سوریه

از دانشنامه ملل

اثر پیش رو، تقریباً ساختاری دانشنامه‌ای دارد. دانش­نامه یا دائرةالمعارف (encyclopedia)، معمولاً حاوی اطلاعاتی در قالب مدخل‌هایی (Entries) از یک سرمدخل است؛ مثل همین کتاب که شامل سرفصل‌های مهم شناخت «سوریه» است؛ با این تفاوت که دانش­نامه، معمولاً مجموعه‌ای از مقالات مرتبط، به ترتیب الفبایی است؛ اما این کتاب، حسب نیاز، از یک منطق یا سنت ویژه مربوط به این دست از آثار، تبعیت می‌کند و هر مدخل، گزیده‌ای کاربردی برای آشنایی مدیران فرهنگی فراهم آورده است که ای بسا از دانش­نامه نگاری سخت تر باشد؛ زیرا گام به گام بایستی به اهمیت و اولویت اطلاعات توجه و اشراف داشت.

دانش­نامه­‌نگاری به نوعی «آموزش عمومی» یا مستمر یا شکلی از دانش­افزایی، است و هرچند اصطلاح «آموزش عمومی» بیشتر تداعی­‌کننده آموزش‌­های مدرسه­‌ای است؛ ولی شکل جدید دانش­نامه‌­نگاری، بعد از عصر روشنگری، به عنوان عنصری در کنار مراکز آموزشی، مواد لازم آموزش تکمیلی را تأمین کرده‌­است؛ خصوصاً برای کسانی که مستقیماً امکان بهره­‌وری از تحصیلات تکمیلی را ندارند و یا در کار خود، نیاز به دانش‌­های میانی متعددی دارند؛ مثل مدیران اجرایی فعال در حوزه فرهنگ.

در تولید محتوای مداخل این کتاب، چند رویکرد اصلی موردتوجه بوده­ است:

اول: اگرچه تمام اطلاعات این کتاب، علمی و مستند است و ارجاعات دقیق، به غایت، اعمال شده است؛ اما یک مقاله علمی به معنی واقعی کلمه محسوب نمی‌شود؛ به عنوان مثال، چالش‌های رسیدن از معلوم به مجهول، نوعاً حذف شده است؛ مگر در مواقع لازم؛ زیرا هدف، دریافت اطلاعات است و نه تحلیل کامل آن­ها و نه حتی توصیف کامل با تمام جزئیات که در این صورت، برای هر مدخلی، باید کتابی به نگارش درمی­‌آمد.

دوم: نصّ کتاب، یک تعریف منطقی گسترده، فرض شده است؛ یعنی همان­طور که در تعریف، به عنوان یک حد منطقی، جنس و فصل باید به دقت انتخاب شوند و در مجموع، شناختی جامع و مانع ارائه گردد، اطلاعات هر قسمت از این کتاب نیز گزیده مناسبی از تمام اطلاعات مربوط و مرتبط است و الا اطناب و ایجاز بی­جا، مُخلّ و مُمِل می‌شد و نتیجه مطلوب حاصل نمی‌گشت.

سوم: تمام تلاش نویسنده آن بوده است که نثر کتاب، عاری از هرگونه ابهام و پیچیدگی باشد؛ البته نه بدان حد که صورت ابتذال بگیرد؛ بلکه رسایی عبارات، به حدی باشد که انگیزه همراهی کافی در هر بابی، بین نویسنده و خوانننده صورت پذیرد.

چهارم: این کتاب، تقریباً حاوی تمام شاخه­های اصلی علوم انسانی است؛ یعنی ادبیات، فلسفه، عرفان، تاریخ، جغرافیا، جامعه­‌شناسی، سیاست، اقتصاد، روانشناسی، هنر و... به همین دلیل، چالش اصلی، توانایی نگارنده در تمام این ابواب خواهد بود که صد البته صددرصد نیست؛ به همین دلیل، قطعاً به هیچ روی، مدعا، موفقیت کامل در تمام جزئیات نیست که همه چیز را همگانی دانند که زاده نشده­­‌اند؛ اما به قطع و یقین، این اوراق در آنچه به درستی برای چنین اثری بایستی بیان می‌شد- بسیار بیش از آنچه پیش از این، در آثار مشابه به نگارش درآمده است- به هدف نزدیک شده است؛ با این حال، نگارنده و خواننده، در اول وصف این تمدن و فرهنگ غنی ایستاده‌­اند و مستغنی از مطالعات تکمیلی نخواهند بود.کتاب جامعه و فرهنگ سوریه، پژوهشی است که کلیۀ بخش‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن کشور را به‌صورت جامع مورد بررسی و در 12 فصل ارائه شده است[۱]. فهرست این موضوعات عبارت است از:

سوریه در یک نگاه

جغرافیای طبیعی و انسانی سوریه

جغرافیای طبیعی سوریه

موقعیت جغرافیایی سوریه

آب و هوای سوریه

رودهای سوریه

رود الفر‌ات سوریه

رود الخابور سوریه

رود البلیخ سوریه

رود العاصی سوریه

رود الساروت سوریه

رود قویق سوریه

رود البردی سوریه

رود الحاصبانی

رود جغجغ

رود ساجور

رود الذهب

رود بزرگ شمالی سوریه

رود بزرگ جنوبی سوریه

العروس

السین

الصنوبر

رود الابرش

رود الاعوج

رود دجله

رود الیرموک

العرام سوریه

رود بانیاس سوریه

دریاچه های سوریه

دریاچه الأسد سوریه

دریاچه هفدهم نیسان

دریاچه الخاتونيه

دریاچه العتيبة

دریاچه العمق سوریه

دریاچه بلوران

دریاچه تشرين سوریه

دریاچه قطينة

دریاچه مسعدة

بحیرات السبعة سوریه

البعث سوریه

تالاب الجبول

ارتفاعات و ناهمواری های سوریه

رشته‌کوه‌های شرقی لبنان

رشته‌کوه‌های ساحلی مدیترانه در غرب

فلات حوران

فلات حلب  

فلات مرکزی سوریه

منابع آبی سوریه

درجه حرارت در سوریه

منطقه ساحلی سوریه

مناطق کوهستانی داخلی سوریه

خلیج ها در سوریه

خلیج لاذقه

خلیج سویدیه

خلیج البسیط

خلیج المیناء البیضا

خلیج طرطوس

جزایر سوریه

پوشش گیاهی سوریه

گیاهان دارویی سوریه

زمین شناسی در سوریه

پوشش جانوری سوریه

خاک سوریه

جغرافیای انسانی سوریه

جمعیت سوریه

ساختار و پراکندگی جمعیتی سوریه

اقلیت های قومی سوریه

اعراب سوریه

کردها در سوریه

ایزدیان در سوریه

ترکمن ها در سوریه

آشوری­ ها در سوریه

چرکس ­ها در سوریه

ارامنه سوریه

آلبانی ها در سوریه

یونانی ها در سوریه

چچن های سوریه

جمعیت مسیحیان سوریه

گرایش های دینی اقلیت های قومی سوریه

تاریخ سوریه

تاریخ دوره باستان سوریه

شهر تل اسود سوریه

سومریان در سوریه

شهر حبوبه سوریه

تل حموکر سوریه

شهر کادش سوریه

اکدیان سوریه

دولتشهر پالمیرا

دولت­شهر اورکش سوریه

ابلا در سوریه

شهر ارواد سوریه

فینیقی ­ها در سوریه

هاتاییان در سوریه

عموریان در سوریه

آموریان در سوریه

دولت­شهر ماری، تل حریری

دولتشهر اوگاریت

آشوریان سوریه

هیتیان سوریه

تمدن میتانی ها در سوریه

شهر تل براک سوریه

آرامی ها در سوریه

شهر معلولا در سوریه

داود و سلیمان نبی در سوریه

امپراتوری بابـل نو در سوریه

هخامنشیان در سوریه

اسکندر و سلوکیدها در سوریه

شهر سلوکی آپامیا، سوریه

اشکانیان در سوریه

شهر دورا یوروپوس

تاریخ دوران میانی سوریه

رومیان سوریه

دیانت مسیحی در سوریه

کلیسای حنانیا در سوریه

