پرش به محتوا

هوش مصنوعی در کانادا

از دانشنامه ملل

هوش مصنوعی، حوزه فناورانه جدیدی است که در روابط بین المللی به عنوان عاملی برای رقابت و تنازع شناخته می شود که البته به دلیل عدم قطعیت هایی درخصوص احتمال از دست دادن کنترل فناوری و محدود شدن نظارت های انسانی، با ابهاماتی همراه است[۱]. هوش مصنوعی که با نام هوش ماشینی نیز شناخته می‌شود، شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که بر ساخت و مدیریت نوعی فناوری تمرکز دارد که می‌تواند یاد بگیرد، به‌طور مستقل تصمیم‌گیری کند و اقداماتی را ازطرف انسان انجام دهد. هوش مصنوعی یک فناوری واحد نیست، بلکه اصطلاحی کلی است که شامل هر نوع نرم‌افزار یا جزء سخت‌افزاری است که از یادگیری ماشین، بینایی کامپیوتر، پردازش زبان طبیعی، شبکه‌های عصبی و... پشتیبانی می‌کند[۲].

به بیان دیگر هوش مصنوعی به سیستم کامپیوتری اطلاق می‌شود که قادر است با تشخیص و تکرار الگوهای شناسایی‌شده در داده‌ها، به‌طور مستقل وظایف پیچیده را انجام دهد. هوش مصنوعی در حال تغییر شیوه کار و زندگی ما و همچنین نحوه ارائه خدمات است. این فناوری به رایانه‌ها امکان انجام کارهایی را می‌دهد که پیش‌تر فقط توسط انسان‌ها قابل انجام بود، مانند تولید مطالب نوشتاری یا تصویری یا انجام پیش‌بینی‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و توصیه‌های مهم. هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای در زمینه‌هایی مانند امور مالی، منابع انسانی و خدمات دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد[۳]. هوش مصنوعی در کانادا جایگاه ویژه ای دارد، از این رو به عنوان یکی از پیشگامان جهانی در عرصه هوش مصنوعی شناخته می‌شود. این کشور نه تنها زادگاه برخی از برجسته‌ترین محققان این حوزه است، بلکه با ایجاد اکوسیستمی پویا از دانشگاه‌های تراز جهانی، مراکز تحقیقاتی پیشرفته و استارتاپ‌های نوآور، جایگاه خود را به عنوان یکی از قطب‌های اصلی توسعه فناوری‌های هوشمند تثبیت کرده است[۴].

سیر تحول

امروزه کشورهای پیشرو صنعتی که بزرگترین بنگاه ها و صنایع را دارا هستند وظیفه رهبری و حکمرانی توسعه فناوری های هوش مصنوعی را به عهده گرفته اند و هدف اصلی آنها تسلط  و حاکمیت برتوسعه هوش مصنوعی در سطح جهانی است[۵]. فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی مرتبط با هوش مصنوعی در کانادا از اوایل دهه ۱۹۸۰ با تأسیس مؤسسه تحقیقاتی سیفار ((CIFAR)Canadian Institute for Advanced Research) آغاز شد. این مؤسسه اولین برنامه راهبردی خود را با تمرکز بر هوش مصنوعی و رباتیک در سال ۱۹۸۳ راه‌اندازی کرد[۶]. از سال ۲۰۰۵ به بعد، کانادا به یکی از قطب‌های اصلی پژوهش و توسعه هوش مصنوعی در جهان بدل شد. دانشگاه‌های برتر مانند تورنتو، مک‌گیل، مونترال، بریتیش کلمبیا و آلبرتا مراکز مهم پژوهشی در این حوزه ایجاد کردند[۷].

