نوشیدنی‌های مردم سودان

در این قسمت، توضیحاتی درباره مهم‌ترین نوشیدنی‌های مردم سودان و چگونگی مصرف آنها، ارائه می‌شود:

چای

تقریباً مردم همه مناطق سودان، به‌ویژه غرب آن، به نوشیدن چای عادت دارند. در اغلب شهرهای‌ این کشور، چایخانه‌هایی وجود دارند که افرادی از گروه‌های مختلف در آنجا، گردهم می‌ آیند و ضمن نوشیدن چای، اشعاری را می‌خوانند که در آنها چای نوشان، تمجید و افراد بی‌علاقه به چای، نکوهش می‌شوند.

سودانیان، گاهی، چای را با افزودنی‌های دیگر می‌نوشند. به‌عنوان مثال، همراه با صبحانه، معمولاً، شیر به آن می‌افزایند. همچنین اغلب اوقات، برگ سبز و تازه نعناع را، داخل فنجان چای می‌گذارند تا با طعم و بوی خوش آن، مطبوع‌تر شود.

قهوه

نوشیدن قهوه، در سراسر سودان، به‌ویژه در شرق‌ این کشور، معمول و مرسوم است. به‌طوری‌که در همه چایخانه‌ها، قهوه نیز عرضه می‌شود.

سودانیان، معمولاً، برای ‌ترغیب مهمان به نوشیدن قهوه، می‌گویند:

«إِشرَب لِقَهوَتِنا، إن کُنتَ تَهوانا»[vii] یعنی «اگر ما را دوست داری، از قهوه ما باید بنوشی.»

گیاه کرکدی

بسیاری از شیوخ سودانی و مریدان آنها، برای شب‌زنده‌داری و حضور فعّالانه در حلقه‌های ذکر، قهوه می‌نوشند و بر این باورند که اگر قهوه برای تقرّب به خدا و انجام دادن عبادات مانند شب‌زنده‌داری، نوشیده شود، پیامدهای منفی، مانند بروز آثار بی‌خوابی، به دنبال نخواهد داشت.

توضیح ‌ اینکه یکی از کارکردهای قهوه آن است که سیستم خواب را مختل می‌کند و زمان خوابیدن فرد را به تأخیر می‌اندازد ولی پس از برطرف شدن اثر قهوه، آثار کم خوابی در بدن پدیدار می‌شود.

الکرکدیه

«کرکدی»، گلبرگ‌های خوش‌رنگ و خوش عطر نوعی گیاه زینتی، است که در ‌ایران «چای‌ترش مکّه» نامیده می‌شود. یکی از بهترین انواع کرکدی، در سودان تولید می‌شود و سودانیان، با گلبرگ‌های خشک شده آن، چای و شربت، تهیّه می‌کنند و می‌نوشند.

گاهی «کرکدی» را، با آب داغ مانند چای دم می‌کنند و می‌نوشند وگاهی با افزودن گلبرگ‌های کرکدی، شکر، شیره خرما و افزودنی‌های دیگر به آب سرد، شربت «کرکدی» را تهیه می‌کنند. در اغلبِ مراسم و مهمانی‌های سودانیان، یکی از نوشیدنی‌ها، چای یا شربت «کرکدی» است. البتّه، گلبرگ‌های‌ این گیاه، برای تولید داروهای کاهش فشار خون، تقویت ضربان قلب، برخی آنتی بیوتیک‌ها و رنگ‌های خوراکی هم، استفاده می‌شود.

درخت تبلدی

التّبلدی

شربت «تبلدی» با استفاده از میوه نوعی درخت جنگلی با همین نام، تهیّه می‌شود. نام علمی‌درخت «تبلدی»، «آدانسونیا» (Adansonia) است و به آن «بائوباب» (Baobab) نیز گفته می‌شود. «آدانسونیا» یا «بائوباب» دارای نه (9) گونه متفاوت است. بلندی انواع مختلف آن بین پنج (5) تا سی (30) متر است و قطر برخی از گونه‌های آن، به پانزده (15) متر می‌رسد. میوه «بائوباب» به نام «نان میمون» شهرت دارد و طول آن، حدود چهل(۴۰) سانتی متر است. بخش اسفنجی‌ این میوه دارای ماده‌ای لعاب دار و خوراکی است و رنگی مایل به قرمز و طعمی‌ ترش و شیرین دارد و از آن برای معطّر کردن نوشابه‌ها نیز استفاده می‌شود.

شاخ و برگ درخت «تبلدی» ‌اندک ولی تنه آن بلند، قهوه‌ای رنگ، بسیار قطور و بشکه مانند است، به‌طوری‌که حدود بیست و پنج هزار لیتر گنجایش دارد. ساکنان غرب سودان از تنه ‌ این درخت، برای ذخیره آب، استفاده می‌کنند.

«العردیب»، برگرفته از شیره نوعی درخت آفریقایی به همین نام، «الحلومر» که با شیره نوعی ذرّت تهیّه می‌شود. باتوجّه به تولید انواع خرما و فراوانی ‌ این محصول در سودان، مردم‌ این کشور از شیره خرما نیز، برای تهیّه شربت‌های گوناگون استفاده می‌کنند.

نیز نگاه کنید به

فرهنگ عمومی سودان؛ غذاهای سنتی سودان

پاورقی

[vii] چون در سودان قهوه را «الجبنة»می‌گویند، عبارت بالا این‌گونه نیز گفته می‌شود: «إِشرَب لِجِبنَتِنا، إن کُنتَ تَهوانا»