رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اسپانیا

انسان دائماَ در حال جستجوی راهی برای برقراری ارتباط بوده است و این انگیزه، خود مقدمه‌ای برای بوجود آمدن وسایل ارتباطی سریع تر و قوی تر بوده است. به لطف فناوری، این وسایل ارتباطی، اطلاعات بشر را برای برقراری ارتباط بیشتر کرده و نقش اساسی در پیشرفت بشریت ایفا کرده اند.

از نظر تاریخی نیز، انسان به خاطر نیازی که به برقراری ارتباط با دیگران داشته، برای بیان افکار، احساس و ایده ‌‌های خود آثاری از خود خلق کرده است. می‌‌دانیم بشر نیازمند جستجو، دانستن و دریافت اطلاعاتی است که توسط دیگران ساخته و منتقل شده باشد. ساختن، جستجو و دریافت اطلاعات، اقداماتی ضروری در طبیعت بشر است.

رسانه‌ها برای توزیع و انتقال محتوا به مخاطبان است. برای این کار، باید قادر بود، توجه مخاطب را چنان جلب کرد که پیام را کاملاَ بگیرد. نقش رسانه‌های جمعی را می‌‌توان با توجه به نقشی که در جامعه و نیز رابطه‌ای که با آموزش، اطلاع رسانی، اخبار و سرگرمی‌‌ دارند، بررسی کرد. محتوای برنامه‌ها و مطالب گوناگون، باید با توجه به ویژگی‌های مخاطبین، جامعه و فرهنگی که رسانه‌ها قصد انعکاس آن را دارند، تنظیم شود و می‌‌بایست پایبند به تفکرات، عقاید و علایق مردم آن جامعه باشد.

نکته حائز اهمیت در نقش رسانه‌های ارتباط جمعی، تعداد مخاطبینی است که بوجودی می‌‌آورند زیرا بدون مخاطب، رسانه معنای خود را از دست می‌‌دهد.

درباره تأثیر داشتن یا نداشتن رسانه بحثهای بسیار ریشه‌ای وجوددارد. شاید اصلی‌ترین مبحث در ارتباطات هم تحت عنوان تأثیر رسانه (media effect) مطرح می‌شود. باید گفت که شرایط حاکم بر ارتباط همیشه تأثیرخود را دارد. اگر مناسب باشدپیام مؤثرتر خواهد بود و گرنه در تأثیر مناسب اختلال ایجاد خواهد کرد.

تاثیررسانه‌ها در تحولات اجتماعی و سیاسی جوامع قابل مشهود است. رسانه‌ها می‌توانند در کاهش عوارض روانی توسعه نقش موثری داشته باشند ؛ بنابراین دوران گذار ، تغییر وحرکت به سمت توسعه باید دوران نقد باشد. برای نایل شدن به توسعه ، رسانه‌ها می‌توانند با آموزش، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی و به عرصه کشاندن نخبگان و... این هزینه‌ها رابه حداقل برسانند.

توسعه ی سیاسی مفهومی‌‌ پر مجادله در عرصه نظری و شاید دور از دسترس عمل اجتماعی است. پشت سر گذاردن دروازه‌های توسعه سیاسی و بر پایی جامعه توسعه یافته ی سیاسی در هرکشوری، مستلزم عبور دشوار و گاهی پرمخاطره از یک دوران گذار سیاسی است که اگر بیش از حد طولانی شود، احتمال بازگشت به عقب افزونتر می‌شود. دستیابی به توسعه ی سیاسی یعنی فرایندی که درجریان آن نظامهای ساده ی اقتداگرای سیاسی جای خود را به نظامهای حقرأی همگانی، احزاب سیاسی،کنندگی و بروکراسی‌های مدنی می‌دهند، نیازمندآگاهی و حرکت عمومی‌‌ شهروندان از یکسو وپذیرش اراده ی حاکمان ازسوی دیگراست.

درعصرکنونی به دلیل پیچیدگی اجتماعی ماهیت یافتن نقش رسانه‌های جمعی در ایجاد روابط افقی وعمودی درجوامع،کاربرد این وسایل در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بیش از پیش چشمگیرشده است. بشر در هیچ زمانی ازتاریخ خود، به اندازه دوران حاضر سیاسی نبوده است و به احتمال زیاد می‌‌‌‌توان گفت یکی از عوامل مهم سیاسی شدن مردم، گسترش وسایل ارتباط جمعی بوده است. رسانه‌های گروهی با انعکاس اخبار و اطلاعات مربوط به رویدادها و مسایل اجتماعی در واقع میان مردم ارتباط برقرارکرده است و آنهارا نسبت به مسایل یکدیگرمطلع میسازند.

این کارکرد به خصوص در تصمیم گیریهای سازگار با برنامه‌های زندگی برای مخاطبان رسانه‌ها یامردم تا آن حد سودمند است که می‌‌‌‌توان از آن با نام شریان حیات اجتماعی یاد کرد. رسانه‌ها قادرند با انعکاس نظرات انتقادی و عقاید مردم ومسئولان، میان دست اندرکاران امورحکومت و مردم ارتباط عمومی‌‌برقرار سازند. این کارکرد که مستقیماً به مشارکت سیاسی مردم در جوامع دموکراتیک مربوط می‌‌‌‌شود، اثرمستقیمی‌‌درافزایش یا کاهش مشروعیت سیاسی هیئت حاکمه، ازطریق توجه به حل مشکلات مطرح شده خواهد داشت.