امپراتوران سوری نژاد حامی مسیحیت

شاخه های اصلی مسیحیت در سوریه

امپراتوری روم شرقی در سوریه

شهر لاذقیه

شهر شهبا در سوریه

ساسانیان در سوریه

امویان در سوریه

عباسیان در سوریه

شهر الرقه سوریه

شهر الرحبه سوریه

طولونیان سوریه

اخشیدی­ ها در سوریه

حمدانیان سوریه

فاطمیان سوریه

شهر مصیاف سوریه

سلاجقه سوریه

بوریان سوریه

جنگ های صلیبی در تاریخ سوریه

زنگیان در سوریه

ایوبیان سوریه

مغول ها در سوریه

ظهور دولت عثمانی در سوریه

خودمختاری بیروت از دمشق

ورود فرهنگ غربی به سوریه

ناسیونالیسم عرب در سوریه

اتحادیه عرب در سوریه

سوسیالیسم عربی در سوریه

حزب بعث (رستاخیز) سوریه

جنگ جهانی اول در تاریخ سوریه

پادشاهی عربی سوریه

سوریه در اشغال و قیمومیت فرانسه

احزاب سیاسی سوریه

جمال پاشا

بیانیه بالفور

جمهوری اول سوریه

جنگ جهانی دوم در تاریخ سوریه

جمهوری دوم سوریه

جنگ اول اعراب و اسرائیل

کودتای آمریکا و حکومت­ سرهنگ ­ها در سوریه

کودتای آمریکایی حسنی الزعیم

کودتای سامی الحناوی

کودتاهای ادیب الشیشکلی

پیمان امنیتی بغداد

کودتای نوری سعید

سوسیالیسم ناصری در سوریه

تشکیل جمهوری متحده عربی مصر و سوریه

کودتای النحلاوی در سوریه

کودتای علوان در سوریه

کودتای حزب بعث سوریه

جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل

حافظ اسد

قانون اساسی سکولار در سوریه

اخوان المسلمین

اخوان المسلمین مصر

اخوان المسلمین سوریه

درگیری­ های حزب بعث و اخوان المسلمین سوریه

ماجرای دانشکده توپخانه در سوریه

عملیات ترور ناموفق حافظ اسد

قیام مسجد سلطان حما

قتل عام حما در سوریه

جنگ رمضان( تشرین) در سوریه

آزادسازی قنیطره در سوریه

منشور ملی اقدام مشترک عراق و سوریه

مرگ باسل اسد

مرگ حافظ اسد

بشار اسد

انتخابات ریاست جمهوری در سوریه

گروه ­های احیای جامعه مدنی در سوریه

بیانیه های دمشق و بیروت - دمشق

بهار عربی

بهار دمشق

تشکیل ارتش آزاد سوریه

ائتلاف ملی مخالفین اسد

دولت موقت سوریه در استانبول

دولت نجات سوریه در ادلب

جنگ داخلی در سوریه

دلایل ماندگاری بشار اسد

جامعه و نظام اجتماعی سوریه

جامعه سوریه

نظام اجتماعی سوریه

طبقات و قشرهای اجتماعی سوریه

نهاد خانواده سوریه

خشونت ها و آسیب های خانواده در سوریه

زنان در سوریه

آسیب شناسی اجتماعی در سوریه

نظام اقتصادی سوریه

بازوهای اقتصادی سوریه

کشاورزی در سوریه

نفت و گاز و فلزات در سوریه

صنعت سوریه

