تصوف در اسپانیا: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''تصوف''' "مورخان ورود اندیشه­های حکمی به سرزمین اندلس را با حضور چهره­ای سرشناس در عرصه عرفان و فلسفه یاد می کنند. این شخصیت، '''محمد بن عبدالله بن مسَّره جبلی قرطبي''' (269-319 هجری قمری، 883-931 میلادی) متفکر و عارف اندلسی است که در زمان حکومت والی بنی...» ایجاد کرد)
 
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
خط ۱: خط ۱:
'''تصوف'''
'''تصوف'''


"مورخان ورود اندیشه­های حکمی به سرزمین اندلس را با حضور چهره­ای سرشناس در عرصه عرفان و فلسفه یاد می کنند. این شخصیت، '''محمد بن عبدالله بن مسَّره جبلی قرطبي''' (269-319 هجری قمری، 883-931 میلادی) متفکر و عارف اندلسی است که در زمان حکومت والی بنی امیه، عبدالرحمن بن حکم در شهر قرطبه متولد شد. وی مکتبی را در دامنه کوههای قرطبه با شاگردانی اندک تأسیس نمود که بذرهای اندیشه عرفانی و حکمی در سرزمینهای غربی جهان اسلام بی شک در دامان این مکتب پرورانده شده است. مکتبی که آراء بنیانگذارش تا مدتها در خفا آموزش داده می شد. منبع فکری که نمی توان به عنوان عاملی تاثیرگذار بر تفکر عرفانی اسپانیای مسلمان از نظر دور داشت، تصوف و عرفان ایرانی است. در اواخر قرن دوم هجری یک جنبش عرفانی پربار در اندلس به راه افتاد و در پی آن خانقاه هایی به وجود آمدند تا کانونی برای شکل گیری عرفان اندلسی مهیا شود. این گروه همواره مورد احترام مردم زمانۀ خود بودند و به آنها لقب الصوفی داده می شد. اولین کسی که این عنوان را گرفت شخصی معاصر ابن مسَّرَه به نام '''عبدالله ابن نصر القرطبی''' بود. در همین دوران اولین رساله درباب تصوف به قلم یمان بن رزق با عنوان الزاهد به رشته تحریر در آمد اما توسط فقیه آن زمان احمدبن خالد انتشار آن متوقف شد. در کنار تصوف ایرانی که فضای چند وجهی اندلس را برای شکل گیری جریان خاصی از اندیشه را در غرب عالم اسلام شکل بخشید، اندیشه شیعی در پی چند قیام در حیات سیاسی و فکری جامعه اندلس تأثیر عمیق خود را بر حلقه های علمی و فکری از جمله اندیشه های ابن­مسَّرَه و مکتبش بر جای گذاشت. «شیعیان امامی در شرق جهان اسلام با قایل شدن به ظهور منجی منتَظَر به لحاظ سیاسی، وحدت سیاسی و عنصری دستگاه خلافت اموی در زمان امیرعبدالله را دچار انفکاک کردند و فاطمیون از این فرصت و انقلابهایی که در اندلس روی داد جهت تبلیغ آرا و عقاید خود بهره جستند» . به این ترتیب باطنی­گری، عامل تأثیرگذار دیگری بود که شاکله فکری ابن­مسَّرَه را سامان بخشید.
"مورخان ورود اندیشه­های حکمی به سرزمین اندلس را با حضور چهره­ای سرشناس در عرصه عرفان و فلسفه یاد می کنند. این شخصیت، '''محمد بن عبدالله بن مسَّره جبلی قرطبي''' (269-319 هجری قمری، 883-931 میلادی) متفکر و عارف اندلسی است که در زمان حکومت والی بنی امیه، عبدالرحمن بن حکم در شهر قرطبه متولد شد. وی مکتبی را در دامنه کوههای قرطبه با شاگردانی اندک تأسیس نمود که بذرهای اندیشه عرفانی و حکمی در سرزمینهای غربی جهان اسلام بی شک در دامان این مکتب پرورانده شده است. مکتبی که آراء بنیانگذارش تا مدتها در خفا آموزش داده می شد. منبع فکری که نمی توان به عنوان عاملی تاثیرگذار بر تفکر عرفانی اسپانیای مسلمان از نظر دور داشت، تصوف و عرفان ایرانی است. در اواخر قرن دوم هجری یک جنبش عرفانی پربار در اندلس به راه افتاد و در پی آن خانقاه هایی به وجود آمدند تا کانونی برای شکل گیری عرفان اندلسی مهیا شود. این گروه همواره مورد احترام مردم زمانۀ خود بودند و به آنها لقب الصوفی داده می شد. اولین کسی که این عنوان را گرفت شخصی معاصر ابن مسَّرَه به نام '''[[عبدالله ابن نصر القرطبی]]''' بود. در همین دوران اولین رساله درباب تصوف به قلم یمان بن رزق با عنوان الزاهد به رشته تحریر در آمد اما توسط فقیه آن زمان احمدبن خالد انتشار آن متوقف شد. در کنار تصوف ایرانی که فضای چند وجهی اندلس را برای شکل گیری جریان خاصی از اندیشه را در غرب عالم اسلام شکل بخشید، اندیشه شیعی در پی چند قیام در حیات سیاسی و فکری جامعه اندلس تأثیر عمیق خود را بر حلقه های علمی و فکری از جمله اندیشه های ابن­مسَّرَه و مکتبش بر جای گذاشت. «شیعیان امامی در شرق جهان اسلام با قایل شدن به ظهور منجی منتَظَر به لحاظ سیاسی، وحدت سیاسی و عنصری دستگاه خلافت اموی در زمان امیرعبدالله را دچار انفکاک کردند و فاطمیون از این فرصت و انقلابهایی که در اندلس روی داد جهت تبلیغ آرا و عقاید خود بهره جستند» . به این ترتیب باطنی­گری، عامل تأثیرگذار دیگری بود که شاکله فکری ابن­مسَّرَه را سامان بخشید.