به طور کلی رسانه‌های گروهی همچون تیغ دودم هستندکه می‌‌‌‌توانند در راه تثبیت گام بردارند و هم قادربه ضربه زدن به آن هستند،چنانکه می‌‌‌‌توانند همگنی وپیوستگی به وجودآورند و قادربه وسعت بخشیدن و ژرف ساختن شکافهای اجتماعی نیزهستند و می‌‌‌‌توانند بشارت دهنده ی توسعه باشند و بذر ایدئولوژی ضدتوسعه را در فضای جامعه بپراکنند. امکان این نیز وجودداردکه حس امنیت کاذبی که رسانه‌هابه احتمال القاءمیکنند غالباً ذهن‌هارا ازمسایل عینی دورمیسازد.

دیدگاههای توسعه زمانی که با نظریه‌های ارتباطی آمیخته می‌شوند زیباییها وچالشهایی را به وجودمیآورندکه درنوع خود قابل ارزیابی وبررسی اند ، به خصوص دیدگاههای سیاسی که جذابیتهای رسانه‌ای رابیشترمیکند، زیراکارکردرسانه‌ها به سیاست نزدیک است و امروزه این نزدیکی تا حدی بیشترشده است که شاخه‌های متعدد این علم با کلماتی باپسوند «کراسی»می‌آیند وشاخه‌ای تلفیق یافته به نام حکومت ازطریق وسایل ارتباط جمعی به وجودآمده اند.

هیچ سیاست و حکومتی بدون نظارت،کنترل وحمایت رسانه‌ها نمی‌‌‌‌تواند شکل بگیرد و پایدار باشد. این امر به دلیل ارتباط تنگاتنگی است که وسایل ارتباط جمعی با افکار عمومی‌‌دارند و نهایتاً فکرخودرابرخاسته از افکارعمومی‌‌وبرای آن میدانند. درواقع حکومتهایی که برمبنای دموکراسی عمل میکنند چون محتاج آراءمردمی‌‌اند مجبورند امتزاج ونزدیکی را با وسایل ارتباط جمعی برقرارکنند. ما معتقدیم که تأثیررسانه‌ها درتحولات سیاسی واجتماعی کشورها همچنان ادامه خواهدداشت. در حال حاضر، ماشاهدرسانه ی ماهواره هستیم که مرزهای سیاسی را کمرنگ کرده ونهایتاً تأثیراتی رابه دنبال داشته است.

امروزه، تصور دمکراسی بدون رسانه‌های ارتباط جمعی کار مشکلی است. به همین دلیل می‌‌توان گفت، به طور قطع رسانه‌ها نقش اساسی درسیستم دموکراتیک اسپانیا ایفا می‌‌کنند.یکی از مواردی که تأثیر رسانه‌ها درآن بسیار مشهود است در دوران انتخابات می‌‌باشد در این زمان اطلاعات لازم را برای شهروند ان تهیه می‌‌کنند تا بتوانند آزادانه رای می‌‌دهند.

یکی از راه‌های تبلیغات در انتخابات کاندیداها و احزاب ،تلویزیون، است.آنها از طریق شبکه‌های تلویزیونی پیغام خود را به شهروندان می‌‌رسانند تا بدین شکل مردم نیز بهتر رهبران آینده خود را بشناسند.در این مدت، دولت باید تمام خبرهایی که در رسانه‌ها پخش می‌‌شود را تایید کند و به این شکل شرایطی بی طرفانه وعادلانه را در هر دوره انتخابات اعمال کند.

رسانه ‌ها می‌‌‌‌توانند با نظارت مؤثر خود بر امور و رفتارهای سیاسی در کشور نقش تعدیلی خود را با تحدید و یا حتی کاهش میزان خواست‌های مختلف شهروندان به نمایش بگذارند، بدین ترتیب که می‌‌توانند توقعات را با بیان واقعیت‌ها تعدیل کنند. بدیهی است که کاهش و یا حفظ سطح خواست‌ها در جامعه، شکاف را بین خواست‌ها و کارویژهها حاکم ساخته و یا حداقل از تعمیق آنها مانع گردد.

رسانه‌ها با نظارتی که بر عملکرد دولت مردان، نهادهای دولتی و بررسی و نقد آثار ناشی از آن دارند، می‌‌توانند تأثیراتی مشابه به آن چه برای خواست‌های شهروندی گفته شده، در حوزه ی کار ویژه‌های دولتی داشته باشند که هر یک ممکن است در درون الگوهای موجود از ثبات و بی ثباتی، آثار مثبت و یا منفیای را به دنبال آورد.

رسانه‌های ارتباطی

خبرگزاری دولتی اسپانیا (افه) و رادیو و تلویزیون دولتی اسپانیا (RTVE) دورسانه عمومی‌‌ عمده دولتی هستند. هر دو جزو پرمخاطب‌ترین و جریان سازترین رسانه‌های کشور محسوب می‌شوند که علیرغم رقابت شدید بین گروههای رسانه‌ای خصوصی توانسته اند نقش خود را همچنان حفظ کنند.

