشجویی که میان دولت چین و یک دولت خارجی و یا مجموعهای از دولتها( مانند برنامهی مبادلات دانشجویی میان چین و اتحادیهی اروپا و یا اجلاس وزرای آموزش چین و آفریقا) منعقد شده است، دولت این کشور سالانه تعدادی بورس تحصیلی در اختیار آن دولتها قرار میدهد. دوم؛ اعطای یکجانبهی بورس و تسهیلات تحصیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی چین به اشخاص حقیقی طبق شرایط و مقررات خاص( مانند، بورس تحصیلی به زبان آموزان چینی؛ بورس تحصیلات تکمیلی برای دانشجویان رشتهی زبان چینی؛ بورس تحصیلی به افرادی که مایل به تحصیل ومطالعه در رشتهی فرهنگ و ادبیات چینی هستند؛ بورس تحصیلی به رتبههای اول تا سوم آزمون زبان چینی «HSK»؛ بورس و فرصت مطالعاتی به اساتید زبان چینی در دانشگاههای کشورهای خارجی؛ و...) بورس تحصیلی اعطا میکند[xii].
براساس گزارش منتشره در روزنامه گلوبال تایمز چین، دولت این کشور در نظر دارد در سالهای2012تا2013 بیش از 238میلیون دلار برای دانشجویان بورسیهای هزینه کند. تنها در سال 2011بیش از 25680دانشجو از بورس تحصیلی چین استفاده کرده اند که نسبت به سال 20107/14درصد افزایش داشته است. سرانهی متوسط هزینههای بورس دانشجویی در سال2011بالغ بر60 هزار یوان بوده است. در همین سال بیش از23290دانشجو از آمریکا وارد چین شده اند که2100نفر از آنان از بورس تحصیلی چین استفاده کرده اند. براساس برنامهی ده سالهی آموزش و پرورش چین، این کشور تا سال 2020 باید سالانه 500هزار دانشجوی خارجی را جذب کند و تا سال2013بیش از 100هزار دانشجوی آمریکایی در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت آموزشی این کشور جذب خواهند شد. (روزنامه گلوبال تایمز چین، 9/2/1391) بنا بر آمار منتشره، در سال2011میلادی، بیش از269611 دانشجوی خارجی برای تحصیل وارد چین شده اند که نسبت به سال گذشته 4/10درصد رشد داشته است. این افراد در بیش از660 دانشگاه و مرکز آموزش عالی تحصیل میکنند. از این تعداد، 25687 نفر از بورس دولت چین استفاده میکنند که نسبت به سال2010 حدود 7/14 درصد رشد را نشان میدهد.
برنامه های توسعه ی علوم و فنون چین
توسعه ی علوم، از کپی برداری تا بومی سازی
دولت چین در دهههای پایانی قرن بیستم، برای دستیابی به توسعه ی علمی و فناوری پیشرفته، بیشتر از سیاست کپی برداری از نتایج علمی سایر کشورها تبعیت میکرد، ولی پس از دستیابی به رشد و توسعه ی پایدار اقتصادی و کسب موفقیتهایی در زمینه های علمی-پژوهشی، در آغاز قرن بیست و یکم به سیاست کپی سازی خود خاتمه داده و اعلام نمود، سیاست کپی برداری علمی از دستاورد سایر کشورها دیگر نیازهای فزایندهی علمی این کشور را برآورده نمیسازد. لذا، ضمن تربیت منابع انسانی و اختصاص بودجههای لازم و همچنین تهیه و تدوین راهبرد علمی و فناوری مستقل خود برای هزارهی جدید، اجرای پروژههای متعددی در زمینه های مختلف را طراحی کرد که برخی از این پروژهها به شرح زیر است:
-پروژه ی تحقیقاتی بنیادی و پایه:
برنامهی پژوهش ابتدایی، برای توسعه ی علمی و فنی، از ماه مارس سال 1997 به مورد اجرا گذاشته شد و لذا برنامهی« 973 » نیز گفته میشود. عرصههای پژوهش محوری برنامهی«973» شامل کشاورزی، انرژی، اطلاع رسانی، محیط زیست، جمعیت و بهداشت، مواد و مصالح و سایر عرصههای رشد اقتصاد ملی، پیشرفت اجتماعی، و توسعه ی علمی و فنی میشود. دولت چین درچند سال گذشته، چند میلیارد یوان برای اجرای این برنامه اختصاص داده و بیش از 300 پژوهش را به نتیجه رسانده است. عرصههایی همچون نانومتری، ژنتیکی، زیست شناسی و تنظیم و همتاسازی ژن برنج با موفقیت انجام گرفته است.
