زیر ساخت های اقتصادی تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۳

زیرساخت های اقتصادی تاجیکستان شامل صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی؛ تولید طلا در تاجیکستان؛ شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل؛ خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات است.

صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی

بخش صنعت در تاجیکستان تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% دارایی‌های ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1- کارخانه تولید آلومینیوم در شهر تورسن زاده در غرب دوشنبه به ظرفیت پانصد هزارتن در سال.

2- کارخانه غنی سازی اورانیوم وستک ردمنت در شهرک چکالفسک در ولایت سغد واقع در جنوب شرق سغد که دارای 35 هزار کارمند است.

3- کارخانجات بوختار در فرقان در قرقان تپه با تولید محصولاتی نظیر جوراب، کفش و مبلمان.

4- صنایع سنگین شامل تولید فلزات رنگی، مواد سوختی، شیمیایی از قبیل مس، مولیبدن، تنگستن در کارخانه چارق دیران، تولید آنتیموان و جیوه در کارخانه انزاب.

5- کارخانه‌های بزرگ تولید انواع کودهای شیمیایی در شهرهای وخش (کود نیتروژن دار، آمونیاک، نیترات، سدیم) در یاوان (کلر، کلرات، کلرورکلسیم).

6- کارخانه‌های ذوب آهن در آدرسمان و اسفره در ولایت سغد(سغد سابق)^[۱].

7- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانه‌ی آلومینیوم سازی تورسن زاده^[۲].

تولید طلا در تاجیکستان

به دلیل ساختار خاص زمین‌شناسی تاجیکستان معادن قابل توجهی از طلا در این جمهوری وجود دارد که بخشی از نیازهای کشور به این فلز گرانبها و قسمتی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند.

در شش ماهه‌ی نخست سال 2003 در تاجیکستان 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نماینده‌ی کارخانه‌ی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8/6 درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدوده‌ی استخراج و بهبود زمینه‌های فنی تأکید شده است^[۳].

شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل

سیستم حمل و نقل تاجیکستان بخش مهم اقتصاد آن کشور می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن تاجیکستان راه‌های اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در این کشور از طریق اتومبیل انجام می‌گیرد. طول راه‌های اتومبیل‌رو این کشور 32/300 کیلومتر است^[۴]. در سال‌های اخیر در تاجیکستان چهار پروژه ساخت و بازسازی راه‌های شوسه به مبلغ 83.930 میلیون دلار آمریکایی عملی گردیده است. سیزده پروژه به مبلغ 468.005 میلیون دلار در حال ساخت و ساز است. بازسازی راه‌ها، امکان انتقال محصولات کشاورزی و صنعتی را به دیگر کشورهای همسایه فراهم می‌آورد.

جمهوری تاجیکستان در شانگهای موافقت‌نامه بین حکومتی سیستم بین‌المللی جاده‌های شوسه را در 2006/04/26 به امضاء رسانده است.

جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - دوشنبه - پنج پایین که شمال کشور را با جنوب وصل می‌کند و راه‌های مواصلاتی را به جمهوری اسلامی افغانستان باز می‌کند. تونل انزاب خجند دوشنبه (که از طرف روسای جمهوری دو کشور تاجیکستان و ایران در 2006/07/26 افتتاح گردید) امکان اتصال تاجیکستان را به کوریدور ترانزیت شمال - جنوب فراهم می‌آورد.

ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کیلومتر به مبلغ 269 میلیون دلار آمریکایی) به وسیله وام و کمک مالی که حکومت چین برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای اختصاص داده است صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوریل سال 2006 میان جمهوری تاجیکستان و شرکت راه سازی چینی برای بازسازی راه چنک - بوستان - خجند - دوشنبه یادداشت تفاهم به امضاء رسیده است.

در نوامبر سال 2005 میلادی پروژه بازسازی جاده دوشنبه - قرغان تپه - دنغره - کولاب با سرمایه‌گذاری بانک گسترش آسیایی به مبلغ 26/8 میلیون دلار آمریکایی به انجام رسید.