رسانه‌های گروهی خصوصي در اسپانیا تحت کنترل چندگروه رسانه‌ای بزرگ ازجمله وسنتو،پريسا، اونيداد اديتوريال، زتا، گودو میباشد. این غولهای بزرگ رسانه‌ای در اسپانیا هرکدام دهها روزنامه، مجله و همچنین شبکه‌های رادیو و تلویزیونی دارند.

گروه ووسنتو:

اين گروه درسال 2001 تاسيس شده است شبکه تلویزیونیTele5 که در بسیاری ازساعات پربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی اسپانیاست و همچنين شبكه‌هاي تلويزيوني ِDisney channel و MTV Spain. متعلق به اين گروه است. گروه مذكور دربخش مطبوعاتی نیز روزنامه‌هايABC ،Que،El Correo ،El daiario Basque ، La verdadو چندين روزنامه ديگررامنتشرميكند. براساس گزارش منتشره توسط گروه فوق، تیراژ روزنامه‌ها ومجلات متعلق به این گروه سالانه حدود 800 ميليون نسخه است. گردش مالی شرکت درسال 2009 برابر751 میلیون یوروگزارش شده است.

گروه پریسا (PRISA):

مهمترین گروه رسانه‌ای فعال در اسپانیا، پریسا است. بنیانگذار این گروه خسوس پولانکواست که درسال 2007 فوت نمود و اکنون پسرش ریاست این شبکه رسانه‌ای را بر عهده گرفته است. براساس آمار منتشره درآمد ناخالص این گروه درسال2009 برابر3208 میلیون یورو بوده است. بصورت کلی حدود 51 درصدازدرآمدهای این گروه از بخش تلویزیون و 18 درصد نیز از بخش مطبوعات بدست میآید. درگروه رسانه‌ای پریسا درپایان سال 2009برابر 14987 نفر مشغول بکاربوده اند.

درابتدابیشترین فعالیت این شبکه درعرصه مطبوعات بوده است. بطورمثال روزنامه الپائیس باتیراژ روزانه حدود 566 هزارنسخه متعلق به این گروه است. علاوه برآن چندین روزنامه اقتصادی ،ورزشی و اجتماعی وحوادث نیزمنتشرمیکندکه درعرصه فعالیت خود جزء پرتیراژترین روزنامه‌ها محسوب می‌شوند. براساس گزارش سالیانه منتشره این سازمان،گروه پریسادرحال حاضردر22کشورجهان فعالیت دارد و بیش از50 میلیون خواننده مطالب منتشره این رسانه هستند.این گروه همچنان درصدرگروههای رسانه‌ای دربخش آموزش، اطلاعات وسرگرمی‌‌است.

دربعدرادیووتلویزیونی پریسا، شرکت معظم رسانه‌ای Sogecable را در اختیار داردکه به تنهائی چندین شبکه تلویزیونی سراسری و کابلی را پوشش میدهد. هدف مهم این گروه برایسال 2007 – 2010 گسترش رادیوهای آموزش یاسپانیائی درسراسرقاره آمریکا بمنظورگسترش زباناسپانیولی بعنوان زبان دوم منطقه انگلیسی زبان وهمچنین جهانی تر نمودن روزنامه الپائیس است. شایان ذکر است که گروه PRISA بزرگترین گروه تلویزیون دیجیتالی دراسپانیاراداراست.

بطورخلاصه می‌‌‌‌توان رسانه‌های زیرنظرگروه پریسارابصورت زیر نامبرد:

مطبوعات:

El País, AS, Cinco Días, Magazines, International Pres

رادیو:

Cadena Ser, 40 Principales, Radio Internacional, Gran Vía

آموزش:

موسسات آموزشی دراسپانیا،پرتغال وآمریکای لاتین،کتابفروشی‌های زنجیره‌ای بزرگ درسطح منطقه اسپانیولی زبان ( CRISOL) 

سمعی بصری:

) Sogecable –شبکه‌های تلویزیونی4،Digital +، (CNN plus

- گروه تولیدی رادیووتلویزیونی Plural

رادیو

بیش از نیمی‌‌ از جمعیت بزرگسالان در اسپانیا رادیو گوش می‌‌دهند، که بیش از نیمی‌‌از جمعییت نیز ،به برنامه‌های رادیویی موضوعی به خصوص به برنامه‌های موسیقی علاقمندند.گفتنی است که هز 8/8 2 % از شنوندگان (بیش از یازده میلیون نفر)، شنونده ی روزانه ی رادیو محسوب می‌‌شوند.

بیشتر طرفداران رادیو ،علاقمندان به خبرها ،نظریه‌ها واخبارورزشی هستند.بخش خبری و نظری رادیو بیشترینشنوندگان را در طول روز دارد به خصوص بین ساعت 7 تا10 صبح و 8 تا 12 شب کمترین مخاطب را دارد.به این ترتیب صبحها رادیو،حدود چهار میلیون شنونده دارد که در هنگام شب این تعداد نزدیک بهدو میلیون می‌‌رسد.

*طبق آمار سال 2009 %66/2 از مردم اسپانیا روزانه رادیو گوش می‌‌دهند.

در بیشتر کشورها رسانه‌های ارتباط جمعی به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم می‌‌شود. اولین رادیو‌های خصوصی اسپانیا Radio Sevilla و Radio Barcelona بودند.