-پروژه ی تحقیقاتی فناوری پیشرفته و جدید:
پروژهی تحقیقاتی فناوری پیشرفته وجدید، در ماه مارس سال 1986 توسط چهار دانشمند مشهور چینی مطرح شد و به برنامهی«863» نامیده شد. این برنامه با در نظر گرفتن گرایش توسعه ی فناوری پیشرفته در جهان و نیاز و توانایی چین، 15موضوع اصلی در 7 عرصه ی فناوری بیولوژیکی، فضانوردی، اطلاع رسانی، لیزر، اتوماتیک، انرژی و مواد و مصالح جدید را در اولویت پژوهشی و توسعهای قرار داد.
با اجرای برنامهی«863»، راهبرد تحقیق و توسعه ی فناوری پیشرفته را طبق شرایط کشور شکل داده و به پژوهش در این زمینه پرداخته است. پایگاههای تحقیق و بررسی و توسعه ی فراوردههای فناوری پیشرفته را ایجاد و نسل جدیدی از محققان و کارشناسان این رشته را تربیت و دست آوردهای بین المللی حاصل کرده است. دستیابی به توانایی محاسبات سوپرکامپیوتری« شینتان»، «لِنووا» جزو 500 مؤسسهی برتر جهان قرار گرفته و مقام پنجم را به خود اختصاص داده است.
-پروژه ی علمی و فنی کشاورزی
پروژهی علمی و فنی در زمینهی کشاورزی در سال 1986 به تصویب رسید. هدف اصلی آن توسعه ی علوم کشاورزی و انتقال آن به روستاها و کمک به صدها میلیون کشاورز روستایی و توسعه ی مستمر، سریع و سالم کشاورزی و اقتصاد روستایی است.
طی این برنامه، دانشمندان چینی بیش از 300 نوع محصولات جدید کشاورزی را پرورش داده و آن ها را در بیش از 10میلیون هکتار مزرعه کشت و روش آبیاری جدیدی را مورد استفاده قرار دادند که بیش از 30 درصد در منابع آب صرفه جویی شده است.
پروژه ی تعمیم دستاوردهای فناوری پیشرفته و جدید
این پروژه به«برنامهی مشعل» معروف است. هدف از این برنامه، گسترش برتریهای منابع انسانی موجود و بالقوه براساس قانونمندی بازار، کمک به تبدیل نتایج فناوری پیشرفته و جدید به کالا، صنعتی کردن کالا و در نهایت جهانی ساختن آن ها است. اجرای این برنامه از سال 1988 آغاز و عرصههای توسعه محوری آن عبارت است از: الکترون و اطلاع رسانی، فنون بیولوژیک، مواد و مصالح جدید، انتگرال نور، مکانیک و برق، انرژیهای پاک، کارایی بالا و صرفه جویی در انرژی و حفاظت از محیط زیست است.
در حالحاضر، 53 ناحیهی توسعه ی فناوری پیشرفته و جدید درسطح ملی ایجاد شده که شاخص عمدهی رشد سالانهی اقتصادی این نواحی به طور میانگین40درصد بوده است.
درآمد تجاری این نواحی هزاران میلیارد یوان بوده که درآمد پارک علوم و فنون«جون گوانچون» در پکن و ناحیهی فناوری پیشرفتهی شانگهای از 200 میلیارد یوان گذشته است.