ژاپن برای بازسازی قسمت جاده دوستی - پنج پایین مبلغ 4/9 میلیون دلار آمریکایی اختصاص داده است. این تدابیر راه را برای حمل و نقل ترانزیت در مسیر تاجیکستان - افغانستان - پاکستان - هند - ایران و از طرف دیگر از طریق دریا به کشورهای مشترک‌المنافع و اروپا باز می‌کند.

برای تأسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی به کشورهای آسیای جنوب و شرقی و بنادر اقیانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کیلومتر که به راه قراقروم اتصال می‌گردد به اتمام رسید. تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی در افغانستان، ساخت گذرگاه‌های پلی، بازسازی و ساخت جاده‌های شوسه، تاسیس اولین مسیر حرکت کالا که از محدوده تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان به سمت افغانستان، ایران و بندر بندرعباس و چابهار از طریق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسیم اقیانوس هند می‌باشد. توسعه جاده‌های حمل و نقل که استان‌های افغانستان را با کشورهای آسیای مرکزی اتصال می‌دهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چندجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد کرد.

شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم‌های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در تاجیکستان است. شهرهای کولاب - دوشنبه - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیه‌ی شهر توز و ایوج در جنوب غربی تاجیکستان به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود^[۵]. تاجیکستان از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصل ‌شده است. خطوط هوایی در تاجیکستان نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و ازبکستان نیز محدودیت‌هایی را برای مسافران تاجیک اعمال می‌کند. اکثر مردم جهت تردد بین شمال و جنوب تاجیکستان (ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده می‌کنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش می‌یابد^[۶].

از میزان حمل و نقل کالا در جاده‌های تاجیکستان آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 می‌توان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد تاجیکستان رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می‌شود.

میزان جاده‌های آسفالته در تاجیکستان از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان می‌دهد که می‌تواند حاکی از عزم مسئولان این کشور در سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی توسعه باشد. اما از سال 1996 به این سو گزارشی از میزان جاده‌های آسفالته به بانک جهانی ارائه نشده است.

جابجایی مسافر در تاجیکستان علیرغم آمارهای ناامید کننده رشد جهشی و شدیدی را نشان می‌دهد. اما تنها در 2 مقطع می‌توان به آمار این بخش دسترسی پیدا کرد.

نوسان در مصرف انرژی، مصرف بنزین در تاجیکستان را نیز شامل می‌شود که طی سال‌های اخیر این نوسان سیر نزولی داشته است.

آمارهای ناقص در رابطه با شبکه جاده‌ای در تاجیکستان گویای عدم ساخت جاده‌های جدید در این کشور است. هر چند با فقدان آمار سال‌های 2001 تا 2012 نمی‌توان به جرأت در این زمینه اظهار نظر کرد.

کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در تاجیکستان تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم مسافر را شامل می‌شود.

رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی تاجیکستان از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است^[۷]^[۸].

خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات

خطوط مخابراتی تاجیکستان توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی تاجیکستان به سایر جمهوری‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع مربوط می‌شود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق مسکو با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکت‌های ترکیه‌ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات تاجیکستان را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم تاجیکستان از طریق سامانه ارتباطی ماهواره‌ای بین‌المللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصلاند.

تاجیکستان یکی از پایینترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانواده‌ها در تاجیکستان تلویزیون دارند^[۹].

جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی تاجیکستان^[۱۰]

امکانات مخابراتی/ ارتباطی	2000	2005
خطوط تلفن اصلی (برای هر 1000 نفر)	35	39
مشترکان تلفن همراه (در هر 1000 نفر)	0	41
کاربران اینترنت (در هر 1000 نفر)	0	1
خانواده‌های دارای تلویزیون	80	-

از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در تاجیکستان از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح وسیع در جامعه تاجیکستان دارد.