نخستین فرستنده رادیوئی دراسپانیا درسال 1923 آغاز بكار نمود. هم اینك بیش ازدوهزارفرستنده رادیوئی دولتی، ایالتی، شهری و خصوصی در اسپانیا فعال هستند. حسب آمار ارائه شده درسال 2004،رادیوهادرمجموع بیش از5/21میلیون شنونده دارندكه رادیوهای COPE ,ONDA CERO ,SER به ترتیب با 18/45 درصد، 27/17 درصد و 9/16 درصد، بیشترین تعداد شنوندگان را به خود اختصاص داده اند.

"رادیو ملی اسپانیا" یک شرکت دولتی است که بودجه اش را به طور کامل دولت تأمین می‌‌کند. از سال1973، این رادیو عضو نهاد عمومی‌‌رادیو و تلویزیون اسپانیا(RTVE) شد و از سال 2007 طبق قانون 2006/17 شرکت RTVE در مالکیت دولت قرار گرفت.

مهمترین رادیو دولتی اسپانیا، "رادیو ملی اسپانیا" (RNE) می‌‌باشد.

در اسپانیا رادیو‌های دولتی با نام:

RNE1, RNE2 (Música Clásica), RNE3, RNE5 (Noticias)

در اسپانیا تعداد بیشماری رادیو خصوصی وجود دارد که برخی از آنها بدین شرح می‌‌باشد:

Máxima FM, El Resto, Cadena 100, Cadena Dial, Onda Cero, Ser, Cope 

تلویزیون (خوزه ایگناسیو ورت Jose Ignacio wert)

در تمامی‌‌جوامع در حال توسعه،تلویزیون تنها وسیله ی ارتباط جمعی می‌‌باشد که جهانی است و جوامع مختلف، روزانه با آن در ارتباطند.درسال 2008،تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن بود که مردم اسپانیا نزدیک به %16 از زمان خود را روزانه صرف تماشای تلویزیون می‌‌کنندونکته قابل توجه این است که بیشترین بینندگان تلویزیون در طول روز را افرادبالای 65 سال تشکیل می‌‌دهد که به طور متوسط بیش از پنج ساعت تلویزیون تماشا می‌‌کنند،این در حالی است که درکشورهای دیگر اروپایی مدت زمانی که مردم صرف تماشای تلویزیون می‌‌کنند بسیار کمتراز اسپانیا است، در عین حال این زمان در امریکا به طور متوسط هفتاد دقیقه بیشتراز اسپانیا می‌‌شود.این تحقیفات این فرضیه را که در سال‌های اخیر استفاده ی گسترده از اینترنت موجب کاهش میزان تماشای تلویزیون بین مردم می‌‌شود را رد شده می‌‌داند.

تلویزیون به عنوان یک عنصر منسجم و اجتماعی عمل می‌‌کند: همچون یک وسیله ی آموزشی در اوغات فراغت ما.

در سالهای اخیر برنامه‌های تلویزیون بیشتر به سمت موضوع محوری، بیش رفته اند ومخاطبین خاص خود را پیدا کردهاندتا جاییکه کانال‌های گوناگون تلویزیونی با موضوعات خاص ارائه شدند مانند کانال ورزشی، کودکان، موسیقی، فیلم، سریال و...

طبق آماری که در سال 2009 انجام گرفت، امروزه مخاطبین کانالهای موضوعی حدود %20 از مخاطبین اسپانیایی را تشکیل می‌‌دهندکه این خود نشان دهنده ی افزایش میزان علاقمندی به این کانال‌های تلویزیونی در میان مخاطبین اسپانیایی می‌‌باشد.

*طبق آماری که در سال 2009 انجام گرفت،حدود %6/88 از مردم اسپانیا روزانه تلویزیون تماشا می‌‌کنند.

تحقیقات نشان می‌‌دهدکه تلویزیون به صورت یک وسیله ارتباط جمعی جهانی درآمده که در اسپانیا نیز از هر ده نفر 9 نفر روزانه به تماشای تلویزیون میپردازند.شاید بتوان علت این موضوع را این دانست که این وسیله ارتباط جمعی به ظاهر سنتی، تنها برای اطلاع رسانی نیست وجنبه‌های گوناگونی دارد که موجب می‌‌‌‌شود طرفداران آن خیلی بیشتراز سایر وسایل ارتباط جمعی باشند..

شبکه‌های سراسری اسپانیا دربخش رادیووتلویزیون منحصر به دوشبکه دولتی و چهارشبکه خصوصی میباشد. براساس آخرین آمار منتشره شبکه خصوصی 5 اسپانیاپربیننده‌ترین شبکه میباشد. پس ازآن شبکه‌های ANTENA 3,4,1،LA2 و La sextaقراردارند. شبکه اخیر ازماه مارس 2006 پخش سراسری خود را آغازکرده است ودر اولین سال فعالیت توانسته حدود 1/5درصد بیینده تلویزیونی جذب نماید. شایان ذکراست که دربخش مربوط به پخش اخبارسراسری ANTENA 3 و La2 درصدرقراردارند. رادیو و تلویزیون دولتی اسپانیا دو شبکه اسپانیولی زبان بین المللی را نیز تحت پوشش داردکه یک شبکه اخبار 24 ساعته راشامل می‌‌‌‌شود.