در  مارس سال ۲۰۱۷، دولت کانادا با اختصاص ۱۲۵ میلیون دلار، استراتژی ملی هوش مصنوعی پان-کانادایی را به رهبری موسسه سیفار آغاز کرد که هدف آن تقویت جامعه پژوهشی، افزایش تعداد پژوهشگران و توسعه رهبری جهانی در زمینه هوش مصنوعی بود[۵][۷]. در سال‌های اخیر این روند به شکل قابل توجهی از سوی کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از کشورها در بخش‌های مختلف اسناد توسعه فناوری‌های هوش‌مصنوعی را مدنظر قرار داده‌اند[۵].

کشورکانادا، در سال‌های اخیر فعالانه از توسعه فناوری‌های هوش‌مصنوعی حمایت کرده است، دولت فدرال کانادا «استراتژی پان کانادایی در مورد هوش‌مصنوعی» را در سال ۲۰۱۷ با هدف تبدیل کانادا به یک رهبر جهانی در هوش‌مصنوعی راه اندازی کرد دولت از کارگاه‌هایی با عنوان هوش مصنوعی و جوامع (AI & Society )حمایت کرد و توانست کارشناسان، رهبران فکری و رهبران جامعه را گرد هم ‌آورد تا در مورد پیامدهای اخلاقی و اجتماعی هوش‌مصنوعی در زمینه‌های مختلف مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزشی و محیط کار بحث کنند[۸]. کانادا با مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی با عنوان شراکت جهانی در خصوص هوش مصنوعی( Global Partnership on Artificial Intelligence) و همکاری با غول‌های فناوری مانند گوگل و مایکروسافت، نقش فعالی در شکل‌دهی به آینده هوش مصنوعی در سطح جهانی ایفا می‌کند. دولت فدرال کانادا تنها در سال ۲۰۲۴، بودجه‌ای ۲.۵ میلیارد دلاری برای تحقیقات هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی اختصاص داده است. در سال‌های اخیر، کانادا شاهد دستاوردهای چشمگیری در حوزه هوش مصنوعی بوده است که از تحقیقات آکادمیک تا کاربردهای صنعتی را دربر می‌گیرد[۴].

راهبردها و استراتژی ها

از طریق استراتژی هوش مصنوعی فراگیر کانادا، دولت کانادا در تلاش‌هایی برای پیشبرد پذیرش هوش مصنوعی در اقتصاد و جامعه کانادا سرمایه‌گذاری می‌کند. با ایجاد پل ارتباطی بین استعدادها و ظرفیت تحقیقاتی سطح جهانی کانادا از طریق برنامه‌هایی که بر تجاری‌سازی و پذیرش تمرکز دارند، این استراتژی همچنین به تضمین این موضوع کمک می‌کند که ایده‌ها و دانش کانادایی در داخل کشور بسیج و تجاری‌سازی شوند.

مرحله اول

اولین مرحله این استراتژی در سال ۲۰۱۷ تحت رهبری سیفار (موسسه تحقیقات پیشرفته کانادا) با هدف تقویت پایگاه استعداد کانادا و رقابت‌پذیری جهانی در تحقیقات هوش مصنوعی راه‌اندازی شد. از آن زمان، سیفار با موسسات ملی هوش مصنوعی کانادا - آمای (ادمونتون)، میلا (مونترال) و انستیتو وکتور (تورنتو و واترلو) - برای جذب، حفظ و توسعه استعدادهای برتر هوش مصنوعی در کانادا همکاری کرده است. سیفار همچنین با این موسسات برای حمایت از همکاری نهادی، برنامه‌های تحقیقاتی و تلاش‌های آموزشی همکاری کرده است.

مرحله دوم

در مرحله دوم این استراتژی که در سال ۲۰۲۲ آغاز شد، سیفار همچنان نقش اصلی را در حمایت از تحقیقات و استعدادهای هوش مصنوعی در کانادا ایفا می‌کند. این شامل مدیریت مستمر برنامه کرسی‌های هوش مصنوعی سیفار کانادا می‌شود، یک ابتکار ملی که در مرحله اول معرفی شد تا حمایت اختصاصی برای جذب و حفظ محققان برتر ارائه دهد.