در چنین فضایی ابن­مسَّرَه با تأسی اندیشه­های شرق جهان اسلام، نظام عرفانی را در قرون هشتم و نهم میلادی بنیان نهاد که به تنهایی توانست پرچم اندیشه­های عرفانی مغرب زمین را به برافراشته نگاه­ دارد. تداوم روح عرفانی مکتب ابن­مسَّرَه منجر به شکلگیری مکتب المریا شد. با ظهور این مکتب در سراسر منطقه اندلس که اصول باطنی رواج داشت، آرا امپدکلس نیز با تغییرات محتوایی، منادی الهیات نبوی شد. مرکز عرفای سلسلۀ ابن­مسَّرَه در بجانه (پچینا) مرکز قرطبه (کوردوبا) بود. این مرکز اولین محل اجتماع صوفیانه در اندلس و این مکتب نخستین جمعیت صوفیانه سرزمین اسپانیای مسلمان محسوب می شود.
در چنین فضایی ابن­مسَّرَه با تأسی اندیشه­های شرق جهان اسلام، نظام عرفانی را در قرون هشتم و نهم میلادی بنیان نهاد که به تنهایی توانست پرچم اندیشه­های عرفانی مغرب زمین را به برافراشته نگاه­ دارد. تداوم روح عرفانی مکتب ابن­مسَّرَه منجر به شکلگیری مکتب المریا شد. با ظهور این مکتب در سراسر منطقه اندلس که اصول باطنی رواج داشت، آرا امپدکلس نیز با تغییرات محتوایی، منادی الهیات نبوی شد. مرکز عرفای سلسلۀ ابن­مسَّرَه در بجانه (پچینا) مرکز قرطبه (کوردوبا) بود. این مرکز اولین محل اجتماع صوفیانه در اندلس و این مکتب نخستین جمعیت صوفیانه سرزمین اسپانیای مسلمان محسوب می شود.