علاوه بر شبکه‌های فوق، هریك ازدولتهای خودمختار نیزدارای شبكه‌های تلویزیونی ویژه خود بوده ودربسیاری از شهرها (حتی دربخشی از یك شهر)،فرستنده‌های خصوصی تلویزیونی به فعالیت مشغول هستند. شبکه‌های تلویزیونی ایالت‌های مختلف درمجموع حدود 25 درصد ازبینندگان را به خود اختصاص داده اند.. درحال حاضر دوبسته ماهواره‌های خصوصی در اسپانیا وجوددارد با نام «شبکه‌های دیجیتال زمینی» و «دیجیتالپلوس» که هرکدام بنوبه خود جمعی از کانالهای کابلی را پوشش میدهند. اکثر این نوع تلویزیونها،کانالهای اختصاصی تلویزیونهای خصوصی سراسری محسوب می‌شوند.

اینترنت

اینترنت نیز پدیده ی نوینی است که امروزه حجم زیادی از اطلاعات را در اختیار مردم می‌‌گذارد و این در حالیست که نسخه‌های الکترونیکی برنامه‌های مختلف دیگر رسانه‌های ارتباطی را می‌‌توان به سادگی در سایت‌های گوناگون وپر بیننده ی اینترنتی یافت.اسپانیا نسبت به کشورهای اطراف خود،دیرتر به اینترنت دسترسی پیدا کرد. طبق آخرین آمارقطعی یوروستات همه ی کاربران اسپانیایی از دسامبر به اینترنت 2008 دسترسی دارند. طبق آمارهای بدست آمده در سالهای اخیر گسترش اینترنت در اسپانیا رشد بسزایی داشته است.گفتنی است، هنوز یک سوم ازمردم به طور روزانهاز اینترنت استفاده نمی‌‌کنند، این در حالی است که استفاده از اینترنت با وجود محدودیت‌های زیادی که در سطح جامعه با آن روبروست، در طی چهار سال گذشته حدود %20 رشد داشته است.

1 ) مهم‌ترین این محدودیت‌ها،بین کاربران است:

در هر روز %78 از کاربران اینترنت از سنین 14تا 19 سال هستندو %13 بیش از 65سال دارند.

2) سطح اجتماعی :

با وجودیکه بیش از %52 از کاربران اینترنت از سطح بالای جامعه هستند اما در بین سطوح پایین ترروزانه ،استفاده از اینترنت تا %13 کاهش می‌‌یابد.

3 ) جنسیت :

بین کاربران زن و مرد در اسپانیا بیش از هشت درصداختلافات وجوددارد.روزانه %38 از کاربران مرد و %6/29 ازآنها زن هستند.

2/60 درصد مردم اسپانیا به اینترنت دسترسی دارند که 8/57 درصد از آن‌ها تقریباَ هر روز از اینترنت استفاده می‌‌کنندو بیشتر آن‌ها مردان زیر 44 سال هستند.

2/92 درصد از کاربران، سنین 14 تا 24 سال، 7/81 درصد از کاربران سنین 25 تا 34 سال، 9/68 درصد 35 تا 44 سال، 6/51 درصد 45 تا 54 سال ، 6/33 درصد 55 تا 64 سال و 9/10 درصد بیش از 65 سال سن دارند.

در میان استفاده‌های گوناگون اینترنت آنچه بیشتر جالب توجه است این است که اینترنت به نوعی کامل کننده ی وسایل ارتباط جمعی دیگر است. آنچه از داده‌های آماری می‌‌توان در این زمینه استنباط کرد بدین شرح است:

امروزه تنها وسیله ی ارتباط جمعی قدیمی‌‌که به اینترنت شباهت زیادی دارد نشریات وروزنامه‌ها(مطبوعات) بر روی کاغذ است، اکثر کاربران جدی اینترنت (%57)، می‌‌گویند خواندن روزنامه تا حدودی شبیه به کارکردن با اینترنت است، در حالیکه در بین این افراد%23 کسانی هستند که تنها با اینترنت کار میکنند وعلاقه ای به مطبوعات بر روی کاغذ ندارند.

* برای اکثر کاربران ، اینترنت منبع اصلی دریافت اطلاعات می‌‌باشد. %53 از آنان معتقدندکه دسترسی شان به اطلاعات روز وابسته به وب سایت‌هاست، نه وسایل ارتباط جمعی عادی.

*باید اذعان داشت که اینترنت به عنوان وسیله ای برای دیدن تلویزیون یا گوش دادن رادیوخیلی تاثیر گذار نبوده است. دیده شده که اینترنت با اینکه بیشتر استفادۀ خانگی دارد، ولی هنوزهم مردم ترجیح می‌‌دهند برای استفاده از تلویزیون ورادیواز راه‌های سنتی استفاده کنند. با وجود گسترش اینترنت در میان اقشارجامعه %24 از کاربران اینترنت روزانه رادیو را از طریق اینترنت گوش داده و%15 آن‌ها تلوزیون را ازاینترنت تماشا می‌‌کنند.در حال حاضر تا حدودی می‌‌توان برنامه‌های مختلف را به صورت آنلاین دید و یا گوش داد.

اینترنت به عنوان وسیله ی ارتباط جمعی اهمیت بسیار زیاد ی دارد و با وجود اشتباهاتی که گاهی در آن پیش می‌‌آید، اهمیت آن روز به روز بیشتر می‌‌گردد.

