رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کانادا

جایگاه و نقش رسانه‌ها

رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی کانادا

رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی به مجموعه ابزارها، روش‌ها و مسیرهایی گفته می‌شود که برای ایجاد ارتباط با مخاطبان انبوه به کار گرفته می‌شود. به عبارت دیگر، رسانه جمعی در زمان واحد پیام‌های یکسان را برای تعداد زیادی از افراد ارسال می‌کند. می‌توان رسانه‌های خبری را در قالب مجموعه‌ای از روزنامه‌ها، مجلات و شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی گنجاند که وظیفه آنها انتشار اخبار و وقایع در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و نظایر آن است.

در کانادا رسانه‌های جمعی دارای امتیازات و منابعی هستند. این امتیازها از ماهیت و کارکرد رسانه‌های نوین ناشی می‌شود که غالباً رسانه‌های جمعی هستند. ویژگی رسانه‌های جمعی نوین در این کشور شامل: ۱) سرعت انتشار، ۲) نظم انتشار، ۳) گستردگی حوزه انتشار، ۴) تداوم انتشار، ۵) فراگیری و پوشش مخاطبان، ۶) دستیابی به قضاوت و داوری مخاطبان انبوه و ۷) آسانی دسترسی است.

رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی در این کشور بسیار متنوع‌اند و شامل رسانه‌های نوشتاری(نظیر کتاب، روزنامه، مجله)، رسانه‌های دیداری - تصویری(نظیر تلویزیون و سینما)، رسانه‌های شنیداری(نظیر رادیو)، رسانه‌های مجازی(شامل اینترنت، شبکه‌های اجتماعی)، رسانه‌های دیجیتالی- الکترونیک(نظیر موبایل)، رسانه‌های شفاهی(نظیر سخنرانی) و رسانه‌های خیابانی و تبلیغات شهری(نظیر بیلبوردها و بنرها) می‌شوند. در این کشور وسایل ارتباط جمعی سه وظیفه: 1) خبری و آموزشی، 2) راهنمایی و رهبری، 3) تفریحی و تبلیغی را برعهده دارند.

روزنامه‌های پر تیراژ، شبکه‌های متنوع رادیویی و تلویزیونی و خبرگزاری‌های مختلفی در این کشور مشغول فعالیت هستند. دپارتمان میراث فرهنگی کانادا با همکاری شرکت مخابرات و سازمان رادیو تلویزیون، که امور خبررسانی و صنایع مخابراتی و کابلی کشور را ساماندهی می‌نمایند، برنامه‌ریزی‌های جامع در حمایت از این رسانه‌ها را انجام می‌دهند. کمیسیون ارتباطات راه دور با همکاری سازمان رادیو-تلویزیون و با استناد به ماده قانون ویژه خبررسانی مصوب سال 1991م امور بخش کابلی رادیو و تلویزیون را برعهده دارد. کمیسیون مذکور مجوز خبرگزاری‌های دولتی و خصوصی را صادر و تجدید می‌نماید.

صنایع رادیو و تلویزیون، تولیدات شبکه­های تلویزیونی کابلی، فیلم و ویدئو، صنعت ضبط صدا، نشر کتاب، روزنامه و فصل‌نامه دراین کشور جزو صنایع فرهنگی محسوب می­شوند. سازمان میراث فرهنگی کشور با همکاری شرکت مخابرات و سازمان رادیو تلویزیون، که امور خبررسانی و صنایع مخابراتی و کابلی کشور را ساماندهی می­نمایند، به برنامه ­ریزی­ های جامع در حمایت از آثار و صنایع فرهنگی کشور اقدام می‌کنند.

می­توان رسانه­ های خبری را در قالب مجموعه ­ای از روزنامه ­ها، مجلات و شبکه ­های تلویزیونی و رادیویی دسته بندی کرد که وظیفه آن ها انتشار اخبار و وقایع در زمینه­ های مختلف اجتماعی، اقتصادی و نظایر آن است.