شهر مریه در دوران مرابطین نیز مرکز مهم تصوف در اندلس بود. اهمیت این شهر در حرکت علمی که در سرزمین اندلس به راه افتاد بسیار چشمگیر و درخورتوجه است به گونه ای که بسیاری از بزرگان علم، تفکر و عرفان اسلامی در این دوره و این شهر می زیستند.یکی از نوابغ صوفیه در آن زمان در این شهر می زیست او کسی جز '''ابوالعباس بن العریف''' نیست. وی که در آغاز بافندگی پارچه را پیشه ساخته بود دریافت که روحیۀ وی صرفاً با علوم دینی سازگار است، درنتیجه با ترک این حرفه نزد علی بن حسن برجینی در مریه و قاسم بن خناس در قرطبه قرائت قرآن آموخت. طریقت صوفیانۀ وی به وضوح متاثر از طریقت شاذلیه و به ویژه مذهب ابن عبادالرندی بود. وی طریقت جدیدی بر مبنای طریقت ابن مسَّرَه به وجود آورد. شهر المریه مرکزی برای این صوفیان شد بدین ترتیب افکار ابن مسَّرَه و غزالی و مخصوصا کتاب ''احیاءعلوم الدین'' وی محل اقبال و توجه محافل عرفانی آن شهر شد؛ اما در سال 503 دومین امیر مرابطی به فتوای فقیه مالکی قرطبه احیاء العلوم غزالی را از سراسر مغرب و اندلس جمع آوری کرد و سوزاند. آراء عرفانی ابن­مسَّرَه و مکتب عرفانی وی (المریه) فضای مناسبی را برای حضور '''ابن عربی''' فراهم ساخت. وی که در میان عرفا به شیخ اکبر نامدار شد بر این اعتقاد است که دستیابی به سرچشمه حکمت الهی نه از طریق عقل و بحث نظری بلکه ذوق و کشف قلبی معرفت حاصل می­شود. . ادواردبراون‌ مي‌گويد: «هيچ‌ متصوف‌ اسلامي‌ مگر جلال‌ الدين‌ بلخي‌ در اشتهار و نفوذ وپرباري‌ و پيچيدگي‌ بيان‌ بر شيخ‌ محي‌ الدين‌ برتري‌ نداشته‌ است‌.» تعليمات‌ وكلمات‌ قصار او يگانه‌ منبع‌ پر ارزش‌ الهام‌ عملي‌ صوفيان‌ وحدت‌گراي‌، كه‌ پس‌ ازاو در كشورهاي‌ عربي‌ زبان‌ و يا ايران‌ به‌ وجود آمدند، به‌ شمار رفته‌ است‌.در خارج‌ از عالم‌ اسلامي‌ شهرت‌ و نفوذ ابن‌ عربي‌ در فلاسفه‌و متصوفان‌ مسيحي‌ قرون‌ وسطي‌ مؤثر افتاده‌ است‌. آثار لولي‌(Lully)و دانته‌علايم‌ اين‌ نفوذ را مي‌نمايانند و اين‌ چيزي‌ است‌ كه‌ مورد تأييد پالاثيو(Palacio) مي‌باشد.
شهر مریه در دوران مرابطین نیز مرکز مهم تصوف در اندلس بود. اهمیت این شهر در حرکت علمی که در سرزمین اندلس به راه افتاد بسیار چشمگیر و درخورتوجه است به گونه ای که بسیاری از بزرگان علم، تفکر و عرفان اسلامی در این دوره و این شهر می زیستند.یکی از نوابغ صوفیه در آن زمان در این شهر می زیست او کسی جز '''[[ابوالعباس بن العریف]]''' نیست. وی که در آغاز بافندگی پارچه را پیشه ساخته بود دریافت که روحیۀ وی صرفاً با علوم دینی سازگار است، درنتیجه با ترک این حرفه نزد علی بن حسن برجینی در مریه و قاسم بن خناس در قرطبه قرائت قرآن آموخت. طریقت صوفیانۀ وی به وضوح متاثر از طریقت شاذلیه و به ویژه مذهب ابن عبادالرندی بود. وی طریقت جدیدی بر مبنای طریقت ابن مسَّرَه به وجود آورد. شهر المریه مرکزی برای این صوفیان شد بدین ترتیب افکار ابن مسَّرَه و غزالی و مخصوصا کتاب ''احیاءعلوم الدین'' وی محل اقبال و توجه محافل عرفانی آن شهر شد؛ اما در سال 503 دومین امیر مرابطی به فتوای فقیه مالکی قرطبه احیاء العلوم غزالی را از سراسر مغرب و اندلس جمع آوری کرد و سوزاند. آراء عرفانی ابن­مسَّرَه و مکتب عرفانی وی (المریه) فضای مناسبی را برای حضور '''[[ابن عربی]]''' فراهم ساخت. وی که در میان عرفا به شیخ اکبر نامدار شد بر این اعتقاد است که دستیابی به سرچشمه حکمت الهی نه از طریق عقل و بحث نظری بلکه ذوق و کشف قلبی معرفت حاصل می­شود. . ادواردبراون‌ مي‌گويد: «هيچ‌ متصوف‌ اسلامي‌ مگر جلال‌ الدين‌ بلخي‌ در اشتهار و نفوذ وپرباري‌ و پيچيدگي‌ بيان‌ بر شيخ‌ محي‌ الدين‌ برتري‌ نداشته‌ است‌.» تعليمات‌ وكلمات‌ قصار او يگانه‌ منبع‌ پر ارزش‌ الهام‌ عملي‌ صوفيان‌ وحدت‌گراي‌، كه‌ پس‌ ازاو در كشورهاي‌ عربي‌ زبان‌ و يا ايران‌ به‌ وجود آمدند، به‌ شمار رفته‌ است‌.در خارج‌ از عالم‌ اسلامي‌ شهرت‌ و نفوذ ابن‌ عربي‌ در فلاسفه‌و متصوفان‌ مسيحي‌ قرون‌ وسطي‌ مؤثر افتاده‌ است‌. آثار لولي‌(Lully)و دانته‌علايم‌ اين‌ نفوذ را مي‌نمايانند و اين‌ چيزي‌ است‌ كه‌ مورد تأييد پالاثيو(Palacio) مي‌باشد.