تعداد خطوط تلفن در تاجیکستان با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است^[۱۱]^[۱۲].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ مجله «تاجیکستان»(1999)، دوشنبه پایتخت تاجیکستان: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان، ص. 12
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)
↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113-118
↑ تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60
↑ برگرفته از http://www.world%20bank%20ict%20at%20a%20glance/2007
↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 118-120

[1] مجله «تاجیکستان»(1999)، دوشنبه پایتخت تاجیکستان: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان، ص. 12

[2] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113

[3] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113

[4] خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،

[5] خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،

[6] خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)

[7] برگرفته از https://www.worldbank.org/2011

[8] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 113-118

[9] تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60

[10] برگرفته از http://www.world%20bank%20ict%20at%20a%20glance/2007

[11] برگرفته از https://www.worldbank.org/2011

[12] زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 118-120

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''6-4-4. زیر ساختهای اقتصادی'''
+زیرساخت های اقتصادی تاجیکستان شامل صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی؛ تولید طلا در [[تاجیکستان]]؛ شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل؛ خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات است.
-'''1-6-4-4. صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی'''
+=== صنایع، کارخانجات و تولیدات صنعتی ===
+بخش صنعت در [[تاجیکستان]] تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% دارایی‌های ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
-بخش صنعت در [[تاجیکستان]] تحت نظارت چند موسسه بزرگ دولتی قرار دارد به طوری که در سال 1990 حدود 373 موسسه دولتی موجود در بخش صنعت 98% داراییهای ثابت را در اختیار داشتند. مهمترین کارخانجات و مراکز تولید انرژی و صنایع این کشور در اختیار این بخش قرار دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
+- کارخانه تولید آلومینیوم در شهر تورسن زاده در غرب [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] به ظرفیت پانصد هزارتن در سال.
-- کارخانه تولید آلومینیوم در شهر تورسن زاده در غرب دوشنبه به ظرفیت پانصد هزارتن در سال.
 - کارخانه غنی سازی اورانیوم وستک ردمنت در شهرک چکالفسک در ولایت سغد واقع در جنوب شرق سغد که دارای 35 هزار کارمند است.
@@ خط ۱۳: / خط ۱۲: @@
 - صنایع سنگین شامل تولید فلزات رنگی، مواد سوختی، شیمیایی از قبیل مس، مولیبدن، تنگستن در کارخانه چارق دیران، تولید آنتیموان و جیوه در کارخانه انزاب.
-- کارخانه های بزرگ تولید انواع کودهای شیمیایی در شهرهای وخش (کود نیتروژن دار، آمونیاک، نیترات، سدیم) در یاوان (کلر، کلرات، کلرورکلسیم).
+- کارخانه‌های بزرگ تولید انواع کودهای شیمیایی در شهرهای وخش (کود نیتروژن دار، آمونیاک، نیترات، سدیم) در یاوان (کلر، کلرات، کلرورکلسیم).
-- کارخانه های ذوب آهن در آدرسمان و اسفره در ولایت سغد(سغد سابق) (مجلهی تاجیکستان، 1999: 12).
-- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانهی آلومینیوم سازی تورسن زاده.
-'''2-6-4-4. تولید طلا در تاجیکستان'''
-به دلیل ساختار خاص زمینشناسی تاجیکستان معادن قابل توجهی از طلا در این جمهوری وجود دارد که بخشی از نیازهای کشور به این فلز گرانبها و قسمتی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین میکند.
+- کارخانه‌های ذوب آهن در آدرسمان و اسفره در ولایت سغد(سغد سابق)<ref>مجله «تاجیکستان»(1999)، [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] پایتخت [[تاجیکستان]]: ناشر وزارت فرهنگ جمهوری [[تاجیکستان]]، ص. 12</ref>.
