جغرافیای طبیعی اوکراین

اوکراین از جمله کشورهایی به شمار می رود که از تنوع جغرافیایی  فراوانی برخوردار است . توپوگرافی  متنوع اوکراین موجب گشته است این کشور از نظر آب و هوایی به عنوان یک کشور چهار فصل شناخته شود. جاری شدن سومین رود بلند اروپا در اوکراین نشان دهنده آن است که این کشور از رطوبت مناسبی جهت حاصلخیزی زمینهای کشاوری برخوردار است و همین امر موجب پدید آمدن  پوشش گیاهی  مناسبی  جهت زیستگاههای جانوری می شود. توزیع جمعیتی  به عنوان یکی از مولفه های مهم جغرافیای انسانی  در اوکراین از منحنی خاصی برخوردار است بطوریکه بعد از استقلال این کشور ، برخی مناطق مانند شرق ، جنوب و مرکز با کاهش فراوان جمعیت روبرو بودند و برخی دیگر با  افزایش ناچیز و یا بدون تغییر ماندند . گذشته از تفاوتهای عمده منطقه ای ، نرخ باروری در اوکراین یکی از پایین ترین نرخها در اروپا به شمار می رود.  بطور کلی تغییر در ویژگیهای جمعیتی همچون مرگ و میر ، باروری و مهاجرت  در سراسر اوکراین از وضعیت یکسانی برخوردار نیست و می توان گقت در غرب اوکراین  وضعیت بهتر از سایر مناطق می باشد.

جغرافياي طبيعي:

1-1-1موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی

اوکراین از نظر وسعت جغرافیایی دومین کشور اروپایی به شمار می رود. تنوع توپوگرافیک این کشور  موجب پدید آمدن مناظر مختلف جغرافیایی در ارتفاعات و مناطق کم ارتفاع گشته است  و از موقعیت استراتژیکی ویژه ای در شرق  اروپای مرکزی برخوردار است. این کشور  در جنوب با دریای سیاه،در غرب با لهستان،اسلواکی و مجارستان، در شمال با بلاروس، در جنوب غرب با مولداوی و رومانی و نهایتاً در شرق با روسیه هم مرزاست. بخش شمالی کوهستانهای کارپاتیان تا قسمتهای غربی اوکراین کشیده شده است. بلندترین قله اوکراین دارای 2061 متر ارتفاع است. بسیاری از مناطق اوکراین بوسیله استپ شبیه زمینهایی که در شمال دریای سیاه واقع شده اند پوشانده شده است. اوکراین توسط رودخانه دنیپر که از شمال به جنوب جریان دارد به دو نیم تقسیم می شود. آب این رودخانه در غرب شبه جزیره کریمه  در نزدیکی دهانه رودهای دنیستر و بوگ به دریای سیاه می ریزد.مرز این کشور با روسیه طولانی ترین مرز این کشور با همسایگانش می باشد که از دریای آزوف عبور می کند.(سازمان جغرافیایی،1390)

آب و هوای اوکراین

2-1-1آب و هوای اوکراین

اوکراین کشوری چهار فصل ، با آب و هوایی معتدل و قاره ای (زمستانهای سرد و تابستانهای نسبتا گرم و شرجی) است.سواحل کریمه در جنوب ، دارای آب و هوای مدیترانه ای با زمستانی ملایم و مرطوب می باشد. در بخش شرقی این کشور ، ورود توده های هوا از مناطق استپی آسیای مرکزی باعث ایجاد تابستانی نسبتا گرم تر و زمستانی سردتر می شود. میانگین دما در کی یف در سردترین ماه سال ( ژانویه) به 6- درجه ی سانتی گراد و درگرم ترین ماه (جولای ) به 20درجه سانتی گراد بالای صفر می رسد. سالانه به طورمتوسط 500 میلی متربارندگی در سطح کشور ، اعلام می شود که در مناطق مختلف تفاوتهای فاحشی دارد.در بیشتر نواحی این کشور ، در فصل تابستان بارندگی دایمی باعث حاصلخیزی این سرزمین شده است.

توپوگرافی

3-1-1توپوگرافی

95 درصد وسعت اوکراین را زمین ها ی پست و هموار تشکیل می دهد و تنها قسمت کوهستانی آن ، کوههای کارپات در غرب است. پهنه وسیعی از این کشور را فلات مرتفع، با ارتفاعات بلند در نیمه غربی و ناحیه دونتسک در جنوب شرقی پوشانده است.نواحی پست با مرداب های پردرخت و باتلاق های وسیع در اوکراین شمالی با نام پولسی یا مرداب های پریپت وجود داردکه اغلب این زمین ها پرباران و برای کشاورزی مناسب هستند. فلاتهای پست اوکراین جنوبی درانتهای دنیپر، رودخانه های باسین و بخش ساحلی دریای سیاه پدیدار هستند. کرانه ی اوکراین شامل شبه جزیره کریمه به طول 2782 کیلومتر می باشد. کوههای کارپاتین درمنتهی الیه غربی و درانتهای جنوبی شبه جزیره کریمه کوههای کریمه ، حدود 5 درصد اوکراین را تشکیل میدهند. قله ی گوورلا دررشته کوه کارپاتین به ارتفاع 2061متر ، مرتفع ترین ناحیه اوکراین به حساب می آید.  (سازمان جغرافیایی،1390)