اثرات بحران‌ سوریه بر اقتصاد

تجارت خارجی سوریه

گزارش دفتر اقتصادی ایران در حلب

صنعت گردشگری سوریه

بهداشت و سلامت سوریه

اثرات بحران سوریه بر نظام سلامت

ورزش در سوریه

سیاست و حکومت سوریه

قانون اساسی سوریه

قوه مقننه سوریه

قوه مجریه سوریه

قوه قضائیه سوریه

نمادهای ملی سوریه

آلبوم پرچم های سوریه

نظام فرهنگی سوریه

مدیریت فرهنگی سوریه

وزارت فرهنگ و ارشاد ناسیونالیستی سوریه

نهادها و سازمان‌های فرهنگی سوریه

سازمان عمومی کتاب سوریه

کتابخانه ملی اسد

دارالاسد فرهنگ و هنر

سالن اپرای دمشق

موسسه عمومی سینمای سوریه

موسسه عالی هنرهای دراماتیک سوریه

موسسه عالی موسیقی سوریه

اتحادیه نویسندگان عرب

اتحادیه ناشران سوریه

فرهنگسراهای دمشق

سیاستگذاری فرهنگی سوریه

شخصیت ها و مفاخر فرهنگی سوریه

بازار کتاب در سوریه

صنعت گردشگری سوریه

کوه قاسیون سوریه

الزبدانی سوریه

بلودان سوریه

بقين سوریه

تفریحگاه سرغايا سوریه

شهر صافيتا در سوریه

الکفرون سوریه

غار الضوايات سوریه

مشتى الحلو در سوریه

مرمريتا در سوریه

سلما در سوریه

روستای النبعین سوریه

القدموس سوریه

شهر صلنفة سوریه

الدريكيش( سه غار) در سوریه

كساب در سوریه

سواحل رأس البسيط سوریه

رأس ابن هانی در سوریه

مصياف در سوریه

ابو قبيس در سوریه

وادی العيون در سوریه

دریاچه مشقيتا در سوریه

روستای المشتايه در سوریه

روستای اليعقوبية در سوریه

مزارات شیعه در سوریه

آستانه حضرت زينب در سوریه

آستانه حضرت رقيه در سوریه

قبرستان باب الصغیر در سوریه

زیارتگاه سرهای شهدای کربلا در سوریه

مزار حجر بن عدی در سوریه

مقام رأس الحسين (ع) در مسجد امـوی سوریه

مقام امام زين العابدين (ع) در مسجد اموی

محل دفن سر حضرت یحیی (ع) در مسجد اموی سوریه

قبر اولاد علی(ع) در مزّه دمشق

مسجد النقطه سوریه

مشهد محسن السقط در حلب

آستانه شهدای صفين در سوریه

اماکن باستانی سوریه

مساجد تاریخی سوریه

مسجد امـوی در سوریه

مسجد تکیه سلیمانیه سوریه

مدرسه نورالدین زنگی سوریه

مسجد جامع السادات در سوریه

مراکز مذهبی مسیحیت در سوریه

کلیسای یوحنای تعمیددهنده در سوریه

کلیسای جامع حضرت مریم در سوریه

کلیسا یا خانه سنت حنانیای دمشق

کلیسای سنت پل سوریه

کلیسای جامع الزیتون سوریه

صومعه ها در سوریه

دیر سنت تقلا در معلولای سوریه

دیر سیده صیدنایا در ریف دمشق

آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی ثبت شده سوریه در میراث جهانی

