اقلیت های قومی چین: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی « = بخش 3- اقلیت های قومی چین = == ''درآمد:'' == با توجه به وجود بیش از 5000 گروه قومي در190 كشور جهان( ج.ام. ورستر، ص 24، 1384)[1]، ايجاد همزيستي مسالمت آميز ميان دو مفهوم تعلقات قومي و تعلقات ملي و تعريف ارتباط منطقي بين هويت قومي و هويت ملي و اتخاذ سياست­هاي ك...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
=== مقدمه ===
با توجه به وجود بیش از 5000 گروه قومی در190 كشور جهان<ref>ورستر،ج.ام و دیگران(1384).  اقلیت­­ ها و تبعیض. ترجمه محمود روغنی. تهران:انتشارات قصیه سرا. چاپ اول ،ص 24.</ref>، ایجاد همزیستی مسالمت آمیز میان دو مفهوم تعلقات قومی و تعلقات ملی و تعریف ارتباط منطقی بین هویت قومی و هویت ملی و اتخاذ سیاست ­های كارشناسانه و مدبرانه، می­ تواند زمینه ساز رشد و توسعه ­ی متوازن و  پایدار هر جامعه­ ای را به دنبال داشته باشد'''.''' و اگر هویت ملّی یك جامعه در برگیرنده ­ی تعامل و تشریك هویت فردی، قومی و ملّی آن جامعه نباشد و تمایلات قوم گرایانه در طول گرایشات و تعلقات ملّی تعریف وپذیرفته نباشد؛ برآیند كنش­ های حاصل از هر یك نه تنها به توسعه و پایداری امنیّت ملّی و وحدت و همگرایی نخواهد انجامید، بلكه تنش، تضاد و تقابل این نیروها را درعرصه­ های گوناگون به دنبال خواهد داشت'''.'''


= بخش 3- اقلیت های قومی چین =
=== تعریف مصطلح گروه قومی ===
برپایه­ ی تعاریف موجود در علوم اجتماعی معاصر، یك گروه قومی دارای ویژگی­ های خاص خود است كه ممكن است با اكثریت جامعه ­ای كه در آن زیست می­ كند متفاوت باشد. این تفاوت­ ها شامل دین، هویت قومی، كاست اجتماعی، منطقه­ ی زیستی، زبان، ملیت، تبار، نژاد، رنگ و فرهنگ می­ باشد. این ویژگی­ ها  هر كدام به تنهایی یا تركیبی از آن­ها - برای تعریف قومیت یا گروه قومی استفاده می ­شود، اما به سختی می­توان مهم ترین و ضروری ترین آن­ها را مشخص كرد<ref>Smith,A.(1986). The Ethnic Origins of Nations. Oxford: Basil Blackwell,  P. 24</ref>.


== ''درآمد:'' ==
=== ساختار قومیتی در چین ===
با توجه به وجود بیش از 5000 گروه قومي در190 كشور جهان( ج.ام. ورستر، ص 24، 1384)[1]، ايجاد همزيستي مسالمت آميز ميان دو مفهوم تعلقات قومي و تعلقات ملي و تعريف ارتباط منطقي بين هويت قومي و هويت ملي و اتخاذ سياست­هاي كارشناسانه و مدبرانه، مي­تواند زمينه ساز رشد و توسعه­ی متوازن و  پايدار هر جامعه­اي را به دنبال داشته باشد'''. و''' اگر هويت ملّي يك جامعه در برگيرنده­ی تعامل و تشريك هويت فردي، قومي و ملّي آن جامعه نباشد و تمايلات قوم گرايانه در طول گرايشات و تعلقات ملّي تعريف وپذيرفته نباشد؛ برآيند كنش­هاي حاصل از هر يك نه تنها به توسعه و پايداري امنيّت ملّي و وحدت و همگرايي نخواهد انجاميد، بلكه تنش، تضاد و تقابل اين نيروها را درعرصه­هاي گوناگون به دنبال خواهد داشت'''.'''
[[چین]] كشوری است با تمدن باستانی، پیشینه­ای كهن، آداب و سنن فرهنگی متنوع، با 6/9 میلیون كیلومتر مربع مساحت، با جمعیتی بالغ بر یك میلیارد و سیصد میلیون نفر که از 56 قوم و نژاد متنوع و رنگارنگ تشكیل شده است. این سرزمین پهناور، از گذشته‌های دور یكی از گاهواره‌ها و كانون‌های مهم فرهنگ و تمدن وهنر بشری بوده است. كشور چین، از هفت هزار سال پیشینه­ ی تاریخی برخوردار است كه پنج هزار سال آن مدون و مستند موجود است. کشوری با نژاد­های مختلف که تغییر و تحولات و آداب و عادت­ های گذشته، به توسعه ­ی تبادل فرهنگی بین آنان کمک کرده و زمینه را برای فراگیری نقاط قوت یکدیگر به منظور جبران ضعف ­ها، و پیشرفت تمدن همه ­ی اقوام ساکن در این سرزمین فراهم ساخته است. فرهنگ غنی و تمدن كهن‌ و درخشان‌ این ملت که آمیزه­ای از فرهنگ­ های مختلف و متنوع است، بر سایر فرهنگ ­های بشری، به ویژه بر فرهنگ و هنر و تمدن وزبان كشورهای همسایه خود از جمله شبه جزیره­ ی كره، [[ژاپن]] و [[ویتنام]] تأثیر عمیقی برجای نهاده است. از این رو، آشنایی با اقلیت­ های موجود در سرزمین [[چین]]، رهیافت­ ها، سیاست ­ها و اقدامات دولت چین معاصر در برخورد با قومیت­ ها، می ­تواند خواننده را با واقعیت­ های تاریخی و اجتماعی مردم این سرزمین بیشتر آشنا سازد.


== ''تعریف مصطلح گروه قومی'' ==
=== اقلیت ­های به رسمیت شناخته شده ­ی [[چین]] از نگاه آمار ===
برپايه­ی تعاريف موجود در علوم اجتماعي معاصر، يك گروه قومي داراي ويژگي­هاي خاص خود است كه ممكن است با اكثريت جامعه­اي كه در آن زيست مي­كند متفاوت باشد. اين تفاوت­ها شامل دين، هويت قومي، كاست اجتماعي، منطقه­ي زيستي، زبان، مليت، تبار، نژاد، رنگ و فرهنگ می­باشد. اين ويژگي­ها - هر كدام به تنهايي یا تركيبي از آن­ها - براي تعريف قوميت يا گروه قومي استفاده مي­شود، اما به سختي مي­توان مهم ترين و ضروري ترين آن­ها را مشخص كرد( Antoni Smith, P. 24, 1986)[2].
دولت [[چین]]، از ابتدا برای تعین هویت قومی و به رسمیت شناختن اقلیت­ های نژادی موجود در این کشور، با تدوین سیاستی که تلفیقی از سه نوع سیاست:1- ویژگی­های چهارگانه ­ی قومی تعیین شده از سوی [[استالین]] جهت رسمیت بخشیدن به اقوام، یعنی زبان مشترک؛ نحوه­ ی زندگی مشترک، سرزمین مشترک؛ و روحیات مشترکی که در ویژگی­ های مشترک خاص فرهنگ ملی آنان ظهور می ­یابد.2- تجربیات امپراتوران این کشور در برخورد با اقلیت­ های قومی این کشور در گذشته. 3-رقابت [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] با حزب ملی کونمینگ تانگ در دهه­ های 1930 و 1940 برای جذب و جلب حمایت اقلیت­ های قومی بود، استفاده کرد<ref name=":0">Hongyi,L.(2008).China’s Ethnic Policies and Challenges. ''East Asia Policy''. Vol. 1. No. 3</ref>. بر این اساس، از 56 نژاد به رسمیت شناخته شده­ ی موجود در کشور [[چین]]، جمعیت نژاد«خَن»-نژاد حاکم اکثریت- تقریبا 92درصد کل جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده و جمعیت 55 نژاد دیگر، تنها کمی بیش از 8 درصد از جمعیت را تشکیل می ­دهند. این گروه­ های قومی عمدتا در شمال غرب، جنوب غرب و شمال شرق [[چین]] پراکنده هستند. از میان اقلیت­ های قومی، به ­جز اقوام«مَن» و «خویی» که از نظر زبانی با اکثریت «قوم خَن» زبان مشترکی دارند، 53 اقلیت ملی دیگر همگی زبان خاص خود را دارند.  