4-1-1هیدرولوژی

هیدرولوژی

دنیپر بعد از ولگا و دانوب سومین رودخانه بلند اروپاست که از بخش مرکزی اوکراین سرچشمه می گیرد و شبکه اصلی رودخانه های کشور را تشکیل می دهدو بیش از نیمی از رودخانه های این سرزمین ،متعلق به این مجموعه می باشد و با طول 980 کیلومتر بخشی از مرز این سرزمین را تشکیل می دهد. از دیگر رودخانه های اصلی می توان از دنیستر، بوگ،بوگ جنوبی در غرب و بالاخره دنتس در شرق نام برد. رودخانه دانوب یا دونای  بخشی ازمرز مشترک اوکراین و رومانی درمنتهی الیه جنوبغربی است. بجز بوگ که به سمت شمالی جریان دارد و به ویسلا یا ویستولا در کشور لهستان می ریزد، تمامی رودخانه های مهم اوکراین به سمت جنوب جریان دارند و به دریای سیاه یا دریای آزوف سرازیر می شوند. اوکراین بیش از 3000 دریاچه کوچک دارد که در حدود 3 درصد خاک این کشور را تشکیل می دهند. به طور کلی معروف ترین رودخانه های اوکراین عبارتند از :

اینهالتز : 951 کیلو متر

پسل : 717 کیلومتر

پروت 967 کیلومتر (272 کیلومتر آن دراوکراین است)

پری پیت : 761 کیلومتر (261 کیلومتر آن در اوکراین است).

تیسزا : 966 کیلومتر (233 کیلومتر آن در اوکراین است)

دانوب: 2850 کیلومتر (174 کیلومتر آن دراوکراین است)

دسنا: 1130کیلومتر(591 کیلومتر آن دراوکراین است)

دنیپر: 2201 کلیومتر( 581 کیلومتر آن در اوکراین است)

دنیستر: 1362 کیلومتر

ساترن: 806 کیلومتر

سیورسکی دونتس : 1053 کیلومتر ( 672 کیلومتر آن در اوکراین است)

سئیم: 718 کیلومتر

وسترن بوگ: 831 کیلومتر (401 کیلومتر آن در اوکراین است)

هورین: 659 کیلومتر(دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه،1388)

5-1-1پوشش گیاهی

پوشش گیاهی اوکراین به چهار بخش اصلی جنگل ، جنگلهای استپی، پوشش استپ و پوشش مدیترانه ای تقسیم می شود.

1-  در بخش جنگلی ، درختان راش(آلش)غرب کشور را پوشش داده است. زیرفون،بلوط و کاج درمراتع و باتلاق های شمال و شمال غرب روییده اند و همچنین صنوبر در شمال شرق منظره ای همیشه سبز را پدید آورده است.

2-   جنگل های استپی شامل مرغزاری با درختان انبوه بلوط می شود.

3-  ناحیه استپ پوشیده از علف هایی  با برگ هایی ضخیم و خشک است.

4-  ناحیه مدیترانه ای یک نوار باریک در طول ساحل کریمه ی جنوبی را دربرگرفته است و شامل ترکیبی از گیاهان بی خزان و علف ها و بوته های با خزان است.(اوکراین ،1390،17)

6-1-1حیات جانوری

حیات جانوری در اوکراین شامل گوزن، آهو،گراز،خرسهای قهوه ای و گرگ می شود. گونه هایی از قبیل بایسون( نوعی گاومیش)و اسب های وحشی سالهاست که منقرض شده اند و دیگر گونه ها مثل موفلون(گوسفند وحشی)، آهوی خال دار و موش آبی بطور فزاینده ای رشد جمعیت دارند. برای محافظت از حیات وحش این سرزمین مجموعه ای از 10منبع تغذیه ای و بیش از 100 پناهگاه به ویژه برای حیواناتی نظیر سگ آبی ، سیاه گوش، گوزن و موش آبی در نظر گرفته شده است.پرندگان این اقلیم شامل کرکس سیاه دورگه (اوراسیایی)، عقاب استپی و حواصیل خاکستری می باشد.اوکراین بیش از 200گونه ماهی دارد. از جمله : اردک ماهی ،کپور، ماهی خاویار و همچنین 25 گونه حیوان اهلی مثل : گاو ، خوک ،گوسفند،غاز در این کشور پرورش داده می شوند.(اوکراین،1390،18)