تلویزیون در عراق: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۱۷

در سال 1954 و همزمان با سالگرد تاجگذاری فيصل دوم سومين پادشاه هاشمی عراق، پخش تلويزيونی برای اولين بار در سر تا سر منطقه خاورميانه از بغداد آغاز شد^[۱]. در آن مقطع یک شرکت انگليسی استوديو 120 متری مجهز به دستگاه‌های و پخش را تهيه و در محله صالحيه بغداد نصب کرده بود. عمده برنامه‌های اين شبکه تلويزيونی بصورت زنده پخش می شد و به علت نداشتن دستگاه ضبط برنامه‌های نمايشی و ترانه نيز به صورت مستقيم پخش می گرديد^[۲]. با برپايی نظام جمهوری در عراق در سال 1958 ، تلويزيون تا حد زيادی متحول شد و در کودتاي 1963 دولت حاکم وقت و کودتاگران در پی آن بودند که چه کسی زودتر بر ساختمان تلويزيون سلطه خواهد يافت و کشته شدن عبدالکريم قاسم در يکی از استوديوهای تلويزيونی در صالحيه نشان می دهد تلويزيون برای دولتمردان عراق تا چه حد اهميت داشت^[۲].

در سال 1976 تلويزيون در عراق رنگی شد و به تدريج فرستنده‌های جديد رنگی در استان های کرکوک در سال 1967 و نينوی در سال 1968 و بصره در سال 1969 و ميسان در سال 1974 و المثنی در سال 1975 نصب و راه‌اندازی شد. با سقوط رژيم صدام حسين در سال 2003 وضعيت تلويزيون در اين کشور دچار تحول جدی شد. تلويزيون دولتي در منطقه صالحيه توسط اوباش غارت گرديد و پخش برنامه‌های آن کاملا متوقف شد ولی همزمان دهها تلويزيون خصوصی تاسيس گرديد و مي‌توان گفت تقريبا هيچ استانی در عراق وجود ندارد که تلويزيون محلی يا منطقه‌ای نداشته باشد.

در حال حاضر هيئت رسانه‌ و ارتباطات عراق که يک ساختار اداری رسمی است مسئول تنظيم وضعيت رسانه‌ها در عراق است. هر چند اين هيئت شبکه رسانه‌ای عراق را نيز به عنوان يک مجموعه رسانه‌ای چند منظوره در زير مجموعه خود دارد و اداره مي کند. شبکه رسانه‌ای عراق در حال حاضر از تلويزيون العراقيه، راديو بغداد و روزنامه الصباح تشکيل مي‌شود. پل بريمر حاکم غير نظامی آمريکا در عراق برای بازسازی شرايط تلويزيون العراقيه در سال 2003 قرار داد يکساله‌ای را با شرکت مشترک لبنانی ـ کويتی (شبکه LBC لبنان و شرکت فوارس کويت) امضا کرد و پس از بازسازی و باز آموزشی نيروها طبق اين قرار داد شبکه العراقيه بصورت مستقل و زير نظر هيئت رسانه ای و ارتباطات وابسته به نخست وزيری فعاليت می کند.

در زمینۀ شبکه‌های تلویزیونی، فضای سیاسی و اجتماعی آزاد بعد از دوره صدام، ضعف یا فقدان قوانین و مقررات و وجود احزاب و گروه‌ها و ذی‌نفعان بین‌المللی فراوان در عراق موجب شده است که شبکه‌های ماهواره‌ای فراوانی در عراق فعالیت کنند، به‌گونه‌ای که هر «حزب»، «شخصیت سیاسی»، «گروه شبه‌نظامی» و حتی برخی دولت‌های خارجی، شبکۀ تلویزیونی متمرکز بر عراق مخصوص به خود را دارند. در یک تقسیم بندی کلی تلویزیون های عراق را میتوان در سه گروه جای داد:

شبکه های دولتی؛
شبکه های خارجی و؛
شبکه های وابسته به احزاب و گروه ها و اشخاص.

در میان شبکه‌های خارجی، پنج شبکۀ «الحدث» (سعودی)، «راشا تودی» (روسیه)، «بی.بی.سی» (انگلیس)، «دویچه‌وله» (آلمان)، «الحره» (آمریکا) بیشترین بیننده را دارند. از بین شبکه‌های تلویزیونی عراقی نیز می‌توان به شبکه‌های مختلفی اشاره کرد: که از جمله عبارتند از: العراقیه، الشرقیه، الفرات، آفاق، العهد، دجله، السومریه، زاگرس، کردستان 24، بلادی، الغدیر، آی نیوز، الحره، الاتجاه، ان ار تی، بغداد الیوم و کربلا^[۳].

مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی عراق، شامل ترکیبی از رسانه‌های دولتی، خصوصی، مستقل، و وابسته به گروه‌های سیاسی و مذهبی هستند که به دلیل نقش تأثیرگذارشان در اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و شکل‌دهی به افکار عمومی شناخته می‌شوند. در زیر به برخی از مهمترین این شبکهها پرداخته میشود. شبکه العراقیه شبکه ای دولتی و ملی است و به عنوان صدای رسمی دولت عراق مسایل ملی را پوشش م یدهد و همه اقشار جامعه عراق را مخاطب قرار میدهد. شبکه السومریه به عنوان شبک های مستقل و خصوصی است که توجه ویژه ای به مسائل اجتماعی داشته و سعی می کند رویکردی غیرجانبدارانه را دنبال کند و مخاطبان آن عمدتا جمعیت شهری و جوان هستند. این شبکه که در سال 2004 تاسیس شد، از لیبرالیزم و سکولاریسم در عراق دفاع می کند. شبکه الشرقیه شبکه ای خصوصی و مستقل محسوب می شود و از پربیننده ترین شبکه ها با رویکردی لیبرال، مستقل و انتقادی است که طیف وسیعی از جامعه عراق را مخاطب قرار می دهد. شبکه کربلا که به آستان قدس حسینی (ع) وابسته است برنامه های مذهبی، فرهنگی و دینی پخش می کند و عمدتا جامعه شیعی عراق و سایر کشورهای منطقه را مخاطب قرار می دهد.

شبکه الفرات به مجلس اعلای اسلامی عراق وابسته است و ضمن پخش اخبار، با تمرکز بر مسایل شیعیان و رودیدادهای فرهنگی، جامعه شیعه عراق را مخاطب قرار می دهد. شبکه العهد به عصائب اهل الحق وابسته است و با پخش برنامه های سیاسی، مذهبی و اجتماعی عمدتا جامعه شیعی را مخاطب قرار می دهد. شبکه های کردستان 24 و زاگرس به زبان کردی هستند و با پخش برنامه های فرهنگی و سیاسی، جامعه کردی را مخاطب قرار می دهد. شبکه ان ار تی نیز یکی دیگر از شبکه های مهم تلوزیونی به زبان کردی است که به مسایل فرهنگی و سیاسی کردی و عراق می پردازد^[۳].

↑ الاذاعات العراقيه بين زمينين، روزنامه الصباح الجديد، (شماره 114، 14 / سپتامبر / 2004).
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ بدايات البث الاذاعی و التلفزيونی فی العراق، طريق الشعب، شماره 21 و 19 /10/2004.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ حسینی، سیدرضا(1401)، مروری بر جریان‌شناسی رسانه‌ای عراق؛ میدان‌داری مخالفان ایران، (22 اردیبهشت)، قابل بازیابی از: https://shouba.ir

[:0-1] الاذاعات العراقيه بين زمينين، روزنامه الصباح الجديد، (شماره 114، 14 / سپتامبر / 2004).

[:1-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ بدايات البث الاذاعی و التلفزيونی فی العراق، طريق الشعب، شماره 21 و 19 /10/2004.

[:2-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ حسینی، سیدرضا(1401)، مروری بر جریان‌شناسی رسانه‌ای عراق؛ میدان‌داری مخالفان ایران، (22 اردیبهشت)، قابل بازیابی از: https://shouba.ir