== ''ساختار قومیتی در چین'' ==
هنگامی که دولت [[چین]] در اوایل دهه ­ی 1950، تصمیم گرفت تا براساس شرایطی، اقلیت­ های قومی این کشور را تعیین و آن­ها را به رسمیت بشناسد، بیش از 400 قوم و نژاد از سرتاسر این کشور در خواست تعیین هویت و به رسمیت شناخته شدن آنان به ­عنوان اقلیت قومی ثبت نام کردند. ولی پس از تحقیقات مفصل و مبسوطی که در مناطق مختلف این کشور صورت گرفت، در نخستین سرشماری عمومی که پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] و در سال 1953 صورت گرفت، تنها 41 اقلیت قومی به رسمیت شناخه شد. در سرشماری عمومی سال 1964 تعداد اقلیت ­های قومی به 53 مورد رسید و در سرشماری عمومی سال 1982 این تعداد به 56 مورد افزایش یافت<ref name=":1">Gladney,D.C.(1996). Muslim Chinese, Ethnic Nationalism in The People’s Republic. U.S.: Harvard University Press</ref>. بنابراین، هنوز بیش از 344اقلیت قومی و نژادی در این کشور، همچنان در انتظار به رسمیت شناخته شدن از سوی دولت به سر می برند<ref name=":1" />.  
چين كشوري است با تمدن باستاني، پيشينه­ای كهن، آداب و سنن فرهنگي متنوع، با 6/9 ميليون كيلومتر مربع مساحت، با جمعيتي بالغ بر يك ميليارد و سيصد ميليون نفر که از 56 قوم و نژاد متنوع و رنگارنگ تشكيل شده است. این سرزمين پهناور، از گذشته‌هاي دور يكي از گاهواره‌ها و كانون‌هاي مهم فرهنگ و تمدن وهنر بشري بوده است. كشور چین، از هفت هزار سال پيشينه­ی تاريخي برخوردار است كه پنج هزار سال آن مدون و مستند موجود است. کشوری با نژاد­های مختلف که تغییر و تحولات و آداب و عادت­های گذشته، به توسعه­ی تبادل فرهنگی بین آنان کمک کرده و زمینه را برای فراگیری نقاط قوت یکدیگر به منظور جبران ضعف­ها، و پیشرفت تمدن همه­ی اقوام ساکن در این سرزمین فراهم ساخته است. فرهنگ غنی و تمدن كهن‌ و درخشان‌ این ملت که آمیزه­ای از فرهنگ­های مختلف و متنوع است، بر سایر فرهنگ­هاي بشري، به ویژه بر فرهنگ و هنر و تمدن وزبان كشورهاي همسايه خود از جمله شبه جزيره­ی كره، ژاپن و ويتنام تأثير عميقي برجاي نهاده است. از این رو، آشنايي با اقليت­هاي موجود در سرزمين چين، رهيافت­ها، سياست­ها و اقدامات دولت چين معاصر در برخورد با قوميت­ها، می­تواند خواننده را با واقعیت­های تاریخی و اجتماعی مردم این سرزمین بیشتر آشنا سازد.


== ''اقلیت­های به رسمیت شناخته شده­ی چین از نگاه آمار'' ==
=== اسامی اقلیت­ های قومی ===
دولت چین، از ابتدا برای تعین هویت قومی و به رسمیت شناختن اقلیت­های نژادی موجود در این کشور، با تدوین سیاستی که تلفیقی از سه نوع سیاست:1- ویژگی­های چهارگانه­ی قومی تعیین شده از سوی استالین جهت رسمیت بخشیدن به اقوام، یعنی زبان مشترک؛ نحوه­ی زندگی مشترک، سرزمین مشترک؛ و روحیات مشترکی که در ویژگی­های مشترک خاص فرهنگ ملی آنان ظهور می­یابد.2- تجربیات امپراتوران این کشور در برخورد با اقلیت­های قومی این کشور در گذشته. 3-رقابت حزب کمونیست با حزب ملی کونمینگ تانگ در دهه­های 1930 و 1940 برای جذب و جلب حمایت اقلیت­های قومی بود، استفاده کرد( Lia Hongyi, East Asia policy, vol. 1 No.3)[3]. بر این اساس، از 56 نژاد به رسمیت شناخته شده­ی موجود در کشور چین، جمعیت نژاد«خَن»-نژاد حاکم اکثریت- تقریبا 92درصد کل جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده و جمعیت 55 نژاد دیگر، تنها کمی بیش از 8 درصد از جمعیت را تشکیل می­دهند. اين گروه­هاي قومي عمدتا در شمال غرب، جنوب غرب و شمال شرق چین پراکنده هستند. از میان اقلیت­های قومی، به­جز اقوام«مَن» و «خویي» که از نظر زبانی با اکثریت «قوم خَن» زبان مشترکی دارند، 53 اقلیت ملی دیگر همگی زبان خاص خود را دارند.  
نام اقلیت­ های کشور [[چین]] که از نظر دولت این کشور، ملیت­ های چینی نامیده می­شوند، عبارتند از: «خَن»، «مغولی»؛ «خویی»؛ «تبتی»؛ «ایغوری»؛ «میائو»؛ «ای»؛ «جووان»؛ «بو ای»؛ «کره­ای»؛ «مَن»؛ «دونگ»؛ «یائو»؛ «بای»؛ «تو­جیا»؛ «خَنی»؛ «قزاق»؛ «دای»؛ «لی»؛ «لی­شو»؛ «وای» «شیه»؛ «گائو­سان»؛ «لا­کو»؛ «شویی»؛ «دونگ­شیان»؛ «ناشی»؛ «جین­بو»؛ «قرقیز»؛ «تو»؛ «داوور»؛ «مولائو»؛ «چیانگ»؛ «بولانگ»؛ «سالار»؛ «مائو­نان»؛ «مائولائو»؛ «شی­بو»؛ «آچانگ»؛ «پومی»؛ «تاجیک»؛ «نو»؛ «ازبک»؛ «روس»؛ «عونک»؛ «شی­که«؛ «ده­آن»؛ «بائو­آن»؛ «یو­گو»؛ «جین»؛ «تاتار»؛ «دو­لون»؛ «ار لن­چون»؛ «خِه جِه»؛ «مَن­با»؛ «گه­با» و «جی­نئو».


هنگامی که دولت چین در اوایل دهه­ی 1950، تصمیم گرفت تا براساس شرایطی، اقلیت­های قومی این کشور را تعیین و آن­ها را به رسمیت بشناسد، بیش از 400 قوم و نژاد از سرتاسر این کشور در خواست تعیین هویت و به رسمیت شناخته شدن آنان به­عنوان اقلیت قومی ثبت نام کردند. ولی پس از تحقیقات مفصل و مبسوطی که در مناطق مختلف این کشور صورت گرفت، در نخستین سرشماری عمومی که پس از روی کار آمدن جمهوری خلق چین و در سال 1953 صورت گرفت، تنها 41 اقلیت قومی به رسمیت شناخه شد. در سرشماری عمومی سال 1964 تعداد اقلیت­های قومی به 53 مورد رسید و در سرشماری عمومی سال 1982 این تعداد به 56 مورد افزایش یافت( Dru C. Gladney, Harvard Univerciti press, US. 1996)[4] . بنابراین، هنوز بیش از 344اقلیت قومی و نژادی در این کشور، همچنان در انتظار به رسمیت شناخته شدن از سوی دولت به سر می برند( idb[5].  
از این 55 اقلیت قومی، 10 اقلیت مسلمان هستند که عبارتند از: خویی، تاجیک، قرقیز، قزاق، تاتار، اویغور، سالار، دونگ­شیان، بائو­آن، و ازبک<ref>ابراهیم، فِنگ جینگ یوان(2003). الاسلام فی الصین. دار الهلال الازرق للنشر. هونغ کونغ. </ref>.