-در شش ماههی نخست سال 2003 در تاجیکستان 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نمایندهی کارخانهی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 6/8 درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدودهی استخراج و بهبود زمینههای فنی تأکید شده است.
+- خط انتقال 500 کیلوواتی به طول 117 کیلومتر از نیروگاه برق نارک به کارخانه‌ی آلومینیوم سازی تورسن زاده<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
-'''3-6-4-4.شبکههای ارتباطی حمل و نقل'''
+=== تولید طلا در [[تاجیکستان]] ===
+به دلیل ساختار خاص زمین‌شناسی [[تاجیکستان]] معادن قابل توجهی از طلا در این جمهوری وجود دارد که بخشی از نیازهای کشور به این فلز گرانبها و قسمتی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند.
-سيستم حمل و نقل تاجيکستان بخش مهم اقتصاد آن کشور میباشد. به دلیل کوهستانی بودن تاجیکستان راههای اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در این کشور از طریق اتومبیل انجام میگیرد. طول راههای اتومبیلرو این کشور 300/32 کیلومتر است(خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1379). در سالهای اخير در تاجيکستان  چهار پروژه ساخت و بازسازی راههای شوسه به مبلغ 83.930 ميليون دلار آمريکايي عملی گرديده است. سيزده پروژه به مبلغ 468.005 ميليون دلار در حال ساخت و  ساز است. بازسازی راهها، امکان انتقال محصولات کشاورزی و صنعتی را به ديگر کشورهای  همسايه فراهم میآورد.
+در شش ماهه‌ی نخست سال 2003 در [[تاجیکستان]] 920 کیلوگرم طلا تولید شده است. نماینده‌ی کارخانه‌ی مشترک انگلیسی - تاجیکی تولید طلا اعلام کرد این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8/6 درصد کاهش داشته است. علت کاهش تولید منابع معادن اعلام شده و بر ضرورت گسترش محدوده‌ی استخراج و بهبود زمینه‌های فنی تأکید شده است<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113</ref>.
-جمهوری تاجيکستان در شانگهاي موافقت‌نامه بين حکومتی سيستم  بينالمللی جادههای شوسه را در 26/04/2006 به امضاء رسانده است.
+=== شبکه‌های ارتباطی حمل و نقل ===
+سیستم حمل و نقل [[تاجیکستان]] بخش مهم اقتصاد آن کشور می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن [[تاجیکستان]] راه‌های اتومبیل رو در این کشور از اهمیت خاصی برخوردار هستند و بیش از 90 درصد حمل و نقل کالا در این کشور از طریق اتومبیل انجام می‌گیرد. طول راه‌های اتومبیل‌رو این کشور 32/300 کیلومتر است<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. در سال‌های اخیر در [[تاجیکستان]] چهار پروژه ساخت و بازسازی راه‌های شوسه به مبلغ 83.930 میلیون دلار آمریکایی عملی گردیده است. سیزده پروژه به مبلغ 468.005 میلیون دلار در حال ساخت و  ساز است. بازسازی راه‌ها، امکان انتقال [[کشاورزی در تاجیکستان|محصولات کشاورزی]] و صنعتی را به دیگر کشورهای  همسایه فراهم می‌آورد.
-جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - دوشنبه - پنج پايين که شمال کشور را با جنوب وصل میکند و راههای مواصلاتی را به جمهوری اسلامی افغانستان  باز میکند. تونل انزاب خجند دوشنبه (که از طرف روسای جمهوری دو کشور تاجيکستان و  ايران در 26/07/2006 افتتاح گرديد) امکان اتصال تاجيکستان را به کوريدور  ترانزيت شمال - جنوب فراهم می آورد.
+جمهوری [[تاجیکستان]] در شانگهای موافقت‌نامه بین حکومتی سیستم  بین‌المللی جاده‌های شوسه را در 2006/04/26 به امضاء رسانده است.
-ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کيلومتر  به مبلغ 269 ميليون دلار آمريکايي) به وسيله وام و کمک [[مالی]] که حکومت چين برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهاي اختصاص داده است صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوريل سال 2006 ميان جمهوری تاجيکستان و شرکت راه سازی چينی برای بازسازی راه چنک - بوستان - خجند - دوشنبه يادداشت تفاهم به امضاء رسيده است.
