عضویت چین در سازمان تجارت جهانی

از دانشنامه ملل

عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در سال2001، تأثیر عمیق و گسترده و دراز مدتی در صنایع فرهنگی، از جمله صنعت چاپ و نشر این کشور گذاشته و ناشران داخلی را در معرض چالش و رقابت سخت در بازار جهانی کتاب قرار داد. دولت چین برای فایق آمدن بر این مشکل اولا، تعداد زیادی از مؤسسات و بنگاه­ های چاپ و نشر این کشور را در هم ادغام نموده و گروه ­های انتشاراتی بزرگی را تشکیل داد تا توان رقابت در مدیریت، سرمایه و فن­اوری آن­­ها را در برابر رقبای خارجی بالا ببرد. تا کنون بیش از 30 گروه بزرگ انتشاراتی از ادغام ده­ ها موسسه­ ی چاپ و نشر به وجود آمده است. ثانیا، صنعت و بازار چاپ و نشر را به عنوان بخشی از بازار فرهنگی این کشور، وادار به انطباق خود با بازار اقتصادی جدید کرد. لذا، بسیاری از ناشران دولتی به بنگاه­ های اقتصادی تبدیل شده و از حالت بودجه گیری دایم از دولت خارج شده ­اند.

پس از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، افزون بر تغییرات فوق، به بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی نیز به صورت محدود اجازه ­ی ورود به بخش صنعت چاپ و نشر داده شد. اگرچه هنوز به بخش خصوصی اجازه ­ی فعالیت در این صنعت داده نشده است، ولی برخی از مؤسسات فرهنگی خصوصی اجازه یافته اند تا با همکاری ناشران دولتی و با استفاده از شابک ­های در اختیار آن­ها به انتشار کتاب به پردازند و در واقع باز هم این ناشران دولتی و رسمی هستند که مسئولیت کتاب چاپ شده را بر عهده دارند و کتاب­ ها نیز با استفاده از سهمیه­ و نام آن­ها منتشر می ­شوند. اگرچه هنوز آمار دقیقی از دست اندرکاران غیر مستقیم بخش خصوصی در صنعت چاپ و نشر آمار دقیق در دست نیست، ولی بر اساس یک آمار گیری غیر رسمی انجام شده توسط فرهنگستان چاپ و نشر چین که در سال 2011صورت گرفته و در سایت رسمی نمایشگاه بین المللی کتاب پکن منشر شده است، از 131هزار نهاد و مؤسسه ­ی فعال در امر چاپ و نشر چین، حدود1/76درصد فعالیت­ها آن­ها مربوط به بخش غیر دولتی بوده است.[۱]

علی­رغم عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در یک دهه­ ی پیش، بخش انتشار کتاب در این کشور، هنوز به روی سرمایه گذاران خارجی بسته است. در عین حال، راه­ های مختلف مشارکت و همکاری میان ناشران خارجی و داخلی، به ویژه در زمینه ­ی چاپ کتاب ­های علمی وجود دارد که به صورت سرمایه گذاری مشترک(51درصد چینی و حد اکثر 49درصد سرمایه گذار خارجی) و همکاری­ های کوتاه مدت و موردی و بلند مدت انجام می ­شود. در حال حاضر، تعداد زیادی از ناشران عمده ­ی خارجی در همین چارچوب در چین فعال شده و دفتر نمایندگی دایر نموده اند. در بازار کتاب چین، تنها بخش توزیع و خرده فروشی کتاب است که کاملا به روی بخش خصوصی و سرمایه گذاری خارجی باز شده است.

در این کشور 3کانال عمده برای توزیع کتاب­ های منتشره وجود دارد: کتابفروشی ­های زنجیره­ای دولتی شین­خوا که از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949 تاکنون به صورت انحصاری شیکه و سیستم توزیع کتاب در این کشور را در اختیار خود داشته است؛ بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی که پس از عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی به وجود آمده است؛ و فروش آنلاین و اینترنتی کتاب که در سال­ های اخیر وارد عرصه­ ی رقابت در بازار فروش کتاب شده است. لذا، می­ توان گفت، در این کشور هنوز سیستم منظم و شبکه­ ی فراگیر ملی توزیع کتاب شکل نگرفته است. چون اغلب کتاب فروشی ­های عمده در شهرهای بزرگ قرار گرفته و سیستم ناقص توزیع موجود نیز تنها در سطح مراکز استان­ ها و شهرهای بزرگ عمل می ­کنند، بنابراین، بخش عمده­ ای از کتاب­ های منتشره توسط ناشران محلی و منطق ه­ای و شهرهای کوچک، تحت پوشش شبکه­ ی توزیع قرار نمی گیرند. لذا، این مناطق تنها از طریق سفارش اینترنتی کتاب و حضور در نمایشگاه ­های متعدد کتاب که در طول سال برگزار می ­شود، نیازهای خود به کتاب را برآورده می‌سازند[۲].

نیز نگاه کنید به

صنعت چاپ و نشر در چین؛ آمار سالانه ی واردات و صادرات کتاب در چین؛ صنعت چاپ و نشر کتاب در چین؛ گسترش شبکه ی توزیع اینترنتی و آنلاین کتاب در چین؛ بازار کتاب چین در کشورهای خارجی

کتابشناسی

  1. برگرفته از https://www.bibf.net/
  2. سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1339-1341