رسانه‌های چاپی

روزنامه‌ها

مطبوعات از قدیمی‌ترین، مهم‌ترین و شناخته ‌‌شده‌ترین وسایل ارتباط جمعی کانادا محسوب می‌شوند. روزنامه، علاوه‌بر جنبه‌های اطلاع‌رسانی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، بیشترین تأثیر و کاربرد را در حوزه سیاسی دارند. تقریباً تمام شهرهای کانادا دارای حداقل یک نشریه روزانه هستند. در شهرهای بزرگ، که بیش از یک نشریه روزانه دارند، معمولاً حداقل یک نشریه با فرمت روزنامه موجود می‌باشد. در شهرهای دوزبانه، مانند مونترال و اتاوا، نشریات مهم به هر دو زبان فرانسه و انگلیسی منتشر می‌شوند. در این کشور دو روزنامه ملی اصلی - به نام‌های گلوب اند میل(The globe and mail) و نشنال پست(National post) - منتشرمی‌شود. روزنامه لو دوآق(Le devoir) در خارج از کبک به طور گسترده خوانده نمی‌شود، ولی یک قرینه فرانسوی‌زبان برای روزنامه‌های ملی است. بالاترین آمار تیراژ روزنامه‌ها مربوط به روزنامه تورنتو استار(Torento star) است، در حالی که بالاترین آمار مطالعه(خوانده شده) مربوط به ویندزور استار(Windsor star) می‌باشد. البته در رقابت با روزنامه کلگری هرالد(Calgary herald) که با اختلاف کمی در مقام دوم قرار دارد.

در این کشور هزاران روزنامه وجود دارد که برخی از آنها در سطح ملی و برخی دیگر در سطح محلی منتشر و توزیع می‌شوند. برخی از روزنامه‌ها - نظیر گلوب اند میل، تورنتو استار، لو ژورنال دو مونترال(Le Journal de Montreal) - از جمله پرتیراژترین‌ روزنامه‌های این کشور هستند. انتشار روزنامه گلوب اند میل از سال ۱۸۴۴م آغاز شده است. این روزنامه ملی چاپ تورنتو بعد از روزنامه تورنتو استار دومین نشریه پرتیراژ کشور است و گاهی حدود ۲ میلیون نسخه آن در روز به فروش می‌رسد. قطع این روزنامه بزرگ و متعلق به شرکت س.تی.وی گلوب‌مدیا(CTVglobemedia) است. مالک شرکت تا قبل از مرگش(در سال ۲۰۰۶م) ثروتمندترین فرد کانادا با بیش از ۲۰ میلیارد دلار دارایی بود. او مالک شبکه تلویزیونی سی.تی.وی(CTV) کانادا نیز بود. بر صفحه اول این روزنامه عنوان «روزنامه ملی کانادا»درج شده است. روزنامه‌های لوپرس(Le Presse) و نشنال پست(National Post) از نظر تعداد تیراژ در مقام‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

روزنامه نشنال پست از سال ۱۹۹۸م توسط شرکت کن وست گلوبال کامیونیکیشن(Canwest Global Communicatios) در منطقه دان میلز(Don Mills) تورنتو منتشر می‌شود. مواضع سیاسی آن نزدیک به حزب محافظه کار است. همچنین تورنتو استار(یا ستاره تورنتو) اولین و مشهورترین روزنامه این شهر است که انتشارش را از سال ۱۸۹۲م آغاز کرد. این روزنامه در قطع بزرگ(اندازه کیهان یا اطلاعات) و در بیش از 700/000 نسخه منتشر می‌شود و دارای بخش‌های مجزایی از جمله تجاری، نیازمندی‌ها تفریح و سرگرمی است. مواضع سیاسی این روزنامه نزدیک به حزب لیبرال است. از سال ۲۰۰۵م نسخه پی.دی.اف(Pdf) روزنامه نیز در وب‌سایت آن قرار می‌گیرد. تورنتو سان(Toronto Sun)(یا آفتاب تورنتو) از دیگر روزنامه‌های محلی است که از سال ۱۹۷۱م در اندازه نیم قطع منتشر می‌شود. این روزنامه متعلق به شرکت سان‌مدیا(Sun Media) است و تیراژ آن در روزهای کاری به 200/000 نسخه و در آخر هفته به 40/000 نسخه می‌رسد.