برنامه ی فضایی چین
برنامهی فضایی چین برای اعزام انسان به فضا از سال 1992 آغاز شد. این یک برنامهی سه مرحلهای است: اعزام فضانورد به فضا، حل مسئلهی اتصال دو فضاپیما در فضا و ایجاد آزمایشگاه درکوتاه مدت، و ایجاد ایستگاه فضایی در درازمدت جهت حل مسائل پژوهش علوم فضایی و فنون کاربردی.
در پایان سال 1999، چین فضاپیمای« شن جو-1» نخستین سفینهی آزمایشی را با موفقیت پرتاب و به زمین بازگرداند. سه سال بعد، در 15اکتبر سال2003، نخستین فضاپیمای سرنشیندار«شن جو- 5» را با یک فضانورد، به فضا پرتاب کرد و به سومین کشور پس از روسیه و آمریکا درخصوص پرتاب مستقل فضاپیمای سرنشین دار به فضا تبدیل شد. و در سال 2005، فضاپیمای« شن جو - 6 » را پرتاب کرد که گنجایش چند فضانورد را داشت.
پروژه ی اکتشاف کره ی ماه
برنامهی چین برای اکتشاف کرهی ماه در سه مرحله طراحی شده است. در مرحلهی نخست، ماهوارهی اکتشافی برای گردش علمی و اکتشافی در دورکرهی ماه پرتاب شد. درمرحلهی دوم، کاوشگری پرتاب شده سطح کرهی ماه را مورد اکتشاف و بررسی قرار میدهد. درمرحلهی سوم، کاوشگر پس از انجام بررسی و اکتشاف سطح کرهی ماه و نمونه برداری، به زمین باز خواهد گشت. مرحلهی اول در حال اجرا ست.
مرحلهی نخست این طرح در ژانویهی سال 2004 به اجرا گذاشته شده و در پایان سال2006 «چیان ئه» نخستین ماهوارهی اکتشافی سطح ماه پرتاب شد. اولویت این اکتشاف تجزیه و تحلیل تصاویر سه بعدی سطح کرهی ماه، تشخیص ضخامت آن، تجزیه و تحلیل عوامل مفید موجود در کرهی ماه و اکتشاف محیط فضایی بین کرهی زمین و کرهی ماه بود.
علیرغم اینکه چین در توسعه ی امور فضانوردی بیش از40 سال تجربه داشته و توانایی پژوهش و ساخت مستقل راکت حامل ماهواره را دارد و سفینهی فضایی سرنشین دار را نیز پرتاب کرده است، ولی دانشمندان چینی عقیده دارند که برای انجام عملیات اکتشافی در کرهی ماه هنوز با مشکلات فنی بسیاری مواجه هستند.
مؤسسات علمی و پژوهشی چین
مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است.
این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش پایه ای پرداخته و کارایی اجتماعی دارند.
مؤسسات علمی و پژوهشی چین به دو دسته، مؤسسات مستقل و یا وابسته به مراکز آموزش عالی و یا دیگر مؤسسات تقسیم میشود. مؤسسات مستقل علمی و پژوهشی اغلب با بودجهی دولتی اداره میشوند. در کشور چین تقریبا بیش از دو هزار مؤسسهی مستقل علمی و پژوهشی وجود دارد که از این میان حدود 500 مؤسسه دولتی هستند. مؤسسات وابسته به مراکز آموزش عالی و سایر مؤسسات بسیار زیاد است.
این مؤسسات به صورت کلی به سه دسته مؤسسات پایه، کاربردی و رفاه اجتماعی تقسیم میشوند. مؤسسات پژوهشی پایه، عمدتا فرهنگستان علوم چین و انستیتوهای وابسته به دانشگاهها را در بر میگیرد. مؤسسات پژوهشی کاربردی، وابسته به ادارات صنعتی هستند و مؤسسات تحقیقاتی رفاه اجتماعی مؤسساتی هستند که بیشتر در عرصههای کشاورزی و هواشناسی به پژوهش پایه ای پرداخته و کارایی اجتماعی دارند.
