پوشش گیاهی سنگال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۱۴

پوشش گیاهی سنگال. قابل بازیابی از https://www.southseedbank.com/

پوشش گیاهی در این کشور تحت تأثیر شیب بارش است و به سه میدان پراکنش تقسیم می شود. پراکندگی متفاوت بارش، حاشیه دریایی و دارای تنوع زمین هایی است که اکوسیستم های مختلف دارد. سه میدان پوشش گیاهی این کشور عبارتند از:

جنگل هایی روشنی که از نوع جنگل های گینه هستند؛
علفزارهایی که در آن درخت ها و نهال های کوچک رشد می کنند و از نوع سودانی – ساحلی هستند؛
اِستپ هایی که در آنجا درخت ها و نهال ها رشد کرده و از نوع ساحلی می باشند.

در کناره های جریان آبی منطقه کازامانس و سالوم جنگل های فراوانی وجود دارد که در آن درختان حرا به چشم می خورند. منابع گیاهی سنگال، که به شکل مناطق جنگلی است از جنوب تا شمال بسیار متنوع است. آنها را می توان به سه نوع 1- گینه ای 2- سودانی و 3- ساحلی تقسیم کرد. در ضمن ویژگی های جنگل ها بسیار متفاوت است. مثلاً جنگل های جنوب شرقی که بیشتر خشک هستند، علفزارهای شرق و مرکز که پر از درخت است و یا اِستپ های شمالی که پر از نهال های کوچک می باشند.

میدان سودانی – ساحلی

از سنگال غربی تا کازامانس کشیده شده است و دارای جنگل های مرطوب است.

میدان ساحلی – سودانی

از حوزه درختان بادام هندی شروع و به علفزاری جنگلی ختم می شوند.

میدان ساحلی

این میدان شامل مناطق جنگل های چرایی می شود که پوشیده شده از درخت و نهال همراه با خار که مهم ترین آن "اقاقیا" (Acacia) نام دارد. کناره های رودخانه‌ی سنگال پوشیده از جنگل های آکاسیا است. جنگل درختان نخل و "رونه" (Roner) کازامانس به علت استخراج بیش از اندازه در حال پسروی است و جنگل های "اِنیای" (Niayes) نیز به خاطر شهرنشینی و املاح خاکی کم کم در حال عاری شدن از پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی به علل گوناگون در حال کاهش است. از جمله: کشاورزی، تولید زغال سنگ، چرای بیش از اندازه، زاد و ولد، هَرَس چوب، آب و هوای وحشی مخصوصاً با دوره طولانی خشکسالی از عوامل آن است. در طول 10 سال، از سال 1981 تا 1990، ذخیره چوبی 18 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده که این میزان معادل پسروی 800000 هکتار جنگل است. از جهت دیگر در قرن حدود 60% درختان حرا و جنگل های رسوبی ناپدید شده اند و علت آن هم استفاده نامناسب و عدم برنامه ریزی در کشاورزی بوده است. بدین ترتیب جنگل زدایی خشکسالی را تشدید می کند و تهدید جدی برای جنگل های دره‌ی رودخانه سنگال به شمار می آید.

مناطق جنگلی

مناطق جنگلی در کشور سنگال شامل دو بخش می شوند:

جنگل های حفاظت شده؛
جنگل های طبقه بندی شده می باشد.

جنگل های حفاظت شده

این جنگل ها طبقه بندی نشده اند و استخراج منابع جنگلی بدون برنامه ریزی تحت کنترل اداره جنگل بانی صورت می گیرد. این مناطق برای کشاورزی و چرای حیوانات دارای برنامه خاصی نیست.

