نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۵۴

پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یک طرفه و از سوی دولت به مردم انجام می‌گرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی درباره مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاست‌ها حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمی‌شود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور می‌شود.

سانسور اینترنتی

براساس گزارش روزنامه گلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را کنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته‌اند که محدودیت قانونی برای کسانی اعمال می‌شود که می‌خواهند به عنوان کاربر جدید، کاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از اینترنت استفاده کنند خواهد شد و کاربران قدیمی همچنان، می‌توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی چین و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی اینترنت برقرار شده و کلیه کاربران باید به طور کامل این قانون را رعایت نمایند^[۱].

بنابر تحقیقی که خانم رِبِکا ماکینون(Rebecca Mackinnon) استاد مرکز مطالعات رسانه‌ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ‌کنگ انجام داده‌اند، تا نیمه سال 2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بوده‌اند که با عبور از آمریکا، رتبه اول جهان را در تعداد کاربران به خود اختصاص دادند. کاربران چینی بعد از کره و فرانسه بیشترین مشارکت را در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، وبلاگ‌ها، چت روم‌ها، وب سایت‌هایی که عکس و فیلم را به مشارکت می‌گذارند داشته‌اند. به کارگیری هزاران پلیس اینترنتی که در بسیاری از شهرها به کار گرفته شده‌اند تنها یکی از سلاح‌هایی است که دولت چین در مبارزه با خواسته‌های قلبی و افکار مردم چین داز آنها استفاده می‌کند. در حال حاضر، ده‌ها هزار وبسایت خارجی به روی کاربران چینی بسته شده‌اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مکالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مکالمات ضد دولتی به مقامات به کار گرفته می‌شوند. از مدیران و کارمندان شرکت‌های اینترنتی(داخلی و خارجی) می‌خواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل کنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ‌ها و شبکه‌های منطقه‌ای و ملی صورت می‌پذیرد.

سطوح سانسور اینترنتی

همه شرکت‌های مرتبط با وب سایت‌ها، اعم از پرتال‌ها، موتورهای جستجوگر، سرویس‌های شبکه‌های اجتماعی، چت روم‌ها، وبلاگ‌ها و ... برای آنکه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط کارمندان شرکت‌ها و یا با برنامه‌های کامپیوتری که کارمندان حود شرکت‌ها طراحی می‌شود حذف می‌گردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشکلات احتمالی، توسط شرکت‌ها(خود سانسوری) صورت می‌گیرد. از وبسایت‌هایی که در خارج از چین مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آنها چینی‌های مقیم سرزمین چین می‌باشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شرکت‌های خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار چین را از دست دادهاند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایکروسافت، برای آنکه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخه سانسور شدهای ارایه کردهاند. در مقایسه با رسانه‌های سنتی، در وبلاگ‌ها تبلیغات حکومتی مشاهده نمی‌شود و احتمال بیشتری وجود دارد که دیدگاه‌های انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، کنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیام‌های مهم بهره می‌برند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب می‌دانند چه چیز مشکلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسک را ندارد.

حوزه موضوعی سانسور

موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سرکوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیک، مخالفان، اقلیت‌های نژادی، رهبران ملی، دستگیری‌های سیاسی، مشکلات کار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور می‌شوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در اینترنت مشابه سانسور در رسانه‌های سنتی و چاپی است. برخی از روزنامه‌ها و مجلات چینی از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز از قبیل اینکه دفتر مرکزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در کجا واقع شده؟ چه کسی مالک آن رسانه است؟چه کسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزشهای این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت می‌گذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاکمیت محور دولت چین، شاغلان در رسانه‌های سنتی و جدید را نمی‌توان فاقد قدرت معرفی کرد^[۲].

‌پروژه‌ی سانسور سپر طلایی

پروژه‌ی سانسور سپر طلایی(Golden Shield) از سال 2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پکن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ(Great China Fire Wall)» نام دارد و از طریق پایگاه‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی، آدرس‌های متخلف را مسدود می‌سازد. افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری که کاربران همواره تحت کنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت می‌کند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناکی بر شرکت‌های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت می‌گذارند، تا آنجا که آنها مجبور می‌شوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیده پیچیده است که ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است.

نیز نگاه کنید به

رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین؛ رسانه های چین؛ اینترنت در چین؛ کاربران اینترنت در چین از نگاه آمار

کتابشناسی

↑ رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه (1390، خرداد).
↑ First Monday (2009, February 2). v14.

منبع اصلی

_{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.}

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی

[1] رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه (1390، خرداد).

[2] First Monday (2009, February 2). v14.