میزان بودجه ی تحقیقاتی در چین
در سال 1995میلادی، نسبت هزینههای پژوهشی و تحقیقاتی چین به تولید ناخالص این کشور تنها6/0 درصد بود در حالی که این میزان در سال2004 به2/1درصد رسید. همچنین، تعداد محققان و پژوهشگران عرصههای مختلف در این مدت با 77درصد افزایش به926هزار نفر بالغ شد که نسبت به3/1میلیون نفر پژوهشگر در آمریکا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. طبق آمار، بودجهی تحقیقاتی کشور چین، سالانه با بیش از20درصد افزایش در سال 2006بالغ بر136میلیارد دلار رسید که پس از آمریکا(با 330میلیارد دلار) در جایگاه دوم جهان جای گرفته و ژاپن(با130میلیارد دلار) در مقام سوم است.
همچنین، براساس پیش بینی آکادمی ملی علوم بریتانیا، با بازگشت فارغ التحصیلان چینی از خارج از کشور، چین از نظر تولید تحقیقات علمی بهتواند در سال ۲۰۱۳، یعنی به مراتب زودتر از آنچه قبلا تصور می شد، از آمریکا پیشی بگیرد. به نظر میرسد کشوری که روزی قطب نما، باروت، کاغذ و چاپ را اختراع و به جهان عرضه داشته است، بار دیگر و به زودی از نظر علمی، در صدر جهان قرار گیرد. دادههای این تحقیق نشان میدهد که در سال۱۹۹۶، سال آغاز این تحقیق، آمریکا (513 ،292) مقاله علمی منتشر کرده، که بیش از ده برابر مقالات علمی چین در حدود (474 ،25) بوده است. این در حالی استکه در سال ۲۰۰۸، تعداد مقالات علمی منتشره در آمریکا با کمی افزایش به بیش از ۳۱۶هزار مورد رسیده است ولی تحقیقات علمی منتشر شده در چین بیش از هفت برابر شده است. در پیش بینیهای قبلی تصور می شد که چین احتمالا بعد از سال۲۰۲۰میلادی از آمریکا جلو بیافتد، اما تحقیقات جدید نشان میدهد که این کشور پس از پیشی گرفتن از بریتانیا، اکنون دومین کشور بزرگ تولید کنندهی تحقیقات علمی در جهان است، و تا دو سال دیگر از آمریکا هم پیشی خواهد گرفت.
پروفسور کریس لوولین اسمیت، مسئول ارشد این تحقیقات میگوید:«با توجه به میزان سرمایه گذاری چین در زمینهی تحقیق و توسعه، از شنیدن این پیش بینی تعجب نکردم.» چون دولت چین از سال ۱۹۹۹ به بعد، میزان سرمایه گذاری در زمینهی تحقیقات را سالانه بیست درصد افزایش داده و این رقم اکنون به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار میرسد.
این میزان سرمایه گذاری و افزایش سالانه 20درصدی آن در زمینه های پژوهشی در چین، موجب شده که مجلهی آمریکایی«تحقیق و توسعه» به مؤسسات پژوهشی آمریکا هشدار دهد که به زودی از مؤسسات پژوهشی چین در این زمینه عقبتر خواهند ماند. باتوجه به رشد اقتصادی چین و سرمایه گذاری شرکتهای چند ملیتی در این کشور، بسیاری از شرکتهای بین المللی و چند ملیتی مراکز تحقیقاتی خود را به خاطر وجود نیروهای برجستهی علمی در چین، به این کشور منتقل کرده اند. برخی از کارشناسان معتقدند جهان پس از پشت سر گذاشتن مسابقات تسلیحاتی وارد مسابقهی نیروی کار ارزان شد و اینک وارد رقابت تحقیق و توسعه(مغز و سر) در زمینهی توسعه ی فناوری شده است.
براساس گزارشهای منتشره، بودجهی تحقیقاتی در جهان بالغ بر یک تریلیون دلار است که کشور چین4/13 درصد آن را به خود اختصاص داده است و طی چند سال آینده این میزان به بیش از 16درصد خواهد رسید. این درحالی است که آمریکا 7/32درصد بودجهی تحقیقات در جهان را به خود اختصاص داده است.