جنگل های طبقه بندی شده

این جنگل ها حدود 71.31% مساحت کشور را تشکیل داده و دارای منابع خاص احیای جنگلی، مرمت بخشی از جنگل ها، پارک های ملی، منابع طبیعی و جنگل های طبقه بندی شده است. استخراج منابع در این جنگل ها به یک برنامه ریزی و مدیریت برای تولید منابع گیاهی، حفاظت زمین ها و نگهداری از موجودات زنده، نیاز دارد. استخراج منابع این جنگل ها برنامه ریزی و محدودیت خاص خود را فقط برای تولید زغال، هیزم، چوب های هنری و پس مانده ها دارد. این محدودیت ها قبل از استقلال (1960) وجود داشته است. بین سال های 1932 و 1960، 87 درصد جنگل ها طبقه بندی شدند. این جنگل ها شامل منابع مختلفی هستند از جمله:

منبع انرژی چوبی

جنگل هایی هستندکه مساحت آنها 271468 هکتار است، دارای پوشش گیاهی و گونه های جانوری است. در حال حاضر، خدمات آب، جنگل، شکار و حفاظت از زمین ها مسئوولیت مدیریت 213 جنگل طبقه بندی شده را دارند. 130 نوع گونه های گیاهی وجود دارد که 56 رقم آن درخت هستند. عوامل متعددی در حال از بین بردن این جنگل ها هستند که شامل دو عامل طبیعی و انسانی است. عوامل طبیعی عبارتند از:

خشکسالی؛
شور شدن آب ها و زمین ها؛
فرسایش.

عوامل انسانی شامل کشت و زرع و آتش سوزی های جنگلی، استخراج بیش از اندازه منابع جنگلی، چراهای حیوانات و شکار غیرمجاز است.

مساحت مناطق جنگلی خارج از پارک های ملی در سال 1980 از 7.12 میلیون هکتار به 9.11 میلیون هکتار در سال 1990 رسیده است، محیطی معادل کاهش 800000 هکتار در طول ده سال. مناطق "سنت لوئی" (Saint Louis) ، "تام باکوندا" (Tam bacounda) و "لوگا" (Louga) 8.76% مساحت جنگل های طبقه بندی شده‌ی سنگال را در بردارد. منطقه‌ی سنت لوئی دارنده بیشترین جنگل های طبقه بندی شده است.

منبع تولید میوه

تولید برخی محصولات نسبت به بعضی دیگر سرمایه مالی کمتری را نیاز دارد، این محصولات شامل کتیرا، رزین، حبوبات و غیره می باشد. از بین میوه هایی که بیشتر تولید می شوند می توان موارد زیر را نام برد:

انبه (Mangue) از مهمترین تولیدات سنگال است. "ماد" (Madd) ، میوه ای به رنگ نارنجی که مغز آن خورده می شود و بسیار ترش است. "سومپ" (Soump) که یک نوع میوه به صورت دانه دانه (شبیه پسته) است. " دی تا" (Ditah) میوه ای شبیه کیوی است که آب آن نیز به عنوان آبمیوه مصرف می شود. "تامارین" (Tamarin) که همان تمر است. "نان میمون" (Pain de singe) میوه‌ی درخت بااوباب درخت معروف سنگال است و داخل آن به رنگ سفید است. "نوآ دو کاژو"(Noix de Cajou) دانه ای مغز دار مانند فندق یا بادام کوهی است که هم در آشپزی و هم به صورت بو داده و شور مصرف می شود.

"گویاو" (Goyave) که میوه ای بسیار شیرین و خوشمزه است و آب آن نیز در مراسم سرو می شود. "پاپای" (Papaye) میوه ای نسبتاً درشت به رنگ سبز و درون آن نارنجی به دانه های سیاه است، طعم آن شیرین و معطر است. "نِتِ" (Nété) ، "سی دِم" (Sidem) ، "نیو" (New) و "تول" (Toll) هم میوه های دانه ای هستند و بالاخره کتیرا که بالاترین میزان تولید را دارد.^[۱]^[۲]

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Annuaire sur l’Environnement, (1999), Convention Cadre des Nations Unies sur les changements Climatiques, 2^ème Communication du Sénégal, PAN/LCD, PNAE, p.67-69.
↑ بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[1] Annuaire sur l’Environnement, (1999), Convention Cadre des Nations Unies sur les changements Climatiques, 2^ème Communication du Sénégal, PAN/LCD, PNAE, p.67-69.