== ''اسامی اقلیت­های قومی'' ==
=== گرایش ­های دینی اقلیت­ های قومی [[چین]] ===
نام اقلیت­های کشور چین که از نظر دولت این کشور، ملیت­های چینی نامیده می­شوند، عبارتند از : «خَن»، «مغولی»؛ «خویي»؛ «تبتی»؛ «ایغوری»؛ «میائو»؛ «ای»؛ «جووان»؛ «بو ای»؛ «کره­ای»؛ «مَن»؛ «دونگ»؛ «یائو»؛ «بای»؛ «تو­جیا»؛ «خَنی»؛ «قزاق»؛ «دای»؛ «لی»؛ «لی­شو»؛ «وای» «شیه»؛ «گائو­سان»؛ «لا­کو»؛ «شویی»؛ «دونگ­شیان»؛ «ناشی»؛ «جین­بو»؛ «قرقیز»؛ «تو»؛ «داوور»؛ «مولائو»؛ «چیانگ»؛ «بولانگ»؛ «سالار»؛ «مائو­نان»؛ «مائولائو»؛ «شی­بو»؛ «آچانگ»؛ «پومی»؛ «تاجیک»؛ «نو»؛ «ازبک»؛ «روس»؛ «عونک»؛ «شی­که«؛ «ده­آن»؛ «بائو­آن»؛ «یو­گو»؛ «جین»؛ «تاتار»؛ «دو­لون»؛ «ار لن­چون»؛ «خِه جِه»؛ «مَن­با»؛ «گه­با» و «جی­نئو».
در کشور [[چین]]، ادیان مذاهب و باورهای فكری گوناگونی رواج دارد كه عمده ­ی آن­ها عبارتند از: بودایی، دائویی، اسلام، مسیحی و یهودی. نکته­ ی قابل ذکر این است­که، بیشتر اقلیت­ های قومی این کشور دارای اعتقادات مذهبی و باورهای دینی بوده و برخی از آن­ها نیز به آیین­ ها، كیش ­ها و باورهای کهن سنتی و عامیانه ­ی بومی اعتقاد دارند. برای نمونه، اغلب نژاد تبتی به آیین بودایی لامایی اعتقاد دارند. افزون بر تبتی­ ها، برخی از سایر اقوام نیز هم­چون مغولی، تو، یوگور، من­با، پریمی، و ناشی، به آیین بودای لامایی معتقدند. برخی دیگر مانند اقوام دای، بلانگ، ده­آنگ و بخشی از قوم وا؛ پیرو آیین بودایی ماهایانا هستند. و ده اقلیت قومی هم­چون هوی، اویغور، قزاق، دونگ­شیانگ، بائوآن، سالار، قرقیز، تاتار، ازبك و تاجیك پیرو دین اسلام بوده و گروهی از اقوام یی، میائو، لاهو، جینگ­پو، و لی­سو، به مسیحیت اعتقاد دارند. روس­ ها و عده­ ای از قوم اونكی پیرو آیین ارتودوكس هستند. در میان برخی از اقلیت­ های قومی مانند دلونگ، نو، وا، جینگ­پو، گائو­شان، اوروچن، و لوبا نیز به ارواح، نیاپرستی و طبیعت پرستی و سایر باورهای پیشینیان رواج دارد<ref>سایت اینترنتی امور اقلیت­های دولت چین قابل بازیابی از . WWW.seac.gov.cn</ref>.


از این 55 اقلیت قومی، 10 اقلیت مسلمان هستند که عبارتند از: خويی، تاجیک، قرقیز، قزاق، تاتار، اویغور، سالار، دونگ­شیان، بائو­آن، و ازبک( ابراهیم فنگ جینگ یوان، هنگ کنگ 2003)[6].
=== پراکندگی محل سکونت اقلیت­ های قومی در [[چین]] ===
هرچند شمار جمعیت اقلیت­ های قومی چین نسبت به جمعیت نژاد خَن(اکثریت) اندك است، اما پراكندگی جغرافیای محل سکونت آنان بسیار گسترده است. اقلیت­ ها، تقریبا در تمامی استان­ ها، نواحی خودمختار و چهار شهر مستقل زیر نظر دولت مركزی [[چین]]- [[پکن]]، [[شانگهای]]، تیَن­ جین، چونگ ­چینگ- پراكنده هستند، ولی عمدتا در استان­ ها و مناطق مرزی و خودمختار [[مغولستان]] داخلی، سین­كیانگ، نینگ­شیا، گوانگ­شی، تبت، یون نن، گویی ­جو، چینگ ­های، سی­ چوان، گَنسو، لیائو­نینگ، جی­لین، خونَن، خوبِی، و جزایر خَی­نَن و [[تایوان]] سكونت و عمدتا در 12 استان غربی، مستقر هستند.


== ''گرایش­های دینی اقلیت­های قومی چین'' ==
مناطق محل سكونت این اقلیت­ ها از نظر مساحت بسیار وسیع و از لحاظ منابع معدنی و ذخایر زیرزمینی بسیار غنی و متنوع است. مساحت كل مناطق خودگردان اقلیت­ های قومی [[چین]] تا پایان سال1997 میلادی، بیش از 6162900 كیلومتر مربع، معادل2/64 درصد كل مساحت كشور [[چین]] را تشكیل می ­دهد.  
در کشور چين، اديان مذاهب و باورهاي فكري گوناگوني رواج دارد كه عمده­ی آن­ها عبارتند از: بودايي، دائويي، اسلام، مسيحي و يهودي. نکته­ی قابل ذکر این است­که، بیشتر اقليت­هاي قومي این کشور داراي اعتقادات مذهبي و باورهاي ديني بوده و برخي از آن­ها نيز به آيين­ها، كيش­ها و باورهای کهن سنتی و عامیانه­ی بومی اعتقاد دارند. براي نمونه، اغلب نژاد تبتی به آيين بودايی لامايي اعتقاد دارند. افزون بر تبتی­ها، برخي از سایر اقوام نیز هم­چون مغولي، تو، يوگور، من­با، پريمي، و ناشي، به آيين بوداي لامايي معتقدند. برخي دیگر مانند اقوام داي، بلانگ، ده­آنگ و بخشي از قوم وا؛ پیرو آيين بودايی ماهايانا هستند. و ده اقليت قومي هم­چون هوی، اويغور، قزاق، دونگ­شيانگ، بائوآن، سالار، قرقيز، تاتار، ازبك و تاجيك پیرو دين اسلام بوده و گروهی از اقوام يي، ميائو، لاهو، جينگ­پو، و لي­سو، به مسيحيت اعتقاد دارند. روس­ها و عده­اي از قوم اونكي پیرو آيين ارتودوكس هستند. در ميان برخی از اقليت­هاي قومي مانند دلونگ، نو، وا، جينگ­پو، گائو­شان، اوروچن، و لوبا نيز به ارواح، نياپرستي و طبيعت پرستي و ساير باورهاي پيشينيان رواج دارد( www. Seac. Gov. cn.)[7]'''.'''


== ''پراکندگی محل سکونت اقلیت­های قومی در چین'' ==
=== سیاست دولت [[چین]] برای اداره ­ی مناطق اقلیت نشین ===
هرچند شمار جمعيت اقليت­هاي قومي چین نسبت به جمعیت نژاد خَن(اکثریت) اندك است، اما پراكندگي جغرافياي محل سکونت آنان بسيار گسترده است. اقلیت­ها، تقریبا در تمامی استان­ها، نواحي خودمختار و چهار شهر مستقل زير نظر دولت مركزي چين- پكن، شانگهاي، تيَن­جين، چونگ­چينگ- پراكنده هستند، ولی عمدتا در استان­ها و مناطق مرزی و خودمختار مغولستان داخلي، سين­كيانگ، نينگ­شيا، گوانگ­شي، تبت، يون نن، گويي­جو، چينگ­هاي، سي­چوان، گَنسو، ليائو­نينگ، جي­لين، خونَن، خوبِي، و جزاير خَي­نَن و تايوان سكونت و عمدتا در 12 استان غربی، مستقر هستند.
به نظر می­ رسد، دولت چین، با رویكردی«ابزارگرایانه» و در راستای توجه جدی به توسعه­ ی هماهنگ و متوازن اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خویش؛ برای رشد و توسعه ­ی متوازن فعالیت­ های فرهنگی در داخل و خارج از کشور اهمیت زیادی قائل است. برای رسیدن به این هدف، [[پکن]] تلاش كرده است تا سیاست تنوع گرایی قومی و فرهنگی متناسب با نیازهای امروزین جامعه، توأم با استراتژی و راهبردی كارآمد و مشخص برای داخل كشور و نیز عرصه­ ی بین المللی طراحی و تدوین كرده و به پیش می ­برد و در زمینه ­های فرهنگی و گسترش تفاهم و دوستی و درك متقابل و همزیستی متقابل میان اقلیت­ های قومی داخل کشور و سایر ملل در عرصه­ ی جهانی دست یافته است<ref>خانی، عادل(1385). جایگاه اقلیت­های قومی در سیاست فرهنگی چین. ارایه شده در سمینار بررسی روابط فرهنگی ایران و شرق آسیا. برگزار شده توسط دانشگاه شهید بهشتی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی  </ref>.