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''تلوزیون در عراق'''
+در سال 1954 و همزمان با سالگرد تاجگذاری فيصل دوم سومين پادشاه هاشمی عراق، پخش تلويزيونی برای اولين بار در سر تا سر منطقه خاورميانه از بغداد آغاز شد<ref name=":0">الاذاعات العراقيه بين زمينين، '''''روزنامه الصباح الجديد'''''، (شماره 114، 14 / سپتامبر / 2004).</ref>. در آن مقطع یک شرکت انگليسی استوديو 120 متری مجهز به دستگاه‌های و پخش را تهيه و در محله صالحيه بغداد نصب کرده بود. عمده برنامه‌های اين شبکه تلويزيونی بصورت زنده پخش می شد و به علت نداشتن دستگاه ضبط برنامه‌های نمايشی و ترانه نيز به صورت مستقيم پخش می گرديد<ref name=":1">بدايات البث الاذاعی و التلفزيونی فی العراق، طريق الشعب، شماره 21 و 19 /10/2004.</ref>. با برپايی نظام جمهوری در عراق در سال 1958 ، تلويزيون تا حد زيادی متحول شد و در کودتاي 1963 دولت حاکم وقت و کودتاگران در پی آن بودند که چه کسی زودتر بر ساختمان تلويزيون سلطه خواهد يافت و کشته شدن عبدالکريم قاسم در يکی از استوديوهای تلويزيونی در صالحيه نشان می دهد تلويزيون برای دولتمردان عراق تا چه حد اهميت داشت<ref name=":1" />.
-در سال 1954 و همزمان با سالگرد تاجگذاري فيصل دوم سومين پادشاه هاشمي عراق، پخش تلويزيوني براي اولين بار در سر تا سر منطقه خاورميانه از بغداد آغاز شد.<sup>[12]</sup> در آن مقطع یک شرکت انگليسي استوديو 120 متري مجهز به دستگاه‌هاي و پخش را تهيه و در محله صالحيه بغداد نصب کرده بود. عمده برنامه‌هاي اين شبکه تلويزيوني بصورت زنده پخش مي‌شد و به علت نداشتن دستگاه ضبط برنامه‌هاي نمايشي و ترانه نيز به صورت مستقيم پخش مي‌گرديد.<sup>[13]</sup> با برپايي نظام جمهوري در عراق در سال 1958 ، تلويزيون تا حد زيادي متحول شد و در کودتاي 1963 دولت حاکم وقت و کودتاگران در پي آن بودند که چه کسي زودتر بر ساختمان تلويزيون سلطه خواهد يافت و کشته شدن عبدالکريم قاسم در يکي از استوديوهاي تلويزيوني در صالحيه نشان مي‌دهد تلويزيون براي دولتمردان عراق تا چه حد اهميت داشت.<sup>[14]</sup>
+در سال  1976 تلويزيون در عراق رنگی شد و به تدريج فرستنده‌های جديد رنگی در استان های کرکوک در سال 1967 و نينوی در سال 1968 و بصره در سال 1969 و ميسان در سال 1974 و المثنی در سال 1975 نصب و راه‌اندازی شد. با سقوط رژيم صدام حسين در سال 2003 وضعيت تلويزيون در اين کشور دچار تحول جدی شد. تلويزيون دولتي در منطقه صالحيه توسط اوباش غارت گرديد و پخش برنامه‌های آن کاملا متوقف شد ولی همزمان دهها تلويزيون خصوصی تاسيس گرديد و مي‌توان گفت تقريبا هيچ استانی در عراق وجود ندارد که تلويزيون محلی يا منطقه‌ای نداشته باشد.
-در سال  1976 تلويزيون در عراق رنگي شد و به تدريج فرستنده‌هاي جديد رنگي در استانهاي کرکوک در سال 1967 و نينوي در سال 1968 و بصره در سال 1969 و ميسان در سال 1974 و المثني در سال 1975 نصب و راه‌اندازي شد. با سقوط رژيم صدام حسين در سال 2003 وضعيت تلويزيون در اين کشور دچار تحول جدي شد. تلويزيون دولتي در منطقه صالحيه توسط اوباش غارت گرديد و پخش برنامه‌هاي آن کاملا متوقف شد ولي همزمان دهها تلويزيون خصوصي تاسيس گرديد و مي‌توان گفت تقريبا هيچ استاني در عراق وجود ندارد که تلويزيون محلي يا منطقه‌اي نداشته باشد.