[2] بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-پوشش گیاهی در این کشور تحت تأثیر شیب بارش است و به سه میدان پراکنش تقسیم می شود. پراکندگی متفاوت بارش، حاشیه دریایی و دارای تنوع زمین هایی است که اکوسیستم های مختلف دارد. سه میدان پوشش گیاهی این کشور عبارتند از: 1- جنگل هایی روشنی که از نوع جنگل های گینه هستند. 2- علفزارهایی که در آن درخت ها و نهال های کوچک رشد می کنند و از نوع سودانی –  ساحلی هستند. 3- اِستپ هایی که در آنجا درخت ها  و نهال ها رشد کرده و از نوع ساحلی می باشند.
+[[پرونده:پوشش گیاهی سنگال.jpg|جایگزین=پوشش گیاهی سنگال|بندانگشتی|پوشش گیاهی سنگال. قابل بازیابی از https://www.southseedbank.com/]]
+پوشش گیاهی در این کشور تحت تأثیر شیب بارش است و به سه میدان پراکنش تقسیم می شود. پراکندگی متفاوت بارش، حاشیه دریایی و دارای تنوع زمین هایی است که اکوسیستم های مختلف دارد. سه میدان پوشش گیاهی این کشور عبارتند از:
+*جنگل هایی روشنی که از نوع جنگل های گینه هستند؛
+*علفزارهایی که در آن درخت ها و نهال های کوچک رشد می کنند و از نوع سودانی – ساحلی هستند؛
+*اِستپ هایی که در آنجا درخت ها و نهال ها رشد کرده و از نوع ساحلی می باشند.
+در کناره های جریان آبی منطقه کازامانس و سالوم جنگل های فراوانی وجود دارد که در آن درختان حرا به چشم می خورند. منابع گیاهی سنگال، که به شکل مناطق جنگلی است از جنوب تا شمال بسیار متنوع است. آنها را می توان به سه نوع 1- گینه ای 2- سودانی و 3- ساحلی تقسیم کرد. در ضمن ویژگی های جنگل ها بسیار متفاوت است. مثلاً جنگل های جنوب شرقی که بیشتر خشک هستند، علفزارهای شرق و مرکز که پر از درخت است و یا اِستپ های شمالی که پر از نهال های کوچک می باشند.
+====میدان سودانی – ساحلی====
+از سنگال غربی تا کازامانس کشیده شده است و دارای جنگل های مرطوب است.
-در کناره های جریان آبی منطقه کازامانس و سالوم جنگل های فراوانی وجود دارد که در آن درختان حرا به چشم می خورند. منابع گیاهی سنگال، که به شکل مناطق جنگلی است از جنوب تا شمال بسیار متنوع است. آنها را می توان به سه نوع 1- گینه ای 2- سودانی و 3- ساحلی تقسیم کرد. در ضمن ویژگی های جنگل ها بسیار متفاوت است. مثلاً جنگل های جنوب شرقی که بیشتر خشک هستند، علفزارهای شرق و مرکز که پر از درخت است و یا اِستپ های ش[[مالی]] که پر از نهال های کوچک می باشند.
+==== میدان ساحلی – سودانی ====
+از حوزه درختان بادام هندی شروع و به علفزاری جنگلی ختم می شوند.
+====میدان ساحلی====
+این میدان شامل مناطق جنگل های چرایی می شود که پوشیده شده از درخت و نهال همراه با خار که مهم ترین آن "اقاقیا" (Acacia) نام دارد. کناره های رودخانه‌ی سنگال پوشیده از جنگل های آکاسیا است. جنگل درختان نخل و "رونه" (Roner) کازامانس به علت استخراج بیش از اندازه در حال پسروی است و جنگل های "اِنیای" (Niayes) نیز به خاطر شهرنشینی و املاح خاکی کم کم در حال عاری شدن از پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی به علل گوناگون در حال کاهش است. از جمله: کشاورزی، تولید زغال سنگ، چرای بیش از اندازه، زاد و ولد، هَرَس چوب، آب و هوای وحشی مخصوصاً با دوره طولانی خشکسالی از عوامل آن است. در طول 10 سال، از سال 1981 تا 1990، ذخیره چوبی 18 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده که این میزان معادل پسروی 800000 هکتار جنگل است. از جهت دیگر در قرن حدود 60% درختان حرا و جنگل های رسوبی ناپدید شده اند و علت آن هم استفاده نامناسب و عدم برنامه ریزی در کشاورزی بوده است. بدین ترتیب جنگل زدایی خشکسالی را تشدید می کند و تهدید جدی برای جنگل های دره‌ی رودخانه سنگال به شمار می آید.