مناطق محل سكونت این اقليت­ها از نظر مساحت بسيار وسيع و از لحاظ منابع معدني و ذخاير زيرزميني بسيار غني و متنوع است. مساحت كل مناطق خودگردان اقليت­هاي قومي چين تا پايان سال1997 ميلادي، بیش از 6162900 كيلومتر مربع، معادل2/64 درصد كل مساحت كشور چين را تشكيل مي­دهد.  
قانون مناطق خودمختار [[چین]] در نخستین سال­های تأسیس [[جمهوری خلق چین]] نیز بر همین مبنا تهیه و تنظیم و ابلاغ گردید. براساس این قانون، دولت [[چین]] به مناطقی که 20درصد از جمعیت آن را افراد یک یا چند اقلیت قومی تشکیل دهند، به آن منطقه، منطقه­ ی خودمختار اقلیت نشین اطلاق می ­شود كه از امتیازات و اختیارات خاص برخوردار است. این سیاست، در دهه­ ی1950 بنیانی برای ایجاد تعادل میان وحدت و یکپارچگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز بین اقلیت­ های قومی و اکثریت نژاد خَن شد. اگرچه این سیاست در دهه­ ی1960 و نیمه­ی نخست دهه­ی1970میلادی(دوران انقلاب فرهنگی)، در اثر پافشاری مائو بر یکپارچگی اجباری اقلیت­ ها زیر سئوال رفت، ولی در دهه ­ی1980 وشروع اجرای اصلاحات و هم­چنین، نیمه­ ی نخست دهه­ی1990، دوباره مورد تأکید قرار گرفت، هرچند با گرایش ­های اقتصادی و فرهنگی بیشتر.  


== ''سیاست دولت چین برای اداره­ی مناطق اقلیت نشین'' ==
قانون جدید مناطق خودمختار، نخست در سال1984 ابلاغ و در سال 2001 مورد بازبینی قرار گرفت. طبق ماده­ ی12 این قانون، در مناطق(استان­ه ا)، شهرها، شهرستان­ها، بخش ­ها و قصباتی که یک یا چند اقلیت قومی به ­صورت متمرکز زندگی می ­کنند، قانون خود مختاری اقلیت­ های قومی به اجرا گذاشته می­ شود. بر این اساس، تا پایان سال 2020میلادی، در [[چین]] 154 منطقه­ ی خودمختار، شامل 5 استان، 30 حوزه­ ی شهری، 119بخش و 1256دهستان و قصبه­ ی خودمختار به­ وجود آمد که عالی­ ترین پست­ های اجرایی و مدیریتی این مناطق در اختیار رهبران اقلیت­ های موجود در این مناطق بود. در سرتاسر این کشور، 44 اقلیت قومی از 55قوم موجود، دارای منطقه ­ی خودمختار متعلق به خود هستند<ref name=":0" />.  
به نظر می­رسد، دولت چين، با رويكردی« ابزارگرايانه» و در راستاي توجه جدي به توسعه­ی هماهنگ و متوازن اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي خويش؛ براي رشد و توسعه­ی متوازن فعاليت­هاي فرهنگي در داخل و خارج از کشور اهميت زيادي قائل است. برای رسیدن به اين هدف، پكن تلاش كرده است تا سياست تنوع گرايي قومی و فرهنگي متناسب با نيازهاي امروزین جامعه، توأم با استراتژي و راهبردي كارآمد و مشخص براي داخل كشور و نيز عرصه­ی بين المللي طراحي و تدوين كرده و به پيش مي­برد و در زمینه­های فرهنگی و گسترش تفاهم و دوستي و درك متقابل و همزیستی متقابل میان اقلیت­های قومی داخل کشور و ساير ملل در عرصه­ی جهانی دست يافته است( خانی، عادل، 1385)[8]'''.'''


قانون مناطق خودمختار چین در نخستین سال­های تأسیس جمهوری خلق چین نيز بر همین مبنا تهیه و تنظیم و ابلاغ گردید. براساس این قانون، دولت چین به مناطقی که 20درصد از جمعیت آن را افراد یک یا چند اقلیت قومی تشکیل دهند، به آن منطقه، منطقه­ی خودمختار اقلیت نشین اطلاق می­شود كه از امتیازات و اختیارات خاص برخوردار است. این سیاست، در دهه­ی1950 بنیانی برای ایجاد تعادل میان وحدت و یکپارچگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز بین اقلیت­های قومی و اکثریت نژاد خَن شد. اگرچه این سیاست در دهه­ی1960 و نیمه­ی نخست دهه­ی1970میلادی(دوران انقلاب فرهنگی)، در اثر پافشاری مائو بر یکپارچگی اجباری اقلیت­ها زیر سئوال رفت، ولی در دهه­ی1980 وشروع اجرای اصلاحات و هم­چنين، نیمه­ی نخست دهه­ی1990، دوباره مورد تأکید قرار گرفت، هرچند با گرایش­های اقتصادی و فرهنگی بیشتر.
'''اطلاعات مربوط به پنج منطقه(استان) خودمختار [[چین]]'''<ref>Chinese Statistical Year Book. 2006</ref>
 
قانون جدید مناطق خودمختار، نخست در سال1984 ابلاغ و در سال 2001 مورد بازبینی قرار گرفت. طبق ماده­ی12 این قانون، در مناطق(استان­ها)، شهرها، شهرستان­ها، بخش­ها و قصباتی که یک یا چند اقلیت قومی به­صورت متمرکز زندگی می­کنند، قانون خود مختاری اقلیت­های قومی به اجرا گذاشته می­شود. بر این اساس، تا پایان سال 2020میلادی، در چین 154 منطقه­ی خودمختار، شامل 5 استان، 30 حوزه­ی شهری، 119بخش و 1256دهستان و قصبه­ی خودمختار به­وجود آمد که عالی­ترین پست­های اجرایی و مدیریتی این مناطق در اختیار رهبران اقیلت­های موجود در این مناطق بود. در سرتاسر این کشور، 44 اقلیت قومی از 55قوم موجود، دارای منطقه­ی خودمختار متعلق به خود هستند(Lia Hongyi, idb.)[9].
 
'''اطلاعات مربوط به پنج منطقه(استان) خودمختار چین'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''نام منطقه'''
|'''نام منطقه'''
خط ۸۶: خط ۸۳:
|48/93
|48/93
|}
|}
منبع: Chinese Statistical Year Book. 2006.
دولت [[چین]]، با نگاه به عملكرد و تجربیات حكومت ­های پیشین این کشور در قبال اقلیت­ ها؛ با برنامه­ ریزی در جهت تحول، رشد و توسعه­ ی پایدار و متوازن همه ­ی اقوام و برای پاسخگویی صحیح و منطبق با نیازهای فرهنگی و سیاسی اقلیت­ های قومی، به تدریج اقدام به تدوین و ابلاغ منشور و سیاست­ های دهگانه در مورد اقلیت­ های قومی به شرح زیر نموده است:
 
دولت چين، با نگاه به عملكرد و تجربيات حكومت­هاي پیشین این کشور در قبال اقليت­ها؛ با برنامه­ريزي در جهت تحول، رشد و توسعه­ی پايدار و متوازن همه­ی اقوام و براي پاسخگويي صحيح و منطبق با نيازهاي فرهنگي و سياسي اقليت­هاي قومي، به تدریج اقدام به تدوين و ابلاغ منشور و سياست­هاي دهگانه در مورد اقليت­هاي قومي به شرح زیر نموده است:


1- برابري و همبستگي قومي؛
1- برابری و همبستگی قومی؛


2- خودمختاري و خودگردانی مناطق اقليت نشين؛ 
2- خودمختاری و خودگردانی مناطق اقلیت نشین؛ 


3- تربيت نيروي انساني متخصص بومي براي استفاده در مناطق محل سکونت اقليت­هاي قومي؛
3- تربیت نیروی انسانی متخصص بومی برای استفاده در مناطق محل سکونت اقلیت­ های قومی؛


4- افزايش، رشد و توسعه­ی ساختار و بنیان­های اقتصادي مناطق اقليت نشین؛
4- افزایش، رشد و توسعه ­ی ساختار و بنیان­ های اقتصادی مناطق اقلیت نشین؛