ابن‌ عربي‌ مؤسس‌ فرقه‌ي‌ وجوديه‌ بود؛ اين‌ فرقه‌ نظرية‌ تجلي‌ ياصدور الاهي‌ را تعليم‌ مي‌كرد. از دیگر صوفیان مهم این دوره  می توان به عبدالحق ابن سبعین متولد منطقه رقوطه اشاره نمود که شوشتری شاعر معروف آندالوسی از  جانشینان اوست." <sup>41</sup>
ابن‌ عربي‌ مؤسس‌ فرقه‌ي‌ وجوديه‌ بود؛ اين‌ فرقه‌ نظرية‌ تجلي‌ ياصدور الاهي‌ را تعليم‌ مي‌كرد. از دیگر صوفیان مهم این دوره  می توان به عبدالحق ابن سبعین متولد منطقه رقوطه اشاره نمود که شوشتری شاعر معروف آندالوسی از  جانشینان اوست." <sup>41</sup>


"صوفیان اسپانیا: ابوالعباس احمد بن جعفر الخزرجي السبتی، ابو میدان کانتیانی، ابو عباس بن عریف، ابو عباس المرسی، ابو حکیم بن برایان، ابو مروان یوهانسی، ابن عربی، شوشتری، ابن المارا، ابن سبعین، ابو اسحاق بلافیقی، ابو جعفر کوچی، ابن عباد، ابو جعفر سی دی بونو ، ابن خمیس، ابن مسرّه، ابن القلیب، الخراط." <sup>42</sup>
"صوفیان [[اسپانیا]]: ابوالعباس احمد بن جعفر الخزرجي السبتی، ابو میدان کانتیانی، ابو عباس بن عریف، ابو عباس المرسی، ابو حکیم بن برایان، ابو مروان یوهانسی، ابن عربی، شوشتری، ابن المارا، ابن سبعین، ابو اسحاق بلافیقی، ابو جعفر کوچی، ابن عباد، ابو جعفر سی دی بونو ، ابن خمیس، ابن مسرّه، ابن القلیب، الخراط." <sup>42</sup>