*طبق آمارسال 2009 درسال‌های اخیربر تعداد کاربران اینترنت هرروز بیشتر شده و در همان سال تعداد کاربران که در اسپانیا روزانه از اینترنت استفاده می‌‌کردند، %33 بوده است.

نوار و لوح فشرده صوتی و تصویری

از سال 1980،اولین لوح فشرده ساخته شد وبعد از گذشت مدت کوتاهی در تمام جهان در دسترس مردم قرار گرفت واز آن زمان تغییرات زیادی روی آن اعمال شده است تا به لوح‌های فشرده امروزی تبدیل شده.

کتاب‌های دیجیتالی:

در سال 2011 نزدیک به 13118 اثر دیجیتالی منتشر شد که به گفته سازمان ( مرکز متون ثبت شده در اسپانیا)،ISbn،%04 نسبت به سال 2010 افزایش داشته است.

طبق اطلاعیه فدراسیون اتحادیه منتشران اسپانیا ،%19 این آثار کتاب‌ها و نرم افزارهای آموزشی هستند.%60 از کتاب‌های دیجتالی به شکل puf تولید می‌‌شوند.

نتیجه بررسی مرکز تجارت داخلی کتاب نیز نشان می‌‌دهد که در سال 2010،تعداد عنوان‌های تجاری که به شکل دیجیتالی توزیع شده اند،افزایش یافته (25567) که نسبت به سال 2009 افزایش چشم گیری داشته است. با توجه به قیمت‌ها،روندی که مشاهده می‌‌شود بدین شکل است که کارهای دیجیتالی در حال حاضر،با %30 کاهش، چاپ می‌‌شوند.

8/47% افراد بالای 14 سال، از متون دیجیتالی استفاده می‌‌کنند. در این بین روزنامه‌ها بیشترین طرفدار را دارد. 7/30% افراد روزنامه‌ها را از وسایل دیجیتالی می‌‌خوانند و 6/37% از طریق وب سایت، وبلاگ و فروم مطالعه می‌‌کنند. 3/5% کتاب و 2/6% مجلات و نشریات را با وسایل دیجیتالی مطالعه می‌‌کنند. در بین این افراد، 9/53% آقایان هستند که تعدادشان در مقایسه با خانم‌ها 12% بیشتر است. 9/6% از مردم اسپانیا از موبایل یا سایر تجهیزات دیجیتالی برای مطالعه ی کتاب، روزنامه و یا مجلات استفاده می‌‌کنند.

آمار افرادی که از وسایل و تجهیزات دیجیتالی استفاده می‌‌کنند به شرح زیر است:

80%، بین سنین 14 تا 24 سال.

8/69%، بین سنین 25 تا 34 سال.

54%، بین سنین 35 تا 44 سال.

3/42%، بین سنین 45 تا 55 سال.

7/26%، بین سنین 56 تا 64 سال.

7/8%، بالای 65 سال دارند.

مجلات و نشریات تأثیرگذار فرهنگیری، هنری، اجتماعی و سیاسی

در اسپانیا مجلات گوناگونی در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... منتشر می‌‌شود. مجلات مشهور اسپانیایی معمولاَ موضوع محور هستند.

مجلات سیاسی:

Ajo blanco, Diplomacia, Época, La Ilustración Regional, Renovación,

Revista de Catalunya, Torneo,Vértic

مجلات جامعه شناسی:

Diez Minutos, Lecturas, Hola, Qué me dices.

مجلات اقتصادی:

Revista capital, Fortuna, Emprendedores.

مجلات مربوط به تاریخ و هنر:

Clio, Historia Nat.Geographic.

مجلات مربوط به هنر:

Audio Clásica, Fotogramas, Digital Camera Magazine.

مجلات مربوط به طراحی و دکوراسیون داخلی:

Brico, Casa Diez, Casa y Campo.

مجلات مربوط به معماری و ساختمان سازی:

Pasajes Arquitectura, Pasajes Construcción.

مجلات علمی:

Muy interesante, National Geographic, Quo.

مجلات مربوط به ستاره شناسی:

Año Cero, Enigmas, Tu Suerte, Los Astros.

مجلات مربوط به زبان و ادبیات:

I love English, Qué Leer, Speak up DVD

مجلات مربوط به انفورماتیک و اینترنت:

Computer Music, Connect, On off.

مجلات ورزشی:

Barcos a Motor, Barcos a Vela, Bike a Fondo.مجلات مربوط به طبیعت و حیات وحش:

A la Vaquera, Aire libre, Quercus.مجلات کودکان و نوجوانان:

Caracola, Leo Leo, Muy Junior, Okapi.

مجلات تلویزیونی:

Supertele, Telenovela.

روزنامه و مطبوعات 

روزنامه‌ها منسجم کننده افکارعمومی‌‌و انعکاس دهنده عملکرد نظام وبررسی کننده مشکلات جامعه وطبعا انتقال دهنده ایده‌های نو برای مرتفع کردن مشکلات هستند. موریس دوورژه استاد صاحب نام دانشگاه سوربن و جامعه‌شناس معتقد است؛ «افکارعمومی‌‌قدرت غالباً گمنام سیاسی هستند.» و «ارکان قدرت ملی ،به جای پنج پایه بر شش پایه استوار است وششمین رکن قدرت ملی که چندان در ظاهر به چشم نمیآید، افکارعمومی‌‌میباشد.» همانطورکه میدانیم بخشی ازهمسوکردن افکارعمومی‌‌برای پیدایش قدرت ملی دردست مطبوعات است.