5- رشد و توسعه­ی آموزشي و فرهنگي سکونتگاه­های اقليت­هاي قومي؛
5- رشد و توسعه­ ی آموزشی و فرهنگی سکونتگاه ­های اقلیت­ های قومی؛


6- تضمين به­كارگيري و رشد زبان و خطوط اقليت­هاي قومي؛
6- تضمین به­ كارگیری و رشد زبان و خطوط اقلیت­ های قومی؛


7- احترام به آداب و رسوم و سنن اقليت­هاي قومي؛
7- احترام به آداب و رسوم و سنن اقلیت­ های قومی؛


8- احترام به آزادي اعتقادات و باورهاي ديني اقليت­هاي قومي؛
8- احترام به آزادی اعتقادات و باورهای دینی اقلیت­ های قومی؛


9- اجرای سياست ارتباط با شخصيت­ها و بزرگان اقليت­هاي قومي براساس منافع ملي و حزبي دولت چين؛
9- اجرای سیاست ارتباط با شخصیت­ ها و بزرگان اقلیت­ های قومی براساس منافع ملی و حزبی دولت [[چین]]؛


10- و اجراي سياست نوسازي سوسياليستي و اصلاحات مردم سالارانه( www.mcprc.gov.cn)[10].
10- و اجرای سیاست نوسازی سوسیالیستی و اصلاحات مردم سالارانه<ref>سایت رسمی [[وزارت فرهنگ چین]].  WWW.mcprc.gov.cn</ref>.


افزون بر سیاست­های اعلام شده­ی فوق، دولت چين براي جلب اعتماد اقليت­هاي قومي و ترويج حس برابري قومي و حفظ يكپارچگي و حاكميت ملي در ميان اقوام گوناگون این سرزمين؛ در فرايندي تدريجي و كنترل شده، به نيازهاي فرهنگي و سياسي اقليت­هاي قومي درچارچوب منافع ملي چين پاسخ گفته و اقدامات قابل توجه و پرمعنايي را طراحي و اجرا كرده است. يكي از اين اقدامات ارزنده را مي­توان در شكل طراحي و چاپ و انتشار اسكناس رايج در چين مشاهده كرد. دولت چين در راستاي وصول به اهداف پيش گفته، عبارت چيني« بانك خلق چين[11]» و واحد هر اسكناس رايج در این کشور را، افزون بر زبان چینی، به زبان سه اقليت مهم قومي این کشور، يعني زبان قوم 17ميليوني«جوانگ» ساكن استان گوانگ­شي در جنوب چين، زبان تركي اويغوري با جمعيت قريب به10ميليون نفر ساكن منطقه­ی سين­كيانگ، زبان تبتي با جمعيت 5/4 ميليون نفري ساكن ايالت تبت، و زبان مغولي با جمعيت 8/4 ميليون نفري ساكن منطقه­ی مغولستان داخلي، در صفحه پشت هر اسكناس درج كرده و تصاويري از اقليت­هاي قومي را بر روي اسكناس-های رايج کشور به چاپ رسانده است( کارل یاسپرس، خوارزمی، 1363)'''''[12]'''.''
افزون بر سیاست­ های اعلام شده­ ی فوق، دولت [[چین]] برای جلب اعتماد اقلیت­ه ای قومی و ترویج حس برابری قومی و حفظ یكپارچگی و حاكمیت ملی در میان اقوام گوناگون این سرزمین؛ در فرایندی تدریجی و كنترل شده، به نیازهای فرهنگی و سیاسی اقلیت­ های قومی درچارچوب منافع ملی [[چین]] پاسخ گفته و اقدامات قابل توجه و پرمعنایی را طراحی و اجرا كرده است. یكی از این اقدامات ارزنده را می­ توان در شكل طراحی و چاپ و انتشار اسكناس رایج در [[چین]] مشاهده كرد. دولت [[چین]] در راستای وصول به اهداف پیش گفته، عبارت چینی«بانك خلق چین»( Zhongguo Renmin Yinhang)و واحد هر اسكناس رایج در این کشور را، افزون بر زبان چینی، به زبان سه اقلیت مهم قومی این کشور، یعنی زبان قوم 17میلیونی«جوانگ» ساكن استان گوانگ­شی در جنوب [[چین]]، زبان تركی اویغوری با جمعیت قریب به10میلیون نفر ساكن منطقه ­ی سین­ك یانگ، [[زبان تبتی]] با جمعیت 5/4 میلیون نفری ساكن ایالت تبت، و [[زبان مغولی]] با جمعیت 8/4 میلیون نفری ساكن منطقه­ ی [[مغولستان]] داخلی، در صفحه پشت هر اسكناس درج كرده و تصاویری از اقلیت­ های قومی را بر روی اسكناس های رایج کشور به چاپ رسانده است( کارل یاسپرس، خوارزمی، 1363)'''''[12]'''.''


== ''میزان رشد جمعیت اقلیت­های قومی'' ==
== ''میزان رشد جمعیت اقلیت­های قومی'' ==
براساس نخستین سرشماری که از اقلیت­های چین در سال 1953میلادی صورت گرفت، میزان جمعیت اقلیت­های پنجاه و پنج گانه­ی این کشور 34 میلیون و 138هزار نفر بود. براساس سرشماری سال 2000میلادی صورت گرفته از اقلیت­ها طی پنجاه سال گذشته، میزان جمعیت اقليت­هاي اين كشور به دوبرابر یعنی 104میلیون و 500هزار نفر افزایش یافته است، این درحالی است که میزان جمعیت نژاد خَن(اکثریت)، 10/1 برابر شده است.
براساس نخستین سرشماری که از اقلیت­های چین در سال 1953میلادی صورت گرفت، میزان جمعیت اقلیت­های پنجاه و پنج گانه­ی این کشور 34 میلیون و 138هزار نفر بود. براساس سرشماری سال 2000میلادی صورت گرفته از اقلیت­ها طی پنجاه سال گذشته، میزان جمعیت اقلیت­های این كشور به دوبرابر یعنی 104میلیون و 500هزار نفر افزایش یافته است، این درحالی است که میزان جمعیت نژاد خَن(اکثریت)، 10/1 برابر شده است.


براساس سرشماری سال 1953، تنها 10 اقلیت،­ جمعیتی بیش از یک میلیون نفر داشتند، در حالی که این تعداد در سرشماری سال 2000به 18 مورد رسیده است. در نخستین سرشماری اقلیت با جمعیت بیش از 10 میلیون تنها یک مورد آن­هم اقلیت جووانگ بود، ولی پس از پنجاه سال جمعیت اقلیت مَن هم از مرز 10 میلیون گذشته و اقلیت­های خوی، میائو و اویغور نیز به این مرز نزدیک شده­اند. طبق سرشماری سال2005میلادی، 18 قوم دارای جمعیتی بالای یک میلیون تا 10 میلیون نفر، 17 اقلیت دارای جمعیتی بین 100هزار تا یک میلیون نفر، و 20 اقلیت نژادی دارای جمعیتی بین 10هزار تا 100هزار نفر هستند. کوچک­ترین اقلیت از نظر جمعیت، قوم لهوبا با 2965نفر جمعیت به شمار می­رود( China Nationalities Magazine, year1,No. 1, 2003)[13].
براساس سرشماری سال 1953، تنها 10 اقلیت،­ جمعیتی بیش از یک میلیون نفر داشتند، در حالی که این تعداد در سرشماری سال 2000به 18 مورد رسیده است. در نخستین سرشماری اقلیت با جمعیت بیش از 10 میلیون تنها یک مورد آن­هم اقلیت جووانگ بود، ولی پس از پنجاه سال جمعیت اقلیت مَن هم از مرز 10 میلیون گذشته و اقلیت­های خوی، میائو و اویغور نیز به این مرز نزدیک شده­اند. طبق سرشماری سال2005میلادی، 18 قوم دارای جمعیتی بالای یک میلیون تا 10 میلیون نفر، 17 اقلیت دارای جمعیتی بین 100هزار تا یک میلیون نفر، و 20 اقلیت نژادی دارای جمعیتی بین 10هزار تا 100هزار نفر هستند. کوچک­ترین اقلیت از نظر جمعیت، قوم لهوبا با 2965نفر جمعیت به شمار می­رود( China Nationalities Magazine, year1,No. 1, 2003)[13].
خط ۱۱۹: خط ۱۱۴:
از میان 55 اقلیت قومی این کشور، 22 اقلیت وجود دارد که جمعیت هرکدام از آن­ها کم­تر از 100هزار نفر است و 2 اقلیت دیگر هستند که جمعیت مجموع آن­ها حدود 650هزار نفر است که اصطلاحا از آن­ها به گروه­های نژادی زیر جمعیت[14] نام برده می­شود( idb.)[15].  
از میان 55 اقلیت قومی این کشور، 22 اقلیت وجود دارد که جمعیت هرکدام از آن­ها کم­تر از 100هزار نفر است و 2 اقلیت دیگر هستند که جمعیت مجموع آن­ها حدود 650هزار نفر است که اصطلاحا از آن­ها به گروه­های نژادی زیر جمعیت[14] نام برده می­شود( idb.)[15].  
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| '''''    اقلیت­های نژادی چين،(به فارسي و لاتين)،میزان  جمعيت و علایم اختصاري آن­­ها[16]'''''
| '''''    اقلیت­های نژادی چین،(به فارسی و لاتین)،میزان  جمعیت و علایم اختصاری آن­­ها[16]'''''
|-
|-
|
|
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''تعداد جمعيت'''
|'''تعداد جمعیت'''
|'''تلفظ فارسي و لاتين'''  
|'''تلفظ فارسی و لاتین'''
|'''علایم'''
|'''علایم'''


