موزه جنگ تشرین سوریه

پانورامای، جنگ رمضان یا جنگ یوم کیپور، سال ۱۹۷۳ میان سوریه و مصر با اسرائیل. این موزه در ورودی شمالی شهر دمشق و در میان باغی بزرگ به مساحت حدود 62700 متر مربع واقع شده است. موزه جنگ تشرین یا بانوراما یکی از موزه های موجود در شهر دمشق پایتخت سوریه است که در آن ادوات جنگی مربوط به جنگ شش روزه تشرین در ششم اکتبر سال 1973 میلادی به نمایش گذاشته شده است. روز ششم اکتبر (16 مهر ماه ) نیز به علت پیروزی ارتش سوریه در جنگ تشرین بر دشمن صهیونیستی که در جریان آن تلفات و خسارات سنگینی به تل آویو وارد شد در تاریخ این کشور ثبت شده و به عنوان یکی از روزهای تعطیل در سوریه است.

در چنین روزی ارتش های مصر و سوریه برای آزادسازی مناطق اشغال شده توسط رژیم صهیونیستی در چهارم ژوئن 1967 شامل ارتفاع جولان سوریه، شهر قنیطره، شبه جزیره سینا و کرانه باختری رود اردن، نوار غزه در سرزمین های فلسطین با ارتش صهیونیستی مواجه شدند. این جنگ با حمله غافلگیرکننده دو ارتش مصر و سوریه به نیروهای صهیونیست در ارتفاعات جولان و سینا آغاز شد. در 24 اکتبر 1973 آتش بس اعلام و توافقنامه توقف درگیری در 31 مه 1974 میان دو طرف امضا شد که به تشکیل نیروی ویژه ناظر بر اجرای توافقنامه انجامید. از مهم ترین نتایج این جنگ آزاد شدن 600 کیلومتر مربع از یک هزار 860 کیلومتر مربع مساحت جولان بود که در نتیجه آن افسانه فرماندهان ارتش صهیونیستی درباره شکست ناپذیر بودن این ارتش در هم شکست. به همین علت، در زمان حیات حافظ اسد رییس جمهوری فقید سوریه موزه ای در شهر دمشق پایتخت سوریه به عنوان بانوراما یا موزه جنگ تشرین (اکتبر) ساخته شد.

مساحت موزه 62 هزار متر مربع شامل یک محوطه بیرونی و یک ساختمان با سالن های مختلف از جمله سینما سه بعدی بوده که 40 هزار متر مربع آن فضای سبز شامل یک هزار و هشتصد اصله درخت همیشه سبز و 700 متر مربع آب نما است. در محوطه منتهی به ورودی موزه، یک مجسمه بزرگ از حافظ اسد وجود دارد که از برنز خالص ساخته شده و ارتفاع آن 9 متر و بیست سانتی متر است. کار ساخت این موزه در سال 1995 آغاز و در سال 2000 میلادی توسط حافظ اسد افتتاح شد.

در محوطه بیرون موزه، نمونه هایی از تسلیحات و تجهیزات به کار رفته توسط سوریه در جنگ تشرین علیه دشمن صهیونیستی شامل نفربر، زره پوش، تانک، توپ، هواپیما و بالگرد نمایش داده شده است. همچنین چند فروند موشک ضد هوایی سام دو، سام سه و سام شش وجود دارد که رژیم صهیونیستی اصلا فکر نمی کرد سوریه در آن زمان دارای چنین سلاحی باشد. بالگرد ام 8 که نقش بسزایی در انتقال سربازان سوری به جبل الشیخ داشت و هواپیمای میگ 21 که ارتش اشغالگر صهیونیستی را با موشک هایش در هم کوبید، دیگر آثار نظامی موجود در محوطه بیرونی است. ساختمان موزه به شکل قلعه عربی ساخته شده که نماد سوریه به عنوان قلعه پایداری و مقاومت است است. مساحت ساختمان دو هزار و چهارصدمتر مربع و ارتفاع آن سی و هفت متر و 10 سانتیمتر است.

همچنین دیوار اطراف بخش ورودی ساختمان دارای دو تابلوی سنگی است که در هر تابلو از 40 قطعه سنگی کنده کاری استفاده شده است. تابلوی اول درباره نبرد میسلون به فرماندهی یوسف العظمه وزیر دفاع سوریه در سال 1920 میلادی است. العظمه هشدار ژنرال گورو فرمانده نیروهای فرانسوی درباره تسلیم شدن را نپذیرفت و با شماری از جوانان ارتش سوریه در منطقه میسلون با اشغالگران فرانسوی درگیر شد که به علت نابرابر بودن امکانات، به شهادت رسید و به سمبل فداکاری و دفاع از وطن معروف شد. تابلوی سنگی دوم، درباره حرکت تصحیحی است که حافظ اسد آن را آغاز کرد و باعث پیشرفت سوریه در همه زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شد بخش دیگر محوطه، شامل سلاح و تجهیزات اسراییلی به غنیمت گرفته توسط ارتش سوریه و هواپیماهای سرنگون شده این رژیم است. در اولین سالن داخلی، یک تابلوی بسیار زیبا از حافظ اسد وجود دارد که در حال ارائه رهنمودهای نظامی به فرماندهان ارتش سوریه است که البته از روی عکس واقعی نقاشی شده است.