یکی دیگر از روزنامه‌های پرتیراژ کانادا روزنامه «بیست و چهار ساعت(24 hours)» است. این روزنامه که در قطع مجله منتشر می‌شود و از روزنامه‌های رایگان تورنتو است. این روزنامه در حدود ۳۰ صفحه و در کاغذ گلاسه منتشر می‌شود و جدیدترین خبرهای تورنتو، کانادا و جهان به همراه مطالب متنوع تجاری، خانوادگی، مشاوره و غیره در آن درج می‌گردد. تیراژ روزنامه حدود 225/000 نسخه است که بوسیله 3/500 صندوق موجود در سطح شهر توزیع می‌شود. شرکت انتشاراتی این روزنامه هفته نامه‌ای به همین نام درباره اجاره مسکن منتشر می‌کند. علاوه‌بر موارد پیش گفته، روزنامه‌های بسیار دیگری نیز در این کشور منتشر می‌شوند که برخی از آنها در سطح استانی و برخی دیگر در سطح محلی توزیع می‌گردند. روزنامه‌های زیادی نیز از کشورهای دیگر از جمله ایالات متحده آمریکا به کانادا منتقل می‌شوند. این گونه روزنامه‌ها در این کشور از تنوع زیادی برخوردارند و مورد استفاده گروه‌های مختلفی از مخاطبان قرار می‌گیرند.

در جدول 11.1، برخی از روزنامه‌های پرتیراژ کانادا ذکر شده‌اند. این فهرست تنها برخی از روزنامه‌های معروف این کشور است و بسیاری از روزنامه‌های استانی و شهرستانی در آن درج نشده است.

جدول 11.1. فهرست برخی از روزنامه‌های پرتیراژ کانادا

ردیف	عنوان روزنامه	دفتر مرکزی	تیراژ هفتگی 2011	تیراژ هفتگی سال 2010	تیراژ هفتگی سال 2009	ضریب خوانندگان
1	تورنتو استار	تورنتو	2.199.214	2.044.024	1.932.385	41%
2	گلوب اند میل	تورنتو	1.891.629	1.906.686	1.906.336	6%
3	لو ژورنال دو مونترال	مونترال	1.498.034	1.469.899	1.420.214	26%
4	لپرس	مونترال	1.505.992	1.276.23	1.305.435	14%
5	گزته	مونترال	1.144.504	1.094.653	806.122	17%
6	ونکوور سان	ونکوور	1.053.434	1.072.029	1.011.799	2%
7	تورنتو سان	تورنتو	1.004.327	1.016.761	956.482	30%
8	پرووانس	ونکوور	976.588	958.154	918.048	5%
9	نشنال پست	تورنتو	939.874	949.498	814.898	34%
10	کالگری هرالد	کالگری	872.247	914.165	915.048	6%
11	وینیپگ فری پرس	وینیپگ	895.323	891.133	823.184	7%
12	اوتوا سیتی‌زن	اوتاوا	866.989	843.078	822.711	9%
13	ادمونتون ژورنال	ادمونتون	830.343	756.148	722.454	17%
14	کرونیکل هرالد	هالیفکس	751.474	744.766	775.636	5%
15	ژورنال دو کبک	کبک سیتی	612.955	636.117	598.048	20%
16	لو سولی	کبک سیتی	593.404	565.039	557.410	5%
17	همیلتون اسپکتیتور	همیلتون	575.822	550.255	517.653	20%
18	تایم کلونیست	ویکتوریا	454.408	37.255	351437	30%
19	لندن ری پرس	لندن	453.034	416.897	392.366	31%
20	ویندسور استار	ویندسور	383.219	359.094	330.626	19%
21	رکورد	کیچنر	334.741	331.088	326650	17%
22	ادمونتون سان	ادمونتون	352.503	23.410	325.726	32%
23	استار فونیکس	ساسکاچوان	324.840	315.885	316.452	5%
24	لیدر پست	رجینا	291.665	281.361	264.786	15%
25	کالگری سان	کالگری	307.126	279.724	207.385	51%

مجلات

تعداد زیادی مجله در این کشور منتشر می‌شود. این مجلات با توجه به مخاطبان خاص خود از تنوع زیادی برخوردارند. برخی از مجلات منتشر شده جنبه تخصصی دارند، مانند مجلات پزشکی، کوهنوردی، آشپزی و نظایر آن. در این کشور به این نوع مجلات، ژورنال(Journal) می‌گویند.

