زیمبابوه در یک نگاه

زیمبابوه، با نام استعماری رودزیا، از کشورهای مهم حوزه جنوب آفریقاست که دوره های مختلفی را در تاریخ پر فراز و نشیب خود دیده است. این کشور تنها مستعمره بریتانیاست که بر خلاف دیگر مستعمرات بریتانیا دو دوره مجزا و متفاوت از استعمار را تجربه کرده است.

موقعیت جغرافیایی

کشور زیمبابوه با مساحت 390580 کیلومتر مربع در جنوب مرکزی آفریقا و در بین رودخانه‌های "لیمپوپو"(Limpopo) و" زامبزی" (Zambezi) واقع شده و محصور در خشکی است.

مساحت کشور

9/6میلیون کیلومتر مربع. سومین کشور بزرگ جهان پس از روسیه و کانادا.

مرزهای زمینی

کشورهای همسایه‌ی آن: زامبیا در شمال، موزامبیک در شرق، بوتسوانا در غرب و آفریقای جنوبی در جنوب می‌باشند.

جغرافیای طبیعی

کشور زیمبابوه با مساحت 390580 کیلومتر مربع در جنوب مرکزی آفریقا و بین رودخانه‌های لیمپوپو و زامبزی واقع شده و محصور در خشکی است. کشورهای همسایه‌ی آن زامبیا در شمال، موزامبیک در شرق، بوتسوانا در غرب و آفریقای جنوبی در جنوب می‌باشند.

قسمت اعظم این کشور در فلات مرکزی مرتفعی قرار گرفته که ارتفاع آن از سطح دریا بین 1200 تا 1600 متر می‌باشد. شرق کشور منطقه‌ای کوهستانی است و رشته‌کوه نیانگانی در این منطقه قرار گرفته و بلندترین قله‌ی آن 2592 متر ارتفاع دارد.

فلات مرتفع: شامل فلات هیولد که 25 درصد از کل مساحت فلاتی کشور را تشکیل می‌دهد.

فلات متوسط: منطقه‌ای وسیع که شامل بسیاری از زمین‌های قابل کشت کشور می‌باشد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1200 متر است.

فلات کم‌ارتفاع: با ارتفاع کمتر از 600 متر که شامل دره‌های زامبزی، لیمپوپو و رودخانه سابی-لوندی است.

رودخانه زامبزی، مهم‌ترین رودخانه کشور، 2574 کیلومتر طول دارد و در شمال زیمبابوه قرار گرفته است. این رودخانه در مسیر خود به آبشار باشکوه ویکتوریا می‌رسد. رودخانه لیمپوپو نیز در ناحیه مرزی جنوب زیمبابوه قرار داشته و در نهایت به اقیانوس هند می‌پیوندد. دیگر رودخانه‌های مهم این کشور شامل رودخانه‌های رانده، سیو، پونگوه، مازوئه (400 کیلومتر)، شاشه (300 کیلومتر)، مانیامه (260 کیلومتر) و بوزی (250 کیلومتر) می‌باشند.

دریاچه چیورو (26 کیلومتر مربع): مهم‌ترین منبع آب شهر حراره که در سال 1952 ساخته شد.

دریاچه کاریبا: یکی از چهار دریاچه بزرگ مصنوعی جهان و دومین دریاچه بزرگ آفریقا که بین 1958 تا 1963 به دنبال تکمیل سد کاریبا آبگیری شد. وسعت آن بیش از 220 کیلومتر طول و 40 کیلومتر عرض است.

زیمبابوه دارای دو فصل سرد (از آوریل تا اواسط سپتامبر) و فصل بارانی (از اواخر نوامبر تا اواخر مارس) می‌باشد. در فصل بارانی، سطح آب رودخانه‌ها افزایش می‌یابد و حجم آب آبشار ویکتوریا در اواخر فصل باران به بالاترین میزان خود می‌رسد.

دمای این کشور در طول سال از 13 تا 30 درجه سانتی‌گراد متغیر می‌باشد. شب‌های زمستانی سردترین دما و ماه‌های اکتبر و نوامبر گرم‌ترین روزهای سال را دارند.

مهم‌ترین منابع طبیعی زیمبابوه شامل زغال سنگ، سنگ کروم، سنگ سیلیکات، طلا، نیکل، مس، سنگ آهن، وانادیوم، لیتیوم، قلع و فلز پلاتینیوم می‌باشد. بخش وسیعی از زیمبابوه پوشیده از جنگل است اما قطع درختان و جنگل‌زدایی اکوسیستم طبیعی کشور را تهدید می‌کند.

زیمبابوه به داشتن بوفالو، فیل، پلنگ، شیر و کرگدن که به "پنج حیوان بزرگ" (Big five) معروف‌اند، مشهور است. همچنین گونه‌هایی مانند بز کوهی، گورخر، زرافه و اسب آبی نیز در این کشور یافت می‌شوند.

آبشار ویکتوریا از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آبشارهای جهان است. ارتفاع آن 108 متر و پهنای آن 1.6 کیلومتر بوده و در مرز زامبیا و زیمبابوه قرار دارد. این آبشار در زبان بومیان منطقه "موسی اوآ تونیا" خوانده می‌شد که به معنی "مه خروشان" است. دیوید لیوینگستون، کاشف اسکاتلندی، آن را در سال 1855 کشف کرد و به نام ملکه ویکتوریا نام‌گذاری نمود.

برخی از دیگر جاذبه‌های گردشگری زیمبابوه:

• پارک طبیعی آبشار ویکتوریا
• پل رودخانه زامبزی
• پارک طبیعی هوانگه
• صخره‌های طبیعی رودز
• دریاچه کاریبا
• زیمبابوه بزرگ
• تپه‌های ماتوبو

پایتخت

حراره(هَراره هم نوشته می‌شود) پایتخت کشور زیمبابوه است. حراره در شمال خاوری زیمبابوه و در سرزمینی به نام Mashonaland واقع شده‌است. جمعیت کلانشهر حراره و حومه نزدیک به ۲٬۸۰۰٬۰۰۰ نفر است. حراره در ارتفاع ۱٬۴۸۳ متری از سطح دریا واقع شده‌است و اقلیم اقیانوسی دارد.

هراره مرکز تجاری، مالی و ارتباطی زیمبابوه است. این شهر یک مرکز تجاری برای توتون، ذرت، پنیه و مرکبات به حساب می‌آید.

سیستم حکومت

کشور زیمبابوه با نظام حکومتی جمهوری از سال 1979 یعنی یک سال پیش از کسب استقلال و در دورانی که تحت قیمومیت بریتانیا بود دارای قانون اساسی شد. قانون اساسی این کشور در سال‌های 2005 و 2013 مورد بازبینی قرار گرفته و اصلاحاتی در آن صورت گرفت. علی‌رغم تأکید جدی قانون اساسی بر تقسیم قدرت بین حزب حاکمه به ریاست رئیس جمهور و حزب مخالف به رهبری چانگیرایی و توزیع قدرت در اداره کشور، واقعیت موجود در دوران بعد از استقلال به خصوص در بیش از یک دهه‌ی اخیر از حاکمیت مطلقه رئیس جمهور به عنوان تنها قدرت اجرایی کشور حکایت می‌کند

نام رئیس جمهور کنونی

امِرسون منانگاگوا روز جمعه ۲۴ نوامبر ۲۰۱۷ طی یک مراسم رسمی در هراره، بعنوان ریاست جمهوری سوگند یاد کرد. این مراسم بدنبال کناره‌گیری موگابه پس از ۳۷ سال در حضور هزاران شهروند زیمبابوه برگزارشد.

قانون اساسی

قانون اساسی زیمبابوه که ابتدا در سال 1979 تحت عنوان "قانون اساسی لانکستر" تصویب شد، پس از چندین تلاش ناموفق، در 16 مارس 2013 طی یک همه‌پرسی با رأی مثبت 95 درصدی مردم95 درصدی مردم جایگزین گردید. این قانون جدید، که نتیجه توافق میان حزب زانو-پی اف و حزب جنبش برای تغییر دموکراتیک بود، محدودیت دوره ریاست جمهوری به دو دوره پنج‌ساله را تعیین کرد، نخست‌وزیری را حذف نمود و اختیارات رئیس‌جمهور را تحت نظارت مجلس قرار داد، اما به دلیل عدم عطف به ماسبق شدن قانون، رابرت موگابه همچنان توانست نامزد انتخابات شود و در صورت پیروزی، تا سن 99 سالگی در قدرت بماند.

جایگاه دین در جامعه و سیاست

طبق ماده 60 قانون اساسی زیمبابوه، داشتن هر مذهب و اعتقادی در بیان و عمل و در خلوت و جمع برای هر فردی آزاد بوده هیچ کس حق ندارد دیگری را به تغییر و پیروی از دستورات دین دیگر وادار سازد.

در قانون اساسی زیمبابوه بر دین خاصی تاکید نشده و تنها از آزادی هر گونه عقیده، دین و اندیشه سخن رفته است. در زمان تصویب قانون اساسی جدید، سران نهادهای مسیحی زیمبابوه تلاش کردند مسیحیت را به عنوان مذهب رسمی کشور رسمیت بخشند اما موفق نشدند.

اقوام مسلمان

ورود دین اسلام به زیمبابوه هم زمان با تأسیس برخی سلسله‌های پادشاهی در منطقه سواحل شرق آفریقا در قرن چهارم هجری بوده است. طی این دوران، تجار مسلمان که بیشتر از هند و مناطق هم جوار مهاجرت کرده بودند، داد و ستد و تجارت را به داخل مناطق شرق و از آنجا به سمت جنوب آفریقا و منطقه امروزی زیمبابوه گسترش دادند. حضور بازرگانان مسلمان هندی در منطقه زیمبابوه امروز، با تعاملات فرهنگی و دینی با دیگر مهاجران مسلمان از منطقه خاورمیانه، شمال و غرب آفریقا توأم بود.

مسلمانان زیمبابوه پس از آفریقای جنوبی بهترین شرایط را در میان کشورهای واقع در جنوب آفریقا دارند. بعد از دهه 1980، سازمان‌های اسلامی زیمبابوه توسعه یافته هم اکنون سازمان‌هایی چون: مجلس العلما، شورای عالی اموراسلامی، سازمان جوانان مسلمان، سازمان زنان مسلمان حضرت زهرا(س)، مرکز اسلامی موتاره، مجتمع امام خمینی(ره) کادوما، آژانس مسلمانان آفریقا، صندوق خیریه زکات و... در این کشور فعالیت دارند. علی رغم علاقمندی مسلمانان به گسترش دین اسلام، مشکلات فراوان اقتصادی آن‌ها را از پیشرفت باز داشته است.

شیعیان در زیمبابوه به دو گروه بومی و غیر بومی تقسیم می شوند. جمعیت شیعیان بومی در این کشور بسیار محدود بوده و حضور قابل توجهی در جامعه مسلمان این کشور ندارند. شیعیان بومی را عمدتاً گروهی از جوانان در شهرهای حراره, کادوما, بولاوایو تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد جمعیت شیعیان بومی در حدود 1000 نفر باشد.

مذهب

در کشور زیمبابوه، ادیان مذاهب و باورهای فکری گوناگونی رواج دارد که عمده ­ی آن­ها عبارتند از: مسیحیت، اسلام، بهائیت، هندوها و یهودی. نکته­ ی قابل ذکر این است ­که، بیشتر اقلیت­ های قومی این کشور دارای اعتقادات مذهبی و باورهای دینی بوده و برخی از آن­ها نیز به آیین­ ها، کیش ­ها و باورهای کهن سنتی و عامیانه ­ی بومی اعتقاد دارند.

تاریخ زیمبابوه

مطالعات و بررسی‌ها حاکی از عدم وجود اطلاعات تاریخی دقیق و متقن به طور عام درباره آفریقای سیاه و به طور خاص در مورد زیمبابوه در اعصار اولیه تاریخ بشر می‌باشد. آثاری که در گذشته‌ای نه چندان دور در این کشور و آفریقای جنوبی یافت شده‌اند، سکونت آدمیانی نیمه متکامل در عصر پارینه سنگی را

در این مناطق تأیید می‌کند.

جامعه و نظام اجتماعی

در میان کشورهای حوزه‌ی جنوب صحرای آفریقا، زیمبابوه از ویژگی‌های اجتماعی خاصی برخوردار می‌باشد. این کشور میراث‌دار طولانی‌ترین دوران تاریخ استعمار بوده است، دورانی که ملت همواره شاهد درگیری‌های خشونت بار با استیلای استعمارگران، چگونگی تقسیم اراضی کشاورزی، رفتار ناعادلانه حاکمان سفیدپوست و ... بوده‌اند. بعدها خصوصیات آنگلوفونی ناشی از حضور دیرپای انگلیسی‌ها در این سرزمین، خود باعث ایجاد تمایزات خاص مردم زیمبابوه با دیگر ملت‌های آفریقایی شد.

نظام فرهنگی

مدیریت فرهنگ در زیمبابوه بر عهده وزارت ورزش، هنر و فرهنگ می‌باشد. این وزارت‌‌خانه در سپتامبر 2013 توسط دولت زیمبابوه جهت مدیریت این سه بخش با اهداف: انسجام اجتماعی، شکوفایی ملت و تقویت اقتصادی کشور بر اساس برنامه مدون 5 ساله (تاسال 2018)، جایگزین وزارت آموزش، ورزش و فرهنگ گردید. ارزش‌های ضمانت کننده اهداف 5 ساله مدیریت فرهنگی زیمبابوه عبارتند از: کارگروهی، حرفه‌گرایی، هم‌گرایی، کارآیی و کفایت، وطن پرستی، خلاقیت و نوآوری، نتیجه بخشی، توسعه پایدار و تعامل موثر.

آداب و رسوم

زیمبابوه کشوری با قبایل مختلف و برخوردار از تنوع قومی و فرهنگی است. با این که مشابهت‌هایی در بعضی از سنت‌های قبیله‌ای دیده می‌شود اما قبایل و گروه‌های دینی مختلف از آداب و سنن خاص خود پیروی می‌کنند.

میان آداب و رسوم قبایل زیمبابوه با دیگر کشورهای جنوب صحرا به خصوص قبایل ساکن در آفریقای جنوبی مشابهت‌ها و اشتراکات زیادی دیده می‌شود و برخی سنت‌های قبیلگی با تفاوت‌های جزئی در میان قبایل این کشورها پذیرفته شده و محترم است. اعتقادات و باورهای مذهبی قبایل در شکل و نوع آداب و رسوم و تأثیر گذاری آن‌ها در زندگی مردم قبیله بسیار مهم است.

هنر

هنر زیمبابوه شکلی از هنر کهن آفریقایی است که ریشه در زندگی مردم این سرزمین دارد. مطالعه و بررسی هنر و تنوع هنری در زیمبابوه مستلزم آگاهی یافتن هر چند مختصر از تاریخچه هنر در این کشور می‌باشد.

کاوش‌های باستان شناسی در زیمبابوه، حضور هنر در میان مردم این کشور در اواخر عصر حجر (بیش از دو هزار سال قبل از میلاد) را تأیید می‌کند. کشف بسیاری از نقاشی‌های صخره‌ای و آثار هنری در 980 و پس از آن در دوره زمانی 1500-1250 میلادی در سایت‌های تاریخی - فرهنگی ماننند زیمبابوه بزرگ حاکی از قدمت آثار هنری در این کشور می‌باشد.

آسیب‌ها و مصایب ناشی از حاکمیت استعمار در این کشور غیر قابل انکار است اما این واقعیت که استعمار در کنار تمام نتایج ناخوشایند خود توانست موجب بروز خلاقیت هنری در زیمبابوه شود نیز انکار ناپذیر می‌باشد. استعمار باعث ایجاد نوآوری در زمینه‌ی هنر و در نتیجه اعتلای آن در سنگ تراشی و مجسمه سازی و تا حدودی تئاتر شد.  

پرچم ملی

رنگ های سبز، زرد، قرمز و مشکی و دارای پرنده و ستاره در گوشه سمت چپ

سرود ملی

سرود ملی زیمبابوه با عنوان"خوشبختی برای سرزمین زیمبابوه" به زبان محلی شونا می‌باشد.

واحد پول

دلار آمریکایی