(Bloomberg،2006)
آمار پایه ای سرمایه گذاری در زمینه ی تحقیق و توسعه (R and D)
توسط شرکت های صنعتی بزرگ و کوچک (2009)
| نوع شرکت | براساس تعداد محققان تمام وقت(نفر-سال) | هزینه های پژوهشی (ده هزار یوان) | پروژه های تحقیقاتی تأمین اعتبار شده |
| جمع کل | 1306179 | 32115692 | 133994 |
| سرمایه گذاری توسط شرکتهای داخلی | 952103 | 23449930 | 103427 |
| شرکتهای دولتی | 141029 | 3222891 | 16537 |
| شرکتهای با مالکیت اشتراکی | 9748 | 436754 | 1821 |
| سرمایه گذاری توسط شرکتهای تعاونی | 4508 | 96938 | 739 |
| شرکتهای با مالکیت مشترک | 1901 | 73116 | 127 |
| شرکتهای با مالکیت مشترک دولتی | 1636 | 66431 | 99 |
| شرکتهای با مسئولیت محدود | 418484 | 10793313 | 45245 |
| شرکتهای با سرمایه گذاری انحصاری | 116775 | 3111622 | 11852 |
| شرکتهای خصوصی | 134941 | 3218079 | 14843 |
| سایر شرکتها | 2778 | 98446 | 444 |
| انواع شرکتهای سرمایه گذار هنگ کنگ، ماکائو و تایوان | 136209 | 3123358 | 12850 |
| انواع شرکتهای سرمایه گذار خارجی | 217866 | 5542403 | 17717 |
منبع:China statistical Year Book- 2010, China statistic Press.
همکاری های بین المللی چین در زمینه های پژوهشی
گفته میشود که علم مرز و انتها ندارد، کشور چین نیز ضمن توسعه ی رشتههای علمی و فنی با اتکا به منابع انسانی خود، به استفاده از منابع بین المللی نیز اهمیت میدهد. بدین منظور، به مبادلات وهمکاریهای علمی و فنی بین المللی پرداخته و در فعالیت های بین المللی مشارکت و شمار زیادی پژوهشگر را برای تحصیل و شرکت در کارهای تحقیقاتی به خارج از کشور اعزام میکند. این کشور ضمن ارایهی دستاوردهای علمی و پژوهشی خود به همتایان خارجی، از شرکت مؤسسات علمی و پژوهشی و پژوهشگران و تکنیسینهای خارجی نیز و اینگونه مبادلات علمی بین کشورها را تشویق میکند.
دانشمندان چینی دربرنامهی مشهور تعیین گروه« ژنوم بشر» مشارکت کرده و به توفیقاتی نیز نایل شده اند. چین در سال 2003، چین برای همکاری در برنامهی فضایی«گالیله» با اتحادیهی اروپا به توافق رسید و در جریان ساخت و پرتاب ماهواره، توسعه ی فراوردهها و تنظیم استانداردهای این برنامه شرکت خواهد کرد. همچنین در برنامهی بین المللی راکتور هستهای و پروژهی بین المللی تعیین گروه پروتئین کبدی بشر مشارکت دارد.
این کشور همچنین، با همکاری برخی از کشورها، تعدادی مؤسسهی علمی و پژوهشی مانند پژوهشگاه نرم افزار مخابراتی چین و آلمان، مرکز هوشمند راهوترابری چین و اسپانیا و چین و انگلستان، پارک نوآوری علمی مالیرن با همکاری چین و آمریکا، پارک نوآوری علمی چین و انگلستان را ایجاد کرده است.
(سایت بخش فارسی رادیو بین المللی چین. (www.cir.cn.