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:1394576 198.jpg|بندانگشتی|سانسور اینترنتی در چین]]
+پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یک طرفه و از سوی دولت به مردم انجام می‌گرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی درباره مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاست‌ها حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمی‌شود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور می‌شود.
-پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یک طرفه و از سوی دولت به مردم انجام می گرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی درباره ی مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاست های حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمی شود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظا[[هرات]] و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور می شود.
 === سانسور اینترنتی ===
-براساس گزارش روزنامه ی گلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق [[اینترنت در چین|اینترنت]] را کنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته اند که محدودیت قانونی برای کسانی اعمال می شود که می خواهند به عنوان کاربر جدید، کاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از [[اینترنت در چین|اینترنت]] استفاده کنند خواهد شد و کاربران قدیمی همچنان، می توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی [[چین]] و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی [[اینترنت در چین|اینترنت]] برقرار شده و کلیه ی کاربران باید به طور کامل این قانون را رعایت نمایند.<ref>رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه (1390، خرداد).</ref>
+براساس گزارش روزنامه گلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را کنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته‌اند که محدودیت قانونی برای کسانی اعمال می‌شود که می‌خواهند به عنوان کاربر جدید، کاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از [[اینترنت در چین|اینترنت]] استفاده کنند خواهد شد و کاربران قدیمی همچنان، می‌توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی چین و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی اینترنت برقرار شده و کلیه کاربران باید به طور کامل این قانون را رعایت نمایند<ref>رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه (1390، خرداد).</ref>.
-بنابر تحقیقی که خانم رِبِکا ماکینون (Rebecca Mackinnon) استاد مرکز مطالعات رسانه ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ کنگ انجام داده اند، تا نیمه ی سال2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بوده اند که با عبور از آمریکا، رتبه ی اول جهان را در تعداد کاربران به خود اختصاص دادند. کاربران چینی بعد از کره و [[فرانسه]] بیشترین مشارکت را در شبکه های اجتماعی اینترنتی، وبلاگ ها، چت روم ها، وب سایت هایی که عکس و فیلم را به مشارکت می گذارند داشته اند. به کارگیری هزاران پلیس اینترنتی که در بسیاری از شهرها به کار گرفته شده اند تنها یکی از سلاح هایی است که [[قوه مجريه چین|دولت چین]] در مبارزه با خواسته های قلبی و افکار مردم [[چین]] داز آنها استفاده می کند. در حال حاضر، ده ها هزار وبسایت خارجی به روی کاربران چینی بسته شده اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مکالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مکالمات ضد دولتی به مقامات به کار گرفته می شوند. از مدیران و کارمندان شرکت های اینترنتی(داخلی و خارجی) می خواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل کنترل ایفا نمایند.
+بنابر تحقیقی که خانم رِبِکا ماکینون(Rebecca Mackinnon) استاد مرکز مطالعات رسانه‌ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ‌کنگ انجام داده‌اند، تا نیمه سال 2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بوده‌اند که با عبور از آمریکا، رتبه اول جهان را در تعداد کاربران به خود اختصاص دادند. کاربران چینی بعد از کره و [[فرانسه]] بیشترین مشارکت را در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، وبلاگ‌ها، چت روم‌ها، وب سایت‌هایی که عکس و فیلم را به مشارکت می‌گذارند داشته‌اند. به کارگیری هزاران پلیس اینترنتی که در بسیاری از شهرها به کار گرفته شده‌اند تنها یکی از سلاح‌هایی است که [[قوه مجريه چین|دولت چین]] در مبارزه با خواسته‌های قلبی و افکار مردم [[چین]] داز آنها استفاده می‌کند. در حال حاضر، ده‌ها هزار وبسایت خارجی به روی کاربران چینی بسته شده‌اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مکالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مکالمات ضد دولتی به مقامات به کار گرفته می‌شوند. از مدیران و کارمندان شرکت‌های اینترنتی(داخلی و خارجی) می‌خواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل کنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ‌ها و شبکه‌های منطقه‌ای و ملی صورت می‌پذیرد.
 === سطوح سانسور اینترنتی ===
-فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ها و شبکه های منطقه ای و ملی صورت می پذیرد. همه ی شرکت های مرتبط با وب سایت ها، اعم از پرتال ها، موتورهای جستجوگر، سرویس های شبکه های اجتماعی، چت روم ها، وبلاگ ها و ... برای آنکه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط کارمندان شرکت ها و یا با برنامه های کامپیوتری که کارمندان خود شرکت ها طراحی می شود حذف می گردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشکلات احتمالی، توسط شرکت ها(خود سانسوری) صورت می گیرد. از وب سایت هایی که در خارج از [[چین]] مستقر هستند و مطالبی به [[زبان چینی]] دارند و یا مخاطبان آنها چینی های مقیم سرزمین [[چین]] می باشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شرکت های خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در [[بازار کتاب و سرانه ی هزینه های فرهنگی در چین|بازار چین]] را از دست داده اند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایکروسافت، برای آنکه روابط خوبی با [[قوه مجريه چین|دولت چین]] داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخه ی سانسور شده ای ارایه کرده اند. در مقایسه با رسانه های سنتی، در وبلاگ ها تبلیغات حکومتی مشاهده نمی شود و احتمال بیشتری وجود دارد که دیدگاه های انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، کنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیام های مهم بهره می برند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب می دانند چه چیز مشکلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسک را ندارد.