'''اختصاري'''
'''اختصاری'''
|'''تعداد جمعيت'''
|'''تعداد جمعیت'''
|'''تلفظ فارسي و لاتين'''  
|'''تلفظ فارسی و لاتین'''
|'''علایم'''
|'''علایم'''


'''اختصاري'''
'''اختصاری'''
|-
|-
|'''000/400/159/1 نفر'''
|'''000/400/159/1 نفر'''
خط ۱۳۸: خط ۱۳۳:
|'''HA'''
|'''HA'''
|'''823/160 نفر'''
|'''823/160 نفر'''
|'''= قرقيزKirgiz'''
|'''= قرقیزKirgiz'''
|'''KG'''
|'''KG'''
|-
|-
|'''947/813/5 نفر'''
|'''947/813/5 نفر'''
|'''= مغوليMongol'''
|'''= مغولیMongol'''
|'''MG'''
|'''MG'''
|'''198/241 نفر'''
|'''198/241 نفر'''
خط ۱۴۹: خط ۱۴۴:
|-
|-
|'''802/816/9/    نفر'''
|'''802/816/9/    نفر'''
|'''= هوييHui'''
|'''= هوییHui'''
|'''HU'''
|'''HU'''
|'''394/132 نفر'''
|'''394/132 نفر'''
خط ۱۵۶: خط ۱۵۱:
|-
|-
|'''021/416/5 نفر'''
|'''021/416/5 نفر'''
|'''= تبتيZang'''
|'''= تبتیZang'''
|'''ZA'''
|'''ZA'''
|'''352/207 نفر'''
|'''352/207 نفر'''
خط ۱۶۳: خط ۱۵۸:
|-
|-
|'''393/399/9 نفر'''
|'''393/399/9 نفر'''
|'''= اويغوريUygur'''
|'''= اویغوریUygur'''
|'''UG'''
|'''UG'''
|'''072/306 نفر'''
|'''072/306 نفر'''
|'''= چيانگQiang'''
|'''= چیانگQiang'''
|'''QI'''
|'''QI'''
|-
|-
|'''116/940/8 نفر'''
|'''116/940/8 نفر'''
|'''= ميائوMiao'''
|'''= میائوMiao'''
|'''MI'''
|'''MI'''
|'''882/91 نفر'''
|'''882/91 نفر'''
خط ۱۷۷: خط ۱۷۲:
|-
|-
|'''286/762/7 نفر'''
|'''286/762/7 نفر'''
|'''= ييYi'''
|'''= ییYi'''
|'''YI'''
|'''YI'''
|'''503/104 نفر'''
|'''503/104 نفر'''
خط ۱۹۱: خط ۱۸۶:
|-
|-
|'''460/971/2 نفر'''
|'''460/971/2 نفر'''
|'''= بوييBouyei'''
|'''= بوییBouyei'''
|'''BY'''
|'''BY'''
|'''357/579 نفر'''
|'''357/579 نفر'''
خط ۱۹۸: خط ۱۹۳:
|-
|-
|'''842/923/1 نفر'''
|'''842/923/1 نفر'''
|'''= كره ايChaoxian'''
|'''= كره ایChaoxian'''
|'''CX'''
|'''CX'''
|'''824/188 نفر'''
|'''824/188 نفر'''
|'''= شي بهXibe'''
|'''= شی بهXibe'''
|'''XB'''
|'''XB'''
|-
|-
خط ۲۱۵: خط ۲۱۰:
|'''DO'''
|'''DO'''
|'''600/33 نفر'''
|'''600/33 نفر'''
|'''= پريميPumi'''
|'''= پریمیPumi'''
|'''PR'''
|'''PR'''
|-
|-
|'''421/637/2 نفر'''
|'''421/637/2 نفر'''
|'''= يائوYao'''
|'''= یائوYao'''
|'''YA'''
|'''YA'''
|'''028/41 نفر'''
|'''028/41 نفر'''
|'''= تاجيكTagik'''
|'''= تاجیكTagik'''
|'''TJ'''
|'''TJ'''
|-
|-
|'''063/858/1 نفر'''
|'''063/858/1 نفر'''
|'''= بايBai'''
|'''= بایBai'''
|'''BA'''
|'''BA'''
|'''759/28 نفر'''
|'''759/28 نفر'''
خط ۲۳۳: خط ۲۲۸:
|-
|-
|'''133/028/8 نفر'''
|'''133/028/8 نفر'''
|'''= توجياTujia'''
|'''= توجیاTujia'''
|'''TJ'''
|'''TJ'''
|'''370/12 نفر'''
|'''370/12 نفر'''
خط ۲۴۰: خط ۲۳۵:
|-
|-
|'''673/439/1 نفر'''
|'''673/439/1 نفر'''
|'''= هانيHani'''
|'''= هانیHani'''
|'''HN'''
|'''HN'''
|'''609/15 نفر'''
|'''609/15 نفر'''
خط ۲۵۰: خط ۲۴۵:
|'''HZ'''
|'''HZ'''
|'''505/30 نفر'''
|'''505/30 نفر'''
|'''= اونكيEwenki'''
|'''= اونكیEwenki'''
|'''EW'''
|'''EW'''
|-
|-
|'''989/158/1 نفر'''
|'''989/158/1 نفر'''
|'''= دايDai'''
|'''= دایDai'''
|'''DA'''
|'''DA'''
|'''935/17 نفر'''
|'''935/17 نفر'''
خط ۲۶۱: خط ۲۵۶:
|-
|-
|'''814/247/1 نفر'''
|'''814/247/1 نفر'''
|'''= ليLi'''
|'''= لیLi'''
|'''LI'''
|'''LI'''
|'''505/16 نفر'''
|'''505/16 نفر'''
خط ۲۶۸: خط ۲۶۳:
|-
|-
|'''912/634 نفر'''
|'''912/634 نفر'''
|'''= لي سوLisu'''
|'''= لی سوLisu'''
|'''LS'''
|'''LS'''
|'''719/13 نفر'''
|'''719/13 نفر'''
|'''= يوگورYugur'''
|'''= یوگورYugur'''
|'''YG'''
|'''YG'''
|-
|-
خط ۲۷۸: خط ۲۷۳:
|'''WA'''
|'''WA'''
|'''517/22 نفر'''
|'''517/22 نفر'''
|'''= جينJing'''
|'''= جینJing'''
|'''GI'''
|'''GI'''
|-
|-
خط ۳۰۳: خط ۲۹۸:
|-
|-
|'''902/406 نفر'''
|'''902/406 نفر'''
|'''= شوييShui'''
|'''= شوییShui'''
|'''SU'''
|'''SU'''
|'''640/4 نفر'''
|'''640/4 نفر'''
خط ۳۱۰: خط ۳۰۵:
|-
|-
|'''805/513 نفر'''
|'''805/513 نفر'''
|'''= دونگ    شيانگDongxiang'''
|'''= دونگ    شیانگDongxiang'''
|'''DX'''
|'''DX'''
|'''923/8 نفر'''
|'''923/8 نفر'''
خط ۳۱۷: خط ۳۱۲:
|-
|-
|'''839/308 نفر'''
|'''839/308 نفر'''
|'''= ناشيNaxi'''
|'''= ناشیNaxi'''
|'''NX'''
|'''NX'''
|'''965/2 نفر'''
|'''965/2 نفر'''
خط ۳۲۴: خط ۳۱۹:
|-
|-
|'''143/132 نفر'''
|'''143/132 نفر'''
|'''= جينگ پوJingpo'''
|'''= جینگ پوJingpo'''
|'''JP'''
|'''JP'''
|'''899/20 نفر'''
|'''899/20 نفر'''
|'''= جينوJino'''
|'''= جینوJino'''
|'''JN'''
|'''JN'''
|}
|}
|}
|}
'''( براساس سرشماري عمومي سال 2000 ميلادي چین.استخراج شده از دایره المعارف چین. )'''
'''( براساس سرشماری عمومی سال 2000 میلادی چین.استخراج شده از دایره المعارف چین. )'''