مراکز علمی و پژوهشی چین برای دستیابی به پیشرفتهای علمی و توسعه ی فناوری و تکنولوژیک خود، افزون بر بهره برداری از منابع انسانی چینی که از دانشگاهها و مراکز علمی-پژوهشی داخل و یا خارج از کشور فارغ التحصیل میشوند، از محققان و کارشناسان خارجی نیز بهره برداری می نمایند. طبق گفتهی آقای جی یونشی، رییس اداره ی کارشناسان خارجی چین، این کشور در طول برنامهی پنج سالهی گذشتهی خود 2میلیون و 300هزار کارشناس خارجی را در زمینه های کشاورزی، صنایع راهبردی، صنعت خدمات، حفاظت از محیط زیست و کاهش مصرف انرژی جذب کرده و این روند همچنان ادامه دارد. (بولتن خبری سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن 1389)
معرفی اجمالی برخی از دانشگاه های مشهور چین
دانشگاه پکن[xiii] (پکن)
دانشگاه پکن، دانشگاهی جامع و دولتی است که در زمینهی تدریس و پژوهش علوم انسانی و علوم طبیعی، در سطح عالی قرار داشته و در سرتاسر چین و محافل دانشگاهی جهان از اعتبار ویژه ای برخوردار است. این دانشگاه در سال 1898 میلادی تأسیس و از دانشگاههای پر سابقهی کشور چین است. این دانشگاه جامع با سابقهای بیش از 100 ساله، اکنون در 5 بخش ازجمله علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم طبیعی، اطلاع رسانی، مهندسی و علوم پزشکی، با 42دانشکده، 216 مرکز پژوهشی، 18بیمارستان آموزشی تحت پوشش دانشگاه، مشغول تربیت دانشجویانی از چین و سراسر جهان است که رشتههای زبان چینی، زبانهای خارجی، تاریخ، فیزیک و بیولوژی آن درسراسر چین معروفیت زیادی دارد. این دانشگاه در میان دانشگاههای چین در رشتهی علوم انسانی جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است.
اکنون دراین دانشگاه بیش از 15هزار دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی، 12هزار دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به تحصیل اشتغال دارند. همچنین، دانشجویان خارجی بسیاری در دانشگاه پکن به تحصیل اشتغال دارند. کتابخانهی دانشگاه پکن بزرگترین کتابخانهی دانشگاهی آسیا بهشمار میآید که بیش از6 میلیون و290 هزار جلد کتاب را در خود جای داده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به آدرس پایگاه اینترنیتی آن به شرح زیر مراجعه کرد.( www.pku.edu.cn)
دانشگاه فنی مهندسی چینگ خوا[xiv]
دانشگاه فنی مهندسی«چینگخوا» در شهر پکن پایتخت چین، مشهور ترین دانشگاه مختلط دولتی در زمینهی پژوهش و مباحث علوم طبیعی و فنی است که با قدمتی یک صد ساله یکی از مهمترین پایگاههای پرورش نیروهای متخصص درچین بهشمار میرود.
این دانشگاه، در حالحاضر دارای 44 دانشکده و 11 مؤسسهی تحقیقاتی در زمینه های علوم طبیعی، معماری، مهندسی عمران، آبیاری، مهندسی مکانیک، علوم و فنون اطلاع رسانی، علوم انسانی و اجتماعی، مدیریت اقتصادی، حقوق، هنرهای زیبا، ارتباطات عمومی و تکنیک عملی است. رشتههای مهندسی و معماری، کامپیوتر، طراحی خودرو، فناوری اطلاعات و فیزیک عالی این دانشگاه درسراسر چین از شهرت بسیاری برخوردار است. دانشگاه چینگ هوا در میان دانشگاههای چین در رشتههای مهندسی و فناوری اطلاعات، جایگاه نخست را دارد و معمولا بین این دانشگاه و دانشگاه پکن برای کسب مقام نخست، همیشه رقابت سختی جریان دارد.
در20 سال گذشته، دانشگاه«چینگخوا» به دانشگاهی جامع تبدیل شده است که رشتههای مختلف علوم اجتماعی ازجمله علوم ارتباطات، زبان چینی و رسانه را نیز در بر میگیرد و در حال راه اندازی دانشکدهی پزشکی نیز هست.
