مذهب مالکی تونس: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « قانون اساسی تونس تصریحی به مذهب رسمی این کشور نکرده است؛ اما بیشتر مسلمانان تونس مالکی مذهب‌اند. آراء و نظرات فقهی مالک بن انس (۹۳-۱۷۹ ق) پایه‌گذار مذهب فقهی مالکی در سال‌های پایانی سده دوم هجری وارد إفریقیه شد؛ اما از اواخر قرن چهارم هجری ب...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[قانون اساسی تونس]] تصریحی به مذهب رسمی این کشور نکرده است؛ اما بیشتر [[اسلام و مسلمانان تونس|مسلمانان تونس]] [[مذهب مالکی تونس|مالکی]] مذهب‌اند. آراء و نظرات فقهی مالک بن انس (۹۳-۱۷۹ ق) پایه‌گذار [[مذهب مالکی تونس|مذهب فقهی مالکی]] در سال‌های پایانی سده دوم هجری وارد إفریقیه شد؛ اما از اواخر قرن چهارم هجری به بعد و به‌خصوص در قرن پنجم هجری که [[فاطمیان در تونس|فاطمیان]] به [[مصر]] رفتند و سلسله حکومت ادریسیان نیز منقرض شد، [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] و مسلک اشعری که در اندیشه سیاسی نیز با [[تشیع در تونس|شیعیان]] متعارض بودند، گسترش یافت.<ref name=":9">ناصری طاهری، عبدالله (۱۳۷۵). مقدمه‌ای بر تاریخ سیاسی اجتماعی شمال آفریقا از آغاز تا ظهور عثمانی‌ها. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،ص309.</ref> مالک بن انس از شاگردان امام جعفر صادق (ع) و در نزد ایشان محترم بود. او با الهام از مکتب امام صادق (ع) و در اجرای نهضت نشر حدیث در زمان عباسیان به نگارش کتاب «الموطا» پرداخت. او در این کتاب ابتدا حدیث را می‌آورد، آنگاه فتوای اهل مدینه و سپس استنباط خود را بیان می‌کند.<ref>مدیرشانه‌چی، کاظم (۱۳۷۴). علم الحدیث و درایه الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی،ص34.</ref> محدثان [[تشیع در تونس|شیعه]] نیز به طرق حدیثی محدثین مالکی توجه داشته‌اند. مالک از قیام نوادگان امام حسن (ع)، مانند قیام محمد بن عبدالله (۱۰۰-۱۴۵ق) معروف به نفس زکیه و نیز حرکت ادریس بن عبدالله کامل (د۱۷ق) پایه‌گذار سلسله ادریسیان یا سادات حسنی در مغرب حمایت کرد. این حمایت مالک از اهل‌بیت (ع) در پذیرش [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] از سوی مردم شمال آفریقا بسیار مؤثر بوده است. ابن عرفه (د۸۰۳ ق) نیز که در دوران [[حفصیان در تونس|حفصیان]] می‌زیست، نقش مهمی در گسترش [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] و بسته‌شدن باب اجتهاد در [[تونس]] ایفا کرد و [[حفصیان در تونس|حفصیان]] نیز سیاست تک‌مذهبی‌شدن إفریقیه را با محوریت [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] دنبال می‌کردند.<ref name=":10">شریف، محمدهادی (۱۹۹۳م). [[تاریخ تونس]] من عصور ماقبل التاریخ الی الاستقلال. دار سراسر للنشر، الطبعة الثالثه،ص59.</ref> مخالفت با رأی و استفاده از روش فقهی اصولی مقاصد الشریعه[i] از عناصر مهم [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] است، به بیانی دیگر [[مذهب مالکی تونس|فقه مالکی]]، فقهی نتیجه‌گر است. قیروان و [[تونس]] نقش مهمی در گسترش [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] در آفریقا داشته‌اند و محل ارتباط مکتب [[مذهب مالکی تونس|فقهی مالکی تونس]] با دیگر مکاتب فقهی، به‌ویژه مکتب عراق بوده‌اند. حاکمان اغلبی نیز درگسترش [[مذهب مالکی تونس|مذهب مالکی]] و تبدیل آن به یک باور دینی همگانی و کاستن از گرایش مردم به [[مذهب حنفی تونس|مذهب حنفی]] موفق بودند. اسد بن فرات (د۲۱۳ق) و شاگردش ابوسعید سحنون بن سعید (د۲۴۰ ق) از اندیشمندان مسلمان إفریقیه بودند که در گسترش [[مذهب مالکی تونس|مذهب فقهی مالکی]] نقش مهمی داشتند.کتاب‌های المدونه (امام سحنون) و الرساله (ابن ابی زیاد قیروانی) از مهم‌ترین منابع مالکی است.کتاب «العشماویه في فقه الساده المالکیه» نوشته عبدالباری عشماوی مصری نیز از کتاب‌های رایج در بازار [[تونس]] است.<ref>عصمتی‌بایگی، سیدحسن (1395). جامعه و فرهنگ تونس. تهران: موسسه فرهنگی, هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی, ص 156.</ref> | |||