+====مناطق جنگلی====
+مناطق جنگلی در کشور [[سنگال]] شامل دو بخش می شوند:
+*جنگل های حفاظت شده؛
+*جنگل های طبقه بندی شده می باشد.
+=====جنگل های حفاظت شده=====
+این جنگل ها طبقه بندی نشده اند و استخراج منابع جنگلی بدون برنامه ریزی تحت کنترل اداره جنگل بانی صورت می گیرد. این مناطق برای کشاورزی و چرای حیوانات دارای برنامه خاصی نیست.
+=====جنگل های طبقه بندی شده=====
+این جنگل ها حدود 71.31% مساحت کشور را تشکیل داده و دارای منابع خاص احیای جنگلی، مرمت بخشی از جنگل ها، پارک های ملی، منابع طبیعی و جنگل های طبقه بندی شده است. استخراج منابع در این جنگل ها به یک برنامه ریزی و مدیریت برای تولید منابع گیاهی، حفاظت زمین ها و نگهداری از موجودات زنده، نیاز دارد. استخراج منابع این جنگل ها برنامه ریزی و محدودیت خاص خود را فقط برای تولید زغال، هیزم، چوب های هنری و پس مانده ها دارد. این محدودیت ها قبل از استقلال (1960) وجود داشته است. بین سال های 1932 و 1960، 87 درصد جنگل ها طبقه بندی شدند. این جنگل ها شامل منابع مختلفی هستند از جمله:
+====منبع انرژی چوبی====
+جنگل هایی هستندکه مساحت آنها 271468 هکتار است، دارای پوشش گیاهی و گونه های جانوری است. در حال حاضر، خدمات آب، جنگل، شکار و حفاظت از زمین ها مسئوولیت مدیریت 213 جنگل طبقه بندی شده را دارند. 130 نوع گونه های گیاهی وجود دارد که 56 رقم آن درخت هستند. عوامل متعددی در حال از بین بردن این جنگل ها هستند که شامل دو عامل طبیعی و انسانی است. عوامل طبیعی عبارتند از:
+*خشکسالی؛
+*شور شدن آب ها و زمین ها؛
+*فرسایش.
+عوامل انسانی شامل کشت و زرع و آتش سوزی های جنگلی، استخراج بیش از اندازه منابع جنگلی، چراهای حیوانات و شکار غیرمجاز است.
-میدان سودانی – ساحلی: از [[سنگال]] غربی تا کازامانس کشیده شده است و دارای جنگل های مرطوب است. میدان ساحلی – سودانی:  از حوزه درختان بادام هندی شروع و به علفزاری جنگلی ختم می شوند.
+مساحت مناطق جنگلی خارج از پارک های ملی در سال 1980 از 7.12 میلیون هکتار به 9.11 میلیون هکتار در سال 1990 رسیده است، محیطی معادل کاهش 800000 هکتار در طول ده سال. مناطق "سنت لوئی" (Saint Louis) ، "تام باکوندا" (Tam bacounda) و "لوگا" (Louga) 8.76% مساحت جنگل های طبقه بندی شده‌ی [[سنگال]] را در بردارد. منطقه‌ی سنت لوئی دارنده بیشترین جنگل های طبقه بندی شده است.
+====منبع تولید میوه====
+تولید برخی محصولات نسبت به بعضی دیگر سرمایه مالی کمتری را نیاز دارد، این محصولات شامل کتیرا، رزین، حبوبات و غیره می باشد. از بین میوه هایی که بیشتر تولید می شوند می توان موارد زیر را نام برد:
-میدان ساحلی: این میدان شامل مناطق جنگل های چرایی می شود که پوشیده شده از درخت و نهال همراه با خار که مهم ترین آن "اقاقیا" (Acacia) نام دارد. کناره های رودخانه ی سنگال پوشیده از جنگل های آکاسیا است. جنگل درختان نخل و "رونه" (Roner) کازامانس به علت استخراج بیش از اندازه در حال پسروی است و جنگل های "اِنیای" (Niayes) نیز به خاطر شهرنشینی و املاح خاکی کم کم در حال عاری شدن از پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی به علل گوناگون در حال کاهش است. از جمله: کشاورزی، تولید زغال سنگ، چرای بیش از اندازه، زاد و ولد، هَرَس چوب، آب و هوای وحشی مخصوصاً با دوره طولانی خشکسالی از عوامل آن است. در طول 10 سال، از سال 1981 تا 1990، ذخیره چوبی 18 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده که این میزان معادل پسروی 800000 هکتار جنگل است. از جهت دیگر در                                قرن حدود 60% درختان حرا و جنگل های رسوبی ناپدید شده اند و علت آن هم استفاده نامناسب و عدم برنامه ریزی در کشاورزی بوده است. بدین ترتیب جنگل زدایی خشکسالی را تشدید می کند و تهدید جدی برای جنگل های دره ی رودخانه سنگال به شمار می آید.
+انبه (Mangue) از مهمترین تولیدات [[سنگال]] است. "ماد" (Madd) ، میوه ای به رنگ نارنجی که مغز آن خورده می شود و بسیار ترش است. "سومپ" (Soump) که یک نوع میوه به صورت دانه دانه (شبیه پسته) است. " دی تا" (Ditah) میوه ای شبیه کیوی است که آب آن نیز به عنوان آبمیوه مصرف می شود. "تامارین" (Tamarin) که همان تمر است. "نان میمون" (Pain de singe) میوه‌ی درخت بااوباب درخت معروف [[سنگال]] است و داخل آن به رنگ سفید است. "نوآ دو کاژو"(Noix de Cajou) دانه ای مغز دار مانند فندق یا بادام کوهی است که هم در آشپزی و هم به صورت بو داده و شور مصرف می شود.
-مناطق جنگلی در کشور سنگال شامل دو بخش می شوند: 1- جنگل های حفاظت شده 2- جنگل های طبقه بندی شده می باشد.
-جنگل های حفاظت شده: این جنگل ها طبقه بندی نشده اند و استخراج منابع جنگلی بدون برنامه ریزی تحت کنترل اداره جنگل بانی صورت می گیرد. این مناطق برای کشاورزی و چرای حیوانات دارای برنامه خاصی نیست.
-جنگل های طبقه بندی شده: این جنگل ها حدود 71/31% مساحت کشور را تشکیل داده و دارای منابع خاص احیای جنگلی، مرمت بخشی از جنگل ها، پارک های ملی، منابع طبیعی و جنگل های طبقه بندی شده است. استخراج منابع در این جنگل ها به یک برنامه ریزی و مدیریت برای تولید منابع گیاهی، حفاظت زمین ها و نگهداری از موجودات زنده، نیاز دارد. استخراج منابع این جنگل ها برنامه ریزی و محدودیت خاص خود را فقط برای تولید زغال، هیزم، چوب های هنری و پس مانده ها دارد. این محدودیت ها قبل از استقلال (1960) وجود داشته است. بین سال های 1932 و 1960 ، 87 درصدجنگل ها طبقه بندی شدند. این جنگل ها شامل منابع مختلفی هستند از جمله:
-منبع انرژی چوبی: جنگل هایی هستندکه مساحت آنها 271468 هکتار است، دارای پوشش گیاهی و گونه های جانوری است. در حال حاضر، خدمات آب، جنگل، شکار و حفاظت از زمین ها مسئوولیت مدیریت 213 جنگل طبقه بندی شده را دارند. 130 نوع گونه های گیاهی وجود دارد که 56 رقم آن درخت هستند.
-عوامل متعددی در حال از بین بردن این جنگل ها هستند که شامل دو عامل طبیعی و انسانی است. عوامل طبیعی عبارتند از 1- خشکسالی 2- شور شدن آبها و زمین ها 3- فرسایش. عوامل انسانی شامل کشت و زرع و آتش سوزی های جنگلی، استخراج بیش از اندازه منابع جنگلی، چراهای حیوانات و شکار غیرمجاز است.
