سودان

از دانشنامه ملل

جمهوری سودان، كشوری عربی-آفریقایی است كه حدود 1/882/000 كیلومتر مربع وسعت دارد و از نظر مساحت دومین كشور آفریقایی، بعد از الجزایر، سومین كشور عربی، بعد از عربستان و الجزایر و شانزدهمین كشور جهان، به‌شمارمی‌رود.

این سرزمین با هفت كشور، مصر و لیبی از شمال، چاد و آفریقای مركزی از غرب، اتیوپی و اریتره از شرق و جمهوری سودان جنوبی از جنوب همسایه است و دریای سرخ آن را از عربستان سعودی جدا می‌كند. بنابر این می‌توان گفت سودان، در محل به هم پیوستن و در هم آمیختن فرهنگ‌های گوناگون است. فرهنگ مردم‌ این سرزمین، آمیزه‌ای از فرهنگ‌های کشورهای آفریقایی، عربی، خاورمیانه و سواحل دریای مدیترانه است. بیش از پانصد قبیله در سودان سکونت دارندکه‌ از تیره‌های عرب و آفریقایی، اهالی نوبه یا‌تركان مهاجر تشكیل شده ‌اند. جمهوری سودان را به علّت تنوع نژادی و فرهنگی، «آفریقای كوچك» نامیده ‌اند. زبان رسمی جمهوری سودان، عربی است و زبان انگلیسی نیز، به‌عنوان زبان دوم در بخش‌های اداری و آموزشی‌ این كشور رواج دارد.

در دی ماه 1389 جمعیّت سودان، 33/419/625 نفر برآورد شده است. 96/7درصد از مردم سودان مسلمان، 3 درصد مسیحی و 0/3 درصد پیروان ادیان بومی هستند. مسلمانان‌ این سرزمین، غالباً‌ مالكی مذهب هستند و بخش قابل توجّهی از آنان، با پیروی از صوفیّه، به آداب و رسوم آنان مقیّد می‌باشند. طریقت‌های مختلف صوفیه در سراسر‌این كشور حضور دارند و از نفوذ فوق العاده‌ای برخوردارند.

بیشتر مسلمانان سودان به حفظ قرآن کریم اهتمام می‌ورزند. به‌طوری‌که دانشگاه قرآن کریم و علوم اسلامی، با برگزاری آزمون‌های رسمی، برای بیش از پانصد هزار (500000 ) نفر از سودانیان گواهینامه حفظ کل قرآن کریم صادر کرده است. بدین‌ترتیب، شاید بتوان سودان را «سرزمین حافظان قرآن» نامید. علاقمندی به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) هم، یكی از ویژگی‌های بارزِ مسلمانان‌ این کشور است.

جمهوری سودان در سازمان‌ها و اتّحادیه‌های مهم بین المللی و منطقه‌ای، بویژه اتّحادیه آفریقا، سازمان كنفرانس اسلامی و جامعه كشورهای عربی عضویت و حضور مؤثر دارد و در میان کشورهای عربی و آفریقایی از  اهمّیّت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. جمهوری سودان، در اغلب مسائل مهمّ بین‌المللی با جمهوری اسلامی ایران  مواضع مشترک یا همسو دارد. در طول سه دهه اخیر، روابط فیمابین دو کشور، ‌اندک ‌اندک گسترده‌تر شده است. این مجموعه، با هدف تبیین اوضاع فرهنگی و اجتماعی سودان در دوازده بخش به شرح زیر تدوین شده است[۱]:

سودان در یک نگاه

فصل اول- جغرافیای طبیعی و انسانی سودان

جغرافیای طبیعی سودان

موقعیت جغرافیایی سودان

آب و هوای سودان

رودهای سودان

منابع آبی سودان

ارتفاعات و ناهمواری های سودان

کشاورزی در سودان

دشت های سودان

پوشش گیاهی سودان

پوشش جانوری سودان

جاذبه‌ها و ديدنی‌های طبيعی سودان

جغرافیای انسانی سودان

جمعیت سودان

ساختار و پراکندگی جمعیتی سودان

امید به زندگی در سودان

نرخ رشد جمعیت سودان

اهمیت ژئوپولوتیک سودان

فصل دوم- تاریخ سودان

تاریخ دوره باستان سودان

تمدن کرمة سودان

تاریخ دوره نبتی سودان

تاریخ دوره مروی سودان

تاریخ دوره حکومت‌های غیر متمرکز سودان

تاریخ دوره سیطره مسیحیت در سودان

تاریخ ورود اسلام به سودان

تاریخ دوران میانی سودان

تاریخ دوره حاکمیت عثمانی‌ها و مصریان بر سودان

دولت مهدیّه در اردن

اشغال سودان توسط انگلیس

تاریخ معاصر سودان

تاریخ دوره استقلال سودان

انقلاب نجات ملی سودان

دوره ریاست جمهوری منتخب مردم سودان

جدایی سودان جنوبی از سرزمین اصلی سودان

فصل سوم – جامعه و نظام اجتماعی سودان

جامعه سودان

نظام اجتماعی سودان

اقوام و نژادهای سودان

قوم شیلوک سودان

جریان ها و روابط اجتماعی سودان

هنجارها و ارزش های اجتماعی سودان

نظام ارزشی و ارزش های اجتماعی سودان

سنت‌های اسلامی در سودان

نهاد خانواده سودان

زنان در سودان

مشارکت زنان سودان در فعالیت های سیاسی

مشارکت زنان سودان در فعالیت های اجتماعی

وضعیت اقتصادی و معیشتی در سودان

نظام اقتصادی سودان

وضعیت بهداشت و سلامت سودان

مهاجرت و پناهندگی در سودان

تعداد مهاجران سودان در سطح جهان

فصل چهارم – سیاست و حکومت سودان

ساختار سیاسی سودان

قانون اساسی سودان

قوه مجریه سودان

قوه مقننه سودان

مجلس ملی سودان

مجلس الولایات سودان

قوه قضائیه سودان

نظام حزبی سودان

تقسیمات اداری و سیاسی سودان

خارطوم

روابط خارجی سودان

اهمیت ژئوپولوتیک سودان

اولویت‌های سیاست خارجی سودان

روابط خارجی سودان با کشورهای همسایه

روابط خارجی سودان و اتیوپی

روابط خارجی سودان و اریتره

روابط خارجی سودان و اوگاندا

روابط خارجی سودان و کنیا

روابط خارجی سودان با کشورهای همسایهروابط خارجی سودان با کشورهای جهان

عضویت سودان در سازمان های بین المللی و منطقه ای

نمادهای ملی سودان

شخصیت‌های سیاسی سودان

نیروهای مسلح سودان

فصل پنجم- نظام فرهنگی سودان

فرهنگ سودان

نهادها و سازمان‌های فرهنگی سودان

وزارت فرهنگ و اطلاع رسانی سودان

وزارت آموزش و پرورش سودان

وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی سودان

وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی سودان

وزارت رفاه و تامین اجتماعی سودان

وزارت ورزش و جوانان سودان

وزارت گردشگری سودان

موسسات فرهنگی غیردولتی داخلی سودان

موسسات فرهنگی خارجی سودان

مرکز فرهنگی فرانسه در سودان

مرکز فرهنگی عراق در سودان

مرکز فرهنگی لیبی در سودان

سیاستگذاری فرهنگی سودان

نمادها و سمبل های فرهنگی سودان

تاثير فرهنگ خارجی در سودان

صنعت گردشگری سودان

جاذبه‌های گردشگری در سودان

منطقه گردشگری خارطوم

سواحل دریای سرخ

تفرجگاه أرکویت سودان

منطقه گردشگری ام درمان سودان

منطقه گردشگری رود نیل

فصل ششم ادیان در سودان

اسلام و مسلمانان سودان

تاریخ ورود اسلام به سودان

فرقه‌ها و طریقت هاى مذهبى در سودان

مهمترین طریقت‌های صوفیه در سودان

طریقت صوفیه در سودان

نقش اجتماعی طریقت های صوفیه سودان

نقش سیاسی صوفیان سودان

نقش صوفیان سودان در خارج از کشور

فعالیت های طریقت صوفیه در سودان

نهادها و مراکز دینی مسلمانان سودان

مساجد سودان

خلوه های قرآنی در سودان

وضعيت و ساختار آموزش مذهبی در جامعه سودان

فصل هفتم - فرهنگ عمومی سودان

آداب و رسوم کشور سودان

آداب و رسوم مسلمانان سودان در ماه رمضان

مراسم خواستگاری و ازدواج در سودان

مراحل مراسم خواستگاری در سودان