از لحاظ قیمت نیز مجلات عمومی معمولاً کمتر از 10 دلار و در بسیاری از موارد حدود یک دلار هستند. منبع اصلی درآمد بسیاری از این مجلات از تبلیغات است. لازم به ذکر است که تعدادی مجله مخصوص ایرانیان نیز در این کشور وجود دارد که عمده آنها در تورنتو منتشر می‌شوند و به رایگان در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرند. توزیع این مجلات به صورت هفتگی است و بیش از همه از طریق فروشگاه‌های ایرانی صورت می‌گیرد. زبان اغلب این مجلات فارسی است. در برخی موارد بعضی از این مجلات به زبان‌های دیگر از جمله انگلیسی نیز منتشر می‌شوند.

تعداد زیادی مجله نیز از نقاط دیگر، از جمله آمریکا، وارد این کشور می‌شود. اصولاً در کانادا حجم انبوهی از مجلات وجود دارد که کار انتخاب موضوع و عنوان مجله را برای مخاطبان مشکل می‌سازد.

از نشریه‌های معتبر این کشور می توان به مجله نو(Now) اشاره کرد. این نشریه با تیراژ 400/000 نسخه به صورت رایگان در تورنتو توزیع می‌شود. بیشتر مطالب آن هنری و تفریحی است. توزیع آن در برخی سازمان‌ها و ادارات به دلیل درج تبلیغات مراکز ممنوع است. نشریه دیگر از این نوع هفته‌نامه آی(Eye Weekly) است. اغلب مطالب آن هنری و تفریحی است و می‌توان در آن اطلاعات مربوط به رویدادها و برنامه‌های هفتگی شهر را پیدا کرد. صفحات پایانی این نشریه نیز به تبلیغات مراکز اختصاص دارد.

رسانه‌های دیداری و شنیداری

رادیو و تلویزیون از رسانه‌های مهم کانادا محسوب می‌شوند. در این کشور تنها هفت شبکه تلویزیونی را می‌توان از طریق آنتن معمولی دریافت کرد. سایر کانال‌ها از طریق کابل قابل دریافت هستند. شرکت سهامی خبررسانی کانادا، با عنوان سی.بی.سی،(C.B.C.) و رادیو کانادا، سی.آر.اس،(C.R.S.) بزرگ‌ترین شبکه­های مؤسسات رادیویی و تلویزیونی دولتی می­باشند. کمپانی سی.بی.سی در سال 1936م تأسیس گردید. این کمپانی شرکت سهامی خاص سلطنتی است که در امر برنامه­ریزی و برنامه‌سازی مستقل از دولت عمل می­نماید و بزرگ‌ترین تولیدکننده برنامه ­ها به دو زبان انگلیسی و فرانسه برای رادیو و تلویزیون کشور می­باشد. این شبکه خود متشکل از 31 ایستگاه تلویزیونی، 1 شبکه بین ­المللی 24 ساعته ماهواره­ای انگلیسی زبان و 4 شبکه رادیویی- شامل 58 ایستگاه رادیویی- است. سرویس خارجی سی.بی.سی. و رادیو بین ­المللی کانادا به 12 زبان زنده دنیا روی موج کوتاه برنامه پخش می­کنند.

قوی‌ترین شبکه خبری این کشور کانال فرانسوی زبان سی.تی.وی است که یک شبکه خصوصی است. همان‌گونه که قبلاً ذکر شد، مالک آن تا قبل از مرگش در سال 2006م ثروتمندترین فرد کشور بود. او صاحب شرکت سی.تی.وی گلوب‌مدیا(CTVglobemedia) بود که امتیاز انتشار روزنامه "گلوب اندمیل(The Globe and Mill) " را در اختیار داشت.