ادیان در سوریه

مسيحيت در سوریه

مسیحیان ارتدوکس­ یونانی در سوریه

مسیحیان کاتولیک­ ملکایتی سوریه

مسیحیان ارامنه در سوریه

کلیساهای ارمنی ارتدوکس سوریه

کلیساهای ارامنه کاتولیک سوریه

کلیساهای ارامنه پروتستان سوریه

مسیحیان آشوری سوریه

مسیحیان مارونی سوریه

مراکز مذهبی مسیحیت در سوریه

اسلام و مسلمانان سوریه

شافعیان سوریه

تشیع در سوریه

شیعیان اثنی عشری سوریه

نصیریه در سوریه

نصیریان و حکومت سیف ­الدوله حمدانی

مصائب شیعه در شام بعد از حمدانیان

انشعابات علویان در سوریه

علویان در سوریه

اسماعیلیه

اسماعیلیه در مصر

اسماعیلیه در ایران

الموتیان

قرامطه

شطری از عقاید اسماعیلیه

دروزیه یا موحدون

توحید در عقیده دروزیان

تجلی در عقیده دروزیان

تقمّص در باور دروزیان

انکار معاد در عقیده دروزیان

فرایض دینی و اخلاق در باور دروزیان

احکام، آداب و شعائر دروزیان

عقال و جهال در دروزی

محل اجتماعات مذهبی دروزیان

حکمرانان دروزی

جمعیت دروزیان

وضعیت دروزیان معاصر

اسلام­گرایان افراطی در بحران سوریه

گروه‌ های سلفی مبارز در سوریه

هیئة تحریر الشام

گروه حراس ­الدین سوریه

حزب اسلامی ترکستانی سوریه

گروه‌های وابسته به القاعده

گروه‌های سلفی تکفیری وابسته به داعش

انصار التوحید

عبدالله المحیسنی

جمال زینیه

محمد ناجی

سامی العریدی

تصوف در سوریه

قادريه يا جيلانيه در سوریه

طریقت سهروردیه سوریه

نقشبنديه در سوریه

رفاعیه در سوریه

شاذليه در سوریه

مولويه در سوریه

سعديه در سوریه

جایگاه دین در جامعه و سیاست سوریه

یهودی ها در سوریه

فرهنگ عمومی سوریه

آداب و رسوم سوریه

مراسم خواستگاری و ازدواج در سوریه

لباس های سنتی در سوریه

غذاهای سنتی سوریه

اساطیر و افسانه‌ها و قصه‌های عامیانه در سوریه

حماسه گیلگمش

حماسه نبرد نینورت و انزو در سوریه

اسطوره آفرینش انسان برگزیده اداپا در سوریه

حماسه اتره هسیس در سوریه

افسانه اساطیری و عاشقانه نرگال و ارشکیگل

افسانه اتانا و عقاب در سوریه

حکیم احیقار (لقمان) در سوریه

داستان خیر و شر سوریانی

داستان شنگول و منگول سوریانی

تقویم سالیانه سوریه

موزه‌های سوریه

موزه ملی دمشق

موزه نظامی سوریه

موزه جنگ تشرین سوریه

کتابخانه های مهم سوریه

کتابخانه ملی اسد

کتابخانه ظاهریه در سوریه

کتابخانه عادلیه در سوریه

کتابخانه­ دانشگاه دمشق

کتابخانه دانشگاه حلب

زبان و ادبیات سوریه

زبان و گویش های متداول در سوریه

خط در سوریه

تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سوریه

ادبیات اموی در سوریه

ادبیات عباسی در سوریه

مشاهیر ادبی سوریه

نثر نویسان شامی سوریه

صلاح‌الدین صفدی

ابن حجه تقی الدين الحموی

ابن نباته

عمر بن مظفر ابن الوردی

ابی العلاء معری

علوم ادبی در سوریه

عصر عثمانی در سوریه

ادبیات سوریه بعد استقلال

شعر در سوریه

یوسف الخال

نزار توفیق قبّانی

علی احمد سعید اسبر

محمد احمد عیسی ماغوط

کمال خیر بیک

رمان در سوریه

داستان کوتاه در سوریه

ادبیات کودک و نوجوان در سوریه

نقد ادبی در سوریه هنر سوریه

انجمن­ ها و نهادهای هنری در سوریه

موسسه عالی هنرهای زیبا در سوریه

اولین کنفرانس هنرهای زیبا عرب در دمشق

موسیقی در سوریه

پیشینه موسیقی سوریه

مشاهیر موسیقی سوریه

جشنواره های موسیقی در سوریه

موسیقی مدرن سوریه

تئاتر و هنرهای نمایشی سوریه

گروه­ های نمایشی مشهور دمشق

تئاتر حلب

المعهد العالی للفنون المسرحية

مشاهیر ادبیات نمایشی جدید سوریه

سبک ادبیات نمایشی سوریه

سینمای سوریه

کارگردانان معروف سینمای سوریه

مصطفى العقّاد

علاءالدین کوکاش

حاتم علی

محمد شاهین

هنر پیشه های مشهور سوریه

هنر پیشه های مخالف رژیم اسد

جشنواره­ فیلم دمشق

نقاشی سوریه

مشاهیر نقاشی در سوریه

توفیق طارق

محمد حرب التيناوی

نصير شورى

محمود حماد

الياس الزيات

احمد معلا

مروان قصاب باشی

نیز نگاه کنید به

چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ مصر؛ کوبا؛ تونس؛ کانادا؛ افغانستان؛ سنگال؛ لبنان؛ آرژانتین؛ تایلند؛ فرانسه؛ اسپانیا؛ مالی؛ ساحل عاج؛ سودان؛ اردن؛ زیمبابوه؛ قطر؛ سیرالئون؛ اتیوپی؛ اوکراین؛ بنگلادش؛ سریلانکا؛ امارات متحده عربی؛ قزاقستان؛ تاجیکستان؛ گرجستان

منبع اصلی

  1. شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)