== ''سیاست اعطای خود مختاری به مناطق اقلیت نشین'' ==
== ''سیاست اعطای خود مختاری به مناطق اقلیت نشین'' ==
« نظام خودگرداني ويژه­ی مناطق اقليت­هاي قومي» يكي از ساختارهاي مهم سياسي و از سياست­هاي اساسي دولت چين است كه برپايه­ی شرايط واقعي این کشور اتخاذ شده است. براساس این سیاست، هر منطقه از کشور(استان، شهر، شهرستان، بخش، دهستان و روستا) که جمعیت یکی از اقلیت­های به رسمیت شناخته شده دارای بیشترین میزان جمعیت باشد، آن منطقه منطقه­ی خودمختار آن اقلیت خاص شمرده شده و مدیریت عالی منطقه به آن سپرده شده و اغلب مدیران دولتی منطقه از اعضای آن قوم و نژاد انتخاب می­شوند( www,seac.gov.cn.)[17].
« نظام خودگردانی ویژه­ی مناطق اقلیت­های قومی» یكی از ساختارهای مهم سیاسی و از سیاست­های اساسی دولت چین است كه برپایه­ی شرایط واقعی این کشور اتخاذ شده است. براساس این سیاست، هر منطقه از کشور(استان، شهر، شهرستان، بخش، دهستان و روستا) که جمعیت یکی از اقلیت­های به رسمیت شناخته شده دارای بیشترین میزان جمعیت باشد، آن منطقه منطقه­ی خودمختار آن اقلیت خاص شمرده شده و مدیریت عالی منطقه به آن سپرده شده و اغلب مدیران دولتی منطقه از اعضای آن قوم و نژاد انتخاب می­شوند( www,seac.gov.cn.)[17].


از ميان 55 اقليت قومي در سراسر چين،44 اقليت داراي منطقه­ی خودمختار مربوط به خود هستند. بر این اساس، 75 درصد از كل جمعيت اقليت­هاي قومي چين از ساختار مدیریت خودگردان در مناطق اقليت نشین برخوردارند و مساحت مناطق دارای مدیریت خودمختار اقليت­هاي قومي، 64 درصد از كل مساحت این كشور را تشكيل مي­دهد.
از میان 55 اقلیت قومی در سراسر چین،44 اقلیت دارای منطقه­ی خودمختار مربوط به خود هستند. بر این اساس، 75 درصد از كل جمعیت اقلیت­های قومی چین از ساختار مدیریت خودگردان در مناطق اقلیت نشین برخوردارند و مساحت مناطق دارای مدیریت خودمختار اقلیت­های قومی، 64 درصد از كل مساحت این كشور را تشكیل می­دهد.


== ''امتیازهای در نظر گرفته شده برای اقلیت­های قومی'' ==
== ''امتیازهای در نظر گرفته شده برای اقلیت­های قومی'' ==
خط ۴۳۳: خط ۴۲۸:


== ''چالش­های پیش روی سیاست اقلیت­های قومی چین'' ==
== ''چالش­های پیش روی سیاست اقلیت­های قومی چین'' ==
اگرچه حزب کمونیست و دولت چین با اجرای سیاست­های فوق در 6 دهه­ی گذشته توانسته تا حدودي از چالش­هاي مربوط به تنوع قومی به­كاهد و بحران­های قومیتی زیادی را پشت سر بگذارد، ولی ادامه­ی روند برخورد تحقیر و تبعیض آمیزی که از دوران امپراتوری[18] تا دوران جمهوری و حاکمیت کمونیست­ها با اقلیت­ها صورت گرفته است از یک سو، و افزایش خود آگاهی اقلیت­ها نسبت به حقوقشان و مداخله­ی عوامل و سازمان­های بین المللی حقوق بشری و افزایش دسترسی آن­ها به اطلاعات از سوی دیگر، زمینه را برای ایجاد چالش و بحران در میان اقلیت­های این کشور، به ویژه اویغورها و تبتی­ها فراهم ساخته است. عواملی هم­چون فقر اقتصادی؛ فقر آموزشی؛ عقب افتادگی و محرومیت تاریخی؛ احساس اشغال سرزمینی؛ فاصله­ی شدید رشد اقتصادی میان مناطق محروم اقلیت نشین غرب و مناطق توسعه یافته­ی ساحلی و شرق کشور؛ مهاجرت­های اجباری اقلیت­ها؛ کوچ و اسکان گسترده­ی هدفمند نژاد هان به مناطق اقلیت نشین با هدف برهم زدن جغرافیای جمعیتی؛ سرکوب شدید آزادی­های فردی و اجتماعی و مذهبی؛ تحقیر سازمان یافته­ی بومیان از سوی مهاجران و میهمانان نا خوانده­ی خَن؛ عدم مشارکت واقعی اقلیت­ها در تعیین سرنوشت خود؛ تبدیل شدن اقلیت­هایی که در گذشته در مناطق خود اکثریت بودند، به اقلیت در اثر اسکان دادن سازمان یافته­ی مهاجران خَن در این مناطق- براي نمونه مي­توان به استان مسلمان نشين سین­کیانگ اشاره كرد- عدم بهره­مندی اقلیت­ها از رشد سریع اقتصادی چین؛ اعمال محدودیت­های اعلام نشده­ی فرصت­های شغلی و آموزشی؛ و ده­ها نمونه­ی دیگر از تبعیض­ها و محرومیت­های اعمال شده علیه اقلیت­های قومی در این کشور، سیاست­های بعضا ظاهر سازانه­ی دولت و تلاش­های واقعی برای رفع اشکال­ها و نواقص موجود در مورد اقلیت­ها را زیر سئوال برده و در صورت عدم رسیدگی جدی به این معضلات، کشور چین و سیاست­هایش را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت که به نظر می­رسد دولت این کشور به این مسایل آگاهی داشته و تلاش می­کند راه حل­های مناسب و منطقی برای آن­ها بیابد.     
اگرچه حزب کمونیست و دولت چین با اجرای سیاست­های فوق در 6 دهه­ی گذشته توانسته تا حدودی از چالش­های مربوط به تنوع قومی به­كاهد و بحران­های قومیتی زیادی را پشت سر بگذارد، ولی ادامه­ی روند برخورد تحقیر و تبعیض آمیزی که از دوران امپراتوری[18] تا دوران جمهوری و حاکمیت کمونیست­ها با اقلیت­ها صورت گرفته است از یک سو، و افزایش خود آگاهی اقلیت­ها نسبت به حقوقشان و مداخله­ی عوامل و سازمان­های بین المللی حقوق بشری و افزایش دسترسی آن­ها به اطلاعات از سوی دیگر، زمینه را برای ایجاد چالش و بحران در میان اقلیت­های این کشور، به ویژه اویغورها و تبتی­ها فراهم ساخته است. عواملی هم­چون فقر اقتصادی؛ فقر آموزشی؛ عقب افتادگی و محرومیت تاریخی؛ احساس اشغال سرزمینی؛ فاصله­ی شدید رشد اقتصادی میان مناطق محروم اقلیت نشین غرب و مناطق توسعه یافته­ی ساحلی و شرق کشور؛ مهاجرت­های اجباری اقلیت­ها؛ کوچ و اسکان گسترده­ی هدفمند نژاد هان به مناطق اقلیت نشین با هدف برهم زدن جغرافیای جمعیتی؛ سرکوب شدید آزادی­های فردی و اجتماعی و مذهبی؛ تحقیر سازمان یافته­ی بومیان از سوی مهاجران و میهمانان نا خوانده­ی خَن؛ عدم مشارکت واقعی اقلیت­ها در تعیین سرنوشت خود؛ تبدیل شدن اقلیت­هایی که در گذشته در مناطق خود اکثریت بودند، به اقلیت در اثر اسکان دادن سازمان یافته­ی مهاجران خَن در این مناطق- برای نمونه می­توان به استان مسلمان نشین سین­کیانگ اشاره كرد- عدم بهره­مندی اقلیت­ها از رشد سریع اقتصادی چین؛ اعمال محدودیت­های اعلام نشده­ی فرصت­های شغلی و آموزشی؛ و ده­ها نمونه­ی دیگر از تبعیض­ها و محرومیت­های اعمال شده علیه اقلیت­های قومی در این کشور، سیاست­های بعضا ظاهر سازانه­ی دولت و تلاش­های واقعی برای رفع اشکال­ها و نواقص موجود در مورد اقلیت­ها را زیر سئوال برده و در صورت عدم رسیدگی جدی به این معضلات، کشور چین و سیاست­هایش را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت که به نظر می­رسد دولت این کشور به این مسایل آگاهی داشته و تلاش می­کند راه حل­های مناسب و منطقی برای آن­ها بیابد.     




