استان ها و شهرهای مهم قزاقستان

شهرها و مناطق مختلف قزاقستان از نظر اداری و حکومتی نیز به سه سطح شامل دولت ملی (مرکزی)، دولت ایالتی و دولت محلی تقسیم شده است که عمده ارگان های دولتی نیز در همین سه قالب تعریف شده است؛ یعنی ادارات و ارگان های مناطق سه گانه مذکور تا حدودی خود مختار و دارای استقلال نسبی اجرایی می باشند ولی در سیاست ها و موضوعات کلان تابع بی چون و چرای دوت مرکزی هستند قزاقستان از نظر تقسیمات کشوری به ۱۴ استان و سه منطقه با حاکمیت مستقل تقسیم شده است که همه این استان ها و ایالت ها تابع حکومت مرکزی قزاقستان هستند.

استان ها و شهرهای مهم قزاقستان

۱. استان آکمولا (به مرکزیت شهر آکملا) ۲.استان الماتی (به مرکزیت شهر )

۳.استان قزاقستان جنوبی (به مرکزیت شهر ) ۴.استان ژامبیل (به مرکزیت شهر)

ه.استان قیزیل‌اوردا (به مرکزیت شهر ) ۶.استان آکتوبه (به مرکزیت شهر) ۷. استان مانگستائو (به مرکزیت شهر)

۸.استان قزاقستان غربی (به مرکزیت شهر ) ۹.استان قزاقستان شرقی (به مرکزیت شهر ) ۱۰، استان کاراگاندا (به مرکزیت شهر)

۱۱. استان قزاقستان شمالی (به مرکزیت شهر ) ۱۲. استان کوستانای (به مرکزیت شهر کوستانای ) ۱۳، استان پاولودار (به مرکزیت شهر پاولادار ) ۱۴ استان آتیرائو (به مرکزیت شهر)

۱۵ شهر آستانا (به عنوان مرکزیت استان آکملا به عنوان شهر ویژه دارای حاکمیت مستقل است.) ۱۶ شهر آلماتی (این شهر علاوه بر اینکه خود مرکز استان آلماتی می باشد دارای حاکمیت مستقل است.) ۱۷، منطقه بایکنور(به عنوان مقر پایگاه فضایی در محدوده استان ... قرار گرفته است نیز دارای حاکمیت مستقل می باشد.)

اهمیت شهرهای قزاقستان با توجه به تعداد جمعیت، موقعیت سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و مرکزیت استانی نسبت به یکدیگر متفاوت می باشند که با همین معیارها تعدادی از شهرهای مهم معرفی می شوند:

135

Petropavl

NORTH

Kaksheta

Kostanay

Pavlodar

AVLODAR

AKMOLA

orat

IANA

ASTANA

are

Ozkemen

FAST KAZAKHSTAN

Karagandy

AKTOBE

KARAGANDY

o Atyrau

BAY KONUR

Taldykorgan

KwYLOR

TA

ALMAT

Aktau

Kyzylords

ZAMBYL

ALMATY

Taraz

5

Shymkent

orat

o Atyrau

Aktau

TA

are

AKTOBE

Kostanay IANA

BAY KONUR

KwYLOR

Petropavl

NORTH

Kyzylords

Kaksheta

AKMOLA

ASTANA

Pavlodar

AVLODAR

Karagandy

KARAGANDY

ZAMBYL Taraz

Shymkent

5

Ozkemen

FAST KAZAKHSTAN

Taldykorgan

ALMAT ALMATY

شهر آلماتی

بنا بر آثار بجای مانده از منابع مجارستانی نام اصلی شهر آلماتی «آلماآتا» مرکب از کلمه «آلما» و «آتا» به معنی پدر سیب بوده است ولی در زبان قزاقی آلماتی از دو کلمه «آلما» و «آتا» به معنی شهر سیب می‌باشد. اما بر اساس نظر برخی از تاریخ شناسان و دانشمندان «آلوآتا» در زبان سکایی به معنی کوه عقاب است که در طول زمان به «آلماتی یا آلماتا» تغییر یافته است که هر چند معنی شهر سیب مناسب تر و مفهوم تر به نظر می رسد ولی از آنجا که عقاب در فرهنگ مردم قزاق نماد شکوه و عظمت و تیزبینی مشهور است و اکنون نیز عقاب به عنوان یکی از سمبل های مردم قزاقستان بشمار می رود می تواند دلیلی بر درستی این معنا نیز باشد.

بنا بر نقل برخی از منابع تاریخی اولین نشانه های زندگی در محدوده آلماتی به دوران عصر برنز و ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد که نشان از حضور کشاورزان و گله داران در آبادی های این منطقه را دارد و در ۷۰۰ سال پیش از میلاد سکاها در این سرزمین سکونت گزیدند و در قرن

هشتم تا دهم توسعه فرهنگی، رشد کشاورزی و صنایع دستی و همچنین ظهور تعدادی شهر و دهستان در این منطقه بوجود آمده است، در قرون ۱۰ تا ۱۴ میلادی آلماتی بعنوان یکی از مراکز تجاری، کشاورزی، صنایع دستی در جاده ابریشم مشهور بوده است. در قرون پانزدهم تا هجدهم میلادی تحولات قومی و سیاسی بزرگی 136

در این منطقه رخ داده است که دولت و ملت قزاق در نزدیکی همین منطقه و در این دوره شکل گرفت و در سال ۱۹۳۶ این شهر به عنوان مرکز جمهوری قزاقستان اتحاد جماهیرشوروی انتخاب شد و در همین دوره شهر جدید آلماتی بر اساس نظام بخش های مستطیل شکل بنا نهاده شد. و پس از انتقال پایتخت قزاقستان از آلماتی به آستانا در سال ۱۹۹۷ در ۱ جولای ۱۹۹۸ لایحه تعیین آلماتی به عنوان مرکز علمی و فرهنگی، تاریخی، صنعتی و مالی قزاقستان توسط رئیس جمهور قزاقستان تایید و ابلاغ شد.۱۰۷

آلماتی از سال ۱۹۹۱ تا سال ۱۹۹۷ پایتخت جمهوری قزاقستان بود که از آن پس به دلایل متعددی پایتخت قزاقستان از آلماتی به آستانا منتقل گردید.

آلماتی پر جمعیت ترین شهر قزاقستان که در امتداد رشته کوه های مرتفع تیان شان و نزدیکی مرز قرقیزستان و شهر بیشکک قرار گرفته است، با جمعیتی حدود ۲ میلیون نفر و ۳۲۴,۸ کیلومتر مربع مساحت مرکز تجاری و فرهنگی قزاقستان بشمار می‌رود. این شهر دارای پستی و بلندی های فراوان و در بین کوه های نسبتا مرتفع قرار گرفته است، هرچند زمستانی طولانی و سرد و بارندگی زیادی دارد ولی در مقایسه با آستانا پایتخت جدید قزاقستان از نظر آب و هوا از وضعیت بهتری برخوردار می باشد. آلماتی در زمستان با پوشش سفید برف و در تابستان با سرسبزی

درختان و جنگل های انبوه از زیبایی و شکوه خاصی برخوردار است: منطقه کوهستانی مدئو Medeu واقع در ۲۰ کیلو متری جنوب شهر در زمستان محل برگزاری مسابقات و ورزش های زمستانی است که در سال ۲۰۱۱ محل برگزاری مسابقات المپیک زمستانی بوده است و یکی از جاذبه‌های گردشگری آلماتی بشمار می رود. مدئو مرتفع ترین مجموعه ورزشی دنیا را در خود جای داده است: این مجموعه ورزشی افسانه ای در چشم انداز گردنه در ارتفاع ۱۹۶۱متری بالای سطح دریا واقع شده است. بهترین میزان تشعشع خورشیدی، پایین بودن فشار اتمسفر، فقدان باد، آب خالص کوهستانی که از آن یخ زمین اسکیتینگ تهیه می‌شود. مدئو بیش از

۱۲۰ رکورد جهانی را به خود اختصاص داده است: این مکان شاهد دوره‌های مسابقات و رقابت‌ها در رشته‌های فوتبال، والیبال و بسکتبال و... بوده است. مدئو شناگران، پهلوانان و مبارزان را دور هم جمع کرده است. هر کس که به قزاقستان سفر می‌کند باید حتما از مدئو بعنوان یکی از مراکز بی نظیر گردشگری از آن

۱۰۷ آشنایی با قزاقستان - شهر الماتی ، پایگاه اطلاع رسانی کازیران 137

http://kaziran.com/

دیدن کند. مدئو در تابستان به عنوان منطقه سرسبز و خوش آب و هوا پذیرای خانواده ها و مردم شهر می باشد.

رودخانه های آلماتینکا بزرگ و آلماتینکا کوچک و همچنین شاخه های فرعی آنها که از داخل شهر عبور می کنند و به حوزه دریاچه بالخاش وارد می شوند بر زیبایی و برکات طبیعی این شهر می افزاید.

در شمال شهر نیز پارک زیبای کک تپه که در دامنه کوه قرار دارد منظره زیبا و بدیعی را خلق کرده است. این شهر علاوه بر ساختمان های قدیمی با معماری سنتی روسی دارای آثار تاریخی و باستانی متعددی از جمله کلیسای جامع زنکوو ،Zenkov تنها کلیسای چوبی جهان است که بدون استفاده از میخ ساخته شده در پارک پامفیلوا واقع می باشد.

وسایل نقلیه درون شهری آلماتی؛ تاکسی، اتوبوس، تراموا، ترالیبوس و مترو است که رفت و آمد و تردد مردم شهر را تسهیل کرده است، آلماتی دارای یک فرودگاه بین المللی در نزدیکی شهر و دو فرودگاه کوچک برای مسافران داخل کشور در حومه شهر دارد. دو خط راه آهن شامل خطوط راه آهن آلماتی ۱ که مسیر راه آهن سیبری به کشورهای آسیای میانه و آلماتی را به هم متصل می کند و خط آلماتی ۲ که برای جابجایی مسافران شهر آلماتی به شهرهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. آلماتی از نظر اقتصادی حدود %۲۰ از تولید ناخالص ملی قزاقستان را به خود اختصاص داده است) تجارت و تولیدات صنعتی و وجود نمایندگی بانکهای بزرگ بین المللی و مراکز مهم فرهنگی و هنری در این شهر بر اهمیت این شهر افزوده است.۱۰۸

شهر آستانا ( AcTana)

شهر آستانا که پیدایش آن در سال ۱۸۳۲ با نام قدیمی آکمولینسک نقل شده است، از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۲ تسلینوگراد نام داشت و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال قزاقستان به آق ملا (یا آکملا) به معنی «مزار سفید» به خاطر مدفون بودن یکی از محترمان مذهبی در این مکان تغییر کرد تا اینکه پس از تصمیم آقای نظربایف رئیس جمهور قزاقستان به انتقال پایتخت قزاقستان از آلماتی، آکملا یا آق ملا به آستانا (آستانه) بر گرفته از کلمه فارسی به معنی درگاه، و بارگاه شاهان و در زبان قزاقی در قدیم به معنی آستانه خیمه پادشاه و بعدا معنای پایتخت بکار رفته است که با معنی آق ملا نیز بیگانه نیست بخاطر اشاره به مزار یعنی درگاه و خیمه همان مرد بزرگ مذهبی که در اینجا مدفون شده است.

در ششم ژوئن ۱۹۹۶میلادی» نورسلطان نظربایف «رئیس جمهوری قزاقستان فرمان انتقال پایتخت را از آلماتی به آستانه صادر کرد و در سال ۱۹۹۷ بنا بر دلایلی از جمله زلزله خیز بودن شهر آلماتی، جلوگیری از تمرکز جمعیت روس‌تبار در منطقه آکمولا، نزدیکی زیاد آلماتی به مرزهای بین‌المللی و تراکم زیاد جمعیت

۱۰۸ همان

138

در این شهر، آستانا به عنوان پایتخت جدید "قزاقستان " تصویب شد. و در ژوئن ۲۰۰۸ مجلس "قزاقستان" به احترام رئیس جمهور "قزاقستان" پیشنهاد تغییر نام این شهر به نورسلطان را ارائه داد که وی آن را نپذیرفت، لذا آکملا به آستانا تغییر یافت.

پس از اینکه مجلس قزاقستان تغییر نام آستانا و پایتختی این شهر را تصویب کرد برای طراحی و تهیه نقشه شهر آستانا و پایتخت قزاقستان به مزایده بین المللی گذاشته شد که از بین طرح های ارائه شده از سوی معماران بین المللی، طرح یک معمار مشهور ژاپنی بنام «کیشو کوراکاوا»؛ (Kisho Kurokawa) انتخاب شد ۱۰۹ و پس از آن با جذب سرمایه خارجی و مشارکت کشورهایی مانند چین، کره، ترکیه، آلمان، آمریکا ساخت شهر جدید آستانا آغاز گردید و ساختمان‌سازی در پایتخت جدید قزاقستان با سرعت ادامه یافت، صدها شرکت داخلی و خارجی، ده‌ها هزار کارگر قزاق، ترک، ازبک، روس، تاجیک، قرقیز و چینی در ساخت بیش از ۶۵۰ مجموعه مسکونی، اداری و تفریحی در این شهر مشغول بکار شدند۱۱۰ حضور شرکت های کشورهای مختلف و سرعت ساخت و ساز حتی در شب و در ۴۰ درجه سانتیگراد زیر صفر بقدری زیاد بود که زیرساخت های اولیه شهر آستانا در مدت بسیار کوتاهی آماده شد.

نقشه شهر بصورت یک مجموعه هماهنگ طراحی شده است و همه نیازهای شهری، اعم از نیازمندی های عبور و مرور، امور آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شده است، بر اساس تأکید نظربایف چون «آستانا پایتخت اورآسیا است در معماری این شهر دو سبک معماری شرقی و غربی با هم آمیخته شده است»۱۱۱ معماری شهر آستانا تحسین بین‌المللی را در برداشته است شهر به موزه‌ای از آثار معماران مشهور جهان مانند کوراکاوا و نورمن فوستر و.. بدل شده است و با تلفیق معماری مدرن و سنتی، شهر آستانا را به کلکسیونی از هنر، خلاقیت و زیبایی تبدیل کرده است، و هر یک از مراکز شهری متناسب با شرایط اقلیمی، سرمای زیاد و زمستان طولانی ساخته شده است تا زندگی در این وضعیت را آسان و تحمل پذیر کند.

حتی برای جلوگیری از بادهای تندی که معمولا در شهر آستانا می وزد و تحمل هوا را برای مردم ساکنین آن سخت می کند مخصوصا در زمستان که سرما را تشدید می کند در سال های اخیر کاشت بیش از ۵۰ هزار هکتار از محیط اطراف شهر درختکاری شده است.

تنوع، زیبایی و رفاهی مراکز تفریحی، گردشگری و دیدنی شهر بگونه ای طراحی و ساخته شده است که نه تنها موجب نشاط و آرامش و اسایش مردم شهر آستانا گردیده است، بلکه زمینه جذب گردشگران سایر شهرها

۱۰۹ سیری در "آستانه" پایتخت سرد جهان ، باشگاه خبرنگاران، ۱۱۰ آستانه نام مشترک دو شهر در ایران و قزاقستان ۱۱۱ نگاهی به تاریخچه قزاقستان

139

http://www.yjc.ir/fa/print/4508849

http://caspress.com

http://vapasin.com/world/details

و گردشگران خارجی را نیز فراهم کرده است که با توجه به تنوع و فراوانی مراکز تفریحی و دیدنی شهر آستانا به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.

«آستانا گرانترین شهر گردشگری در میان کشورهای جامعه همسود با میانگین حدود ۱۰۰ دلار برای اقامت یک شبانه‌روز در هتل محسوب می‌شود»۱۱۲.

آستانا بعد از آلماتی از شهرهای بزرگ قزاقستان بشمار می‌رود طبق آمار اول جولای سال ۲۰۱۰ آستانا ۷۰۵ هزار نفر جمعیت داشته است که ۶۵,۲ درصد آن قزاق، ۲۳,۸ درصد روس، ۲,۹ درصد اوکراینی، ۱,۷ درصد تاتار، ۱,۵ درصد آلمانی و ۴,۹ درصد از سایر نژادها و قومیت ها بوده اند. این شهر که در نیمه شمالی قزاقستان قراردارد شهری است بسیارسردو بادخیزکه دمای هوای آن درزمستان گاه به منفی۴۵ درجه می رسد.

شهر آکمولا بدلیل موقعیت خاص جغرافیایی در دوران حکومت اتحاد جماهیر شوروی به عنوان سه پایگاه مهم انتخاب شده بود، یکی در سال ۱۹۶۱ به عنوان دومین قطب تولید کننده بزرگ گندم و جو شوروی که توسط خورشف ارائه شده بود انتخاب شد که بدنبال آن عده زیادی از مهاجرین روس به این منطقه کوچ داده شدند که همین مهاجرت سرآغاز برخی منازعات قومی گردید، دوم اینکه این منطقه یکی از مراکز مهم تبعیدگاه برای مخالفین یا اسرای جنگی شده بود، مانند تبعید و اسکان آلمان ها در جریان جنگ جهانی دوم در این منطقه و یکی دیگر از پایگاه های مهم اتحاد جماهیر شوروی در این شهر اردوگاه کار اجباری و زندان زنان و خانواده های زندانیان سیاسی و مخلفین نظام کمونیستی بود که یکی از معروف ترین زندان ها و اردوگاه های کار اجباری این منطقه «آلژیر» که به روسی مخفف «زندان زنان آکمولینسک» نام داشته است، این زندان که در ۴۵ کیلو متری غرب آستانای کنون واقع شده و اکنون به موزه آلژیر تبدیل شده است یکی از مخوفترین و هولناکتری زندان های زنان در دوران اتحاد جماهیر شوروی بوده است که در بخش گردشگری و موزه ها به آن پرداخته می شود.

۱۱۲گردشگری در آستانا، دفاتر منطقه ای فارس - آسیای مرکزی و روسیه، شماره : ۱۳۹۴۰۳۰۲۰۰۰۶۳۱، 15:25 - 94/03/02

http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940302000631 140

بلوار مرکزی و محور معماری شهر آستانا:

۱۱۲۰۱

معماری شهر آستانا بر محور بلوار مرکزی شهر که در یک خط مستقیم از شمال شهر به جنوب امتداد یافته بنا شده است، در رأس شمالی این خط مستقیم فروشگاه و مرکز بزرگ خان شاطیر قرار گرفته است، در مسیر این فروشگاه به سمت جنوب بلوار به دروازه شمالی بلوار که ابتدای بلوار و ساختمان ها و مراکز مهم تجاری، اداری و فرهنگی شهر شروع می شود در وسط این بلوار برج بایتریک و در سمت چپ بلوار ساختمان وزارت حمل و نقل با معماریی به شکل یک فندک سربه فلک کشیده است، پس از آن ساختمان های تجاری اداری و مسکونی نورآتان با معماری مدرن اروپایی با ترکیب بافت معماری سنتی شرقی بنا شده است، در سمت راست فروشگاه بزرگ کروئین، کتابخانه ملی و وزارت دفاع، و برج های در هم تنیده

ket365.info

با معماری ویژه مارپیچ با نمای شیشه، مراکز اقتصادی و چند هتل بر تنوع و زیبایی این بلوار افزوده است: هر چند زیبایی،جذابیت و معماری مدرن برج ها، ساختمان ها و مراکز خرید و تجاری که گرداگرد این بلوار را احاطه کرده است انکار ناپذیر است ولی طراحی، نقشه، ترکیب و ساختار فضا سازی،

چمن‌کاری و گلکاری، سنگ فرش های هنری، جدول کشی و ترکیب رنگ و استفاده از نقوش هندسی همگون و ناهمگون متناسب با مجموعه این بلوار با نمادهای ملی و سنتی قوم قزاق مانند انگشتر خانات، یورت (چادر قزاقی) و اسب این بلوار را به پارکی زیبا و فضای نمایشگاهی از هنر، معماری، صنایع دستی و نمادهای ملی تبدیل کرده است و علاوه بر ایجاد فضای تفریح و سر گرمی ساکنین شهر یکی از مراکز دیدینی و جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود. در قسمت جنوب این بلوار بعد از آبنمای زیبایی که در انتهای جنوبی بلوار ساخته شده است محوطه وسیعی وجود دارد که در دو سوی ان مجلس و دادگستری و کمی عقب تر در امتداد خط مستقیمی که از خان شاطیر شروع و و با بلوار امتداد یافته است کاخ ریاست جمهوری به نام «آک اوردا» واقع شده است: این مجموعه معماری با عبور از کاخ ریاست جمهوری و رودخانه ایشیم به «کاخ پیرامید» به نام کاخ صلح و دوستی می رسد و بعد از عبور از این ساختمان هرمی شکل که توسط معمار مشهور جهان «نورمن فوستر» طراحی شده است به کاخ استقلال می‌رسد. بنا بر این بخش معماری که از مرکز تجاری خان شاطیر در شمال شهر شروع می شود در بخش جنوبی در یک خط مستقیم به کاخ استقلال ختم می شود. وقتی می توان بیشتر به ظرافت و زیبایی این بخش از معماری شهر و بناهایی که در بخش میانی و دو سوی آن قرار گرفته است پی برد که این مجموعه از بالای برج بایتریک نظاره شود.

شهر ترکستان

ترکستان(Typxicra) کلمه ای فارسی به معنی شهر ترکان؛ شهری است در جنوب قزاقستان و در فاصله ۱۴۰۰ کیلومتری آستانا: این شهر تاریخی که از توابع قزاقستان جنوبی به مرکزیت شهر چیمکنت بشمار می رود خاستگاه تمدنی و سرچشمه یادگارهای باستانی و فرهنگی قوم قزاق است که از دوران تاریخ باستان به‌عنوان شهر مذهبی و مقدس قزاقستان شناخته می‌شده است این شهر هم اکنون مقدمات برگزاری جشن هفت هزار سالگی را فراهم می کند.

ترکستان شهر مقدس و مذهبی مردم منطقه است که آرامگاه خواجه احمد یسوی عارف و شاعر قزاقی و بنیانگذار فرقه یسویه از اماکن شاخص آن محسوب می شود. در کنار آرامگاه این عارف و صوفی نامدار بسیاری از شخصیت های بزرگ و خان های قزاق آرمیده اند. آرامگاه خواجه احمد یسوی زیارتگاه مردم قزاقستان و بسیاری از مردم کشورهای آسیای مرکزی و پیروان فرقه یسویه است که هر ساله تعداد زیادی برای زیارت مقبره خواجه به این شهر عزیمت می‌کنند.۱۱۶ این شهر بنا بر آمار سال ۲۰۱۰ دارای جمعیتی بالغ بر ۲۳۵۲۰۲ نفر بوده است که مردمانی از ۲۱ قومیت در آن زندگی می‌کنند که از این تعداد جمعیت ۱۳۱۴۰۱ نفر قزاق، ۹۸۷۸۵ نفر ازبک و بقیه را سایر اقوام تشکیل می دهند. بدلیل نزدیکی ترکستان با ازبکستان تقریبا جمعیت ازبکهای ساکن در این شهر چیزی کمتر از نصف جمعیت قزاق ها می باشد که به کشاورزی، باغداری، سبزیکاری و دامداری مشغول هستند.

۱۱۶ طریقت یسویه در آسیای مرکزی، http://ensani.ir/fa/content/79123/default.aspx 153

طراز شهر دو هزار ساله

شهر طراز که در دوران باستان در منطقه شمال سرزمین سغد قرار داشت و جزء جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ بوده است مردمانش عمدتا از سغدیان ایرانی بوده اند که اکنون مرکز استان ژامبول در جنوب قزاقستان قرار دارد از اوایل قرن ۹ میلادی تا حمله مغول یکی از آبادترین شهرها و مراکز علمی و اسلامی منطقه محسوب می شد با تصرف این شهر در سال ۸۹۳ میلادی به دست امیر اسماعیل سامانی به مرکز فرهنگی و اسلامی منطقه تبدیل شده است: دین مردم این دیار از همان زمان اسلام و پس از زبان سغدی ایرانی زبان رسمی مردم زبان فارسی بوده است و آوازه این شهر تا بدانجا بوده است که در ادبیات فارسی و در اشعار فردوسی، رودکی و انوری نیز از آن یاد شده است این شهر که در دشت قپچاق آرام گرفته است یکی از یادگارهای پیوند فرهنگی-تاریخی بین این منطه و ایران می‌باشد.

در دوران قره خانیان و توسط قره خان مسجدی در مرکز شهر ساخته می شود که آرامگاه قره خان موسس خانات قره خان ها نیز در کنار این مسجد قرار گرفته است این مسجد در مرکز شهر بنا شده است که دیگر مراکز شهری در حول آن بنا استقرار یافته اند. آرامگاه عایشه بی بی که بنا بر ادبیات شفاهی مردم این دیار بنا بوده به ازدواج قره خان در آید ولی قبل از اینکه ازدواجی حاصل شود فوت می کند، لذا قره خان به نشان احترام و علاقه به او در کنار این مسجد آرامگاهی بر مزار او بنا می‌کند.

شهر طراز پس از تشکیل اتحاد جماهیر شوروی و تسلط بر این منطقه، زبان قزاقی به تدریج در آن رواج یافت که به تبع آن زبان های فارسی، سغدی و ترکمنی و قرقیزی بتدریج کم رنگ و رو به افول نهاد.

این شهر در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان شهر دو هزار ساله به ثبت رسیده است.۱۱۷

چیمگنت (شیمکنت)

چیمکنت یا شیمکنت(IIIIMKeHT / Simkent) که در زبان قزاقی شیمکنت تلفظ می شود مرکز استان قزاقستان جنوبی شهری است که جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱ با ۶۲۹،۶۰۰ نفر جمعیت سومین شهر بزرگ قزاقستان پس از آلماتی و آستانا می باشد.

این شهر در ۶۹۰ کیلومتری غرب آلماتی، ۱۲۰ کیلومتری تاشکند پایتخت ازبکستان و حدود ۱۳۵۰ کیلومتری شهر آستانا قرار دارد.

چیمکنت در قرن ۱۲ میلادی در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است. هرچند در بسیاری از شهرهای قزاقستان قومیت ها و ملیت های مختلفی وجود دارند ولی در چیمکنت بدلیل اسکان عده زیادی از ایرانیان و آلمانی ها و اقوام سایر ملل، تعداد اقوام ساکن در این شهر نسبت به شهرهای دیگر بیشتر است که بیشتر ایرانیان کوچ

۱۱۷ شهر دو هزار ساله طراز در قزاقستان، http://irasnews.ir/prthwznz.23nvqdftt2.html 154

داده شده به قزاقستان در جریان جنگهای ایران و روس و در زمان حکومت پیشه وری در این شهر اسکان یافته اند که اکنون جمعیت ایرانیان موجود در این شهر با احتساب خانوادهایشان که اکثرا قزاق یا ایرانی متولد شده در قزاستان هستند بین ۵ تا ۱۰ هزار نفر تخمین زده شده است.

شهر پاولودار

این شهر مرکز استان پاولدار است که درکناررودخانه ایرتیش بزرگترین رودخانه قزاقستان واقع شده درسال ۱۹۳۸ پایه گذاری گردیده است. این استان با مساحت ۱۲۷/۵ هزارکیلومترمربع و آب وهوای ناملایم شامل زمستان های طولانی و سرد (۵/۵ ماه) و تابستان های گرم وکوتاه (۳ ماه) درشمال شرقی جمهوری قزاقستان قراردارد وازشمال به استان اومسک، ازشمال شرقی به استان نویسیبیرسک، ازشرق به ناحیه آلتای فدراسیون روسیه، ازجنوب به استان های قزاقزستان شرقی وکاراگاندی و از غرب به استان های آکمولین وقزاقستان شمالی محدودمی شود.

پاولودار همجواربا سرحد جنوبی جلگه سیبری غربی، بزرگترین جلگه کره زمین می باشد. عوارض زمین دربخش جنوب غربی منطقه بسیارجالب است. درمیان جلگه نیمه بیابانی که به رنگ قهوه ای مایل به زرد نمایان گراست وتپه ها، جایی که گیاهان اندکی وجوددارد، می توان واحه جنگلی کوچکی رامشاهده کرد. این مکان یکی اززیباترین نقاط قزاقستان ویکی ازبهترین مکان ها برای تفریح ومسافرت های گردشگری و سفربه قصه ها درعالم واقعیت می باشد. که بیش از۱۴۰ رودخانه جریان دارد. رودخانه بزرگ ومنحصربفرد ایرتیش ازجنوب شرقی به شمال غربی درمسیری به طول حدود۵۰۰ کیلومتردرجریان بوده و تعداد زیادی زیرشاخه وجزیره دارد. رودخانه های توندیک، آشیسو، شیدرتی، اولنتی ودیگررودخانه ها ازمنطقه تپه ای سرچشمه می گیرند که با ایرتیش قابل مقایسه نبوده و دردریاچه های فاقد چشمه به پایان می رسند. کانال ایرتیش - کاراگاندا ازرودخانه ایرتیش گرفته شده است

استان پاولودار به مرکزیت شهر پاولودار یکی از منابع سرشار معدنی در قزاقستان است که ارزش کلی میزان ذخایر معدنی جامد آن ۴۶۰ میلیارد دلار براورد شده است، ذغال سنگ، انواع فلزات، مخازن طلا و معادن سنگ و مصالح ساختمانی از جمله منابع غنی این استان است و حدود یک سوم ذخایر ذغال سنگ قزاقستان در این استان قرار دارد.

155

دردره رودخانه ایرتیش علف های گوناگون گندمی، آبی و نیزارهای فراوانی وجود دارد. اطراف دریا چه ها ودرامتداد رودخانه جنگل های فراوان ازجمله جنگل های کاج وجود دارد بیش از ۲۷۰ گونه درخت ودرختچه وگیاهان علفی دراین جنگل ها دیده می شود و دراستپ های استان پاولودار جوندگان وحیوانات وحشی ازقبیل موش صحرایی، خرگوش، موش خرما، سنجاب، گرگ، روباه، راسو و همچنین پرندگانی همچون چکاوک، بلدرچین، اردک، بوتیمار وغیره زندگی می کنند. دررودخانه ایرتیش ودریاچه های آن انواع ماهیان وآبزیان یافت می شود. درپارک طبیعی ملی بایاناول ۸۴ گونه حیوان ازپنج رده پستانداران زندگی می‌کنند. استان پالودار که بر اساس آخرین سرشماری در ژانویه سال ۲۰۱۲ جمعیت آن ۷۴۷۱۰۰ نفر اعلام شده است جاهای دیدنی بسیاری دارد. اهالی پاولودار با قداست آثارتاریخی و فرهنگی ملت خودرا نگهداری می کنند. اکثراین آثار درمرکزاستان شهرپاولودار که یکی ازقدیمی ترین وزیباترین شهرهای کشور است، قراردارند. این شهرتوسط شاعران موردتحسین قرارگرفته و میهمانان را با خیابان های عریض، پارک ها و کوچه های پردرخت و گلزارها و فوراره های خود به شعف وامی دارد. اینجا درهرزمان ازسال تمیز، روشن و راحت است.

جاهای دیدنی منطقه شامل جاذبه های طبیعی، تاریخی، آثارمعماری و بناهای مذهبی می شود. حوزه رودخانه ایرتیش دراستان پاولودار غنی ازآثارباستانی ودارای اماکن دیدنی فرهنگی است. دراین بخش اطلاعاتی در مورد جاذبه های طبیعی اصلی منطقه، ساختمان ها وعمارات، آثاردیدنی، آثاریادبود، تندیس ها و بناهای دینی آورده شده است.

«بایانوال» یک منطقه زیبا و سرسبز درمیان یک استپ نیمه بیابانی است. دردامنه کوه ها و دره ها انسان ازفراوانی گیاهان و دیدن گونه های بی همتا به شگفت می آید. هرکسی که حتی یک باردرکوه های بایانوال بوده باشد، حتما دوباره به اینجا کشیده می شود تا یک استراحت سلامت بخش را تجربه کند. با عبورازمسیرهای گردشکری و آشنا شدن با ساکنان قدیمی منطقه، دانسته های شما درمورداین منطقه شگفت انگیز و زیبای قزاقستان افزایش می یابد. عنوان منطقه بایاناول اغلب با نام «جولیتا»ی زیبای قزاق که سرنوشت او سرمنشاء تصنیف یک غزل معروف و ماندگار عاشقانه گردید، پیوند خورده است. ۲۱ هزارکیلومترمربع ازمنطقه براساس نام این دخترجوان نام گذاری شده است. شرح دیگری برای نام گذاری منطقه وجوددارد: «چوکان ولیخانوف» روشن فکرمعروف کلمه بایاناول (بایان - اولا) را به معنی خیرو نیکی و کوه ها وبلندی های خوش یمن تفسیرکرده است.آب وهوای منطقه ای دراینجا چنان است که درسخت ترین زمستان ها بازهم بخوبی امکان نگهداری احشام وجوددارد.

درسطح استان جاذبه های جغرافیایی، دیدنی هایی ازعوارض سطح زمین و آبهای منطقه که تحت حفاظت دولت درآمده هست، وجوددارد که اهمیت کشوری وبین المللی دارند. آنها دارای ارزش زیست محیطی، علمی و 156

فرهنگی هستند و جزو مناطقی محسوب می شوندکه بصورت ویژه حفاظت میگردند. این اماکن جزو جاهایی بشمارمی روندکه اهمیت کشوری دارند: غارزیرزمینی «دراوتا»، غارزیرزمینی «کوفشین»، غار «آولیه»، غار «کونیراولیه»، معدن «تله اوبولاک»، تنگه «اعجاب های سنگی»، تنگه «راخای»، تنگه «اوشسالا». جنگلها، رودخانه ها، دریاچه های بزرگ و کوچک، معادن و منابع زیر زمینی، انواع پرندگان، آبزیان، جانوران و حشرات بیشمار، استان پاولودار را به بهشت کوچکی در این منطقه تبدیل کرده است که هر بیننده ای را مبهوت عظمت خلقت خداوند در این منطقه می کند. .۱۱۸

کارگاندا

شهر کاراگاندا مرکز استان کاراگاندا واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری جنوب شهر آستانا، در شمال استانهای قزل اوردا، چیمکنت، ژامبول و در غرب استان اوسکمین و در شرق استان های کوستانای و آکتوبه، تقریبا در مرکز کشور یکی از شهرهای بزرگ قزاقستان و مرکز حوزه زغال سنگ این کشور واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری آستانا که راه آهن سراسری قزاقستان از آن عبور می کند. نیروگاه حرارتی بزرگی در این شهر می باشد که سوخت آن از زغال سنگ می باشد. این شهر در سال ۱۸۵۷ میلادی به عنوان مرکز معدن مس تأسیس شده است.

سمی بالاتینسک

گر چه پس از استقلال قزاقستان نام این شهر به سمی تغییر یافت ولی هنوز به همان نام قبلی مشهور است این شهر در مسیر رودخانه ایرتیش و راه آهن ترکستان سیبری و در نزدیکی مرز روسیه واقع شده است در سال ۱۷۱۸ به عنوان پاسگاه مرزی روسیه تأسیس شده و در قرن نوزدهم از مراکز عمده داد و ستد میان روس ها، قزاق ها، قرقیزها و چینی ها بود. منطقه جنوب غربی این شهر در زمان حکومت کمونیستها از سال ۱۹۴۹ تا زمان فروپاشی محل آزمایشات هسته ای شوروی بود .۱۱۹

۱۱۸ آشنایی با قزاقستان، پایگاه اطلاع رسانی قزاقستان . 86%http://kaziran.com/3959

۱۱۹ ایراس - جغرافیای قزاقستان، پایگاه اطلاع رسانی ایراس، http://irasnews.ir/prtjf8e8zuqe8.sfu.html 157

شهر بایکنور

بایکونور(KocMoIpoM Baixoyp/ Baikonur Cosmodrome) نام شهر کوچک معدنی در ۳۲۰ کیلومتری شمال شرقی پایگاه موشکی و فضایی بایکونور واقع شده است که روس ها برای گمراه کردن غرب و مخفی نگه داشتن پایگاه فضایی بایکونور بر این شهر انتخاب کرده اند. شهر بایکونور خود شهر کوچکی است که ویژگی خاصی ندارد و اهمیت و شهرت جهانی آن بخاطر پایگاه فضانوردی بایکونور است که توسط اتحاد جماهیر شوروی در ژوئن ۱۹۵۵ میلادی در صحرای ژزکازگان Dzhezkazgan ) )ابتدا برای ایجالد پایگاه موشکهای دور برد قاره پیمای آر - ۷ پایه گذاری شد و در ۵ می ۱۹۵۷ اولین موشک قاره پیمای شوروی از

این پایگاه پرتاب شد و بعدا روسها با اجرای یک پروژه بسیار بزرگ این پایگاه موشکی را به پایگاه فضانوردی تبدیل کردند.

پایگاه فضایی بایکونور از قدیمی ترین و بزرگترین پایگاه های پرتاب فضا پیماهای جهان است که رکورد دار پرتاب جهان در جهان بشمار می‌رود و اولین ماهواره ساخته بشر در ۴ اکتبر 1957 از این پایگاه به فضا فرستاده شد که نام آن اسپوتنیک یک "1 "Sputnik بود و یوری گاگارین Yuri Gagarin" "به عنوان اولین مرد در سال ۱۹۶۱ از طریق این پایگاه به خارج از جو زمین سفر کرد و به عنوان

اولین زن خانم والنتینا ترشکوا Valentina Tereshkova در سال ۱۹۶۳ پا به فضا گذاشت فضا نوردان

مسافرتهای فضایشان را از این پایگاه آغاز

بسیاری از کشورهای مختلف مانند برزیل , آلمان , فرانسه و. کردند.

این مرکز پس از فروپاشی شوروی سابق توسط روسیه تا سال ۲۰۵۰ میلادی با مبلغ سالیانه ۱۱۵ میلیون دلار از دولت قزاقستان اجاره شده است که مدیریت آن به عهده آژانس فضایی روسیه قرار دارد۱۲۰

(بررسی شود که معرفی شهرها و ظرفیت های گردشگری آنها در کدام بخش آورده شود مناسب تر است، در همینجا یا در بخش گردشگری یا ....)

http://www.russianspaceweb.com/baikonur origin.html ۲۰ 158