صنایع دستی در سیرالئون

وضعیت و انواع صنایع دستی

صنایع دستی متنوع و گوناگون معمولاً بخش اصلی هنرهای این كشور را تشكیل می‌دهند كه همچون دیگر شاخه‌های هنری بخشی از آداب و رسوم كشور سیرالئون را در قالب مفاهیمی استعاری و ایهام گونه در معرض تماشای بینندگان خود قرار می‌دهند.، مجسمه، ماسک، نقاشی بر روی بوم و نقاشی دیواری، بافت پارچه‌های رنگارنگ، سفالگری و... انواع صنایع دستی سیرالئون را تشكیل می‌دهند.

1-6-9- ماسک

ماسک و صورتک یكی از شاخه‌های مهم صنایع دستی این کشور محسوب می­گردد. کاربرد ماسک­ها و صورتک­ها امروزه بیشتر محدود به ساخت و فروش این اشیاء هنری به گردشگران خارجی شده است با این حال ماسک­ها در گذشته­هایی نه چندان دور صرفاً برای اجرا در مراسم و مناسبت­هایی خاص نظیر جشن­های باران­سازی، جمع­آوری محصول، تولد فرزندان و رفع خشم ارواح اجداد به کار می­رفتند. ماسک­ها و صورتک­ها هنوز در قبایلی همچون «منده» و «سوسو» کاربرد دارند و در مراسم و مناسبت­های سنتی به کار می­روند. افرادی که این ماسک­ها را بر چهره می­زنند عمدتاً مردان قبائلند. با این حال در قبیله «منده» زنان نیز می­توانند حامل ماسک و صورتک باشند و با بر چهره زدن این اشیاء زیبای هنری به اجرای حرکات موزون نمایشی جالبی می­پردازند. از مهم­ترین کاربردهای ماسک­ها و صورتک­ها که همچنان جایگاه خود را حفظ کرده­اند، اجرای مراسمی خاص در انجمن­های مخفی «سندی» ویژه زنان و «پورو» خاص مردان است. معمولاً در جریان برگزاری این اجتماعات سرّی و در پایان آن مراسم جالبی صورت می­گیرد و چند نفر از زنان و مردان با به صورت زدن ماسک­ها به اجرای حرکات موزون نمایشی می­پردازند که جدای از نوعی رقص بومی، دربرگیرنده برخی از قوانین و هنجارهای سنتی این قبایل است. (Fyle 2006: 180-181)

ماسک­ها و صورتک­ها صرفاً چهره فرد را می­پوشاند و برخی از صورتک­ها تمام بدن انسان را در بر می­گیرد. این ماسک­ها از نظر هنری بسیار زیبا بوده و سازندگان آنها تلاش زیادی به‌خرج می­دهند تا آثار هنری جالبی را در معرض نمایش گذارند.

2-6-9- مجسمه‏سازی:

هنر مجسمه سازی در سیرالئون و دیگر كشورهای قاره آفریقا با سبك مجسمه سازی در كشورهای غربی كاملا متفاوت بوده و بیشتر به‌عنوان بخشی از آداب و رسوم كهن این كشور درنظر گرفته می‌شود. مجسمه‌های ساخت این كشور عمدتاً چوبی بوده و همان گونه كه ذكر شد در واقع نمادی از آداب و رسوم عمیق قومی قبیلگی کشور سیرالئون بوده و دربرگیرنده مفاهیمی همچون عشق و محبت، خشم خدایان، اتحاد، نیایش به درگاه خداوند بزرگ و... می‌باشند. این مجسمه­ها هرچند از نظر سبک، اندازه و نوع هنر به کار رفته در آنها در قبایل مختلف کشور متفاوتند ولی از نظر هدف سازندگان آنها که انتقال فرهنگ و سنت­های بر جای مانده از اجداد و پیشینیان به نسل­های آینده است مشترک می­باشند. سازندگان این مجسمه­ها نیز که این هنر را بدون هرگونه آموزش آکادمیک و به صورت عملی و تجربی آموخته­اند معمولاً تا حدودی به فرهنگ، سنت و باورهای کهن بومی این سرزمین احاطه دارند و در خلق این آثار هنری نهایت خلاقیت خود را به کار می­برند. مجسمه­های ساخته شده در قبایل سیرالئون امروزه بیشتر به‌عنوان وسیله­ای برای امرار معاش و فروش آنها به گردشگران غربی در نظر گرفته می­شوند و عده زیادی از بومیان این کشور از طریق ساخت این اشیاء هنری امرار معاش می‌کنند ولی تا چند دهه پیش صرفاً در مراسم و مناسبت­های سنتی همچون بزرگداشت مقام رؤسای قبایل، احترام به ارواح درگذشتگان، جشن­های گوناگون و مراسم سنتی و به‌عنوان ابزار ارتباط با ارواح اجداد مورد استفاده قرار می­گرفتند.

مجسمه­های سیرالئون امروزه یکی از اقلام صادراتی این کشور را تشکیل می­دهند و گردشگران خارجی به ویژه توریست­های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ژاپنی و چینی در سفر به سیرالئون معمولاً چند قطعه از این مجسمه­ها را به کشورهای خود انتقال داده و زینت­بخش منازل خود می­سازند بدون اینکه توجهی به زوایای پنهان نهفته در عمق این اشیاء زیبای هنری داشته باشند. برخی از مجسمه­سازان مشهور سیرالئون هر سال در جشنواره­های هنری که در کشورهای غربی برگزار می­گردد شرکت می­کنند و در مدت زمان برپایی این نمایشگاه سعی می­کنند بازدیدکنندگان را با جلوه­های فرهنگی دینی این مجسمه­ها آشنا سازند.((www.Culture of Sierra Leone.com:2011

3-6-9- نقاشی

یكی از اشكال جالب هنری در كشور سیرالئون نقاشی‌های جالبی است كه بر روی بوم‌های ساخته شده از پوست حیوانات ترسیم شده و معمولاً به صحنه‌هایی از طبیعت زیبای این كشور، حیوانات وحشی و زندگی روزمره مردم اختصاص دارد. از دیگر انواع نقاشی‌های سنتی این كشور می‌توان به نقاشی بر روی كلبه‌های روستایی سیرالئون اشاره كرد كه از زیبایی و طراوت خاصی برخوردار است.

هنر نقاشی در این كشور از قدمت زیادی برخوردار است و پیشینه آن به هزاران سال قبل بازمی گردد و هنوز معدودی از نقاشی‌های برجای مانده از نخستین قبایلی كه چند هزار سال پیش وارد این كشور شدند در برخی از مناطق كوهستانی سیرالئون بچشم می‌خورد.

4-6-9- سایر صنایع دستی سیرالئون:

بافت پارچه­های سنتی بسیار زیبا منقش به اشکال و تصاویر گوناگون، ساخت سبدهای کوچک و بزرگ و موکت‌های حصیری(از علف­های بلند خودرو)، ساخت ظروف سفالی و سرامیک و صنایع دستی مختلف ساخته شده از سنگ و چوب درختان جنگلی همچون نیزه، تیروکمان، ظروف تجملی و... از دیگر جلوه­های هنری کشور سیرالئون به شمار می­روند.این اشیاء هنری توسط مردان شهری و روستایی تهیه شده و عمدتاً به گردشگران خارجی و خارجی­های مقیم این کشور نظیر لبنانی­ها و هندی­ها به فروش می­رسند و از این طریق موجبات اشتغال گروهی از مردم این کشور را فراهم آورده است.

(www.Culture of Sierra Leone.com :2011)