ادبیات کودکان و نوجوانان سنگال

در جامعه ی سنتی سنگال، بخش اعظمی از آموزش های کودکان و نوجوانان در قالب داستان ها و قصه های گفتاری است، اما امروز، با نفوذ فرهنگ جوامع اروپایی، توسعه ی فضای شهری، فضا های آموزشی و با تأثیر اسلام، مسیحیت و تفکرات علمی، ادبیات نوشتاری نیز بسیار مورد حمایت قرار گرفته و رونق پیدا کرده است. نام آن اصطلاحاً ال. ای. جی "LEJ"  (Littérature d'enfance et de jeunesse) به معنی" ادبیات کودکی و نوجوانی" است.

منابع اصلی و کاتالوگ های مهم آفریقایی و معروفی که نمایانگر این ادبیات هستند "پرتای ریکوشه"    (Portail Ricochet)و " کاتالوگ شادی برای کتاب" (Le catalogue de la joie pour les livres) نام دارند. همچنین "مرکز ملی ادبیات برای کودکان و نوجوانان" دارای 000 250 سند و مدرک در حوزه ی این ادبیات از ابتدای سال 1960 است. این مجموعه ها به زبان فرانسوی و شامل قصه، حکایت و کتاب های قدیمی و دارای ارزش با موضوع های آفریقایی است.

از برجسته ترین نویسندگان سنگالی که در حوزه ی ادبیات کودکان و نوجوانان آثاری از خود به جا گذاشته اند می توان به دو نفر از آنها اشاره کرد:

خانم "مریما اِندوی"(Mariama Ndoye) (1953)، او علاوه بر نوشتن رمان، آثاری نیز برای کودکان و نوجوانان چاپ کرده است که مهمترین آنها " افسانه ی روفیسک"(La légende de Rufisque) نام دارد. این قصه ریشه ها و قدمت و اصالت شهر روفیسک در سنگال را بیان می کند.

خانم "فاتو اندای سو"(Fatou Ndiaye Sow)  (2004-1956)، یکی دیگر از بانوان ادبیات سنگال است که شعر ها و آثار زیادی برای کودکان و نوجوانان نوشته است. نام مجموعه شعر او "گل های ساحل"  (Fleurs du Sahel) است و موضوع بیشترکتاب های او مثلاً "ماکان دوست داشتنی" (Adorable  Makan)  اغلب در موردحقوق کودک است. (Erny, 2001: 249)

سنگال دارای پنج خانه ی نشر است که یا یک بخش یا تمام بخش های آن متعلق به چاپ کاتالوگ های ادیبات کودکان و نوجوانان است. این خانه ی انتشارات عبارتند از:

-"کتابخانه توسعه کتابخوانی" (Bibliothèque Lecture Développement :BLD)

این کانون در شهر داکار در سال 1994 تأسیس شده و معمولاً قصه ها و داستان ها را به دو زبان فرانسوی و یکی از زبان های ملی ولوف یا پولار چاپ می کند. این کانون دارای چهار مجموعه کتاب ذیل است:

-تِله(Télé)   : پنج کتاب تصویری برای کودکان از صفر تا پنج سال به زبان ولوف؛ - گونه (Guné) : سه کتاب مصور برای کودکان ده تا دوازده سال به زبان ولوف؛ - سِلبه (Selbé) : نه قصه برای کودکان و نوجوانان بین ده تا دوازده سال.

علاوه بر این، دو مجموعه ی "سِلبه دُک"(Selbédoc) خاص کودکان و نوجوانان است که  موضوعات آن فرهنگ آفریقایی را در بر دارد. در کل این کانون دارای بیست وسه تیتر برای نوجوانان است.  

-" انتشارات مدارس جدید آفریقایی- سنگال" (Éditions des Écoles Nouvelles Africaines- Sénégal)

این خانه ی نشر که در داکار واقع است، مجوعه ی "کوسان"  (Cossan)را به زبان فرانسه برای کودکان خلق کرده است. دارای سه داستان مصور و یک مجموعه قصه برای جوانان است. قدیمی ترین کتاب آن به سال 1997 بر می گردد و شامل چهار تیتر برای کودکان و نوجوانان است.

-"اِندا جهان سوم" (Enda-Tiers Monde)

این خانه نشر نیز در شهر داکار واقع شده و تخصص آن در حوزه ی ادبیات کودکان و نوجوانان و علوم اجتماعی است. مجموعه ی معروف آن "نور ماه یا مهتاب"   (Clair de Lune)نام دارد و شامل دو کلکسیون از داستان های مصور به زبان ولوف است. قدیمی ترین این کتاب ها به سال 1999 بر می گردد.

-" فالیا انتشارات کودکان" (Falia Éditions Enfance)

موضوعات این خانه ی نشر در داکار هم همان ادبیات کودکان و نوجوانان است، دارای یک کاتالوگ بوده که ساختار آن شامل سه فصل و یک داستان مصور می شود. قدیمی ترین تیتر آن به سال 2001 بر می گردد.

-" نشر جدید آفریقایی سنگال" (Nouvelle édition Africaine de Sénégal :NEAS)

این نشر در سال 1972 توسط لئو پولد سدار سنگور در شهر داکار تأسیس شد. کاتالوگ های آن و کتاب های مدرسه که در آن چاپ می شود دارای صد تیتر و بیست نوآوری در سال است. کلکسیون آن "اِمبوته"  (Mbotté) و "موس"(Mouss) هر دو با دو داستان مصور بوده و موضوع آنها حقوق کودک است.  یکی دیگر از مجموعه های آن "خارج از مجموعه" نام دارد(Hors collection)   که شامل داستان های آفریقایی بوده و کاتالوگ آن هفت تیتر مربوط به کودکان و نوجوانان دارد. (Janvier d'Augustin, 2012: 1-20)

نیز نگاه کنید به

• ادبیات کودکان و نوجوانان ژاپن
• ادبیات معاصر نوجوانان و جوانان در روسیه
• ادبیات کودکان و نوجوانان کوبا
• ادبیات کودکان و نوجوانان تونس
• ادبیات کودکان و نوجوانان افغانستان