احزاب سیاسی سوریه

از دانشنامه ملل

در بازه 45 ساله بعد از سقوط امپراتوری عثمانی در 1918 تا کودتای 8 مارس 1963 که نظام تک­حزبی بر سوریه حاکم شد، به طور میانگین، تقریباً هر دو یا سه سال یک مرتبه، یک حزب جدید در سوریه تأسیس شده­است که نوعاً غیر اسلامی و ناسیونالیستی، سوسیالیستی و یا دموکراتیک به صورت انفرادی و یا التقاطی هستند.

پیش از سقوط عثمانی، فعالیت حزبی در سوریه تابعی بود از احزاب عثمانی؛ مثل ائتلاف «ترکان جوان» از چند گروه سیاسی تجددگرا اعم از ملی‌گرا، مشروطه‌خواه و اصلاح‌طلب که در سال ۱۸۸۹ میلادی، در که آغاز «جمعیت اتحاد و ترقی» محسوب می­شود که رسماً در سال ۱۹۰۶ تأسیس شد.

اخوان المسلمین سوریه که در سال ۱۹۳۵، در شهر حلب، به پیروی از اخوان مصر به وسیله «مصطفی السیاعی» (1915-1964) تشکیل شد، تنها حزب اسلامی متقدم سوریه است.

ناسیونالیسم تحفه ترکان عثمانی بود. دموکراسی هدیه غرب و سوسیالیسم تحفه شرق که از سه طرف به تفکر اسلامی می­تاختند که ژنوم اصلی ملت سوریه از دیرباز بوده، هست و خواهد بود.

جامعه عرب باتحزب چندان همراه نیست و بیشتر افراد کاریزماتیک هستند که مردم را با احزاب همراه می­کنند. احزاب سیاسی سوریه هم از این پدیده مستثنا نیستند؛ به همیندلیل، چندان هم متعدد نیستند و مانند اغلب احزاب جهان سوم، ظهور و سقوط فصلی در مقاطع انتخاباتی یا بحرانی داشته­اند و تنها سه حزب ملی، کمونیست و بعث را می­توان به معنی واقعی کلمه حزب نامید. فهرست احزاب سوریه تا قبل از بحران 2011 بدین ترتیب است:[۱]

1 الاستقلال العربي 1919 هسته اولیه حزب ملی
2 الكتلة الوطنية (حزب ملی) 1928 هاشم الأتاسي، شكري القوتلي(پیش­گفته)
·       3 ·       السوري القومي الاجتماعي

(سوسیال ناسیونالیست سوریه)

1932 أنطون سعادة(۱۹۰۴ -۱۹۴۹)  [206]
4 الشيوعي (کمونیست) 1935 خالد بكداش (پیش­گفته)
·       5 ·       البعث العربي الاشتراكي

·       (سوسیالیست عرب)

1947 میشل عفلق، احمد البیطلار، زکی ارسوزی (پیش­گفته)
6 الشعب (مردم) 1948 ناظم القدسي (1906-1998)[207]، رشدي الكيخيا (1899-1987)[208]
7 اتحاد الشباب الديمقراطي السوري

(اتحادیه جوانان دموکراتیک سوریه)

1949 شاخه جوانان حزب کمونیست
·       8 ·       الوحدويين الاشتراكيين

·       (متحدین سوسیالیست)

1952 جنبش ناصری
9 حركة التحرر العربي

(جنبش آزادی عرب)

1952 ادیب الشیشکلی (1864-1909)[209]
·       10 ·       الشيوعي السوري (الموحد/متحد) 1986 یوسف فیصل؛ منشعب از حزب کمونیست به جهت مخالف با اصلاحات گورباچف (پرسترویکا)
·       11 ·       الشيوعي السوري  (بكداش) 1972 خالد بكداش  بعد انشعاب
·       12 ·       الاتحاد الاشتراكي العربي

·       (اتحاد سوسیالیست عرب)

1973 جنبش ناصری که به وحدت مصر و سوریه انجامید.
·       13 ·       الوحدوي الاشتراكي الديموقراطي

(اتحادیه سوسیالیست دموکراتیک)

1974 احمد الاسعد ( 1902 - 1961 ) سیاستمدار جبل عاملی
14 الديمقراطي الكردي السور (P.D.K.S)

(دموکرات کرد سوریه)

1957 صلاح الدین بدری و فیصل یوسف؛ همسو با حزب دموکرات بارزانی عراق
15 العمل الشيوعي (کمونیستی کارگر) 1976 عبد العزيز الخير وفاتح جاموس وأصلان عبد الكريم. خاندان اسد سرکوبشان کرد.
·       16 ·       الاتحاد العربي الديموقراطي

·       (اتحاد دموکراتیک عرب)

1992 يوسف جعيداني وغسان أحمد عثمان منشعب از الاتحاد الاشتراكي العربي
17 الاتحاد السرياني 2005
18 جبهة الخلاص الوطني

(جبهه نجات ملی)

2005 عبدالحلیم خدام

نیز نگاه کنید به

ناسیونالیسم عرب در سوریه

کتابشناسی

  1. شنی، کریم (۱۴۰۰). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)