+در حال حاضر هيئت رسانه‌ و ارتباطات عراق که يک ساختار اداری رسمی است مسئول تنظيم وضعيت رسانه‌ها در عراق است.  هر چند اين هيئت شبکه رسانه‌ای عراق را نيز به عنوان يک مجموعه رسانه‌ای چند منظوره  در زير مجموعه خود دارد و اداره مي کند. شبکه رسانه‌ای عراق در حال حاضر از تلويزيون العراقيه، راديو بغداد و روزنامه الصباح تشکيل مي‌شود. پل بريمر حاکم غير نظامی آمريکا در عراق برای بازسازی شرايط تلويزيون العراقيه در سال 2003 قرار داد يکساله‌ای را با شرکت مشترک لبنانی ـ کويتی (شبکه LBC لبنان و شرکت فوارس کويت) امضا کرد و پس از بازسازی و باز آموزشی نيروها طبق اين قرار داد شبکه العراقيه بصورت مستقل و زير نظر هيئت رسانه ای و ارتباطات وابسته به نخست وزيری فعاليت می کند.
-در حال حاضر هيئت رسانه‌ و ارتباطات عراق که يک ساختار اداري رسمي است مسئول تنظيم وضعيت رسانه‌ها در عراق است.  هر چند اين هيئت شبکه رسانه‌اي عراق را نيز به عنوان يک مجموعه رسانه‌اي چند منظوره  در زير مجموعه خود دارد و اداره مي‌کند. شبکه رسانه‌اي عراق در حال حاضر از تلويزيون العراقيه، راديو بغداد و روزنامه الصباح تشکيل مي‌شود. پل بريمر حاکم غير نظامي آمريکا در عراق براي بازسازي شرايط تلويزيون العراقيه در سال 2003 قرار داد يکساله‌اي را با شرکت مشترک لبناني ـ کويتي (شبکه LBC لبنان و شرکت فوارس کويت) امضا کرد و پس از بازسازي و باز آموزشي نيروها طبق اين قرار داد شبکه العراقيه بصورت مستقل و زير نظر هيئت رسانه اي و ارتباطات وابسته به نخست وزيري فعاليت مي‌کند.
+در زمینۀ شبکه‌های تلویزیونی، فضای سیاسی و اجتماعی آزاد بعد از دوره صدام،  ضعف یا فقدان قوانین و مقررات و وجود احزاب و گروه‌ها و ذی‌نفعان بین‌المللی فراوان در عراق موجب شده است که شبکه‌های ماهواره‌ای فراوانی در عراق فعالیت کنند، به‌گونه‌ای که هر «حزب»، «شخصیت سیاسی»، «گروه شبه‌نظامی» و حتی برخی دولت‌های خارجی، شبکۀ تلویزیونی متمرکز بر عراق مخصوص به خود را دارند. در یک تقسیم بندی کلی تلویزیون های عراق را میتوان در سه گروه جای داد:
-در زمینۀ شبکه‌های تلویزیونی، فضای سیاسی و اجتماعی آزاد بعد از دوره صدام،  ضعف یا فقدان قوانین و مقررات و وجود احزاب و گروه‌ها و ذی‌نفعان بین‌المللی فراوان در عراق موجب شده است که شبکه‌های ماهواره‌ای فراوانی در عراق فعالیت کنند، به‌گونه‌ای که هر «حزب»، «شخصیت سیاسی»، «گروه شبه‌نظامی» و حتی برخی دولت‌های خارجی، شبکۀ تلویزیونی متمرکز بر عراق مخصوص به خود را دارند. در یک تقسیم بندی کلی تلویزیون های عراق را میتوان در سه گروه جای داد: شبکههای دولتی؛ شبکههای خارجی و؛ شبکه های وابسته به احزاب و گروه ها و اشخاص. در میان شبکه‌های خارجی، پنج شبکۀ «الحدث» (سعودی)، «راشا تودی» (روسیه)، «بی.بی.سی» (انگلیس)، «دویچه‌وله» (آلمان)، «الحره» (آمریکا) بیشترین بیننده را دارند. از بین شبکه‌های تلویزیونی عراقی نیز می‌توان به شبکه‌های مختلفی اشاره کرد: که از جمله عبارتند از: العراقیه، الشرقیه، الفرات، آفاق، العهد، دجله، السومریه، زاگرس، کردستان 24، بلادی، الغدیر، آی نیوز، الحره، الاتجاه، ان ار تی، بغداد الیوم و کربلا. [15]
+* شبکه های دولتی؛
+* شبکه های خارجی و؛
+* شبکه های وابسته به احزاب و گروه ها و اشخاص.
-مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی عراق، شامل ترکیبی از رسانه‌های دولتی، خصوصی، مستقل، و وابسته به گروه‌های سیاسی و مذهبی هستند که به دلیل نقش تأثیرگذارشان در اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و شکل‌دهی به افکار عمومی شناخته می‌شوند. در زیر به برخی از مهمترین این شبکهها پرداخته میشود. شبکه العراقیه شبکهای دولتی و ملی است و به عنوان صدای رسمی دولت عراق مسایل ملی را پوشش میدهد و همه اقشار جامعه عراق را مخاطب قرار میدهد. شبکه السومریه به عنوان شبکهای مستقل و خصوصی است که توجه ویژهای به مسائل اجتماعی داشته و سعی میکند رویکردی غیرجانبدارانه را دنبال کند و مخاطبان آن عمدتا جمعیت شهری و جوان هستند.  