دراین دانشگاه، تقریبا 7100 نفر استاد و کارمند اشتغال دارند، و بیش از 20 هزار دانشجوی تمام وقت ازجمله 12هزار دانشجوی کارشناسی و قریب به10 هزاردانشجوی کارشناسی ارشد و دکترا درحال تحصیل میباشند. بسیاری ازدانشجویان خارجی نیز به خاطر کیفیت بالای آموزشی، این دانشگاه را برای تحصیل انتخاب میکنند.
دانشگاه فنی مهندسی(پلیتکنیک) چینگخوا، با سطح علمی و دانشگاهی عالی و کیفیت بالای تدریس، درسراسر چین و جهان از اعتبار و شهرت زیادی برخورداراست. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به آدرس زیر مراجعه کرد..( www.tsinghua.edu.cn)
دانشگاه فو دان[xv] در شانگهای
دانشگاه«فودان» درشهر شانگهای(بزرگترین شهر صنعتی وتجاری چین)، یکی از معروفترین دانشگاههای جامع چین است که درزمینهی علوم انسانی وطبیعی جایگاه برتری دارد و یکی از با سابقهترین آموزشگاه های عالی چین بهشمار میرود.
در حالحاضر، در این دانشگاه رشتههای مختلف علوم انسانی، اجتماعی، طبیعی، فنی، مدیریت وعلوم پزشکی دایر و دارای 15مؤسسهی تمام وقت پژوهشی، ازجمله انستیتوی زبانهای خارجی، مطبوعاتی، علوم حیاتی، پزشکی و نرم افزاری است. فودان دارای 72 دانشکده، 65 گروه پژوهشی و91 مرکز تحقیقاتی است. این دانشگاه اینک یکی از مراکز علمی و دانشگاهی معروف جهان است که با بیش از200 مرکز آموزش عالی و نهاد پژوهشی از قریب به30کشور و منطقهی جهان ارتباط و همکاری و مبادلهی علمی و آوزشی برقرارکرده است. دراین دانشگاه بیش از 25هزار دانشجوی تمام وقت تحصیل میکنند و شمار دانشجویان خارجی آن به 1650 نفررسیده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به شرح زیر مراجعه کرد.
(www.fudan.edu.cn)
دانشسرای عالی پکن[xvi]
دانشسرای عالی پکن که در سال1902میلادی دایر شده است، نخستین دانشسرای عالی چین در تاریخ این کشور و مشهور ترین آموزشگاه عالی از نوع دانشسرایی است و پایگاه مهمی برای پرورش و تربیت معلمان در رشتههای گوناگون بهشمار میآید.
در دانشسرای عالی پکن، 15 دانشکده از جمله دانشکدهی آموزش و پرورش، تربیت معلم، فرهنگ و زبان چینی و روانشناسی با 48 رشتهی کارشناسی دایر است. رشتههای علمی آموزش وپرورش، روان شناسی و آموزش پیش دبستانی این دانشسرا درچین شهرت زیادی دارد.
در حالحاضر، دردانشسرای عالی پکن حدود 2500 معلم و کارمند اشتغال داشته و بیش از20 هزار دانشجو در آن تحصیل مینمایند که از این تعداد، بیش از 7000 دانشجوی تمام وقت مقطع کارشناسی و بیش از10هزار نفر دانشجوی خارجی هستند.
درسالهای اخیر، دانشسرای عالی پکن ضمن توسعه ی رشتههای علمی وتحصیلی خود، آموزش و پرورش غیر دانشسرایی را نیز گسترش داده است. این دانشسرا، همچنین با استفاده از برتری منابع درسی و انسانی خود، به تدریس ومدیریت و بازآموزی معلمان و کادرهای شاغل در آموزش و پرورش نیز مبادرت ورزیده است. برای آشنایی بیشتر با این دانشسرا می توان به پایگاه اینترنتی آن به آدرس زیر مراجعه کرد.( www.bnu.edu.cn.)