-مساحت مناطق جنگلی خارج از پارک های ملی در سال 1980 از 7/12 میلیون هکتار به 9/11 میلیون هکتار در سال 1990 رسیده است، محیطی معادل کاهش 800000 هکتار در طول ده سال. مناطق "سنت لوئی" (Saint Louis) ، "تام باکوندا" (Tam bacounda) و  "لوگا" (Louga) 8/76% مساحت جنگل های طبقه بندی شده ی سنگال را در بردارد. منطقه ی سنت لوئی دارنده بیشترین جنگل های طبقه بندی شده است.
-منبع تولید میوه :  تولید برخی محصولات نسبت به بعضی دیگر  سرمایه مالی کمتری را نیاز دارد، این محصولات شامل کتیرا، رزین، حبوبات و غیره می باشد. از بین میوه هایی که بیشتر تولید می شوند می توان موارد زیر را نام برد:
-انبه  (Mangue)از  مهمترین تولیدات سنگال است. "ماد" (Madd)، میوه ای به رنگ نارنجی که مغز آن خورده می شود و بسیار ترش است. "سومپ" (Soump) که یک نوع میوه به صورت دانه دانه (شبیه پسته) است. " دی تا" (Ditah) میوه ای شبیه کیوی است که آب آن نیز به عنوان آبمیوه مصرف می شود.  "تامارین" (Tamarin) که همان تمر است.  "نان میمون"  (Pain de singe)  میوه ی درخت بااوباب درخت معروف سنگال است و داخل آن به رنگ سفید است. "نوآ دو کاژو"(Noix de Cajou) دانه ای مغز دار مانند فندق یا بادام کوهی است که هم در آشپزی و هم به صورت بو داده و شور مصرف می شود. "گویاو"  (Goyave)که میوه ای بسیار شیرین و خوشمزه  است و آب آن نیز در مراسم سرو می شود. "پاپای"  (Papaye) میوه ای نسبتاً درشت به رنگ سبز و درون آن نارنجی به دانه های سیاه است، طعم آن شیرین  و معطر است.  "نِتِ" (Nété)، "سی دِم" (Sidem)،  "نیو" (New) و "تول" (Toll) هم میوه های دانه ای هستند و بالاخره کتیرا که بالاترین میزان تولید را دارد. (Annuaire sur l’Environnement, 1999: 69-67)
+"گویاو" (Goyave) که میوه ای بسیار شیرین و خوشمزه است و آب آن نیز در مراسم سرو می شود. "پاپای" (Papaye) میوه ای نسبتاً درشت به رنگ سبز و درون آن نارنجی به دانه های سیاه است، طعم آن شیرین و معطر است. "نِتِ" (Nété) ، "سی دِم" (Sidem) ، "نیو" (New) و "تول" (Toll) هم میوه های دانه ای هستند و بالاخره کتیرا که بالاترین میزان تولید را دارد.<ref>Annuaire sur l’Environnement, (1999), Convention Cadre des Nations Unies sur les changements Climatiques, 2<sup>ème</sup> Communication du Sénégal, PAN/LCD, PNAE, p.67-69.</ref><ref>بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ [[سنگال]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>
 == نیز نگاه کنید به ==
+[[پوشش گیاهی در چین]]؛ [[پوشش گیاهی روسیه]]؛ [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا]]؛ [[پوشش گیاهی افغانستان]]؛ [[پوشش گیاهی ژاپن]]؛ [[پوشش گیاهی و جانوری کوبا]]؛ [[پوشش گیاهی ساحل عاج]]؛ [[پوشش گیاهی تایلند]]؛ [[پوشش گیاهی فرانسه]]؛ [[پوشش گیاهی سوریه]]؛ [[پوشش گیاهی سودان]]؛ [[پوشش گیاهی زیمبابوه]]؛ [[پوشش گیاهی اوکراین]]؛ [[پوشش گیاهی اسپانیا]]؛ [[پوشش گیاهی اردن]]؛
-*  [[پوشش گیاهی در چین]]
-* [[پوشش گیاهی روسیه]]
-* [[پوشش گیاهی تونس]]
-* [[پوشش گیاهی و جانوری کوبا]]
-* [[پوشش گیاهی افغانستان]]
-* [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا]]
-* [[پوشش گیاهی ژاپن]]
 == کتابشناسی ==