این شبکه که در سال 2004 تاسیس شد، از لیبرالیزم و سکولاریسم در عراق دفاع میکند. شبکه الشرقیه شبکهای خصوصی و مستقل محسوب میشود و از پربینندهترین شبکهها با رویکردی لیبرال، مستقل و انتقادی است که طیف وسیعی از جامعه عراق را مخاطب قرار میدهد. شبکه کربلا که به آستان قدس حسینی (ع) وابسته است برنامه های مذهبی، فرهنگی و دینی پخش میکند و عمدتا جامعه شیعی عراق و سایر کشورهای منطقه را مخاطب قرار میدهد.  شبکه الفرات به مجلس اعلای اسلامی عراق وابسته است و ضمن پخش اخبار، با تمرکز بر مسایل شیعیان و رودیدادهای فرهنگی، جامعه شیعه عراق را مخاطب قرار میدهد. شبکه العهد به عصائب اهل الحق وابسته است و با پخش برنامه های سیاسی، مذهبی و اجتماعی عمدتا جامعه شیعی را مخاطب قرار میدهد. شبکه های کردستان 24 و زاگرس به زبان کردی هستند و با پخش برنامه های فرهنگی و سیاسی، جامعه کردی را مخاطب قرار میدهد. شبکه ان ار تی نیز یکی دیگر از شبکه های مهم تلوزیونی به زبان کردی است که به مسایل فرهنگی و سیاسی کردی و عراق میپردازد.[16]
+در میان شبکه‌های خارجی، پنج شبکۀ «الحدث» (سعودی)، «راشا تودی» (روسیه)، «بی.بی.سی» (انگلیس)، «دویچه‌وله» (آلمان)، «الحره» (آمریکا) بیشترین بیننده را دارند. از بین شبکه‌های تلویزیونی عراقی نیز می‌توان به شبکه‌های مختلفی اشاره کرد: که از جمله عبارتند از: العراقیه، الشرقیه، الفرات، آفاق، العهد، دجله، السومریه، زاگرس، کردستان 24، بلادی، الغدیر، آی نیوز، الحره، الاتجاه، ان ار تی، بغداد الیوم و کربلا<ref name=":2">حسینی، سیدرضا(1401)، '''''مروری بر جریان‌شناسی رسانه‌ای عراق؛ میدان‌داری مخالفان ایران'''''، (22 اردیبهشت)، قابل بازیابی از: https://shouba.ir</ref>.
+مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی عراق، شامل ترکیبی از رسانه‌های دولتی، خصوصی، مستقل، و وابسته به گروه‌های سیاسی و مذهبی هستند که به دلیل نقش تأثیرگذارشان در اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و شکل‌دهی به افکار عمومی شناخته می‌شوند. در زیر به برخی از مهمترین این شبکهها پرداخته میشود. شبکه العراقیه شبکه ای دولتی و ملی است و به عنوان صدای رسمی دولت عراق مسایل ملی را پوشش م یدهد و همه اقشار جامعه عراق را مخاطب قرار میدهد. شبکه السومریه به عنوان شبک های مستقل و خصوصی است که توجه ویژه ای به مسائل اجتماعی داشته و سعی می کند رویکردی غیرجانبدارانه را دنبال کند و مخاطبان آن عمدتا جمعیت شهری و جوان هستند.  این شبکه که در سال 2004 تاسیس شد، از لیبرالیزم و سکولاریسم در عراق دفاع می کند. شبکه الشرقیه شبکه ای خصوصی و مستقل محسوب می شود و از پربیننده ترین شبکه ها با رویکردی لیبرال، مستقل و انتقادی است که طیف وسیعی از جامعه عراق را مخاطب قرار می دهد. شبکه کربلا که به آستان قدس حسینی (ع) وابسته است برنامه های مذهبی، فرهنگی و دینی پخش می کند و عمدتا جامعه شیعی عراق و سایر کشورهای منطقه را مخاطب قرار می دهد.
+شبکه الفرات به مجلس اعلای اسلامی عراق وابسته است و ضمن پخش اخبار، با تمرکز بر مسایل شیعیان و رودیدادهای فرهنگی، جامعه شیعه عراق را مخاطب قرار می دهد. شبکه العهد به عصائب اهل الحق وابسته است و با پخش برنامه های سیاسی، مذهبی و اجتماعی عمدتا جامعه شیعی را مخاطب قرار می دهد. شبکه های کردستان 24 و زاگرس به زبان کردی هستند و با پخش برنامه های فرهنگی و سیاسی، جامعه کردی را مخاطب قرار می دهد. شبکه ان ار تی نیز یکی دیگر از شبکه های مهم تلوزیونی به زبان کردی است که به مسایل فرهنگی و سیاسی کردی و عراق می پردازد<ref name=":2" />.