جغرافیای انسانی عراق: تفاوت میان نسخهها
صفحهای تازه حاوی «عراق، با پیشینهای پیچیده و تاریخی پرتنش، در دهههای اخیر شاهد دگرگونیهای گستردهای در ساختار جمعیتی و تحولات دموگرافیک بوده است. تغییرات در نرخ باروری، میزان شهرنشینی، توزیع فضایی جمعیت و مهاجرتهای داخلی، تحتتأثیر عوامل متعددی از ج...» ایجاد کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:P 1-1.png|بندانگشتی|مردم عراق، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.com/news/2024/9/1/iraq-to-impose-two-day-curfew-for-first-census-in-decades]] | |||
عراق، با پیشینهای پیچیده و تاریخی پرتنش، در دهههای اخیر شاهد دگرگونیهای گستردهای در ساختار جمعیتی و تحولات دموگرافیک بوده است. تغییرات در نرخ باروری، میزان شهرنشینی، توزیع فضایی جمعیت و مهاجرتهای داخلی، تحتتأثیر عوامل متعددی از جمله جنگهای طولانیمدت، بیثباتی سیاسی، نوسانات اقتصادی و تحولات اجتماعی قرار گرفتهاند. این روندها نهتنها بر الگوی سکونت و ترکیب سنی جمعیت اثرگذار بودهاند، بلکه پیامدهای قابلتوجهی در زمینه توسعه پایدار، زیرساختهای شهری و برنامهریزی اقتصادی کشور به همراه داشتهاند. هدف از این بخش، ارائه تصویری جامع از پویاییهای جمعیتی و ارزیابی پیامدهای آن بر ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور است. | عراق، با پیشینهای پیچیده و تاریخی پرتنش، در دهههای اخیر شاهد دگرگونیهای گستردهای در ساختار جمعیتی و تحولات دموگرافیک بوده است. تغییرات در نرخ باروری، میزان شهرنشینی، توزیع فضایی جمعیت و مهاجرتهای داخلی، تحتتأثیر عوامل متعددی از جمله جنگهای طولانیمدت، بیثباتی سیاسی، نوسانات اقتصادی و تحولات اجتماعی قرار گرفتهاند. این روندها نهتنها بر الگوی سکونت و ترکیب سنی جمعیت اثرگذار بودهاند، بلکه پیامدهای قابلتوجهی در زمینه توسعه پایدار، زیرساختهای شهری و برنامهریزی اقتصادی کشور به همراه داشتهاند. هدف از این بخش، ارائه تصویری جامع از پویاییهای جمعیتی و ارزیابی پیامدهای آن بر ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور است. | ||
=== ساختار هرم جمعیتی === | |||
ساختار جمعیتی عراق طی دهه گذشته دستخوش تغییرات قابلتوجهی شده است که ناشی از عوامل مختلفی از جمله تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بودهاند. برخی از دادههای کلیدی در این زمینه عبارتاند از: | |||
==== جمعیت کل ==== | |||
بر اساس برآوردهای اخیر، جمعیت عراق در سال ۲۰۲5 حدود ۴7 میلیون نفر تخمین زده شده است<ref>''Iraq Population (2025) - Worldometers''. (2019). Worldometers.info. https://www.worldometers.info/world-population/iraq-population </ref>، در حالی که پیشبینیها برای سال ۲۰50 نشان میدهند که این رقم ممکن است به80میلیون نفر برسد<ref>Adel Bakawan. (2025). ''Iraq is on the verge of a deep demographic crisis''. Eismena.com. [https://eismena.com/en/article/iraq-is-on-the-verge-of-a-demographic-disaster-2023-08-28 https://eismena.com/en/article/iraq-is-on-the-verge-of-a-demographic-disaster-2023-08-28] | |||
[https://eismena.com/en/article/iraq-is-on-the-verge-of-a-demographic-disaster-2023-08-28 ]</ref>. | |||
==== توزیع سنی ==== | |||
* در سال ۲۰۱۵: ساختار سنی جمعیت عراق بهصورت زیر بوده است<ref>[iii] Countryeconomy. (2017, August 18). ''Iraq - Population 2015''. Countryeconomy.com.https://countryeconomy.com/demography/population/iraq?year=2015 | |||