"در حال حاضر دو طریقت نقشبندیه و نعمت اللهی در اسپانیا رواج دارد. تاریخ فرقه نقشبندیه، به اوائل قرنهای اسلامی برمی گردد و در طول سده های گوناگون، نام آن تغییر یافته است. دنباله فرقه « خواجگان » است و طریقتی است منسوب به خواجه بهاءالدین محمد بن محمد اویسی بخاری مشهور به شاه نقشبند. این طرقت دارای دوازده مرکز در نقاط مختلف اسپانیاست. سلسلة نعمت اللهی منسوب به سید نورالدین شاه نعمت الله ولی است. شاه نعمت الله ولی فرزند میر عبدالله در ۷۳۰ هجری در حلب متولد شد و در ۸۳۴ هجری در گذشت و مزارش در ماهانکرمان است. مزار شاه نعمت الله ولی از زیارتگاه های مهم اهل عرفان در ایران است. پهنه فعالیت های این سلسله تحت زعامت دکتر جواد نوربخش، پیر قبلی این سلسله (متوفی به سال ۲۰۰۸ میلادی) در دهه ۱۹۷۰ میلادی به امریکا و اروپا گسترش یافت. طریقت نعمت اللهی دو مرکز در مادرید و کوردوبا دارد." <sup>43</sup>
"در حال حاضر دو طریقت نقشبندیه و نعمت اللهی در اسپانیا رواج دارد. تاریخ فرقه نقشبندیه، به اوائل قرنهای اسلامی برمی گردد و در طول سده های گوناگون، نام آن تغییر یافته است. دنباله فرقه « خواجگان » است و طریقتی است منسوب به خواجه بهاءالدین محمد بن محمد اویسی بخاری مشهور به شاه نقشبند. این طرقت دارای دوازده مرکز در نقاط مختلف اسپانیاست. سلسلة نعمت اللهی منسوب به سید نورالدین شاه نعمت الله ولی است. شاه نعمت الله ولی فرزند میر عبدالله در ۷۳۰ هجری در حلب متولد شد و در ۸۳۴ هجری در گذشت و مزارش در ماهانکرمان است. مزار شاه نعمت الله ولی از زیارتگاه های مهم اهل عرفان در ایران است. پهنه فعالیت های این سلسله تحت زعامت دکتر جواد نوربخش، پیر قبلی این سلسله (متوفی به سال ۲۰۰۸ میلادی) در دهه ۱۹۷۰ میلادی به امریکا و اروپا گسترش یافت. طریقت نعمت اللهی دو مرکز در مادرید و کوردوبا دارد." <sup>43</sup>