تعداد 100 روزنامه عمده كشوری، 15 نشریه ضمیمه روزنامه‌ها و بیش از 148 مجله هفتگی و ماهنامه و 51 روزنامه دیجیتالی در اسپانیا به چاپ میرسد. این آمارصرفا آمار نشریات سراسری کشوراست وهرایالت، استان، شهر و روستا نیز مطبوعات منطقه‌ای و ایالتی خاص خود را دارد. ازسال 2004 انتشار روزنامه‌های رایگان توسط بخشهای خصوصی آغازشده که تعدادآنهادرسطح کشورروزبه روزدرحال افزایش است. این روزنامه‌های چاپ سراسرکشورهستند ورویه این گونه است که علاوه بردو صفحه اصلی،سایرصفحات درایالت‌هاکاملامتفاوت میباشد. مشی این روزنامه‌ها بیشتراجتماعی وفرهنگی است. گفته می‌‌‌‌شود که تیراژ این روزنامه‌ها حتی ممکن است تادوبرابرروزنامه الپائیس نیزبرسد. حسب آمار موجود، درسال 2009 تعداد خوانندگان روزنامه‌های اسپانیا، روزانه بیش از 21 ميليون نفربوده است.

با وجود سابقه طولانی روزنامه، در اسپانیا تعداد کسانی که به طور متوسط روزانه، روزنامه می‌‌خوانند زیاد نیست و در طول سه سال گذشته این روند، سیر نزولی داشته است.

*طبق آمار سال 2009، روزنامه ،ضمیمه روزنامه‌ها و مجلات هر کدام به ترتیب %7/40، %4/21 و%62 از مردم اسپانیا به شکل روزانه،هفتگی وماهیانه مطالعه می‌‌کنند.

گروه مطبوعاتی اونیداد ادیتوریال (Unidad Editorial) بزرگترین گروه رسانه ای اسپانیا:

گروه مطبوعاتی اونیداد ادیتوریال در واقع از اشتراک چندین گروه رسانه ای کوچک بوجودآمده است. این مجموعه عظیم درحال حاضر 6 روزنامه سراسری و 18 مجله رابه چاپ میرساند. این شش روزنامه در شش زمینه مختلف به چاپ میرسند و غیر از روزنامه ال موندو که با 420 هزار نسخه در روز دومین روزنامه مهم سراسری به لحاظ تیراژ است، سایر روزنامه‌های چاپ این گروه در بخش تخصصی خود اولین روزنامه محسوب می‌شوند. بعنوان مثال روزنامه مارکا (Marca) که بصورت تخصصی ورزشی محسوب می‌‌‌‌شود، با تیراژ حدود 481 هزارنسخه مهمترین روزنامه ورزشی اسپانیاست و به همین ترتیب روزنامه اکسپانسیون (Expansión) که گرایش اقتصادی دارد با چاپ حدود 175 هزارنسخه مهمترین روزنامه اقتصادی اسپانیا محسوب می‌‌‌‌شود. این گروه عظیم رسانه ای 18 مجله نیز به چاپ میرساندکه مهمترین آن با عنوان Telva باسابقه حدود 70 سال فعالیت اکنون بیش از 250 هزارنسخه به چاپ میرسد.

این گروه مطبوعاتی علاوه بر کانال تلویزیونی دیجیتال بانام الموندو (El Mundo)، دو شبکه رادیوئی یکی با همین نام ودیگری کاملا ورزشی با نام مارکا را به روی آنتن میفرستد. این گروه عظیم درحال حاضر 2500 نفرکارمنددارد که قریب به 1000 نفر از آنها خبرنگارونویسنده و بقیه، کارمندان بخش اداری میباشند.

معروفترین روزنامه‌های كشور و شمارگان آنها تا پایان ماه نوامبر 2008 به ترتیب عبارتند از:

1) 20 Minutos چاپ (همه ایالت‌ها): 915 هزارنسخه درروز.

2) "QHE" (همه ایالت‌ها): 979 هزارنسخه در روز.

3) ADN (همه ایالت‌ها): 955 هزارنسخه درروز.

4) Metro (همه ایالت‌ها): 840 هزارنسخه درروز.

5) EL PAÍS (چاپ مادرید): 566 هزارنسخه درروز.

6) EL MUNDO : 420 هزار نسخه در روز.

7) 339 ABC هزار نسخه درروز.

8) LA VANGUARDIA (چاب بارسلون): 249 هزارنسخه درروز.

9) EL PERIODICO (چاپ بارسلون): 274 هزارنسخه درروز.

10) LA RAZON (چاپ مادرید): 200 هزارنسخه درروز.

روزنامه‌های ورزشی:

1- (MARCA) ورزشی: 481 هزارنسخه درروز.

2- (AS) ورزشی (چاپ مادرید): 314 هزارنسخه درروز.

3- (SPORT) ورزشی (چاپ مادرید): 176 هزار نسخه در روز.

