مدیریت فرهنگی سوریه
وزارت فرهنگ و ارشاد ناسیونالیستی سوریه (وزارة الثقافة والإرشاد القومي) اصلی‌‌‌ترین مرکز سیاستگذاری و مدیریت فرهنگی کشور سوریه به نمایندگی از حکومت است. تأسیس این وزارتخانه همزمان است با آغاز کار «جمهوری متحده مصر و سوریه» (1958م.)[2]؛ به عنوان یکی از اصلی‌‌‌ترین نقاط مؤثر مدیریت مصری در فرهنگ سوری.
ساختمان اصلی وزارتخانه در شمال «ساحة الأُمَوییّن»، پشت کتابخانه اسد، در منطقه «اَلرُّوضَة»، در انت‌‌های خیابان «عَدنان المالکی» قرار دارد. در حال حاضر، دکتر «لُبانَة مْشَوِح» (زاده 1955م.) (Lubanah Mshaweh)، فارغ التحصیل زبانشناسی از دانشگاه هشت (8) پاریس، از 2020، عهدهدار این وزارت خانه است. ایشان پیش از این نیز سابقه وزارت در دولت‌‌های قبلی در همین وزراتخانه را داشته‌‌‌‌‌اند.
وظایف اصلی وزارت فرهنگ که در قانون پیشبینی شده و کاملاً سکولار و ناسیونالیستی؛ ولی واقع‌‌‌‌‌‌گرایانه وکاربردی است و در بعضی موارد، منحصر به فرد و جالب است، به اجمال، چنین است:
1.اشاعه دانش و فرهنگ در میان توده‌‌ها
2. معرفی تمدن عرب و انتشار پیام آن؛ در کنار بسیج همه امکانات برای تعامل با تمدن‌‌های بزرگ جهانی
3. هدایت مردم در مسیر صحیح ملی؛ با ارتقای آگاهی، سطح همزیستی، روحیه اخلاقی و احساس مسئولیت در همکاری، ایثار و تلاش مضاعف در خدمترسانی به ملت و بشریت
4.توسعه فرهنگ عامه و نیز تنوعبخشی و غنیسازی آن با نوآوری‌‌های مدرن
5.تماس با مؤسسات فرهنگی و هنری خارجی و بهرهمندی از فعالیت‌‌های آن‌‌ها و دعوت از بزرگان فرهنگ و اندیشه و هنر جهان برای بازدید از جمهوری عربی سوریه و ایراد سخنرانی در شهر‌‌های مختلف
6.اجرای مفاد معاهدات فرهنگی منعقده با دولت‌‌های خارجی و عربی در حد صلاحیت وزراتخانه
7.برپایی و برگزاری نمایشگاه‌‌ها، جشنواره‌‌ها، میهمانی‌‌های فرهنگی و هنری، همایش‌‌ها، مسابقات، اهدای جوایز،
8.تشویق به تأسیس انجمن‌‌های مختلف فرهنگی، پیگیری فعالیت‌‌های آن‌‌ها و تشریک مساعی با ایشان
9.احیای میراث باستانی عرب در علم، ادبیات و نیز تحقیق در علوم زبان عربی و تضمین ایمنی آن و گنج‌‌‌‌‌اندن آن در علوم، هنر‌‌ها و اختراعات مدرن
10. کشف میراث باستانشناسی و تاریخی جمهوری عربی سوریه، جمع‌آوری عناصر آن و حفظ و نگهداری آن‌‌ها برای نسل‌‌‌های آینده
11. ایجاد موزه‌‌های باستانشناسی، تاریخی، هنری و عامیانه و کمک به سازم‌‌‌‌‌اندهی موزه‌‌های دیگر وابسته به وزارتخانه‌‌ها، ادارات و مؤسسات عمومی ایالتی
12. تشویق هنرمندان و شعرا و نویسندگان و سوق دادن فعالیت آن‌‌ها به آنچه که مصلحت دولت است؛ با تأمین آینده معیشتی ایشان.
الف - سازمان عمومی کتاب سوریه (الهيئة العامة السورية للكتاب)
هیئت عامه کتاب، اصلی‌‌‌ترین سازمان وابسته به وزارت فرهنگ است. ریاست این سازمان در حال حاضر، به عهده دکتر «ثائِر زینالدین» است که خود از شعرای مطرح سوریه نیز هست. ایشان اخیراً مجموعهای از شعر مقاومت سوریه را با همکاری آژانس ادبی تماس – که متولی پژوهش و نگارش کتاب پیش رو نیز هست- جمع اوری نموده که به زودی در ایران و سوریه منتشر خواهد شد.
هیئت عامه کتاب، تمام امور مربوط به کتاب را در سوریه مدیریت می‌کند؛ مثل:
- تدوین برنامه‌‌‌ها و پروژه‌‌‌های بلندمدت ترجمه متقابل و حمایت مادی و معنوی از ناشر و مترجم؛ سال گذشته آژانس تماس موفق شد طی تفاهمنامهای بین وزارتین فرهنگ ایران و سوریه، موافقت هر دو طرف را برای حمایت از ده عنوان کتاب در سال جلب نماید.