+جاده شوسه مرز ازبکستان - خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - پنج پایین که شمال کشور را با جنوب وصل می‌کند و راه‌های مواصلاتی را به جمهوری اسلامی [[افغانستان]] باز می‌کند. تونل انزاب خجند [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] (که از طرف روسای جمهوری دو کشور [[تاجیکستان]] و  ایران در 2006/07/26 افتتاح گردید) امکان اتصال [[تاجیکستان]] را به کوریدور ترانزیت شمال - جنوب فراهم می‌آورد.
-در  نوامبر سال 2005 ميلادی پروژه بازسازی جاده دوشنبه - قرغان تپه - دنغره  - کولاب با سرمايه‌گذاری بانک گسترش آسيايي به مبلغ 8/26 ميليون دلار آمريکايي به  انجام رسيد.
+ساخت تونل شهرستان (طول 6.8 کیلومتر  به مبلغ 269 میلیون دلار آمریکایی) به وسیله وام و کمک مالی که حکومت [[چین]] برای رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های [[شانگهای]] اختصاص داده است صورت خواهد گرفت. در این ارتباط، در ماه آوریل سال 2006 میان جمهوری [[تاجیکستان]] و شرکت راه سازی چینی برای بازسازی راه چنک - بوستان - خجند - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] یادداشت تفاهم به امضاء رسیده است.
-[[ژاپن]] برای بازسازی قسمت جاده دوستی - پنج پايين مبلغ 4/9  ميليون دلار آمريکايي اختصاص داده است. اين تدابير راه را برای حمل و نقل ترانزيت در مسير تاجيکستان - [[افغانستان]] - پاکستان - هند - ايران و از طرف دیگر از طريق دريا  به کشورهای مشترکالمنافع و اروپا باز میکند.
+در  نوامبر سال 2005 میلادی پروژه بازسازی جاده [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرغان تپه - دنغره  - کولاب با سرمایه‌گذاری بانک گسترش آسیایی به مبلغ 26/8 میلیون دلار آمریکایی به انجام رسید.
-برای تأسيس کريدور حمل و نقل بينالمللی به کشورهای آسيای جنوب و شرقی و بنادر اقيانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کيلومتر که به راه قراقروم اتصال میگردد به اتمام رسيد.  تثبيت اوضاع سياسی اجتماعی در افغانستان، ساخت گذرگاههای پلی، بازسازی و ساخت جادههای شوسه، تاسيس اولين مسير حرکت کالا که از محدوده تاجيکستان، ترکمنستان و ازبکستان به سمت افغانستان، ايران و بندر بندرعباس و چابهار از طريق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسيم اقيانوس هند میباشد. توسعه جادههای حمل و نقل که استانهای افغانستان را با کشورهای آسيای مرکزی اتصال میدهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چتدجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد  کرد.
+[[ژاپن]] برای بازسازی قسمت جاده دوستی - پنج پایین مبلغ 4/9 میلیون دلار آمریکایی اختصاص داده است. این تدابیر راه را برای حمل و نقل ترانزیت در مسیر [[تاجیکستان]] - [[افغانستان]] - پاکستان - هند - ایران و از طرف دیگر از طریق دریا به کشورهای مشترک‌المنافع و اروپا باز می‌کند.
-شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در تاجیکستان است. شهرهای کولاب - دوشنبه - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیهی شهر توز و ایوج در جنوب غربی تاجیکستان به راه آهن ازبکستان متصل می شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می شود(خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1379). تاجیکستان از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصلشده است. خطوط هوایی در تاجیکستان نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیهی انزاب قطع می شود و از ناحیهی انزاب قطع می شود و ازبکستان نیز محدودیتهایی را برای مسافران تاجیک اعمال می کند. اکثر مردم جهت تردد بین شمال و جنوب تاجیکستان(ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده میکنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش مییابد(خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1383).
+برای تأسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی به کشورهای آسیای جنوب و شرقی و بنادر اقیانوس هند در حال حاضر ساخت راه مرغاب - قلما با طول 32 کیلومتر که به راه قراقروم اتصال می‌گردد به اتمام رسید.  تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی در [[افغانستان]]، ساخت گذرگاه‌های پلی، بازسازی و ساخت جاده‌های شوسه، تاسیس اولین مسیر حرکت کالا که از محدوده [[تاجیکستان]]، ترکمنستان و ازبکستان به سمت [[افغانستان]]، ایران و بندر بندرعباس و چابهار از طریق پاکستان به بندر کراچی و بندر کواسیم اقیانوس هند می‌باشد. توسعه جاده‌های حمل و نقل که استان‌های [[افغانستان]] را با کشورهای آسیای مرکزی اتصال می‌دهد برای رشد و گسترش روابط اقتصادی و تجاری چندجانبه امکان خوبی را فراهم خواهد کرد.