بودجه رادیو و تلویزیون(بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی کانادا) بالغ بر 1/5 میلیارد دلار است که تقریباً 50 درصد کل هزینه­های فرهنگی دولت فدرال را شامل می­شود. صنایع مذکور متشکل از ایستگاه­های رادیو و تلویزیون دولتی و خصوصی، کمپانی­ها و تلویزیون­های کابلی می­باشد. در مجموع، صنعت تلویزیون کابلی و پخش رادیو و تلویزیون در سال 1992م درآمدی بالغ بر 4/2 میلیارد دلار کسب کرده و بیش از 137/000 فرصت شغلی ایجاد نموده است.

کمیسیون ارتباطات راه دور با همکاری سازمان رادیو - تلویزیون(CRTC) با استناد به قانون ویژه خبررسانی، مصوب سال 1991م، امور بخش کابلی رادیو و تلویزیون را برعهده دارد. کمیسیون مذکور مجوز خبرگزاری‌های دولتی و خصوصی را صادر و تجدید می­ نماید.

خبرگزاری‌ها

سامانه خبرگزاری مجموعه قدرتمند و تحت وب برای اجرا و پیاده‌سازی پایگاه‌ها و وب‌سایت‌های خبری با امکانات کامل است که به مخاطبان این امکان را می‌دهد تا در سریع‌ترین زمان ممکن و با کمترین قیمت پایگاه خبری و اطلاع‌رسانی خود را ایجاد کنند. این سامانه دارای امکانات و ویژگی‌های کارآمدی مانند گالری پخش صوت و تصویر آنلاین، سیستم خبرنامه، امکان تأیید و مدیریت نظرات و دیدگاه‌ها و غیره به صورت پیش فرض می‌باشد. این پدیده نوین در چند دهه گذشته در کشورهای مختلف رونق زیادی پیدا کرده است و متناسب با مخاطبان خود از تنوع بالایی برخوردار است.

در کانادا نیز خبرگزاری‌ها رکن اساسی در فرایند خبررسانی و محور مباحث مربوط به مقوله تخصصی تولید خبر به شمار می‌روند. کار اصلی خبرگزاری‌ها در این کشور نیز مشابه فعالیت آنها در سایر کشورها، تولید خبر، گزارش، عکس و گفتگو، است؛ به طوری که از خروجی آنها مطبوعات و رادیو و تلویزیون استفاده کنند. در این کشور خبرگزاری‌های زیادی وجود دارد که به کسب اطلاعات می‌پردازند، اما تجزیه و تحلیل و تفسیر آنها به عهده جراید است.

خبرگزاری‌ها در این کشور عمدتاً به زبان انگلیسی به ارائه خدمات می‌پردازند. تعداد محدودی نیز خبرگزاری فرانسوی زبان فعالیت می کنند. به عنوان مثال، اخبار خبرگزاری کاناداین پرس،(Canadian Press) به عنوان یک خبرگزاری ملی در تورنتو، به زبان فرانسوی ارائه می‌شود. این خبرگزاری مهم در سال 1917م به منظور مبادله اطلاعات روزانه میان نشریات و روزنامه‌های کانادایی تأسیس شد.

اغلب خبرگزاری‌های این کشور به بخش خصوصی و شرکت‌های غیرانتفاعی اختصاص دارند و فعالیت‌های آنها از طریق اعضای نشریات و روزنامه‌ها انجام می‌شود. اما از سال 2010م به بعد شرکت‌ها و مؤسسات انتفاعی نیز به تأسیس و اداره خبرگزاری‌ها گرایش پیدا کرده‌اند. به عنوان نمونه، در نوامبر 2010م شرکت های تور استار،(Tours Star) گلوب اند میل،(The Globe and Mail) همچنین گروه ارتباطات اسکور ویکتوریا(Victoria Square) تمایل خود را در به سرمایه‌گذاری در حوزه جدید و سودآور آژانس‌های خبری اعلام کردند. طی سال‌های اخیر خبرگزاری‌های این کشور خود را با تغییرات مهمی انطباق داده‌اند که در صنعت، فناوری، محیط و خواسته‌های این حوزه روی داده است و تلاش کرده‌اند تا خود را به روز کنند.

