|
|
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:Dushanbe, Tajikistan.jpg|بندانگشتی|دوشنبه پایتخت تاجیکستان ، بازیابی از : https://trektajikistan.com/blog/dushanbe-city-highlights/]] | | #تغییر_مسیر [[شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان]]<references /> |
| | |
| | |
| [[تاجیکستان]] همچنان یک کشور عمدتاً روستایی است، اما شهرنشینی در دهههای اخیر روندی صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۳ درصد از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی میکنند که نشاندهنده اهمیت جوامع روستایی در ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور است.<ref>Fox, A., Lüscher, A., & Widmer, F. (2020). Plant species identity drives [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7452769/ soil microbial community structures that persist under a following crop. Ecology and Evolution, 10, 8652-8668.]</ref> باوجود این، این نسبت در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰ که بیش از ۷۰ درصد جمعیت در روستاها ساکن بودند، کاهشیافته است.<ref>Executive Summary. (2019). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision.</ref> عوامل مختلفی مانند افزایش فرصتهای شغلی در شهرها، بهویژه در دوشنبه<ref>McAuley, A. (2022). ''Women’s work and wages in the Soviet Union''. <nowiki>https://doi.org/10.4324/</nowiki>[https://www.routledge.com/Womens-Work-and-Wages-in-the-Soviet-Union/McAuley/p/book/9781032301709?srsltid=AfmBOopTQToMHKcz8w5HCpKMMqOB4NS3mdSXD8AcbZoBgvKg8sL29-0W 9781003303732]</ref> و خجند، و دسترسی بیشتر به خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق شهری، نقش مهمی در روند شهرنشینی ایفا کردهاند.<ref>Tavarov, S., Zicmane, I., Beryozkina, S., Praveenkumar, S., Safaraliev, M., & Shonazarova, S. (2022). Evaluation of the Operating Modes of the Urban Electric Networks in Dushanbe City, Tajikistan. Inventions.[https://www.researchgate.net/publication/365585022_Evaluation_of_the_Operating_Modes_of_the_Urban_Electric_Networks_in_Dushanbe_City_Tajikistan]</ref>
| |
| *'''''توسعه شهری و رشد شهرها'''''
| |
| روند شهرنشینی در [[تاجیکستان]] با تمرکز بیشتر بر شهرهای اصلی، بهویژه پایتخت دوشنبه، قابلمشاهده است. جمعیت دوشنبه که در سال ۱۹۹۰ حدود ۶۰۲ هزار نفر بود، اکنون به بیش از ۱.۱ میلیون نفر رسیده است. <ref name=":7">''[https://worldpopulationreview.com/cities/tajikistan/dushanbe Dushanbe], Tajikistan Population 2024''. (n.d.).</ref>این افزایش جمعیت به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی و رشد طبیعی جمعیت بوده است. دوشنبه بهعنوان مرکز سیاسی و اقتصادی [[تاجیکستان]]، همواره مقصد اصلی مهاجران از مناطق روستایی و شهرهای کوچکتر بوده و بهعنوان قطب اصلی خدمات و صنایع در کشور محسوب میشود.<ref name=":7" />
| |
| | |
| خجند نیز که از نظر تاریخی یکی از شهرهای مهم اقتصادی و صنعتی کشور بوده، در طول سالهای گذشته رشد جمعیتی قابلتوجهی داشته است و اکنون با رشد زیرساختها و صنایع جدید، جایگاه خود را بهعنوان مرکز مهم اقتصادی در شمال کشور تثبیت کرده است.<ref>''Tajikistan Population 2024 (Live)''. (n.d.). [https://worldpopulationreview.com/countries/tajikistan]</ref>
| |
| *'''''مناطق روستایی: چالشها و فرصتها'''''
| |
| [[پرونده:خجند.jpg|بندانگشتی|خجند تاجیکستان، بازیابی از : https://brokennavigation.com/category/travel-guides/central-asia/tajikistan/]] درحالیکه جمعیت روستایی تاجیکستان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل میدهد، این مناطق با چالشهای زیادی مواجه هستند. <ref>Agency of Statistics, & Sachs, J. (2022). ''Tajikistan Common Country [https://tajikistan.un.org/sites/default/files/2023-07/Tajikistan_CCA_2022_Public_Version_Final.pd Analysis]'' [Report].</ref>کمبود دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت، و زیرساختهای حملونقل در بسیاری از مناطق روستایی وجود دارد. باوجود این، روستاها همچنان مرکز فعالیتهای کشاورزی که ستون اصلی اقتصاد کشور است، محسوب میشوند.<ref>Jones, K., Hoover, A., & USAID/BFS/ARP-Funded Project. (2014). ''Innovation for Agricultural Training and Education Innovation for [https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PBAAK887.pdf Agricultural] Training and Education Tajikistan: Background study''.