</ref>: | |||
** ۴۲٪ زیر ۱۵ سال | |||
** ۵۵٪ در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال | |||
** ۳٪ بالای ۶۵ سال | |||
* در سال ۲۰۲۵: تغییرات قابلتوجهی در این توزیع مشاهده میشود: [iv] | |||
* کاهش سهم جمعیت زیر ۱۵ سال به ۳۸.۲٪ | |||
* افزایش جمعیت در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال به ۵۷.۸٪ | |||
* افزایش جمعیت بالای ۶۵ سال به ۴٪ | |||
==== نسبت جنسیتی ==== | |||
نسبت جنسیتی در عراق تقریباً ۱.۰۳ مرد بهازای هر زن است. [v] بااینحال، در گروههای سنی ۲۰ تا ۳۵ سال، به دلیل تلفات ناشی از درگیریهای نظامی، تفاوتهایی در نسبت جنسیتی مشاهده میشود. [vi] | |||
==== تحلیل روندها ==== | |||
کاهش سهم جمعیت زیر ۱۵ سال و افزایش جمعیت در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال نشاندهنده تغییرات بنیادی در ساختار دموگرافیک عراق است. این تغییرات عمدتاً ناشی از کاهش نرخ باروری، بهبود خدمات بهداشتی و اثرات ناشی از درگیریهای نظامی است. کاهش نرخ باروری و افزایش سطح سواد، همراه با بهبود زیرساختهای بهداشتی، موجب تغییر در ساختار سنی جمعیت شده است. [vii] | |||
=== ویژگیهای جمعیتی === | |||
==== نرخ باروری ==== | |||
نرخ باروری عراق طی دهه گذشته روند نزولی داشته است: | |||
* در سال ۲۰۱۵: نرخ باروری بین ۴.۰۸ تا ۴.۳۱۰ فرزند بهازای هر زن برآورد شده بود. [viii] | |||
| |||
[iv] Iraq population (2025) live — Countrymeters. (n.d.). Countrymeters.info. <nowiki>https://countrymeters.info/en/Iraq</nowiki> | |||
| |||
[v] ''World Bank Open Data''. (2024). World Bank Open Data. <nowiki>https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL.FE.ZS?locations=IQ</nowiki> | |||
| |||
[vi] Social Institutions and Gender Index (Edition 2023). (2017). ''OECD International Development Statistics''. <nowiki>https://doi.org/10.1787/33beb96e-en</nowiki> | |||
| |||
[vii] News, S. (2024, November 26). ''Iraq’s first nationwide census in decades uncovers population growth and demographic shifts - Shafaq News''. Shafaq News; شفق نيوز. <nowiki>https://shafaq.com/en/Report/Iraq-s-first-nationwide-census-in-decades-uncovers-population-growth-and-demographic-shifts</nowiki> | |||
| |||
[viii] Countryeconomy. (2015). ''Iraq - fertility 2015''. Countryeconomy.com. <nowiki>https://countryeconomy.com/demography/fertility/iraq?year=2015</nowiki> | |||
| |||
نسخهٔ ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۱۱
عراق، با پیشینهای پیچیده و تاریخی پرتنش، در دهههای اخیر شاهد دگرگونیهای گستردهای در ساختار جمعیتی و تحولات دموگرافیک بوده است. تغییرات در نرخ باروری، میزان شهرنشینی، توزیع فضایی جمعیت و مهاجرتهای داخلی، تحتتأثیر عوامل متعددی از جمله جنگهای طولانیمدت، بیثباتی سیاسی، نوسانات اقتصادی و تحولات اجتماعی قرار گرفتهاند. این روندها نهتنها بر الگوی سکونت و ترکیب سنی جمعیت اثرگذار بودهاند، بلکه پیامدهای قابلتوجهی در زمینه توسعه پایدار، زیرساختهای شهری و برنامهریزی اقتصادی کشور به همراه داشتهاند. هدف از این بخش، ارائه تصویری جامع از پویاییهای جمعیتی و ارزیابی پیامدهای آن بر ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور است.