علاوه بر این، این استراتژی شامل سرمایه‌گذاری در خوشه‌های نوآوری جهانی و مؤسسات ملی هوش مصنوعی برای کمک به پیشبرد پذیرش و تجاری‌سازی هوش مصنوعی، اتحادیه دیجیتال تحقیقات کانادا برای ارائه ظرفیت محاسباتی اختصاصی برای محققان هوش مصنوعی و شورای استانداردهای کانادا برای پیشبرد توسعه و پذیرش استانداردهای مرتبط با هوش مصنوعی می‌شود. در جدول زیر نمای کلی راهبردهای دولت کانادا در توسعه فناوری هوش مصنوعی نشان داده شده است[۹]:

جدول شماره 1. نمای کلی راهبردهای دولت کاناد در هوش مصنوعی

نمای کلی از استراتژی


مرحله اول(2017 تا 2022)

تأمین فایده برای کانادا

با بودجه 125 میلیون دلار

1.     برنامه کرسی‌های هوش مصنوعی سیفار کانادا جذب، حفظ و حمایت از پژوهشگران برتر هوش مصنوعی در دانشگاه‌های کانادا
2.     جذب موسسات ملی هوش مصنوعی میلا، موسسه ایمی و انستیتو وکتور
3.     پژوهش، آموزش و همکاری سیفار برنامه‌های ملی را رهبری می‌کند و به افزایش درک اثرات پیشرفت‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند.


مرحله دوم (2021 تا 2030)

پیشبرد پذیرش و استفاده از هوش مصنوعی

با بودجه 8/443 میلیون دلار از طریق اختصاص در بودجه سال 2021

1.      تجاری‌سازی کمک به کسب‌وکارهای کانادایی برای توسعه و استفاده از هوش مصنوعی و ترویج پذیرش راه‌حل‌های هوش مصنوعی ساخت کانادا در صنایع کلیدی
2.     استانداردها شورای استانداردهای کانادا در حال پیشبرد توسعه و تصویب استانداردهای مرتبط با هوش مصنوعی است.
3.     استعداد و پژوهش


گسترش برنامه‌ی کرسی‌های هوش مصنوعی کانادا (سیفار)، ادامه‌ی برنامه‌های ملی و اطمینان از دسترسی پژوهشگران هوش مصنوعی به منابع محاسباتی پیشرفته.

ساختار هوش مصنوعی در کانادا

دولت کانادا با درک اهمیت راهبردی هوش مصنوعی، چارچوب سیاستی جامعی را برای تبدیل این کشور به یکی از قطب‌های جهانی فناوری طراحی کرده است. استراتژی پان-کانادایی هوش مصنوعی که در سال 2023 به روزرسانی شد، نقشه راهی بلندپروازانه با پنج محور اصلی است: تحقیقات پیشرفته، توسعه نیروی انسانی، کاربردهای صنعتی، زیرساخت‌های دیجیتال و چارچوب‌های اخلاقی. این برنامه با بودجه اولیه 2.3 میلیارد دلاری، یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاری‌های دولتی در حوزه فناوری محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، مرکز ملی هوش مصنوعی کانادا در اتاوا با سرمایه‌گذاری 170 میلیون دلاری به‌تازگی تأسیس شده که تمرکز اصلی آن بر کاربردهای امن سایبری و دفاعی هوش مصنوعی است.

مراکز و مؤسسات کلیدی تحقیقاتی

کانادا میزبان برخی از تأثیرگذارترین مؤسسات تحقیقاتی هوش مصنوعی در جهان است که هر یک نقش کلیدی در پیشبرد مرزهای دانش این حوزه ایفا می‌کنند. این موسسات به شرح زیر هستند:

مؤسسه وکتور، مرکز تعالی در یادگیری ماشین

مؤسسه وکتور(Vector Institute) که با همکاری دانشگاه تورنتو تأسیس شده، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز تحقیقات یادگیری ماشین (Machine Learning) در جهان شناخته می‌شود. در سال ۲۰۲۴، محققان موسسه وکتور به پیشرفت‌های قابل توجهی در توسعه الگوریتم‌های یادگیری تقویتی (Reinforcement Learning) دست یافته‌اند که می‌توانند در شرایط پیچیده‌تر و با داده‌های محدودتر عمل کنند. یکی از پروژه‌های برجسته این مؤسسه، توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی دقیق‌تر تغییرات آب‌وهوایی با استفاده از ترکیب یادگیری ماشین و داده‌های ماهواره‌ای است[۳][۴].