+شبکه حمل و نقل ریلی نیز یکی از سیستم‌های مهم حمل و نقل کالا و مسافر در [[تاجیکستان]] است. شهرهای کولاب - [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] - قرقان تپه و پنج زا به هم متصل کرده و از ناحیه‌ی شهر توز و ایوج در جنوب غربی [[تاجیکستان]] به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود. همچنین راه آهن محدودی در ولایت سغد وجود دارد که آن نیز به راه آهن ازبکستان متصل می‌شود<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی(1379)، شبکه تلکس عادی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،</ref>. [[تاجیکستان]] از خطوط راه آهن ازبکستان به خط آهن سراسری شوروی سابق متصل ‌شده است. خطوط هوایی در [[تاجیکستان]] نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در فصل زمستان که به دلیل بارش برف سنگین ارتباط شمال و جنوب این کشور از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و از ناحیه‌ی انزاب قطع می‌شود و ازبکستان نیز محدودیت‌هایی را برای مسافران تاجیک اعمال می‌کند. اکثر مردم جهت تردد بین شمال و جنوب [[تاجیکستان]] (ولایت سغد با سایر نواحی) از خطوط هوایی (هواپیما) استفاده می‌کنند. لذا در فصل زمستان تعداد مسافرین خطوط هوایی به چند برابر افزایش می‌یابد<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، (1383)</ref>.
-از میزان حمل و نقل کالا در جاده های تاجیکستان آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 میتوان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد تاجیکستان رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می شود.
+از میزان حمل و نقل کالا در جاده‌های [[تاجیکستان]] آمار قابل توجهی وجود ندارد و تنها در 2 سال 2000 و 2009 می‌توان به سراغ میزان رونق این بخش خدماتی در اقتصاد [[تاجیکستان]] رفت. اما در این بخش هم کاهش شدیدی مشاهده می‌شود.
-میزان جادههای آسفالته در تاجیکستان از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان میدهد که میتواند حاکی از عزم مسئولان این کشور در سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی توسعه باشد. اما از سال 1996 به این سو گزارشی از میزان جاده های آسفالته به بانک جهانی ارائه نشده است.
+میزان جاده‌های آسفالته در [[تاجیکستان]] از زمان استقلال این کشور تا سال 1995 رشد خوبی را نشان می‌دهد که می‌تواند حاکی از عزم مسئولان این کشور در سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی توسعه باشد. اما از سال 1996 به این سو گزارشی از میزان جاده‌های آسفالته به بانک جهانی ارائه نشده است.
-جابجایی مسافر در تاجیکستان علیرغم آمارهای ناامید کننده رشد جهشی و شدیدی را نشان میدهد. اما تنها در 2 مقطع می توان به آمار این بخش دسترسی پیدا کرد.
-نوسان در مصرف انرژی، مصرف بنزین در تاجیکستان را نیز شامل می شود که طی سالهای اخیر این نوسان سیر نزولی داشته است.
+جابجایی مسافر در [[تاجیکستان]] علیرغم آمارهای ناامید کننده رشد جهشی و شدیدی را نشان می‌دهد. اما تنها در 2 مقطع می‌توان به آمار این بخش دسترسی پیدا کرد.
-آمارهای ناقص در رابطه با شبکه جادهای در تاجیکستان گویای عدم ساخت جاده های جدید در این کشور است. هر چند با فقدان آمار سالهای 2001 تا 2012 نمی توان به جرأت در این زمینه اظهار نظر کرد.
+نوسان در مصرف انرژی، مصرف بنزین در [[تاجیکستان]] را نیز شامل می‌شود که طی سال‌های اخیر این نوسان سیر نزولی داشته است.
-کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در تاجیکستان تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم مسافر را شامل می شود.
+آمارهای ناقص در رابطه با شبکه جاده‌ای در [[تاجیکستان]] گویای عدم ساخت جاده‌های جدید در این کشور است. هر چند با فقدان آمار سال‌های 2001 تا 2012 نمی‌توان به جرأت در این زمینه اظهار نظر کرد.
-رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی تاجیکستان از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است.
