نیروهای مسلح سودان

نيروهاي مسلّح و نقش آنها

ارتش سودان در سال 1925م. (1304هـ.ش) باعنوان «نیروی دفاع از سودان»^[14] تأسیس شد. ارتش سودان از نظر‌ترتیب زمانی تأسیس، رتبه سوم ارتش‌های آفریقا بعد از مصر و الجزایر را دارد و از لحاظ صنایع نظامی، پس از آفریقای جنوبی، مصر و الجزایر مقام چهارم آفریقا و رتبه چهل و چهارم ارتش‌های جهان را به خود اختصاص داده است (وزارة الإعلام،2011: 24).

ارتش جمهوری سودان، با 000/188 نفر نیرو، دارای ارکان و بخش‌هایی به شرح زیر است:

الف) نیروهای مسلّح سودان با تقسیمات زیر:

·      نیروی زمینی

·      نیروی هوایی

·      نیروی دریایی

·      نیروی پدافند هوایی

ب) نیروهای احتیاط با تقسیمات زیر:

·      وظیفه عمومی

سن اعزام افراد به خدمت وظیفه عمومی‌در سودان، 18 سال است.

·      دفاع مردمی^[15]

تعداد نیروهای احتیاط سودان، حدود 000/000/3 نفر است.

ج) ساخت ادوات نظامی:

این بخش از سال 1993م. (1372هـ.ش)، برای تأمین نیازهای دفاعی کشور، تأسیس شده و در زمینه تولید ادوات نظامی، فعالیت دارد. مهم‌ترین  تولیدات‌ این بخش، تانک، زره پوش و نفربر است.

د) دانشکده‌ها و مراکز تخصصی زیر:

·      دانشکده نیروی هوایی که در سال1993م. (1372هـ.ش)، تأسیس شده است.

·      دانشکده فرماندهی و ستاد

·      دانشکده نظامی«کرری»^[16]

·      دانشسرای «سلاح المهندسین»

·      دانشسرای عالی نظامی‌نُمَیری

·      مرکز آموزش پیاده نظام ـ جبیت

قانون اساسی دوره انتقالی جمهوری سودان، مصوب سال 2005م. (1384هـ.ش)  در فصل نهم مشتمل بر هشت اصل به «نیروهای مسلّح، ضابطین قانونی و نیروهای امنیت ملّی»^[17]‌ این کشور، پرداخته است.

در اصل یکصد و چهل و چهارم‌ این قانون، درباره نیروهای مسلح سودان، به موضوعات زیر اشاره شده است:

«نیرو‌های مسلح سودان»^[18] و «ارتش آزادی بخش مردمی‌سودان»^[19]، به‌طور جداگانه فعالیت می‌کنند و نیروهای نظامی‌کل کشور به‌شمار می‌روند و بدون وابستگی حزبی، به‌صورت تخصّصی، در عرصه‌های نظامی‌فعالیت می‌کنند.

دولت سودان می‌تواند، با رعایت ضوابط و مقرّرات قانونی، از نیروهای نظامی، برای مأموریت‌های غیرنظامی‌نیز استفاده کند.

دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور، نظام مبتنی‌بر قانون اساسی، دموکراسی و حقوق اساسی مردم، حفظ کشور در برابر تهدیدات خارجی و داخلی، مشارکت در عمران و آبادانی آن و همکاری در مقابله با بلایای عمومی‌از مأموریت‌ها و وظایف نیروهای مسلح ملّی به‌شمار می‌رود.

براساس اصل یکصد و چهل و هشتم قانون اساسی سودان، نیروهای پلیس‌ این کشور، به‌عنوان ضابطان قانونی، شناخته شده‌اند.

طبق اصل یکصد و پنجاهم قانون اساسی سودان، «شورای امنیت ملّی»‌ این کشور موظّف است در برابر تهدیدات، راهبرد (استراتژی) امنیت ملّی سودان را، تعیین کند.

یادآوری‌ این نکته نیز ضروری است که در جمهوری سودان سازمان امنیت ملّی سودان، به‌عنوان بخشی از نیروهای مسلّح‌ این کشور به‌شمار  می‌رود.

براساس اصل یکصد و پنجاه و یکم، «دستگاه امنیت ملّی»^[20] سودان زیر نظر ریاست جمهوری است و برای حفظ امنیت‌ این سرزمین در مقابل خطرات داخلی و خارجی، وظیفه دارد با تأسیس دفاتر در نقاط مختلف کشور، علاوه‌بر جمع آوری اطّلاعات لازم و تحلیل آنها، نظر مشورتی خود را به مسئولان ذیربط ارائه کند (2013, esudany.com/constitution.html).

در جمهوری سودان، ارتش از نقش و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به‌طوری که رئیس‌جمهور کنونی‌ این کشور که از سال 1989م. (1368هـ.ش) با کمک نیروهای نظامی‌به حکومت دست یافته، یکی از امیران ارتش سودان بوده و هنوز در زمره نظامیان‌ این سرزمین است. علاوه‌بر‌ این، در زمان نگارش‌ این نوشتار یکی از معاونان رئیس‌جمهور و دو تن از وزیران سودان نیز، از چهره‌های شاخص نظامی‌کشور بوده‌اند.

درباره نقش و جایگاه ارتش، باید به‌ این نکته نیز اشاره شود که از آغاز استقلال جمهوری سودان ـ نخستین روز سال 1956م. (یازدهم دی ماه 1334هـ.ش) ـ تاکنون، در دوره‌های مختلفی، به شرح زیر، زمام امور کشور در اختیار نظامیان بوده است:

·      حکومت ژنرال ابراهیم عبود از سال 1958 تا 1964م. (1337 تا 1343هـ. ش)

·      دوره ژنرال جعفر نُمَیری از سال 1969 تا 1985م. (1348 تا 1364هـ.ش) (پی. ام.‌هالت و ام. دبلیو. دالی، 1366  : 233ـ181).

·      حکومت ژنرال سوار الذّهب ازآوریل 1985م. (اردیبهشت 1364) و تشکیل دولت انتقالی توسط وی تا سال 1986م. (1365هـ. ش)

·      دوره ژنرال عمر حسن احمد البشیر از30 ژوئن 1989م. (دهم تیر ماه 1368) تاکنون (2013, mfa.gov.ir/cms/cms/khartoum/fa/PoliticalPart).