نسخهٔ ‏۲۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۷

تصوف

"مورخان ورود اندیشه­های حکمی به سرزمین اندلس را با حضور چهره­ای سرشناس در عرصه عرفان و فلسفه یاد می کنند. این شخصیت، محمد بن عبدالله بن مسَّره جبلی قرطبي (269-319 هجری قمری، 883-931 میلادی) متفکر و عارف اندلسی است که در زمان حکومت والی بنی امیه، عبدالرحمن بن حکم در شهر قرطبه متولد شد. وی مکتبی را در دامنه کوههای قرطبه با شاگردانی اندک تأسیس نمود که بذرهای اندیشه عرفانی و حکمی در سرزمینهای غربی جهان اسلام بی شک در دامان این مکتب پرورانده شده است. مکتبی که آراء بنیانگذارش تا مدتها در خفا آموزش داده می شد. منبع فکری که نمی توان به عنوان عاملی تاثیرگذار بر تفکر عرفانی اسپانیای مسلمان از نظر دور داشت، تصوف و عرفان ایرانی است. در اواخر قرن دوم هجری یک جنبش عرفانی پربار در اندلس به راه افتاد و در پی آن خانقاه هایی به وجود آمدند تا کانونی برای شکل گیری عرفان اندلسی مهیا شود. این گروه همواره مورد احترام مردم زمانۀ خود بودند و به آنها لقب الصوفی داده می شد. اولین کسی که این عنوان را گرفت شخصی معاصر ابن مسَّرَه به نام عبدالله ابن نصر القرطبی بود. در همین دوران اولین رساله درباب تصوف به قلم یمان بن رزق با عنوان الزاهد به رشته تحریر در آمد اما توسط فقیه آن زمان احمدبن خالد انتشار آن متوقف شد. در کنار تصوف ایرانی که فضای چند وجهی اندلس را برای شکل گیری جریان خاصی از اندیشه را در غرب عالم اسلام شکل بخشید، اندیشه شیعی در پی چند قیام در حیات سیاسی و فکری جامعه اندلس تأثیر عمیق خود را بر حلقه های علمی و فکری از جمله اندیشه های ابن­مسَّرَه و مکتبش بر جای گذاشت. «شیعیان امامی در شرق جهان اسلام با قایل شدن به ظهور منجی منتَظَر به لحاظ سیاسی، وحدت سیاسی و عنصری دستگاه خلافت اموی در زمان امیرعبدالله را دچار انفکاک کردند و فاطمیون از این فرصت و انقلابهایی که در اندلس روی داد جهت تبلیغ آرا و عقاید خود بهره جستند» . به این ترتیب باطنی­گری، عامل تأثیرگذار دیگری بود که شاکله فکری ابن­مسَّرَه را سامان بخشید.

در چنین فضایی ابن­مسَّرَه با تأسی اندیشه­های شرق جهان اسلام، نظام عرفانی را در قرون هشتم و نهم میلادی بنیان نهاد که به تنهایی توانست پرچم اندیشه­های عرفانی مغرب زمین را به برافراشته نگاه­ دارد. تداوم روح عرفانی مکتب ابن­مسَّرَه منجر به شکلگیری مکتب المریا شد. با ظهور این مکتب در سراسر منطقه اندلس که اصول باطنی رواج داشت، آرا امپدکلس نیز با تغییرات محتوایی، منادی الهیات نبوی شد. مرکز عرفای سلسلۀ ابن­مسَّرَه در بجانه (پچینا) مرکز قرطبه (کوردوبا) بود. این مرکز اولین محل اجتماع صوفیانه در اندلس و این مکتب نخستین جمعیت صوفیانه سرزمین اسپانیای مسلمان محسوب می شود.

