دولت­شهر ماری، تل حریری

دولت­شهر ماری (Mari)، تل حریری

ماری یکی از دولت­شهرهای باستانی سومری بود که تاریخ پر نشیب و فرازی در احیا و فروپاشی­های پی در پی داشته است. این شهرک غیر طبیعی و دولت ساخته در قلب بیابان، رگ حیاتی ارتباط عراق و سوریه بوده است و به همین جهت در دوره سومری تأسیس شد.

آثار آن امروزه در ۱۱ کیلومتری شمال شهرک «ابوکمال»، در کرانه باختری رود فرات جای باقی است؛ جایی نزدیک به ۱۲۰ کیلومتری جنوب خاوری «دیر الزور».

ماری در رقابتی دائمی با ابلا بوده است.[21] اکدیان آن را نابود کردند؛ اما بعدها به حاکمان محلی اجازه بازسازی دادند. بعداز انقراض اکدیان، حکومت محلی قدرت گرفت و کاخ‌های فراوانی در آن ساخته شد تا این که حمورابی در سال ۱۷۵۹ پیش از میلاد آن را ویران کرد. آخرین شاه آن، «زیمری لیم» (Zimri-Lim) (پادشاهی: 1775–1761 پ.م.) از سلسله «لیم» بود.[22]

دولت­شهر ماری بعدها در دوره آشوریان رونق گرفت و تا دوره «هلنیستی» حیات داشت؛ اما بعد از آن به تدریج متروک شد.

نقشه جغرافیایی متغیر آن زمان سوریه، تأثیر فراوانی در تشکیل شهرهای کوچک و بزرگ درامتداد ساحل مدیترانه به سمت داخل سوریه و سرزمین‌های مجاور میانرودان داشته‌است. دولت­شهر ماری بارها قصد توسعه تا مدیترانه ویا حداقل ادعای آن را داشته است؛ اما کنترل دولت­شهرهای دیگر سوریه برای این حکومت محلی، چندان ساده نبوده است.

سیستم حکومتی ماری نه مانند دولت­شهر آتن؛ ولی بر پایه مشارکت مردم و  بر اساس سیاست گذاری‌های پادشاه بنا نهاده شده بود.

این دولت­شهر، حضوری پررنگ در مناطق ساحلی رود فرات در سوریه داشت و در فعالیت‌های تجاری آن زمان در امتداد رود فرات، از اهمیت فراوانی برخوردار بود. در واقع، شهر ماری بندری بر روی رودخانه فرات بود که به امکانات کشتیرانی در رودخانه‌ها و اسکله‌های مخصوص پهلوگیری کشتی‌های تجاری، مجهز بود.

خرابه­های شهر ماری، تل حریری