تجربیات و نوآوریهای سوریه در زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی
تجربیات و نوآوریها
1.کنشگری دیجیتالی
درگیری های داخلی در سوریه باعث گسترش روزنامهنگاری شهروندی و کنشگری رسانههای اجتماعی شد و منابع اطلاعاتی جایگزینی را برای رسانههای تحت کنترل دولت فراهم کرد(فریدام هاوس[1]، 2019). پلتفرمهایی از جمله فیسبوک، یوتیوب و توییتر(ایکس) امکان مستندسازی رویدادها، قانون حقوق بشر و عملیات نظامی را فراهم کردند و اطلاعات را به مخاطبان داخلی و بینالمللی منتقل کردند( مکزیکوهیستوریکو، 2024). زلزله سال ۲۰۲۳ در جنوب شرقی ترکیه و شمال سوریه نقش حیاتی رسانههای اجتماعی را در هماهنگی واکنشهای بشردوستانه و انتشار اطلاعات در طول رویدادهای بحرانی نشان داد. تحقیقات مخاطبان که در سال ۲۰۲۳ انجام شده، نشان می دهد که سوریها بهطور فزایندهای از رسانههای اجتماعی و برنامههای پیامرسانی بهعنوان کانالهای اصلی دسترسی به اخبار استفاده میکنند. آمار جمعیتی زنان و جوانان نشان می دهد که آنها اتکای ویژه ای به پلتفرمهای رسانههای اجتماعی دارند و در آن علایق و دیدگاههای آنها در مقایسه با کانالهای رسانهای سنتی بازنمایی بیشتری داشته و مخاطب بیشتری را جذب کرده است(آزادی مطبوعات نامحدود[2]، 2023).
2. خدمات مالی سیار و اقتصاد دیجیتال
خدمات پول سیار، توسط اپراتور ام.تی.ان سوریه قبل از خروج این شرکت از بازار انجام می شد، امکان انتقال پول همتا به همتا داخلی و بینالمللی، خرید شارژ تلفن همراه، معاملات کالا و پرداخت قبوض را از طریق شبکههای نمایندگی آن در سراسر کشور سوریه فراهم بود فراهم کرد(خوشه ارتباطات اضطراری، 2024). این خدمات سازوکارهای شمول مالی را برای جمعیتی که به زیرساختهای بانکی سنتی دسترسی ندارند، را در سوریه فراهم کرد، که بهویژه با توجه به اختلال اقتصادی ناشی از درگیری و بیثباتی های ارز یاریگر و کمک کننده است. تصمیم دولت انتقالی برای حذف الزامات صدور مجوز برای برنامههای الکترونیکی و جایگزینی پروتکلهای مبتنی بر اطلاعرسانی، نشاندهنده یک کاتالیزور بالقوه برای کارآفرینی دیجیتال و نوآوری است. این آزادسازی مقررات می تواند به توسعه برنامههای کاربردی توسعهیافته محلی، پلتفرمهای تجارت الکترونیکی و ارائهدهندگان خدمات دیجیتالی منجر شود و به تنوع اقتصادی و ایجاد اشتغال در کشور نیز کمک کند(عنب بلدی، 2025)
3. فناوری آموزشی و ظرفیتسازی
تاسیس مرکز هوش مصنوعی فضایی توسط شرکت ایان ریالیتی و استقرار ۱۰,۰۰۰ دوره آموزشی سفارشی، نشاندهنده یک نوآوری قابل توجه در ادغام فناوری آموزشی است. این برنامه درسی بر موضوعات علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات همراه با شایستگیهای سواد دیجیتالی که برای بازار کار در حال تحول سوریه ضروری است، تأکید دارد. تجزیه و تحلیل آموزش مبتنی بر هوش مصنوعی، راهبردهای یادگیری هدفمند و آموزش شخصیسازیشده متناسب با نیازهای یادگیرندگان فردی را ممکن میسازد. این ابتکار، شکافهای اساسی بین برنامههای آموزشی موجود و الزامات صنعت را برطرف میکند و دانشآموزان را برای فرصتها در انرژیهای تجدیدپذیر، حفاظت از محیط زیست، توسعه پایدار و بخشهای مبتنی بر فناوری آماده میکند. مشارکت با ارائه دهندگان بینالمللی فناوری آموزشی، مسیرهای بالقوهای را برای انتقال دانش، ظرفیتسازی فنی و ادغام بهترین شیوههای جهانی در مؤسسات آموزشی سوریه نشان میدهد(گروه بانک جهانی، 2024).
[1] Freedom House
[2] Free Press Unlimited