</ref> اکثر ساکنان روستایی به زراعت و دامداری اشتغال دارند، و دولت نیز در سالهای اخیر تلاش کرده است با ارائه وامهای کشاورزی و توسعه زیرساختهای روستایی، اقتصاد این مناطق را تقویت کند.<ref>''Tajikistan’s rural women and youth increase resiliency against gaps left [https://www.fao.org/europe/news/detail/tajikistan-s-rural-women-and-youth-increase-resiliency-against-gaps-left-by-labour-migration/en by] labour migration''. (2024, April 3). REU.</ref> بااینحال، یکی از چالشهای اصلی برای آیندهی روستاها، مهاجرت جوانان به شهرها و یا خارج از کشور است که باعث کاهش نیروی کار در مناطق روستایی میشود.<ref>Jan-Peter Olters, World Bank Country Manager in Tajikistan. (2021, March 1). In Tajikistan, a digital future as an alternative to unemployment or migration. [https://www.worldbank.org/en/news/opinion/2021/03/01/in-tajikistan-a-digital-future-as-an-alternative-to-unemployment-or-migration]</ref>
| |
| *'''''چشمانداز آینده شهرنشینی و برنامهریزی شهری'''''
| |
| پیشبینی میشود که روند شهرنشینی در تاجیکستان در سالهای آینده ادامه داشته باشد.<ref name=":4">Aloqa. (n.d.). ''Official websites of ministries and departments – Communication Service under the Government of the Republic of Tajikistan''. <nowiki>https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/</nowiki>[https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/]</ref> دولت برنامههای توسعهای برای بهبود زیرساختهای شهری و روستایی بهمنظور مقابله با چالشهای رشد سریع شهرنشینی، مانند افزایش تقاضا برای مسکن، خدمات عمومی، و حملونقل عمومی دارد.<ref>''TAJIKISTAN NATIONAL URBAN ASSESSMENT MAKING THE CASE FOR ACCELERATED URBANIZATION''. (2024). [https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/961491/tajikistan-national-urban-assessment.pdf ]</ref>
| |
| | |
| از سوی دیگر، حفظ جمعیت روستایی و جلوگیری از مهاجرت بیشتر به شهرها نیز از اولویتهای برنامهریزیهای توسعهای کشور است. افزایش دسترسی به خدمات آموزشی، بهداشتی، و زیرساختهای اساسی در مناطق روستایی میتواند به کاهش فشار بر مناطق شهری و متعادلسازی روند جمعیتی کمک کند.<ref>United Nations, ESCAP Statistical Online Database, & World Bank. [https://www.unescap.org/sites/default/files/Summary%20report_Urbanization%20and%20resource%20trends%20in%20Tajikistan.pdf](2018). ''Urbanization and resource trends in Tajikistan''.</ref>
| |
| *[[پرونده:Tajikistan-Green-Hydrogen.png|بندانگشتی|استفاده از انرژی سبز در برنامه 2030 دولت تاجیکستان [https://esgnews.com/hydropower-rich-tajikistan-plans-to-produce-1-million-metric-tons-of-green-hydrogen/]]]'''''مقایسه تاریخی: تغییرات شهرنشینی از دوره شوروی تا کنون'''''
| |
| تاجیکستان در دوره شوروی بهعنوان یک کشور کشاورزی شناخته میشد و شهرهای آن عمدتاً مراکز صنعتی بودند که برای حمایت از اقتصاد دولتی شکل گرفتند.<ref>Khashimov, S., & Inoyatova, T. (2021, April 14). Transforming [https://www.aljazeera.com/features/2021/4/14/transforming-t Tajikistan]: Between a Soviet past and a Tajik future. ''Al Jazeera''.</ref> با فروپاشی شوروی و استقلال تاجیکستان، بسیاری از صنایع دولتی تعطیل شدند و جمعیت بهویژه در شهرهای کوچکتر با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شد.<ref name=":5">[https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf Olimov], M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129.[https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf]</ref> این موضوع باعث شد که بسیاری از مردم به مناطق روستایی بازگردند یا به دنبال فرصتهای بهتر به شهرهای بزرگتر مانند دوشنبه مهاجرت کنند. در سالهای اخیر، رشد اقتصادی و سرمایهگذاریهای دولتی در زیرساختهای شهری باعث رونق شهرنشینی شده است. <ref name=":6">Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26.[https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/]</ref>
| |
| | |
| | |
| نویسنده : نرگس شکوری
| |
| | |
| ==نیز نگاه کنید به==
| |
| [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
| |
| | |
| == کتابشناسی ==
| |