زنان در سودان

امروزه، زنان سودانی بیش از گذشته، به فعّالیّت‌های اجتماعی و اقتصادی می‌پردازند. براساس گزارشی که در ماه اکتبر سال 2006م. (مهر 1385هـ.ش) باعنوان «المرأة السّودانیة: الواقع و التحدیات و الآفاق»، وزارت رفاه و تأمین اجتماعی سودان منتشر کرد، 49/6 درصد از ساکنان‌ این کشور را زنان تشکیل می‌دهند. به‌رغم بالا بودن متوسط سنّ ازدواج، نود و پنج (95) درصد از زنان سودانی، پیش از چهل سالگی ازدواج کرده‌اند.

زنان سودانی در دوران بارداری و زمان وضع حمل و پس از آن با مشکلاتی اساسی مانند مرگ و میر مادران در هنگام زایمان، روبه‌رو هستند. طبق بررسی‌های انجام شده پانصد و نه (509) نفر از هر یکصد هزار مادر سودانی هنگام تولّد فرزندانشان، جان خود را از دست می‌دهند. وضع حملِ هشتادوشش (86) درصد از زنان، در منزل و بدون استفاده از امکانات بیمارستانی انجام می‌شود.‌ این درحالی است که تنها 74/3 درصد از منازل، از آب آشامیدنی مناسب، برخوردارند.

در زمان استقلال سودان، حدود چهار درصد از زنان، سواد خواندن و نوشتن داشتند.‌ این رقم در سال 1999 م. (1378هـ.ش) به پنجاه درصد رسیده است. طبق آمار مجلس ملّی مبارزه با بی‌سوادی و آموزش بزرگسالان، در سال2006م. (1385هـ.ش) از مجموع 310/000 شرکت کننده در دوره‌های آموزشی مبارزه با بی‌سوادی 249/000 نفر ـ یعنی حدود هشتاد درصد ـ زنان بوده‌اند.

براساس آمارهای وزارت آموزش سودان، از سال 1999م. (1378هـ.ش) تعداد دانشجویان دختر بیش از دانشجویان پسر شده است.

با‌ اینکه نظام اقتصادی سودان، سنّتی و برپایه کشاورزی استوار است، بیشتر افراد شاغل بخش زنان هستند. به‌طوری‌که در روستاهای سودان 87/8 درصد از زنان به کشاورزی می‌پردازند؛ درحالی‌که تنها 70 درصد از مردان روستایی به کشاورزی اشتغال دارند. آمارهای مربوط به افراد شاغل در شهرها نیز نشانگر آن است که بیشتر زنان سودانی( 69/8 درصد از زنان شاغل) در بخش خدمات اجتماعی، اشتغال دارند.

زنان سودانی، از زمان استقلال‌ این کشور، در عرصه‌های سیاسی هم فعالیت داشته‌اند. به‌عنوان مثال، زنان‌ این سرزمین در سال 1953م. (1332هـ.ش) از حق رأی و در سال 1964م. (1343هـ.ش) از حق نامزدی در انتخابات برخوردار شده‌اند. در سال 1965 م. (1344هـ.ش) نخستین زن، به مجلس سودان راه یافته است. در سال 2006 م. (1385هـ.ش) 85 نماینده زن در مجلس‌ این کشور حضور داشته‌اند .

زنان سودانی از دهه 1970 میلادی، مسئولیّت‌های مهم اجرایی مانند وزارت را نیز، برعهده داشته‌اند.

همان‌گونه که در سند موجود در موزه «دانشگاه احفاد» سودان مشاهده می‌شود، خانم نفیسه احمد الامین سعید نخستین زن سودانی است که در سال 1971م. (1350هـ.ش) به‌عنوان وزیر جوانان، ورزش و امور اجتماعی تعیین شده و مدّت دو سال عهده‌دار‌ این مقام بوده است.

اگر چه زنان سودان، در مناصب قضایی، به‌عنوان قاضی دادگاه و حتّی قاضی دیوان عالی کشور نیز اشتغال دارند ولی میزان حضور و اثرگذاری آنها در قوه مقنّنه یا قانونگذاری، بیش از قوای مجریه و قضائیه است. زنان سودانی در دستگاه دیپلماسی‌ این کشور نیز، برخی مشاغل مهم را عهده‌دار شده ‌اند. به‌طوری‌که در سال 2006م. (برابر با 1385هـ.ش) سه تن از سفیران سودان و 17 نفر از اعضای هیأت‌های نمایندگی سیاسی‌ این کشور، زن بوده‌اند.

شاید با اشاره به برخی از رویدادهای تاریخی در قرن بیستم و بیست‌ و‌‌ یکم و ذکر آمارها و اطّلاعات زیر بتوان نقش و جایگاه زنان سودانی را دوره از زمان روشن‌تر کرد:

سال 1907م. (1286هـ.ش): آغاز آموزش زنان سودانی

سال 1930م. (1309هـ.ش): پذیرش دختران در دانشگاه‌ها به‌عنوان دانشجو

سال 1942 م. (1321هـ.ش): خوانندگی نخستین زن؛ «عائشة الفلاتیة»

سال 1943م. (1322هـ.ش): تشکیل نخستین جمعیّت زنان

سال 1947 م. (1326هـ.ش): تشکیل نخستین باشگاه زنان روشنفکر

سال 1952 م. (1331هـ.ش): تشکیل نخستین اتحادیه زنان «الإتحاد النّسائی السّودانی»

سال 1953 م. (1332هـ.ش): بهره‌مندی زنان از حق رأی

سال 1953 م. (1332هـ.ش): راه یافتن نخستین زن در کمیته تدوین قانون اساسی؛ «ثریّا الدردیری»

سال 1953 م. (1332هـ.ش): فارغ التحصیل شدن نخستین زنان پرشک در سودان ؛ «دکتر خالده زاهر» و «دکتر أروی»

سال 1955 م. (1334هـ.ش): انتشار نخستین نشریه زنان با نام «حقوق المرأة»(حقوق زن)

سال 1956م. (1335هـ.ش): اشتغال نخستین زن به‌عنوان گوینده در رادیو

سال 1964م. (1343هـ.ش): بهره مندی زنان از حق نامزدی در انتخابات مربوط به همه نهادهای سیاسی

سال 1965م. (1344هـ.ش): راه یافتن نخستین زن به مجلس ملّی؛ «فاطمه احمد ابراهیم»

سال 1971م. (1350هـ.ش): نایل شدن نخستین زن به مقام وزارت؛ «نفیسه احمد الأمین»، وزیر جوانان، ورزش و امور اجتماعی

سال 1976م. (1355هـ.ش): کسب مقام قضایی در سطح قاره آفریقا توسط یکی از زنان سودانی و عضویت نخستین زن قاضی سودانی در دیوان عالی کشور

سال 1991م. (1370هـ.ش): رسیدن نخسین زن سودانی به مقام استانداری؛ «أقنس لوکودو»

سال 2011م. (1390هـ.ش):

تعداد نمایندگان زن در مجلس ملّی سودان: 78 نفر، حدود 25 درصد از کل نمایندگان

تعداد وزیران زن: پنج (5) وزیر

تعداد قضات بلندپایه زن: (89) نفر

تعداد وکلای زن و مشاوران دادستانی کل: 284 نفر، حدود چهل(40) درصد از مجموع وکلا و مشاوران دادستانی کل در سودان

نسبت افسران زن در پلیس سودان: ده (10) درصد از کل

نسبت افسران زن در نیروهای مسلّح: پانزده (15) درصد از کل

نسبت زنان وکیل مدافع: 41 درصد از کل

نسبت دختران دانشجو: 67 درصد از کل دانشجویان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی.

نیز نگاه کنید به

زنان در ژاپن؛ زنان در روسیه؛ زنان در کانادا ؛ زنان در لبنان؛ زنان مصر؛ وضعیت زنان در چین؛ زنان در تونس؛ زنان در افغانستان؛ زنان در تونس؛ زنان در سنگال؛ زنان در آرژانتین؛ زنان در فرانسه؛ زنان در مالی؛ زنان در سوریه؛ زنان در ساحل عاج؛ زنان در زیمبابوه؛ زنان در تایلند؛ زنان در اوکراین؛ زنان در اسپانیا؛ زنان در اردن؛ زنان در اتیوپی؛ زنان در قطر