- چاپ، نشر و توزیع کتب؛ اعم از تألیف و ترجمه
- برگزاری نمایشگاه‌‌ها و سمینار‌‌های تخصصی و عمومی و شرکت در فعالیت‌‌های داخلی، عربی و بین المللی، سمینار‌‌ها و نمایشگاه‌‌های مرتبط با فرهنگ به طور عام و نویسندگان به طور خاص.
- انعقاد قرارداد با ارگان‌‌های مشابه در کشور‌‌ها و سازمان‌‌های عربی و بینالمللی در چارچوب تبادل اطلاعات و انتشار مشترک.
- اعطای لوح تقدیر و جوایز به اندیشمندان و نویسندگان خلاق و برگزاری مسابقات ادبی و فرهنگی برای تولیدات برجسته فکری، فرهنگی، ادبی و علمی در زمینه‌‌‌های ترجمه، تالیف، تحقیق و چاپ کتاب؛ درحال حاضر این جوایز سالانه اهدا می‌شود: جایزه سالانه «حنا مينه» (Hanna Mina) (1924 - 2018)[4] برای د‌‌‌‌استان، جایزه «سامي الدّروبي» (Sami Droubi) (1921 - 1976)[5] برای ترجمه و «عمر أبو ريشة» (1910 –1990) برای شعر. آژانس تماس در این زمینه نیز فعال‌‌‌‌است و ترجمه و نشر این آثار برگزیده را عملیاتی نموده است.
- انتشار 9 نشریه تخصصی کتاب؛ بدین اسامی: المعرفة، الحياة السينمائية، الحياة الموسيقية، الحياة التشكيلية، الحياة المسرحية، الخيال العلمي، جُسور، أسامة و شامة؛ رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی، در نشریه جُسور (پل‌‌ها) با ارائه مقالاتی پیرامون معرفی فرهنگ و تمدن ایران مشارکت داشته است.
ب - کتابخانه ملی اسد (مكتبة الأسد الوطنية)
این کتابخانه در واقع، کتابخانه ملی سوریه است و در سال 1984 در شمال میدان اُمَوی در یک محوطه دو هکتاری بنا شده است. در سال‌‌های اخیر، نمایشگاه کتاب دمشق در پردیس این کتابخانه برگزار شده است.
ج - دارالاسد فرهنگ و هنر (دار الأسد للثقافة والفنون)
این مجموعه فرهنگی، تئاتر بزرگ شهر دمشق و مشهور به «خانه اُپرای دمشق» است که 2004 در جنوب شرقی میدان اُمَوی در نزدیکی بنای یادبود «شمشیر دمشق» در مساحتی بالغ بر 35 هکتار بنیان نهاده شده است. سالن‌‌های بسیار و فضا‌‌های متعدد این مجموعه، مناسب فعالیت‌‌های فرهنگی و گستردهای است.
این مجموعه به صورت هیئت امنایی اداره می‌شود. مدیرکل سازمان سینمایی، مدیرکل اداره تئاتر و موسیقی وزارت فرهنگ، رئیس مؤسسه عالی موسیقی و رئیس مؤسسه عالی هنر‌‌های دراماتیک، از اعضای اصلی و ثابت این هیئت امنا هستند.
د- مؤسسه عمومی سینما (المؤسسة العامة للسينما)
هـ - اداره کل آثار باستانی و موزه‌‌ها (المديرية العامة للآثار والمتاحف) (DGAM) تأسیس 1946
و- موسسه عالی هنر‌‌های دراماتیک (المعهد العالي للفنون المسرحية)
مؤسسه عالی هنر‌‌های دراماتیک (تأسیس 1977)، یک مؤسسه دانشگاهی است که دانشجویان را برای اخذ مدرک کارشناسی هنر‌‌های نمایشی در بخش‌‌‌های تخصصی مختلف آماده می‌کند، همچنین فرصت‌‌‌هایی را برای تحصیلات تکمیلی و تحقیقات علمی در زمینه مطالعات تئاتر فراهم می‌کند.
این مؤسسه دوره‌‌‌های تخصصی را نیز برای فعالان و علاقهمندان در همه رشته‌‌‌های هنر‌‌های نمایشی برگزار می‌کند. ساختمان اصلی این آکادمی در منطقه «دومار» در میدان اُمَوی دمشق است.
ز- موسسه عالی موسیقی (المعهد العالي للموسيقا)[10]
موسسه عالی موسیقی(تأسیس 1990)، یک مؤسسه دانشگاهی برای تربیت موزیسین است. مرکز اصلی آن در دمشق، میدان اموی است. شعبه حمص نیز اخیراً بدان افزوده شده است.
علاوه بر وزارت فرهنگ، رسانه ملی سوریه، وزارتخانه‌‌های آموزش و پرورش (التربیة)، علوم و تحقیقات (التعليم العالي والبحث العلمي)و نیز وزارت امور اجتماعی و کار(وزارة الشؤون الاجتماعية والعمل) که نظارت و مدیریت سازمان‌‌ها و مؤسسات غیر دولتی را به عهده دارد، فعالیت‌‌های مستقل و گستردهای، حسب وظایف ذاتی خویش دارند.
فعالیت‌‌های فرهنگی در وزارت تربیت، اساساً بسیار مهم و بنیادین و در وزارت علوم، با فعالیت‌‌های آموزشی وتحقیقاتی توامان است. فعالیت‌‌های وزارت امور اجتماعی نیز بیشتر جنبهی نظارتی، صدور مجوزِ فعالیت و اقدامات میدانی و اجرایی در سطح عامه مردم است.[۱]
نیز نگاه کنید به
مدیریت فرهنگی ژاپن؛ مدیریت فرهنگی کانادا؛ مدیریت فرهنگی کوبا؛ مدیریت فرهنگی مصر؛ مدیریت فرهنگی چین؛ مدیریت فرهنگی تونس؛ مدیریت فرهنگی روسیه؛ مدیریت فرهنگی سنگال؛ مدیریت فرهنگی آرژانتین؛ مدیریت فرهنگی سوریه؛ مدیریت فرهنگی زیمبابوه؛ مدیریت فرهنگی اسپانیا؛ مدیریت فرهنگی اردن؛ مدیریت فرهنگی قطر؛ مدیریت فرهنگی سیرالئون
پاورقی
[1] . در زمان‌‌هاي قديم مردم در هنگام اجراي مراسم عروسي و جشن‌‌ها با نصب چراغ و آويزان كردن پارچه هاي رنگارگ آنرا تزيين كرده و معتقد بودند كه باعث بركت مي شود.
[2] . سلطان ابوالنصر سیف الدین الاشرف قیتبای، هجدهمین پادشاه مملوکی (1418-1496م.)
[4] . در فرهنگ مسیحی، منظور «یوحنای تعمید دهنده»، حضرت یحیی، فرزند حضرت زکریا (علی نبینا و علی آله و علیهماالسلام) است.
[5] . بقایایی از معبد حدد در حفاری‌‌های قلعه حلب به دست آمده است. در هزاره دوم پیش از میلاد، پادشاه «یمهد» (Yamhad) یا حلب (حلب امروزی) مجسمه «ایشتار» (Ishtar)،ایزدبانوی سومری عشق را به نشانه احترام از پادشاه «ماری» (Mari)، شهر باستانی سومریان و اموریان بود. در ۱۱ کیلومتری شمال شهرک امروزین ابوکمال، دریافت کرد تا در معبد حداد واقع در ارگ حلب به نمایش گذاشته شود. پادشاه حلب خود را «محبوب حداد» نامید. نام حدد، به عنوان «خدای حلب» بر روی سنگ‌نمای شاه آشور ، «شَلمانِسِر اول» (Shalmaneser I) وجود دارد.
[8] .نقل است که سرپرست ساختمان و بناى جامع اموى در دورۀ وليد، هنگام كار در جامع اموى شكافى در ديوار يافت و به وليد بن عبدالملك گزارش داد. در داخل آن شكاف،صندوقى بود،وقتى آن را گشودند،در داخل سبدى، سرى بريده يافتند. بر روى آن سبد نوشته شده بود:«هذا رَأسُ يَحْيىَ بْنِ زَكَريا».وليد فرمان داد آن را بر جاى خود گذاشته، ستون‌‌‌هايى بر آن قرار دادند. پيكرمطهر آن حضرت در مسجد «دلم» در يكي از نواحي دمشق بنام «زبداني» قرار گرفته است. ر.ک. ابن‌عساكر،تاريخ مدينة دمشق،ج٢،ص١٠
[10] . در مورد کلیسای روم ارتدوکس یا ارتدوکس یونانی، ر.ک. به بخش مسیحیت در سوریه در همین کتاب.
[12] . در آن زمان، به دستور الحاکم، خلیفه فاطمی، تمام کلیسا‌‌های مصر و شام سوز‌‌‌‌‌انده شد؛ اما بعداً دستور داد تا بعضی از کلیسا‌‌ها؛ از جمله این کلیسا بازسازی شوند و مسیحیان آن را آر‌‌‌‌استند و آر‌‌‌‌استند تا این که یکی از آثار باشکوه دمشقی شد؛ چنانکه سیاح عرب، «ابن جبیر» پس از بازدید از آن در سال 1184 میلادی گفت: «در داخل کشور کلیسایی است که با رومیان رابطه بسیار دارد. به کلیسای مریم معروف است بعد از کلیسای اورشلیم کلیسایی بهتر از این برای آن‌‌ها وجود ندارد، این کلیسا به زیبایی ساخته شده است و شامل قسمت¬های بسیار زیبایی است که افکار را مجذوب خود می کند و چشم را متوقف می کند و آینه آن شگفت انگیز است.»
کتابشناسی
- ↑ شنی، کریم (۱۴۰۰). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)