ساختار هرم جمعیتی
ساختار جمعیتی عراق طی دهه گذشته دستخوش تغییرات قابلتوجهی شده است که ناشی از عوامل مختلفی از جمله تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بودهاند. برخی از دادههای کلیدی در این زمینه عبارتاند از:
جمعیت کل
بر اساس برآوردهای اخیر، جمعیت عراق در سال ۲۰۲5 حدود ۴7 میلیون نفر تخمین زده شده است[۱]، در حالی که پیشبینیها برای سال ۲۰50 نشان میدهند که این رقم ممکن است به80میلیون نفر برسد[۲].
توزیع سنی
- در سال ۲۰۱۵: ساختار سنی جمعیت عراق بهصورت زیر بوده است[۳]:
- ۴۲٪ زیر ۱۵ سال
- ۵۵٪ در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال
- ۳٪ بالای ۶۵ سال
- در سال ۲۰۲۵: تغییرات قابلتوجهی در این توزیع مشاهده میشود: [iv]
- کاهش سهم جمعیت زیر ۱۵ سال به ۳۸.۲٪
- افزایش جمعیت در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال به ۵۷.۸٪
- افزایش جمعیت بالای ۶۵ سال به ۴٪
نسبت جنسیتی
نسبت جنسیتی در عراق تقریباً ۱.۰۳ مرد بهازای هر زن است. [v] بااینحال، در گروههای سنی ۲۰ تا ۳۵ سال، به دلیل تلفات ناشی از درگیریهای نظامی، تفاوتهایی در نسبت جنسیتی مشاهده میشود. [vi]
تحلیل روندها
کاهش سهم جمعیت زیر ۱۵ سال و افزایش جمعیت در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال نشاندهنده تغییرات بنیادی در ساختار دموگرافیک عراق است. این تغییرات عمدتاً ناشی از کاهش نرخ باروری، بهبود خدمات بهداشتی و اثرات ناشی از درگیریهای نظامی است. کاهش نرخ باروری و افزایش سطح سواد، همراه با بهبود زیرساختهای بهداشتی، موجب تغییر در ساختار سنی جمعیت شده است. [vii]
ویژگیهای جمعیتی
نرخ باروری
نرخ باروری عراق طی دهه گذشته روند نزولی داشته است:
- در سال ۲۰۱۵: نرخ باروری بین ۴.۰۸ تا ۴.۳۱۰ فرزند بهازای هر زن برآورد شده بود. [viii]
[iv] Iraq population (2025) live — Countrymeters. (n.d.). Countrymeters.info. https://countrymeters.info/en/Iraq
[v] World Bank Open Data. (2024). World Bank Open Data. https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL.FE.ZS?locations=IQ
[vi] Social Institutions and Gender Index (Edition 2023). (2017). OECD International Development Statistics. https://doi.org/10.1787/33beb96e-en
[vii] News, S. (2024, November 26). Iraq’s first nationwide census in decades uncovers population growth and demographic shifts - Shafaq News. Shafaq News; شفق نيوز. https://shafaq.com/en/Report/Iraq-s-first-nationwide-census-in-decades-uncovers-population-growth-and-demographic-shifts
[viii] Countryeconomy. (2015). Iraq - fertility 2015. Countryeconomy.com. https://countryeconomy.com/demography/fertility/iraq?year=2015
- ↑ Iraq Population (2025) - Worldometers. (2019). Worldometers.info. https://www.worldometers.info/world-population/iraq-population
- ↑ Adel Bakawan. (2025). Iraq is on the verge of a deep demographic crisis. Eismena.com. https://eismena.com/en/article/iraq-is-on-the-verge-of-a-demographic-disaster-2023-08-28
- ↑ [iii] Countryeconomy. (2017, August 18). Iraq - Population 2015. Countryeconomy.com.https://countryeconomy.com/demography/population/iraq?year=2015