خبرگزاری‌ها

EFE:

خبرگزاری رسمی‌‌ اسپانیا (EFE) ازسال 1939، به جایگزینی سازمان خبرگزاری FABRA،فعالیت خودراآغازنمود. این خبرگزاری ازسال 1969 بصورت جدی در آمریكای لاتین حضورپیداكرده و بعنوان بزرگترین و مهمترین خبرگزاری اسپانیایی زبان، نقش مهمی‌‌درجوامع اسپانیایی زبان برعهده دارد و از لحاظ رتبه چهارمين خبرگزاري مهم جهان است. این خبرگزاری دارای 801 نمایندگی در 201كشور خارجی است و23 نمایندگی نیزدرشهرهای مختلف اسپانیادایركرده است. این سازمان دارای 1000 خبرنگارتمام وقت و 2000 گزارشگراز 60 كشوردنياست و درطول سال درحدود 1/000/000 موردخبرو 100/000 قطعه عكس ازوقایع تهیه میكند اين خبرگزاري به زبانهاي اسپانيولي ، پرتغالي، انگليسي، عربي، ماتالان و گاليسيايي خبرمنتشرميكندوچهارمركزدرشهرهاي مادريد، بوگوتا، قاهره و ريودوژانيرو دارد.

اروپا پرس (Europa Press):

دومین خبرگزاری مهم اسپانیا، خبرگزاری اروپا پرس است. این خبرگزاری یک خبرگزاری خصوصی و متعلق به خانواده مارتین دکابیدس است که در سال 1954 تأسیس شده است. این خبرگزاری نقش مهمی‌‌در زمان انتقال کشوربه دوران دموکراسی داشته است. اروپاپرس در 25 نقطه مهم جهان دارای دفترخبرگزاری است و 40 دفترایالتی نیزدرداخل اسپانیادارد. دربحث‌های داخلی اسپانیا این خبرگزاری یک خبرگزاری مستقل محسوب می‌‌‌‌شود و سعی نموده است که بهیچوجه دربحث‌های حزبی وسیاسی داخلی درگیر نشود. به همین دلیل از اعتبار خاصی نزد همه احزاب کشور برخوردار است. دربعدخارجی هم کاری نزدیک با رویتر دارد.

کتاب

در اسپانیا در سال 2011 بیش از 103 هزار کتاب منتشر شد. طبق آمار سال 2010، میزان خرید کتاب 4/32% می‌‌باشد. از این میزان 8/71% آن متعلق به کتاب‌های متون ادبی می‌‌باشد که بیشترین فروش را در بین افراد بالای 14 سال داشته است. بعد از آن، کتاب‌هایی با موضوعات علوم اجتماعی، علمی، کودکان و نوجوان به ترتیب در رده‌های بعدی قرار گرفته اند.

در میان کتاب‌های ادبی، کتاب‌های تاریخی، ماجراجویانه، رمز آلود، فانتزی، عاشقانه و در آخر پلیسی بیشترین طرفدار را داشته است. پر طرفدارترین نویسندگان امروز اسپانیا، استیج لارسون (Stiege Larsson)، کن فولت (Ken Follet)، استفنی میر (Stephanie Meyer) هستند.

در اسپانیا کتاب‌های سیاسی چند دسته بندی کلی دارند:

1- تاریخی

2- سخنرانی‌های سیاسی

3- کتاب‌های کابثرا (Los Libros De Cabecera)

4- حزب‌ها

5- بیوگرافی

6- زندگی نامه

عنوان تعدادی از پر خواننده‌ترین کتاب‌های سال 2010:

1- ستون‌های زمین (Los Pilares De la Tierra, Ken Follet)

2- مردانی که عاشق زمین نبودند (Los hombres que no amaban a las mujeres, Stiege Larsson)

3- ملکه در کاخ ( La Reina en el palacio de las Corrientes de aire, Stiege Larsson)

عنوان تعدادی از پر فروش‌ترین کتاب‌های سال 2010:

1- فاصله بین شکاف‌ها (El tiempo entre costuras, María Dueñas)

2- سقوط غول‌ها (La caída de los gigantes, Ken Follet)

3- بگو کی هستم (¡Dime quien soy!, Julia Navarro).

پاورقی

[1] حال و آینده رادیو،۱۳۸۵، ص ۲۳۳

[2] افتخاری،۱۳۸۰، ص۸۴

برای مطالعه بیشتر

افتخاری،اصغر، (1380) ،ثبات سیاسی رسانه‌ها ،مرکز مطالعات راهبردی.

- تافلر،آلوین، (1366) ،موج سوم،ترجمه شهیندخت خوارزمی، نشر نو، تهران.

- فرقانی،محمدمهدی، (1382) ،تحول گفتمان توسعه سیاسی درایران، فصلنامه رسانه،سال چهارم،شماره دوم،تابستان

- ‌هانتینگتون،ساموئل (1370) ،سامان سیاسی درجوامع دستخوش دگرگونی،ترحمه محسن ثلاثی، نشرعلم، 1370

- نظارت سیاسی بر روابط بین المللی و دستگاه‌‌های اجرایی، مرکزمطالعات وپژوهش‌های اداری،شماره87، 1369

- "حال وآینده رادیو"،مرکزمطالعات وتحقیقات رادیو، 1385.

- پایگاه اطلاع رسانی سفارت جمهوری اسلامی‌‌ایران در مادرید.

- Los Medios en España: Materiales para un debate, José Ignacio Vert.

- El papel de los medios de comunicación en la campaña electoral, María Holgado González.

- Dirección General del libro, archivos y bibliotecas de lectura y compra de libros en España 2010-2011