عناصرتاثیرگذار داخلی و خارجی در فرهنگ جامعه قطر

آموزش اجباری زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی

کسانی که امر برنامه ریزی کشور را در سطح کلان برای نوگرایی و همزیستی با دیگر جوامع به عهده دارند، معتقدند که نسل جدید باید از دوران کودکی با فرهنگ و زبان دیگر جوامع آشنا گردد تا بتواند در مصاف با متغیرهای منطقه‌ای و بین‌المللی، به علم و زبان و فرهنگ غالب در سطح جهان نیز مسلح باشد.

دکتر عبدالله الکبیسی رئیس بخش عربی دانشگاه قطر می گوید: «اوایل دهه‌ی 90 در بیشتر کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس، تدریس زبان انگلیسی به جای چهارم ابتدایی، از اول ابتدایی آغاز شد و قطر از سال 2003 تدریس زبان انگلیسی را در تمام مراحل آموزش ابتدایی اجباری ساخت».

این در حالی است که سال 2009، وزارت آموزش و پرورش قطر، طی بخشنامه‌ای خواستار اصلاح روش تدریس در مدارس خصوصی عربی، به منظور تقویت زبان عربی و هویت عربی- اسلامی شده بود.

تغییر نظام سنتی و دولتی آموزش و پرورش قطر به نظام آموزشی غیرانتفاعی و خصوصی، با استفاده از نظام آموزشی آمریکا و مدارس با سابقه‌ی انگلیسی و فرانسوی، از طرح‌های ابتکاری دولت قطر برای نوگرایی در مقوله‌های فرهنگ و آموزش در این کشور می‌باشد.

قطر کشوری مهاجرپذیر است؛ لذا از تنوع فرهنگی برخوردار است؛ که بعضی از آنها مانند فرهنگ اسلامی، اثرات مثبت و برخی اثرات منفی بر جامعه‌ی قطر داشته است. می‌توان فرهنگ سنتی و بومی قطر را طی چند دهه‌ی گذشته، متأثر از فرهنگی‌های زیر دانست:

فرهنگ ایرانی

ایرانیان به دلیل نزدیکی و همسایگی و سهولت رفت و آمد به آن کشور، جزو اولین گروه‌هایی هستند که بر فرهنگ قطر اثر گذاشته است.

فرهنگ هندی، پاکستانی، فیلیپینی

رونق گرفتن اقتصاد قطر در سال 1939 پس از کشف نفت و بهبود نقدینگی مردم و از طرف دیگر فقر مردم شبه قاره‌ی هند و در سال‌های اخیر، آسیای دور از جمله فیلیپین، همچنین رفاه طلبی مردم قطر، موجب مهاجرت عده‌ی زیادی از مردم مناطق مذکور به این کشور شد که در میان آنها عده‌ی زیادی به امور خدماتی از قبیل راننده‌ی شخصی، نوکری و خدمت در منازل پرداختند. روز به روز نیز گرایش مردم به داشتن چنین خدمت‌كارانی افزایش یافته است؛ به طوری که در حال حاضر، بیشتر امور فرزندان قطری‌ها را این عده به عهده دارند که نتیجه‌ی طبیعی آن، تأثیر فرهنگ شبه قاره‌ی هند در این کشور می‌باشد.

فرهنگ غربی

چون قطر با کمبود استاد و متخصص روبه روست؛ لذا حضور اساتید زیادی از کشورهای آمریکایی و اروپایی به خصوص انگلستان، در دانشگاه قطر و بخش‌های خصوصی و اعزام جوانان قطری برای تحصیل به کشورهای غربی، موجب نفوذ فرهنگ غربی در میان جوانان قطری شده است.

فرهنگ وهابی

قطر، دومین کشور بعد از عربستان است که حاکمیت وهابی دارد، به علت همسایگی با عربستان- مرکز وهابی‌گری- روابط فرهنگی دیرینه‌ای با این كشور دارد؛ به طوری که روابط سیاسی قطر، نوعی تبعیت مذهبی نسبت به عربستان داشت.

در کل می‌توان چنین استنباط كرد كه فرهنگ‌های مختلف، در متن جامعه‌ی قطر، نوعی رقابت نامحسوس و تأثیرگذار گام به گام دارند. به عنوان مثال، به دلیل همسایگی قطر با ایران، خصوصیات اخلاقی مردم قطر تا حدی شبیه مردم جنوب ایران است و نیز با توجه به پایبندی و تعصب حکام قطری به مذهب وهابی، ظواهر مذهبی و اسلامی به شکلی قوی در جامعه رعایت می‌شود. به هر حال قطر از نظر فرهنگی، دارای فرهنگ سنتی اسلامی است که فرهنگ‌های گوناگون بر آن تأثیر گذاشته‌اند و شهروندان قطری به‌خصوص جوانان، در خارج از قطر چندان مقید به رعایت اصول سنتی فرهنگ خود نیستند و در داخل کشور هم تعارض شدیدی بین نسل گذشته و نسل جدید ایجاد شده است و در رفتارهای فردی و اجتماعی، از الگوهای غربی پیروی می‌كنند.

بررسی فرهنگ غالب آسیایی در کشورهای عربی خلیج فارس (عامل آسیایی و عوامل بین‌المللی)

شواهد و همچنین بررسی‌های کارشناسانه نشان می‌دهد که عوامل زیر سبب حضور حداکثری اتباع کشورهای شرق آسیا و غلبه‌ی فرهنگی آنان در کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس شده است:

عامل آسیایی بودن

1. چون اتباع کشورهای آسیایی اغلب با زبان انگلیسی و ابزارهای اداری و خدماتی روز، از جمله کامپیوتر آشنا هستند، سختی شرایط کار را بیشتر تحمل می‌کنند و هرگونه کاری که به آنان واگذار شود بدون هیچ بهانه‌ای انجام می‌دهند و اصولاً انسان‌های بی‌خطری تلقی می‌شوند.
2. با توجه به این که دستمزد نیروی کار، یکی از عوامل تعیین کننده‌ی شاخص قیمت تولید می‌باشد و کارفرما نیز ترجیح می‌دهد از نیروی کار ارزان استفاده کند؛ بنابراین تقاضا برای به کارگیری نیروی کار تبعه کشورهای آسیای شرقی بیشتر از سایر ملیت‌های منطقه است.

عوامل بین‌المللی

وجود شرکت‌های بین‌المللی در کشورهای مقصد، سبب شده است تا در جهت استخدام نیروی کار ارزان، به جای جلب نیروی کار از کشورهای عربی یا هم‌جوار، نیروی مورد نیاز خود را از کشورهای شرق آسیا- به علت ویژگی‌هایی که برشمرده شد- تأمین نمایند. این شرکت‌ها برای اجرای پروژه‌های خود در این کشورها، فقط کادرهای فنی تخصصی و دانش فنی و ابزار فیزیکی اصلی را با خود می‌آورند و برای تأمین کادرهای اداری و خدماتی و کارگر ساده، ارزان‌ترین آن را در کشور مقصد می‌یابند.

تأثیر فرهنگ مهاجران آسیایی بر فرهنگ بومی کشورهای خلیج فارس و آسیب شناسی آن

کارشناسان معتقدند، اتباع کشورهای عربی تأثیرات منفی را که اتباع کشورهای آسیایی در کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس از خود بر جای می‌گذارند، ندارند. چرا که اینان با کشورهای مقصد دارای مشترکاتی مانند زبان، فرهنگ، هنجار، آداب و رسوم و دین و مذهب هستند. این در حالی است که اكثر مهاجران آسیایی، این مشترکات را با اتباع کشورهای مقصد ندارند و این تفاوت‌ها علاوه بر فرهنگ و هنجار و آداب و رسوم مختلف و متفاوت، سبب بروز مشکلات و تأثیرات منفی ناشی از آن نیز شده است.

آنچه که به عنوان تأثیرات منفی حضور حداکثری مهاجران کشورهای آسیای شرقی در کشورهای مقصد شناخته می‌شود، می‌توان در چهار بخش فرهنگی، دموگرافی و اجتماعی، اقتصادی و عمومی بررسی كرد.

نیز نگاه کنید به

عناصرتاثیرگذار داخلی و خارجی در فرهنگ جامعه روسیه