در راست و چپ آن نیز چند پرچم وجود دارد که در واقع پرچم های تشکیلات ارتش سوریه است. چند تابلوی دیگر نیز وجود دارد که زیبایی خاصی به سالن بخشیده است. نقاشی اول درباره هزاره سوم قبل از میلاد و شاه ایبلا است که اولین معاهده صلح را با شاه شمال امضا کرد و در کتابخانه ایبلا در شهر ادلب موجود است. نقاشی دوم، درباره ملکه زنوبیا است که فرزندش وهب اللات و فرمانده زبدای در کنارش ایستاده اند. در این تصویر، وی در مجلس سنا، تدمر را کشوری مستقل از سلطه روم اعلام می کند و در کنار آن نوشته شده است: با امنیت وارد تدمر شوید همانگونه که این آهو از پنجه های شیر در امان است. تابلوی سوم درباره فتوحات عربی خلیفه الولید بن عبدالملک از جمله فتح اندلس است، در این تابلو امرا و بزرگان اندلس هدایایی به خلیفه تقدیم می کنند. تابلوی چهارم، درباره صلاحالدین ایوبی پس از آزادی قدس و پیروزی وی است، همچنین در نقاشی فرماندهان صلیبی، قبه الصخره و کلیسای المهد در قدس به نشانه همزیستی میان ادیان و همچنین قلعه صلاحالدین در لاذقیه به تصویر کشیده شده اند.

در بخش دیگری از موزه، دو ماکت یکی ماکت کامل موزه و دیگری قطعه بریده شده ماکت به منظور مشاهده داخل آن وجود دارد. بخش دیگر موزه، سالن دیوراما است که در آن فیلمی از جنگ در منطقه جبل الشیخ همراه با پیشرفته ترین دستگاه های رصد، تجسس، پارازیت و مراقبت به نمایش گذاشته می شود. در زمان جنگ تشرین، گروهی از نیروهای ویژه در اولین ساعات جنگ، مرکز رصد دشمن صهیونیستی را با کمک نیروی هوایی و توپخانه به فرماندهی حافظ اسد مورد حمله قرار داده و آن را آزاد کردند. سالن مجد و وفاداری به حافظ اسد دیگر بخش مهم این موزه است که در آن به زندگی این رهبر فقید سوریه پرداخته شده است. در سالن مزبور، تابلوی عکس حافظ اسد همراه با همسرش انیسه مخلوف و فرزندانش بشار، ماهر، باسل، مجد و بشری وجود دارد. همچنین نقاشی دیواری بزرگ وحدت ملی که در آن حافظ اسد در وسط مردم ایستاده و همه مردم با لباس منطقه خود در اطرافش جمع شده اند.

در بخش هایی از تصویر، دستاوردهای حرکت تصحیحی، سرباز گمنام و چند تصویر مختلف ترسیم شده است. در این سالن تصویر حافظ اسد و کیم ایل سونگ رهبر سابق کره شمالی به نشانه تقدر از هنرمندان کره ای که برای ساخت این موزه با کارشناسان سوری همکاری کردند، وجود دارد. چند میز شیشه ای نیز تعبیه شده که حاوی تصویر تمبرهای زمان حافظ اسد، اسناد و اعلام وفاداری فرماندهان ارتش به حافظ اسد که با خون امضا شده، کتب منتشره درباره حافظ اسد شامل بیش از صد جلد وجود دارد. در راهروی منتهی به طبقه سوم، دو تابلو درباره رشادت نیروی دریایی سوریه و درگیری آن با دشمن صهیونیستی وجود دارد که خسارات زیادی به دشمن وارد کردند و در جریان آن شماری از نیروهای ارتش جان باختند. اما زیباترین بخش نمایشگاه، سالن سه بعدی شهر قنیطره در زمان جنگ تشرین است که در واقع یک نیمکره بسیار بزرگ و به صورت گردون است و بازدیدکنندگان با نشستن بر صندلی های آن می توانند تصویری کامل از جنگ در قنیطره را به صورت نقاشی و ماکت تماشا کنند.

این سالن شامل تصویر پارچه ای به ارتفاع 15 متر، امتداد 130 متر و عرض 40 متر است. از قسمت تماشاچیان تا 12 متر ماکت سنگر، تجهیزات نظامی و سلاح ساخته شده از چوب، یونونیت و مواد مشابه وجود دارد و پس از آن نقاشی پارچه ای به شکل سه بعدی وجود دارد که 332 نورافکن آن را روشن می کند و حتی شب نیز همان حالت روز را حفظ می کند. در این نقاشی، بخش هایی از جنگ تشرین، مقاومت سربازان سوری، ویرانی های جنگ و شکست دشمن صهیونیستی به شکلی بسیار زیبا به نمایش گذاشته شده است. در وسط سالن مکان تماشاچیان به شکل دایره ساخته شده که گردان است و فرد تماشاچی به طور نشسته قادر به مشاهده همه صحنه ها است. در طبقه همکف نزدیک در خروجی نیز یک مجسمه عقاب وجود دارد که هیات کره شمالی پس از پایان ساخت موزه آن را به سوری اهدا کرده است. این موزه در برخی روزهای ملی مانند روز به قدرت رسیدن حزب بعث و روز ارتش برای مردم سوریه رایگان است. بر اساس اعلام مسوولان موزه حافظ اسد و کیم ایل سونگ شخصا به کار ساخت این موزه نظارت داشته اند.

نیز نگاه کنید به

فرهنگ عمومی سوریه؛ موزه‌های سوریه؛ موزه ملی دمشق؛ موزه نظامی سوریه