میلا، پیشرو در یادگیری عمیق

میلا(Montreal Institute for Learning Algorithms (MILA)) در مونترال، تحت رهبری یوشوا بنجیو، برنده جایزه تورینگ و از پیشگامان جهانی یادگیری عمیق است. میلا به عنوان یکی از تأثیرگذارترین مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی در جهان شناخته می‌شود. دستاوردهای اخیر این مؤسسه شامل توسعه مدل‌های پردازش زبان طبیعی با قابلیت درک مفاهیم انسانی با دقت بی‌سابقه و تحقیقات پیشگامانه در زمینه هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI) که می‌تواند محتوای متنی، تصویری و حتی ویدیویی با کیفیت بالا تولید کند[۳][۴].

موسسه ایمی

مؤسسه ایمی(Alberta Machine Intelligence Institute (AMII))، در ادمونتون که با دانشگاه آلبرتا همکاری نزدیک دارد، در زمینه هوش مصنوعی مسئول (Responsible AI) و یادگیری ماشین تفسیرپذیر (Explainable AI) پیشتاز است. یکی از پروژه‌های اخیر ایمی، توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی برای کاهش سوگیری‌های الگوریتمی در فرآیندهای تصمیم‌گیری در بخش‌هایی مانند استخدام و وام‌دهی بانکی بوده است[۳][۴][۷].

استارتاپ‌ها و شرکت‌های پیشرو

صنعت هوش مصنوعی کانادا شاهد ظهور استارتاپ‌های مبتکری است که مرزهای فناوری را جابجا می‌کنند. این شرکت‌ها با ترکیب تخصص فنی و بینش تجاری، راهکارهای عملی برای چالش‌های پیچیده صنعتی ارائه می‌دهند. شرکت‌هایی مانندمالابا( Maluuba)،خریداری‌شده توسط مایکروسافت؛ بوریلایس ای.آی( Borealis AI)، متعلق به بانک RBC؛ و حضور شرکت‌های جهانی مانند گوگل، فیسبوک، سامسونگ در شهرهای بزرگ کانادا، نشان‌دهنده اهمیت تجاری هوش مصنوعی در این کشور است[۴][۷].

اکوسیستم استارتاپی کانادا به سرعت در حال رشد است. تورنتو، مونترال و ونکوور به عنوان قطب‌های اصلی این تحول شناخته می‌شوند. در تورنتو، مرکز ناحیه اکتشاف مارس(MaRS Discovery District) بزرگترین مرکز نوآوری شهری در جهان را تشکیل داده است که میزبان بیش از 150 استارتاپ فعال در حوزه هوش مصنوعی است. این مرکز تنها در سال گذشته شاهد جذب سرمایه‌ای بیش از 1.2 میلیارد دلار برای شرکت‌های مستقر خود بوده است[۷].

سیاست‌ها و قوانین مرتبط با هوش مصنوعی

در سال‌های اخیر، کانادا با تصویب لایحه C-27 (قانون اجرای منشور دیجیتال، 2022) نخستین گام جدی خود را برای تنظیم مقررات هوش مصنوعی برداشت. این لایحه شامل سه بخش اصلی است: قانون حفاظت از حریم خصوصی مصرف‌کنندگان، قانون دادگاه حفاظت از داده‌ها و قانون هوش مصنوعی و داده‌ها.