+کاهش میزان استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی در [[تاجیکستان]] تأییدی دیگر بر کاهش رشد اقتصادی این کشور است. این کاهش هم کالا و هم مسافر را شامل می‌شود.
-SOURCE: Worldbank.org, 2011
-'''4-6-4-4.خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات'''
+رشد 5 کیلومتری شبکه ریلی [[تاجیکستان]] از 616 کیلومتر به 621 کیلومتر نشانگر عدم سرمایه‌گذاری عمده در این بخش است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 113-118</ref>.
-خطوط مخابراتی تاجیکستان توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی تاجیکستان به سایر جمهوریهای کشورهای مستقل مشترکالمنافع مربوط میشود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق [[مسکو]] با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکتهای ترکیه ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات تاجیکستان را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم تاجیکستان از طریق سامانه ارتباطی ماهوارهای بینالمللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصلاند.
+=== خطوط مخابراتی و فناوری ارتباطات ===
+خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] توسعه کمی یافته، اما کیفیتی پایین دارد و از آن خوب نگهداری نشده است. بسیاری از شهرها فاقد خط تلفن است. در سال 1991، تعداد خطوط تلفن 303000 بود. خطوط مخابراتی [[تاجیکستان]] به سایر جمهوری‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع مربوط می‌شود و به وسیله اتصالات استیجاری از طریق [[مسکو]] با سیستم ارتباطات جهانی در ارتباط بود. از دهه 1990، شرکت‌های ترکیه‌ای گسترش و توسعه شبکه مخابرات [[تاجیکستان]] را برعهده گرفتند و اینک شهرهای مهم [[تاجیکستان]] از طریق سامانه ارتباطی ماهواره‌ای بین‌المللی به مرکز ارتباطات جهانی واقع در آنکارا متصلاند.
-تاجیکستان یکی از پایینترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانوادهها در تاجیکستان تلویزیون دارند(تاجیکستان، 1387: 60).
+[[تاجیکستان]] یکی از پایینترین آمار دسترسی تلفنی و اینترنتی را در جهان دارا است و استفاده از امکانات مذکور هنوز برای اکثر مردم آن کشور میسر نیست. در سال 2000 دسترسی مردم به خطوط اصلی تلفن 35% بود که از سال 2005 به 39% افزایش یافته است. همچنین، بنا بر آمار سال 2005 از هر 1000 نفر 41 نفر دارای تلفن همراه هستند. این رقم برای استفاده کنندگان از اینترنت یک در هزار است. بنا بر همین آمار، 80% خانواده‌ها در [[تاجیکستان]] تلویزیون دارند<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 60</ref>.
-'''جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی تاجیکستان'''
+جدول شماره 8- امکانات فناوری اینترنتی، مخابراتی [[تاجیکستان]]<ref>برگرفته از http://www.world%20bank%20ict%20at%20a%20glance/2007</ref>
 {| class="wikitable"
-|'''امکانات مخابراتی/ ارتباطی'''
+|امکانات مخابراتی/ ارتباطی
-|'''2000'''
+|2000
-|'''2005'''
+|2005
 |-
 |خطوط تلفن اصلی (برای هر 1000 نفر)
@@ خط ۸۹: / خط ۸۴: @@
 |1
 |-
-|خانوادههای دارای تلویزیون
+|خانواده‌های دارای تلویزیون
-|'''80'''
+|80
-|'''-'''
+| -
-|}''': World Bank ICT at a Glance: 2007 منبع'''
+|}از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در [[تاجیکستان]] از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح وسیع در [[جامعه تاجیکستان]] دارد.
-از سال 2002 و با ورود تلفن همراه به این کشور استفاده از این وسیله ارتباطی، رشد چشمگیری داشته و تعداد خطوط تلفن همراه در این کشور در سال 2010 به 6 میلیون رسیده است. افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در تاجیکستان از 10000 به 17000 طی 10 سال اخیر نشان از توزیع این کالا در سطح وسیع در [[جامعه تاجیکستان]] دارد.
-تعداد خطوط تلفن در تاجیکستان با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است.
+تعداد خطوط تلفن در [[تاجیکستان]] با نوساناتی طی دوران پس از استقلال از حدود 70 هزار به بیش از 360 هزار خط رسیده است<ref>برگرفته از https://www.worldbank.org/2011</ref><ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 118-120</ref>.
+== نیز نگاه کنید به ==
-SOURCE: Worldbank.org, 2011
+== کتابشناسی ==