اینترنت

اینترنت در کانادا به روش‌های مختلف در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد. باتوجه به محل زندگی یا کار می‌توان از روش‌های زیر برای دسترسی به اینترنت استفاده کرد.

خط تلفن

هنگام تماس از طریق خط تلفن، اگر نوع سرویس دایل آپ(Dial up) باشد، تلفن اشغال می‌شود؛ ولی اگر دی.اس.ل(DSL) باشد، تلفن اشغال نمی‌شود. در این روش حتی اینترنت سریع هم در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد.

کابل

چنان که اشاره شد از مدت‌ها قبل در این کشور از سیستم کابلی برای برخورداری از برنامه‌های تلویزیون استفاده می‌شود؛ ولی سال‌هاست که این سرویس در خدمت اینترنت هم قرار می‌گیرد. معمولاً سرعت اینترنت کابلی در این کشور به مراتب بیشتر از خط تلفن است. مثلاً سرعت اینترنت کابلی به راحتی به بیش از ۱۵ مگابیت در ثانیه(Mbps) هم می‌رسد، در حالی که از طریق خط تلفن معمولاً به سختی به ۵ مگابیت در ثانیه می‌رسد.

ماهواره

معمولاً این روش در جاهای دور افتاده استفاده می‌شود که دسترسی مستقیم به کابل یا خط تلفن ندارند. بعضی از شرکت‌های بزرگ و هتل‌ها هم از این روش استفاده می‌کنند.

روش‌های نوین

در فرودگاه‌ها و فروشگاه‌ها اینترنت بی‌سیم یا وای - فای(Wireless or Wi-Fi) در اختیار افراد قرار داده می‌شود یا اینترنت موبایل که معمولاً از طریق لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود.

براساس آمار منتشره توسط اداره آمار کانادا در سال 2010م، از هر 10 خانوار، 8 خانوار(79 درصد) به اینترنت دسترسی دارند. بیش از نیمی از خانواده‌های مصرف کننده اینترنت از بیش از یک وسیله(کامپیوتر شخصی، لپ‌تاپ، کنسول بازی، آی فون و یا دیگر دستگاه‌های بی‌سیم دستی، و نظایر آن) برای آنلاین شدن استفاده می‌کنند.

براساس آمار حدود 81 درصد از خانواده‌های واقع در مناطق شهری و 76 درصد از خانواده‌های واقع در مناطق متراکم در خانه‌های خود به اینترنت دسترسی دارند. با وجود این، تنها 71 درصد از خانوارهای ساکن در خارج از این مناطق توانایی دسترسی به اینترنت دارند. 

بالاترین میزان دسترسی به اینترنت مربوط به استان‌های بریتیش کلمبیا(84 درصد) و آلبرتا(83 درصد) و انتاریو(81 درصد) می‌باشد. براساس آمار سال 2010م، حدود 96 درصد از خانوارهای کانادایی به اینترنت با سرعت بالا دسترسی دارند. 

در سال 2010م، در میان یک پنجم(21 درصد) از خانواده‌هایی که به اینترنت دسترسی ندارند، بیش از نیمی(56 درصد) گزارش کرده‌اند که تا به حال هیچ نیاز یا علاقه‌ای به استفاده از اینترنت نداشته‌اند. هزینه خدمات و یا تجهیزات لازم برای استفاده از اینترنت از جمله دلایل دیگر برای نداشتن دسترسی به اینترنت توسط 20 درصد از این خانواده‌ها ذکر شده است. نداشتن سخت‌افزار(مانند کامپیوتر) دلیل15 درصد خانواده‌ها بوده است و حدود 12 درصد از خانواده‌ها نیز نداشتن دانش یا مهارت استفاده از اینترنت را به عنوان دلیل عدم استفاده از اینترنت عنوان کرده‌اند.

نیز نگاه کنید به

• رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی چین