هدف اصلی قانون هوش مصنوعی و داده‌ها، ایجاد چارچوبی جامع برای توسعه و استفاده مسئولانه از سامانه‌های هوش مصنوعی است تا از بروز آسیب‌ها و تبعیض‌های احتمالی جلوگیری شود و نوآوری مسئولانه حمایت گردد[۳][۱۰]. محورهای کلیدی قانون هوش مصنوعی و داده‌ها (Artificial Intelligence and Data Act) عبارت است از:

  • تمرکز بر سامانه‌های پرریسک: این قانون بر سامانه‌های هوش مصنوعی با تأثیر گذاری بالا که بر سلامت، ایمنی و حقوق افراد اثرگذارند، تمرکز دارد و برای آن‌ها الزامات ویژه‌ای در زمینه ارزیابی ریسک، شفافیت و کاهش آسیب‌ها تعیین کرده است[۱۰][۱۱][۱۲]؛
  • شفافیت و توضیح‌پذیری: کسب‌وکارها موظف‌اند اطلاعات شفاف و قابل فهم درباره نحوه عملکرد، قابلیت‌ها و محدودیت‌های سامانه‌های هوش مصنوعی ارائه دهند تا استفاده‌کنندگان و افراد متأثر بتوانند تصمیمات آگاهانه بگیرند[۱۱][۱۲]؛
  • مدیریت داده و نظارت انسانی: قانون بر اهمیت مدیریت صحیح داده‌ها و نظارت انسانی بر تصمیمات سامانه‌های هوش مصنوعی، به‌ویژه در کاربردهای حساس، تأکید دارد[۱۱]؛
  • پیشگیری از آسیب و تبعیض: شرکت‌ها باید ریسک‌های مرتبط با سوگیری و آسیب‌های احتمالی را شناسایی و کاهش دهند و راهکارهای لازم برای جلوگیری از پیامدهای منفی اتخاذ کنند[۱۱][۱۲]؛
  • مسئولیت و پاسخگویی: وزیر مسئول می‌تواند اطلاعات مرتبط با سامانه‌های پرریسک را برای اطمینان از رعایت مقررات مطالبه و منتشر کند و با ایجاد دفتر کمیسر هوش مصنوعی و داده‌ها، نظارت و اعمال قانون را تضمین نماید[۱۰][۱۳].

شورای استاندارد کانادا و دبیرخانه هیئت خزانه‌داری، راهنماها و استانداردهایی برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی، به‌ویژه در بخش دولتی، تدوین کرده‌اند. همچنین برای توسعه و مدیریت مسئولانه سامانه‌های هوش مصنوعی مولد، کد داوطلبانه‌ای تدوین شده تا اعتماد عمومی به این فناوری تقویت شود[۳]. همچنین دولت کانادا با تدوین استراتژی پان-کانادایی هوش مصنوعی، چارچوبی جامع برای توسعه فناوری و نیروی انسانی فراهم کرده است. این استراتژی پنج محور اصلی شامل تحقیقات پیشرفته، توسعه نیروی انسانی، کاربردهای صنعتی، زیرساخت‌های دیجیتال و چارچوب‌های اخلاقی را دنبال می‌کند. علاوه بر این، برنامه‌های مهاجرتی هدفمند مانند جریان استعداد جهانی( Global Talent Stream) و استارتاپ ویزا، جذب استعدادهای جهانی را تسهیل کرده‌اند و در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۲ هزار متخصص هوش مصنوعی از این طریق وارد بازار کار کانادا شده‌اند. این سیاست‌ها به تقویت اکوسیستم نوآوری و افزایش رقابت‌پذیری کانادا در سطح بین‌المللی کمک می‌کنند[۱۴].

کاربردها و تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

هوش مصنوعی در حوزه‌هایی چون سلامت، تولید، خانه‌های هوشمند، کشاورزی، حمل‌ونقل، انرژی و معدن به کار گرفته می‌شود و نوآوری و بهره‌وری را افزایش داده است. در حوزه سلامت دیجیتال، استارتاپ‌هایی مانند دیپ ژنومیکس(Deep Genomics) تورنتو با استفاده از یادگیری عمیق، انقلابی در تشخیص و درمان بیماری‌های ژنتیکی ایجاد کرده‌اند. سیستم‌های آنها قادر به تحلیل بیش از 100 میلیون نقطه داده ژنتیکی در دقیقه هستند و توانسته‌اند دقت تشخیص بیماری‌های نادر را تا 40 درصد افزایش دهند. این فناوری هم‌اکنون در بیمارستان‌های آموزشی پیشرفته کانادا در حال استفاده است.