+همه شرکت‌های مرتبط با وب سایت‌ها، اعم از پرتال‌ها، موتورهای جستجوگر، سرویس‌های شبکه‌های اجتماعی، چت روم‌ها، وبلاگ‌ها و ... برای آنکه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط کارمندان شرکت‌ها و یا با برنامه‌های کامپیوتری که کارمندان حود شرکت‌ها طراحی می‌شود حذف می‌گردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشکلات احتمالی، توسط شرکت‌ها(خود سانسوری) صورت می‌گیرد. از وبسایت‌هایی که در خارج از [[چین]] مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آنها چینی‌های مقیم سرزمین چین می‌باشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شرکت‌های خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار [[چین]] را از دست دادهاند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایکروسافت، برای آنکه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخه سانسور شدهای ارایه کردهاند. در مقایسه با رسانه‌های سنتی، در وبلاگ‌ها تبلیغات حکومتی مشاهده نمی‌شود و احتمال بیشتری وجود دارد که دیدگاه‌های انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، کنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیام‌های مهم بهره می‌برند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب می‌دانند چه چیز مشکلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسک را ندارد.
 === حوزه موضوعی سانسور ===
-موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سرکوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیک، مخالفان، [[اقلیت های قومی در چین|اقلیت های نژادی]]، رهبران ملی، دستگیری های سیاسی، مشکلات کار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور می شوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در [[اینترنت در چین|اینترنت]] مشابه سانسور در [[رسانه های چین|رسانه های سنتی و چاپی]] است. برخی از [[مطبوعات در چین|روزنامه ها و مجلات چینی]] از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز  از قبیل اینکه دفتر مرکزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در کجا واقع شده؟ چه کسی مالک آن رسانه است؟چه کسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزش های این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت می گذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاکمیت محور دولت چین، شاغلان در [[رسانه ها و مطبوعات در چین|رسانه های سنتی]] و جدید را نمی توان فاقد قدرت معرفی کرد<ref>First Monday (2009, February 2). v14.</ref>.
+موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سرکوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیک، مخالفان، [[اقلیت های قومی در چین|اقلیت‌های نژادی]]، رهبران ملی، دستگیری‌های سیاسی، مشکلات کار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور می‌شوند. به هر صورت، روش و موضوعات [[سانسور در اینترنت در چین|سانسور در اینترنت]] مشابه سانسور در [[رسانه ها و مطبوعات در چین|رسانه‌های سنتی و چاپی]] است. برخی از [[مطبوعات در چین|روزنامه‌ها و مجلات چینی]] از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز  از قبیل اینکه دفتر مرکزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در کجا واقع شده؟ چه کسی مالک آن رسانه است؟چه کسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزشهای این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت می‌گذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاکمیت محور [[قوه مجريه چین|دولت چین]]، شاغلان در رسانه‌های سنتی و جدید را نمی‌توان فاقد قدرت معرفی کرد<ref>First Monday (2009, February 2). v14.</ref>.
-[[پرونده:72.jpg|بندانگشتی|پروژه ی سانسور سپر طلایی ( Golden Shield) ]]
-=== ‌ پروژه ی سانسور سپر طلایی ===
+=== ‌پروژه‌ی سانسور سپر طلایی ===
-پروژه ی سانسور سپر طلایی ( Golden Shield) از سال2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در [[پکن]] به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ (Great China Fire Wall)» نام دارد و از طریق پایگاه های ارایه دهنده ی خدمات اینترنتی، آدرس های متخلف را مسدود میی سازد.
+پروژه‌ی سانسور سپر طلایی(Golden Shield) از سال 2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پکن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ(Great China Fire Wall)» نام دارد و از طریق پایگاه‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی، آدرس‌های متخلف را مسدود می‌سازد. افزون بر این تدابیر، دولت [[چین]] از نظام القای خود سانسوری که کاربران همواره تحت کنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت می‌کند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناکی بر شرکت‌های تجاری و اشخاص استفاده کننده از [[اینترنت در چین|اینترنت]] می‌گذارند، تا آنجا که آنها مجبور می‌شوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیده پیچیده است که  ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است.
-افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری که کاربران همواره تحت کنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت می کند.
-اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناکی بر شرکت های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت می گذارد، تا آنجا که آنها مجبور می شوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند.
-پذیرش سانسور پدیده ی پیچیده است که  ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است<ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد سوم، ص. 1325-1329</ref>.
 == نیز نگاه کنید به ==
@@ خط ۲۸: / خط ۲۰: @@
 = کتابشناسی =
 <references />
-[[رده:رسانه های جدید]]
+== منبع اصلی ==
+<sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی].</big></sub>
+== نویسنده مقاله ==
+علی محمد سابقی
+[[رده:طرح های کلان، نوآوری ها و تجارب در زمینه رسانه]]