== پاورقی == | |||
[i] دانشی اسلامی است که توجه به نتایج و فلسفه احکام شرعی و اسرار آن را دنبال می‌کند. | |||
== کتابشناسی == | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۷
قانون اساسی تونس تصریحی به مذهب رسمی این کشور نکرده است؛ اما بیشتر مسلمانان تونس مالکی مذهب‌اند. آراء و نظرات فقهی مالک بن انس (۹۳-۱۷۹ ق) پایه‌گذار مذهب فقهی مالکی در سال‌های پایانی سده دوم هجری وارد إفریقیه شد؛ اما از اواخر قرن چهارم هجری به بعد و به‌خصوص در قرن پنجم هجری که فاطمیان به مصر رفتند و سلسله حکومت ادریسیان نیز منقرض شد، مذهب مالکی و مسلک اشعری که در اندیشه سیاسی نیز با شیعیان متعارض بودند، گسترش یافت.[۱] مالک بن انس از شاگردان امام جعفر صادق (ع) و در نزد ایشان محترم بود. او با الهام از مکتب امام صادق (ع) و در اجرای نهضت نشر حدیث در زمان عباسیان به نگارش کتاب «الموطا» پرداخت. او در این کتاب ابتدا حدیث را می‌آورد، آنگاه فتوای اهل مدینه و سپس استنباط خود را بیان می‌کند.[۲] محدثان شیعه نیز به طرق حدیثی محدثین مالکی توجه داشته‌اند. مالک از قیام نوادگان امام حسن (ع)، مانند قیام محمد بن عبدالله (۱۰۰-۱۴۵ق) معروف به نفس زکیه و نیز حرکت ادریس بن عبدالله کامل (د۱۷ق) پایه‌گذار سلسله ادریسیان یا سادات حسنی در مغرب حمایت کرد. این حمایت مالک از اهل‌بیت (ع) در پذیرش مذهب مالکی از سوی مردم شمال آفریقا بسیار مؤثر بوده است. ابن عرفه (د۸۰۳ ق) نیز که در دوران حفصیان می‌زیست، نقش مهمی در گسترش مذهب مالکی و بسته‌شدن باب اجتهاد در تونس ایفا کرد و حفصیان نیز سیاست تک‌مذهبی‌شدن إفریقیه را با محوریت مذهب مالکی دنبال می‌کردند.[۳] مخالفت با رأی و استفاده از روش فقهی اصولی مقاصد الشریعه[i] از عناصر مهم مذهب مالکی است، به بیانی دیگر فقه مالکی، فقهی نتیجه‌گر است. قیروان و تونس نقش مهمی در گسترش مذهب مالکی در آفریقا داشته‌اند و محل ارتباط مکتب فقهی مالکی تونس با دیگر مکاتب فقهی، به‌ویژه مکتب عراق بوده‌اند. حاکمان اغلبی نیز درگسترش مذهب مالکی و تبدیل آن به یک باور دینی همگانی و کاستن از گرایش مردم به مذهب حنفی موفق بودند. اسد بن فرات (د۲۱۳ق) و شاگردش ابوسعید سحنون بن سعید (د۲۴۰ ق) از اندیشمندان مسلمان إفریقیه بودند که در گسترش مذهب فقهی مالکی نقش مهمی داشتند.کتاب‌های المدونه (امام سحنون) و الرساله (ابن ابی زیاد قیروانی) از مهم‌ترین منابع مالکی است.کتاب «العشماویه في فقه الساده المالکیه» نوشته عبدالباری عشماوی مصری نیز از کتاب‌های رایج در بازار تونس است.[۴]
پاورقی
[i] دانشی اسلامی است که توجه به نتایج و فلسفه احکام شرعی و اسرار آن را دنبال می‌کند.
کتابشناسی
- ↑ ناصری طاهری، عبدالله (۱۳۷۵). مقدمه‌ای بر تاریخ سیاسی اجتماعی شمال آفریقا از آغاز تا ظهور عثمانی‌ها. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،ص309.
- ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم (۱۳۷۴). علم الحدیث و درایه الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی،ص34.
- ↑ شریف، محمدهادی (۱۹۹۳م). تاریخ تونس من عصور ماقبل التاریخ الی الاستقلال. دار سراسر للنشر، الطبعة الثالثه،ص59.
- ↑ عصمتی‌بایگی، سیدحسن (1395). جامعه و فرهنگ تونس. تهران: موسسه فرهنگی, هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی, ص 156.