صنعت مالی کانادا نیز شاهد تحولات چشمگیری بوده است. شرکت ولث‌سیمپل( Wealthsimple) با ترکیب هوش مصنوعی و خدمات مالی، پلتفرمی ایجاد کرده که می‌تواند با دقت 95% الگوهای رفتاری سرمایه‌گذاران را پیش‌بینی کند. این شرکت که در ابتدا با 10 میلیون دلار سرمایه‌گذاری شروع به کار کرد، هم‌اکنون ارزشی بیش از 5 میلیارد دلار دارد و بیش از 2 میلیون کاربر فعال از خدمات آن استفاده می‌کنند.

در بخش کشاورزی هوشمند، استارتاپ سیمیوس (Semios) واقع در ونکوور با نصب شبکه‌ای از حسگرهای IoT در مزارع و استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، توانسته است مصرف آب را تا 30% کاهش دهد و بازدهی محصولات را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این سیستم هم‌اکنون در بیش از 100 هزار هکتار از مزارع کانادا و آمریکا نصب شده است.

صنعت خودروسازی نیز از این تحولات بی‌بهره نمانده است. شرکت وابی(Waabi) با توسعه سیستم‌های خودران نسل جدید، توانسته با استفاده از رویکرد یادگیری تقویتی عمیق، نیاز به داده‌های آموزشی را تا 90% کاهش دهد. این نوآوری می‌تواند تحولی اساسی در صنعت خودروهای خودران ایجاد کند.

آینده این صنعت در کانادا بسیار درخشان به نظر می‌رسد. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2026، ارزش بازار هوش مصنوعی کانادا به بیش از 25 میلیارد دلار برسد و بیش از 250 هزار شغل تخصصی در این حوزه ایجاد شود. دولت کانادا نیز قصد دارد با اختصاص بودجه‌ای 3 میلیارد دلاری در پنج سال آینده، جایگاه خود را به عنوان یکی از سه قطب اصلی هوش مصنوعی جهان تثبیت کند. رشد سریع تعداد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی و سرمایه‌گذاری‌های کلان دولتی و خصوصی، کانادا را به یکی از ۱۰ کشور برتر در انتشار مقالات علمی و توسعه استارتاپ‌های هوش مصنوعی تبدیل کرده است[۴].

چالش‌ها و فرصت‌ها

کانادا با داشتن زیرساخت پژوهشی قوی، نیروی انسانی متخصص و سیاست‌های حمایتی، می‌تواند رهبری جهانی خود را در توسعه کاربردهای هوش مصنوعی حفظ کند و به الگویی برای سایر کشورها تبدیل شود. البته موضوعاتی مانند حفظ حریم خصوصی، تبعیض الگوریتمی، تأثیر بر بازار کار، ضرورت تدوین استانداردهای اخلاقی و حقوقی منسجم، آموزش و توسعه نیروی انسانی متخصص برای پاسخگویی به تقاضای بازار رو به رشد از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی توسعه هوش مصنوعی در کانادا است[۳][۴].

آینده هوش مصنوعی در کانادا

آینده هوش مصنوعی در کانادا بسیار روشن است و این کشور با بهره‌گیری از زیرساخت‌های علمی قوی، حمایت‌های دولتی گسترده و اکوسیستم نوآوری پویا، در مسیر تثبیت و ارتقای جایگاه جهانی خود در این حوزه قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی به یکی از ارکان اصلی اقتصاد و زندگی روزمره کانادایی‌ها تبدیل شود. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های مستمر، همکاری‌های بین‌المللی مانند مشارکت در طرح شراکت جهانی در خصوص هوش مصنوعی (Global Partnership on Artificial Intelligence)، و تمرکز بر توسعه مسئولانه و اخلاقی، پیش‌بینی می‌شود هوش مصنوعی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی و اقتصاد کانادا بدل شود و این کشور همچنان در خط مقدم نوآوری جهانی باقی بماند و این کشور به عنوان الگویی برای توسعه مسئولانه و پایدار فناوری‌های هوشمند شناخته شود[۱۴].