دانشگاه نَنجینگ[xvii] (نَن کَن)
دانشگاه ننجینگ، درشهرنانجینگ مرکز استان جیانگسو، درجنوب شرق چین واقع شده و دانشگاهی است که رشتههای مختلف علوم و مهندسی، بخش عمدهی رشتههای آموزشی آن را تشکیل میدهد. با وجود این که قدمت آن چندان زیاد نیست، اما دارای آتیهای درخشان است.
در حالحاضر، دردانشگاه نَنجینگ، 16 مؤسسهی تحقیقاتی ازجمله در زمینه های ادبیات، علوم طبیعی، زمین شناسی و پزشکی، و 43 دانشکده دایر است و قریب 2هزار استاد و بیش از31 هزار دانشجو درمقاطع مختلف در آن به تحصیل اشتغال دارند که بیش از 8500 دانشجو در مقطع دکترا و کارشناسی ارشد هستند.
دانشگاه نَنجینگ یکی ازفعالترین دانشگاههایی است که به مبادلات علمی و دانشگاهی بین المللی میپردازد. برندگان جایزهی نوبل ازجمله لی جیندائو، دین جیایجون، ین جننین، پلیگاجن، و گراسیا، پرفسوری افتخاری و یا دکترای افتخاری دانشگاه نانجینگ را کسب کرده اند. برای آشنایی بیشتر با این دانشگاه می توان به پایگاه اینترنتی آن به شرح زیر مراجعه کرد.. (www.nju.edu.cn)
پاورقی
[i] - امپراتور زرد که به پدر ملت چین هم مشهور است. مترجم.
[10] - Baby Care.
[11] - Fun Dazzle.
[12] - Eastern Kids.
[13] - Tsinghua.
[14] - CD-Rom.
کتابشناسی
[ii] - براساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، هزینههای آموزشی 58/14درصد کل بودجهی دولت در سال 2007را به خود اختصاص داده است. طبق این خبر، در سال 2005 مجموعا82/2درصد GDP چین صرف آموزش شده و دولت قصد دارد طی چند سال آینده این میزان را به 4 درصدGDP کل کشور برساند. سایت Chinaview.cn. اول ژانویه 2007.
[iii] - طبق آمار منتشره در خبرگزاری شین هوا(مورخ 21 ژوئیه سال 2007) بودجهی آموزشی کشور چین در سال 2007، بیش از 70میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال پیش 5/6میلیارد دلار افزایش داشته است.
[iv] - Project Hope .
[v] - Project Spring Bud .
[vi] - Teachers as Parents.
[vii] - اطلاعات مربوط به آمار دانش آموزان و مدارس غیر دولتی از منبع زیر گرفته شده است.
Data on The Number of Non State/privet Schools of all levels 2012. Ministary of Education of PRC.
[viii] - Beijing’s Remin University.
[ix] - 21st Century Education Rejuvenation Action.
[x] - از آنجا که زبان آموزشی در کشور چین عمدتا به زبان چینی است، لذا تمام دانشجویان خارجی متقاضی تحصیل در دانشگاههای چین( به ویژه در مقطع کارشناسی) بایستی یک سال صرف یاد گیری زبان چینی نمایند و پس از موفقیت در آزمون بین المللی (HSK) که معادل تافل زبان انگلیسی برای زبان چینی است، می توانند وارد رشتهی تحصیلی مورد نظر خود گردند. البته در سالهای اخیر از میان بیش از 3000مرکز آموزش عالی د راین کشور، 34 دانشگاه دروس را به زبان انگلیسی ارایه می کنند که اغلب در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری است.
[xi] - China Scholarship Council(CSC).
[xii] - برای استفاده از بورس تحصیلی دولت چین متقاضیان می توانند از طریق مراجعه به سفارتخانه و سرکنسولگریهای چین و یا از طریق سایت اینترنتی شورای بورس این کشور به آدرسwww.en.csc.edu.cn. اقدام نمایند.
[xiii] - Beijing University.
[xiv] - Tsinghua University.
[xv] - Fudan University.
[xvi] - Beijing Normal University.
[xvii] - Nanjing University.