شهر مریه در دوران مرابطین نیز مرکز مهم تصوف در اندلس بود. اهمیت این شهر در حرکت علمی که در سرزمین اندلس به راه افتاد بسیار چشمگیر و درخورتوجه است به گونه ای که بسیاری از بزرگان علم، تفکر و عرفان اسلامی در این دوره و این شهر می زیستند.یکی از نوابغ صوفیه در آن زمان در این شهر می زیست او کسی جز ابوالعباس بن العریف نیست. وی که در آغاز بافندگی پارچه را پیشه ساخته بود دریافت که روحیۀ وی صرفاً با علوم دینی سازگار است، درنتیجه با ترک این حرفه نزد علی بن حسن برجینی در مریه و قاسم بن خناس در قرطبه قرائت قرآن آموخت. طریقت صوفیانۀ وی به وضوح متاثر از طریقت شاذلیه و به ویژه مذهب ابن عبادالرندی بود. وی طریقت جدیدی بر مبنای طریقت ابن مسَّرَه به وجود آورد. شهر المریه مرکزی برای این صوفیان شد بدین ترتیب افکار ابن مسَّرَه و غزالی و مخصوصا کتاب احیاءعلوم الدین وی محل اقبال و توجه محافل عرفانی آن شهر شد؛ اما در سال 503 دومین امیر مرابطی به فتوای فقیه مالکی قرطبه احیاء العلوم غزالی را از سراسر مغرب و اندلس جمع آوری کرد و سوزاند. آراء عرفانی ابن­مسَّرَه و مکتب عرفانی وی (المریه) فضای مناسبی را برای حضور ابن عربی فراهم ساخت. وی که در میان عرفا به شیخ اکبر نامدار شد بر این اعتقاد است که دستیابی به سرچشمه حکمت الهی نه از طریق عقل و بحث نظری بلکه ذوق و کشف قلبی معرفت حاصل می­شود. . ادواردبراون‌ مي‌گويد: «هيچ‌ متصوف‌ اسلامي‌ مگر جلال‌ الدين‌ بلخي‌ در اشتهار و نفوذ وپرباري‌ و پيچيدگي‌ بيان‌ بر شيخ‌ محي‌ الدين‌ برتري‌ نداشته‌ است‌.» تعليمات‌ وكلمات‌ قصار او يگانه‌ منبع‌ پر ارزش‌ الهام‌ عملي‌ صوفيان‌ وحدت‌گراي‌، كه‌ پس‌ ازاو در كشورهاي‌ عربي‌ زبان‌ و يا ايران‌ به‌ وجود آمدند، به‌ شمار رفته‌ است‌.در خارج‌ از عالم‌ اسلامي‌ شهرت‌ و نفوذ ابن‌ عربي‌ در فلاسفه‌و متصوفان‌ مسيحي‌ قرون‌ وسطي‌ مؤثر افتاده‌ است‌. آثار لولي‌(Lully)و دانته‌علايم‌ اين‌ نفوذ را مي‌نمايانند و اين‌ چيزي‌ است‌ كه‌ مورد تأييد پالاثيو(Palacio) مي‌باشد.

ابن‌ عربي‌ مؤسس‌ فرقه‌ي‌ وجوديه‌ بود؛ اين‌ فرقه‌ نظرية‌ تجلي‌ ياصدور الاهي‌ را تعليم‌ مي‌كرد. از دیگر صوفیان مهم این دوره می توان به عبدالحق ابن سبعین متولد منطقه رقوطه اشاره نمود که شوشتری شاعر معروف آندالوسی از  جانشینان اوست." 41

"صوفیان اسپانیا: ابوالعباس احمد بن جعفر الخزرجي السبتی، ابو میدان کانتیانی، ابو عباس بن عریف، ابو عباس المرسی، ابو حکیم بن برایان، ابو مروان یوهانسی، ابن عربی، شوشتری، ابن المارا، ابن سبعین، ابو اسحاق بلافیقی، ابو جعفر کوچی، ابن عباد، ابو جعفر سی دی بونو ، ابن خمیس، ابن مسرّه، ابن القلیب، الخراط." 42

"در حال حاضر دو طریقت نقشبندیه و نعمت اللهی در اسپانیا رواج دارد. تاریخ فرقه نقشبندیه، به اوائل قرنهای اسلامی برمی گردد و در طول سده های گوناگون، نام آن تغییر یافته است. دنباله فرقه « خواجگان » است و طریقتی است منسوب به خواجه بهاءالدین محمد بن محمد اویسی بخاری مشهور به شاه نقشبند. این طرقت دارای دوازده مرکز در نقاط مختلف اسپانیاست. سلسلة نعمت اللهی منسوب به سید نورالدین شاه نعمت الله ولی است. شاه نعمت الله ولی فرزند میر عبدالله در ۷۳۰ هجری در حلب متولد شد و در ۸۳۴ هجری در گذشت و مزارش در ماهانکرمان است. مزار شاه نعمت الله ولی از زیارتگاه های مهم اهل عرفان در ایران است. پهنه فعالیت های این سلسله تحت زعامت دکتر جواد نوربخش، پیر قبلی این سلسله (متوفی به سال ۲۰۰۸ میلادی) در دهه ۱۹۷۰ میلادی به امریکا و اروپا گسترش یافت. طریقت نعمت اللهی دو مرکز در مادرید و کوردوبا دارد." 43