نیز نگاه کنید به

هوش مصنوعی در عراق

کتابشناسی

  1. Banerjee, M., Chiew, D., Patel, K. T., Johns, I., Chappell, D., Linton, N., .& Zaman, s.(2021) The impact of artificial intelligence on clinical education: perceptions of postgraduate trainee_doctors in London (UK) and recommendations for trainers. BMC medical education, 21(1), 1-10.
  2. صفدری رنجبر، مصطفی، علینقیان، اشکان و قادری، فواد (۱۴۰۲)، بررسی سیاست‌های توسعه زیست‌بوم نوآوری هوش مصنوعی در ایران. مطالعات زیست‌بوم اقتصاد نوآوری، ۳(۳)، ۹۹-۱۲۰.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ Innovation, Science and Economic Development Canada: Artificial Intelligence Ecosystem, Available for https://ised-isde.canada.ca/site/ised/en/artificial-intelligence-ecosystem
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ 4) هوشیو (1401). نگاهی اجمالی به جایگاه هوش مصنوعی در کانادا، قابل بازیابی از https://hooshio.com/%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%87%d9%88%d8%b4-%d9%85%d8%b5%d9%86%d9%88%d8%b9%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%86%d8%a7%d8%af%d8%a7/
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ محمدی، اکبر، بشیری، میثم، عطارپور، محمدرضا و بشیری، احسان. (1403). تجربه نگاری حکمرانی توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی در کشورهای منتخب. فصلنامه علمی دانش حکمرانی، 2(2)، 40-58. doi: https:// 10.22034/jokog.2024.201818
  6. ) McCalla, G; Cercone, N. (1984). Artificial Intelligence in Canada, AI Magazine, 5(4), 50-38.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ Artificial Intelligence in Canada(2000) In The Canadian Encyclopedia , available for https://www.thecanadianencyclopedia.ca
  8. Sutton, R. S., Bowling, M. H., & Pilarski, P. M. (2022) The Alberta plan for AI research. arXiv preprint arXiv:2208.11173, Available for https://arxiv.org/pdf/2208.11173
  9. Government of Canada (2025). Artificial intelligence ecosystem: Supporting a thriving economy, Available for https://ised-isde.canada.ca/site/ised/en/artificial-intelligence-ecosystem#s5
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ Collin, S. (2024). Canada Makes First Foray Into AI Regulation, Available for https://www.bestlawyers.com/article/ai-regulation-in-canada/5659
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Government of Canada (2023). Artificial Intelligence and Data Act, available for https://ised-isde.canada.ca/site/innovation-better-canada/en/artificial-intelligence-and-data-act
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Moov AI (2024). What is Canada's bill C-27 and how to avoid costly impact - Moov AI, Available for https://moov.ai/en/blog/what-is-canada-s-bill-c-27#:~:text=C%2D27%20also%20explicitly%20covers,related%20to%20the%20system%20prediction.
  13. House of Commons (2024). Bill C-27: An Act to enact the Consumer Privacy Protection Act, the Personal Information and Data Protection Tribunal Act and the Artificial Intelligence and Data Act and to make consequential and related amendments to other Acts, Available for https://www.ourcommons.ca/Content/Committee/441/INDU/Brief/BR12942185/br-external/ImagineCanada-e.pdf
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ میری، مریم(1404). پیشتازی کانادایی ها در هوش مصنوعی مدرن، قابل بازیابی از https://hooshio.com/canada-and-ai

نویسنده مقاله

میترا صمیعی