مراحل مراسم ازدواج در سودان

نامگذاری در سودان

آداب غذا خوردن مردم سودان

غذاهای سنتی سودان

نوشیدنی‌های مردم سودان

الکرکدیه در سودان

شربت التبلدی سودانی

ممنوعیت انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی در سودان

سنت مهمان نوازی مردم سودان

تقویم فرهنگی، تعطیلات رسمی و جشنواره های سودان

مناسبت های ملی و مذهبی سودان

موزه‌های سودان

موزه ملی سودان

موزه تاریخ طبیعی سودان

موزه بیت الخلیفه سودان

موزه جنگ سودان

کاخ موزه ریاست جمهوری سودان

موزه و مجموعه تمدنی کرمه سودان

کتابخانه های مهم سودان

کتابخانه ملی سودان

فصل هشتم - زبان و ادبیات سودان

زبان و گویش های متداول در سودان

زبان و خط رسمی سودان

تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سودان

عوامل موثر بر ادبیات سودان

انواع ادبیات در سودان

الدّوبیت یا دو بیتی‌های سودانی

المُسدار در سودان

اشعار مذهبی سودان

شعر نو سودان

ضرب‌المثل‌های سودانی

طنز در سودان

مشاهیر و شخصیت های ادبی سودان

الشّيخ البرعی

محمد مفتاح الفيتوری

روضة الحاج

عبد الله الطيب

حمزه الملک طمبل

التجانی يوسف بشير

احمد محمد الصالح

احمد محمد الصالح

فصل نهم - هنر سودان

موسیقی در سودان

پیشینه موسیقی سودان

مشاهیر موسیقی سودان

محمد عثمان وردی

تئاتر و هنرهای نمایشی سودان

چهره‌های شاخص هنرهای نمایشی سودان

سینمای سودان

معماری در سودان

صنایع دستی در سودان

هنرهای تجسمی در سودان

پيشـینه تاریخـی هـنرهـای زیبـا در سـودان

هنرمندان نقاشی قهوه خانه‌ای در سودان

مهم‌ترین نگارخانه‌ها و مراکز هنری سودان

فصل دهم - نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان

ساختار و سیاست های آموزشی سودان

سبک سنتی آموزش در سودان

مدرسه‌های قرآنی(خلوه‌های قرآنی) در سودان

یک روز درسی در خلوه‌های قرآنی سودان

الرمیه در مدرسه های قرآنی سودان

الضّحَوَة در خلوه‌های قرآنی سودان

الظهريه در خلوه‌های قرآنی سودان

السُّبُع در خلوه‌های قرآنی سودان

جشن‌ الشرافه در سودان

آموزش های ابتدایی سودان

آموزش متوسطه سودان

آموزش عالی سودان

مهم‌ترین دانشگاه‌های سودان

دانشگاه خارطوم

دانشگاه قرآن کریم و علوم اسلامی‌ سودان

دانشگاه‌های چند ملیتی سودان

آموزش بزرگسالان(سواد آموزی) در سودان

فصل یازدهم - رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سودان

مطبوعات در سودان

قانون مطبوعات سودان

مهم ترین نشریات ادواری سودان

رادیو در سودان

تلویزیون در سودان

شبکه های ماهواره ای در سودان          

اینترنت در سودان

خبرگزاری ها و سازمان‌های رسانه ای در سودان         

صنعت چاپ و نشر کتاب در سودان

ارتباطات مخابراتی سودان

فصل دوازدهم - روابط سودان با جمهوری اسلامی ایران

پیشینه روابط سودان و ج.ا.ایران

روابط سیاسی سودان و ج.ا.ایران

روابط فرهنگی سودان و ج.ا.ایران

راهکارهای توسعه روابط فرهنگی سودان و ج.ا.ایران

موافقت نامه‌های فرهنگی سودان و ایران

ایرانیان مقیم سودان

انقلاب اسلامی‌ و روابط‌ سودان و ج.ا.ایران

تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر سودان

نمایندگی فرهنگی ج.ا.ایران در سودان

موسسات و نهادهای فرهنگی ایرانی در سودان

جامعه المصطفی العالمیه در سودان

مجمع تقریب مذاهب اسلامی در سودان

مجمع جهانی اهل البیت(ع) در سودان

مدرسه جمهوری اسلامی ایران در سودان

نیز نگاه کنید به

چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ مصر؛ کوبا؛ تونس؛ کانادا؛ افغانستان؛ سنگال؛ لبنان؛ آرژانتین؛ تایلند؛ فرانسه؛ اسپانیا؛ مالی؛ ساحل عاج؛ اردن؛ زیمبابوه؛ قطر؛ سیرالئون؛ اتیوپی؛ سوریه؛ اوکراین؛ بنگلادش؛ سریلانکا؛ امارات متحده عربی؛ قزاقستان؛ تاجیکستان؛ گرجستان

کتابشناسی

  1. معماریان، مریم، امیدی، مصطفی (1394). جامعه و فرهنگ سودان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی.