چرکس ها در سوریه
5/1 درصد مردم سوریه، چرکس هستند؛ قومی از شمال غرب قفقاز که به زبان چرکسی سخن می‌گویند.
جغرافیای تاریخی چرکسها، در ۳۰۰ سال اخیر، محل مجادلات منطقه‌ای سه دولت ایران، روس و عثمانی بوده است. این قوم در طول تاریخ همواره به‌صورت برده و غلام برای حکومت‌های گوناگون جنوبی از جمله ایرانیان و عثمانیان خدمت کردهاند؛ خصوصاً به عنوان ینیچری، نیروی ویژه عثمانی.
پس از شکست عثمانی‌ها از روسیه، در نبرد قفقاز، نیم میلیون چرکس در میان سال‌های ۱۸۵۶ - ۱۸۶۴ - که از تأثیرگذارترین نیروهای عثمانی بودند- مجبور به ترک منطقه بومی خود در قفقاز و مهاجرت به آناتولی شدند. در حال حاضر، چرکسها بخشی از جامعه سوریه شدهاند؛ اما هویت زبان و برخی آداب و رسوم خود را حفظ کردهاند.
چَرکسها قبل از جنگ 1967، حدود نیمی از ایشان، در 11 روستا و شهر اصلی قنیطره زندگی میکردند؛ اگرچه قنیطرة در حال حاضر، تحت کنترل سوریه است؛ اما چرکسها جز در «باریقه» و «بیرعجم»، در محل اصلی خود، اسکان داده نشدهاند؛ زیرا بیشتر روستاهای چرکسی قنیطره در بخش اشغالی اسرائیل واقع‌اند؛ مثل جوزیه، خشنیه، عین زیوان، سلمانیه، ممسیه، منصوره، فهام، مُدریه، رامثانیه. بسیاری از چرکس ها پس از آواره شدن از جولان در جنگ 1967 به دمشق نقل مکان کرده اند و بیشتر در منطقه رکنالدین شهر ساکن شدند.
مرکز اصلی جمعیت چرکس ها در منطقه خارج از دمشق، روستای «مرج السلطان» در 15 کیلومتری شرق شهر است؛ اما در حال حاضر، به خاطر بحران اخیر سوریه خالی از سکنه و کاملاً ویران شده است.بسیاری نیز بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی به قفقاز بازگشته اند.
شهرک «خناصر» در شهر حلب، مرکز مهم دیگری متعلق به چرکسهاست؛ همین طور، «منبج»، در شمال شرقی حلب. درحمص نیز در هفت روستا بیشتر در شمال یا شرق حمص در امتداد لبه صحرای سوریه و در امتداد سواحل شرقی رودخانه العاصی؛ یعنی دیر فول ، عین النیصر ، ابوحمامه، مریج الدر ، اصیله، عنزات، تل امری، تل سنان ، تل ادی و تلیل و دو روستا در استان حماه چرکسها زندگی میکنند. این روستاها قرار دارند.[18]
ابراهیم پاشا چرکسی، از فرماندهان سپاه چرکسها در نبرد با روسیه و دو پسرش در یونیفرم ارتش عثمانی
زن ومرد چرکسی در لباس سنتی