----[1] - ج.ام.ورستر و دیگران. ترجمه­ی محمود روغنی. اقلیت­­ها و تبعیض. انتشارات قصیه سرا. تهران.، چاپ اول-1384.ص 24.
----[1] -  


[2] - Antony Smith. The Ethnic Origins of Nations. (Oxford, Basil Blackwell, 1986.) P. 24.
[2] - .


[3] - Lai Hongyi. China’s Ethnic Policies and Challenges. East Asia Policy. Vol. 1. No. 3.
[


[4] - Dru C. Gladney. Muslim Chinese, Ethnic Nationalism in The People’s Republic. Harvard University Press.US.1996.
[4] - .


[5] - idb.
[5] - idb.


[6] - ابراهیم، فِنگ جینگ یوان. الاسلام فی الصین. دار الهلال الازرق للنشر. هونغ کونغ. 2003.
[6] -  


[7] - سایت اینترنتی امور اقلیت­های دولت چین. WWW.seac.gov.cn
[7] -


[8] - خانی، عادل. جایگاه اقلیت­های قومی در سیاست فرهنگی چین. ارایه شده در سمینار بررسی روابط فرهنگی ایران و شرق آسیا. برگزار شده توسط دانشگاه شهید بهشتی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سال 1385.
[8] -  


[9] - Lai Hongyi. Idb.
[9]  


[10] - سایت رسمی وزارت فرهنگ چین.  WWW.mcprc.gov.cn
[10] - n


[11] - Zhongguo Renmin Yinhang.
[11] - .


[12] - کارل یاسپرس. ترجمه­ی احمد سمیعی. کنفوسیوس. انتشارات خوارزمی. 1363.
[12] - کارل یاسپرس. ترجمه­ی احمد سمیعی. کنفوسیوس. انتشارات خوارزمی. 1363.

نسخهٔ ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۲

مقدمه

با توجه به وجود بیش از 5000 گروه قومی در190 كشور جهان[۱]، ایجاد همزیستی مسالمت آمیز میان دو مفهوم تعلقات قومی و تعلقات ملی و تعریف ارتباط منطقی بین هویت قومی و هویت ملی و اتخاذ سیاست ­های كارشناسانه و مدبرانه، می­ تواند زمینه ساز رشد و توسعه ­ی متوازن و  پایدار هر جامعه­ ای را به دنبال داشته باشد. و اگر هویت ملّی یك جامعه در برگیرنده ­ی تعامل و تشریك هویت فردی، قومی و ملّی آن جامعه نباشد و تمایلات قوم گرایانه در طول گرایشات و تعلقات ملّی تعریف وپذیرفته نباشد؛ برآیند كنش­ های حاصل از هر یك نه تنها به توسعه و پایداری امنیّت ملّی و وحدت و همگرایی نخواهد انجامید، بلكه تنش، تضاد و تقابل این نیروها را درعرصه­ های گوناگون به دنبال خواهد داشت.

تعریف مصطلح گروه قومی

برپایه­ ی تعاریف موجود در علوم اجتماعی معاصر، یك گروه قومی دارای ویژگی­ های خاص خود است كه ممكن است با اكثریت جامعه ­ای كه در آن زیست می­ كند متفاوت باشد. این تفاوت­ ها شامل دین، هویت قومی، كاست اجتماعی، منطقه­ ی زیستی، زبان، ملیت، تبار، نژاد، رنگ و فرهنگ می­ باشد. این ویژگی­ ها هر كدام به تنهایی یا تركیبی از آن­ها - برای تعریف قومیت یا گروه قومی استفاده می ­شود، اما به سختی می­توان مهم ترین و ضروری ترین آن­ها را مشخص كرد[۲].

ساختار قومیتی در چین

چین كشوری است با تمدن باستانی، پیشینه­ای كهن، آداب و سنن فرهنگی متنوع، با 6/9 میلیون كیلومتر مربع مساحت، با جمعیتی بالغ بر یك میلیارد و سیصد میلیون نفر که از 56 قوم و نژاد متنوع و رنگارنگ تشكیل شده است. این سرزمین پهناور، از گذشته‌های دور یكی از گاهواره‌ها و كانون‌های مهم فرهنگ و تمدن وهنر بشری بوده است. كشور چین، از هفت هزار سال پیشینه­ ی تاریخی برخوردار است كه پنج هزار سال آن مدون و مستند موجود است. کشوری با نژاد­های مختلف که تغییر و تحولات و آداب و عادت­ های گذشته، به توسعه ­ی تبادل فرهنگی بین آنان کمک کرده و زمینه را برای فراگیری نقاط قوت یکدیگر به منظور جبران ضعف ­ها، و پیشرفت تمدن همه ­ی اقوام ساکن در این سرزمین فراهم ساخته است. فرهنگ غنی و تمدن كهن‌ و درخشان‌ این ملت که آمیزه­ای از فرهنگ­ های مختلف و متنوع است، بر سایر فرهنگ ­های بشری، به ویژه بر فرهنگ و هنر و تمدن وزبان كشورهای همسایه خود از جمله شبه جزیره­ ی كره، ژاپن و ویتنام تأثیر عمیقی برجای نهاده است. از این رو، آشنایی با اقلیت­ های موجود در سرزمین چین، رهیافت­ ها، سیاست ­ها و اقدامات دولت چین معاصر در برخورد با قومیت­ ها، می ­تواند خواننده را با واقعیت­ های تاریخی و اجتماعی مردم این سرزمین بیشتر آشنا سازد.

اقلیت ­های به رسمیت شناخته شده ­ی چین از نگاه آمار

دولت چین، از ابتدا برای تعین هویت قومی و به رسمیت شناختن اقلیت­ های نژادی موجود در این کشور، با تدوین سیاستی که تلفیقی از سه نوع سیاست:1- ویژگی­های چهارگانه ­ی قومی تعیین شده از سوی استالین جهت رسمیت بخشیدن به اقوام، یعنی زبان مشترک؛ نحوه­ ی زندگی مشترک، سرزمین مشترک؛ و روحیات مشترکی که در ویژگی­ های مشترک خاص فرهنگ ملی آنان ظهور می ­یابد.2- تجربیات امپراتوران این کشور در برخورد با اقلیت­ های قومی این کشور در گذشته. 3-رقابت حزب کمونیست با حزب ملی کونمینگ تانگ در دهه­ های 1930 و 1940 برای جذب و جلب حمایت اقلیت­ های قومی بود، استفاده کرد[۳]. بر این اساس، از 56 نژاد به رسمیت شناخته شده­ ی موجود در کشور چین، جمعیت نژاد«خَن»-نژاد حاکم اکثریت- تقریبا 92درصد کل جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده و جمعیت 55 نژاد دیگر، تنها کمی بیش از 8 درصد از جمعیت را تشکیل می ­دهند. این گروه­ های قومی عمدتا در شمال غرب، جنوب غرب و شمال شرق چین پراکنده هستند. از میان اقلیت­ های قومی، به ­جز اقوام«مَن» و «خویی» که از نظر زبانی با اکثریت «قوم خَن» زبان مشترکی دارند، 53 اقلیت ملی دیگر همگی زبان خاص خود را دارند.

هنگامی که دولت چین در اوایل دهه ­ی 1950، تصمیم گرفت تا براساس شرایطی، اقلیت­ های قومی این کشور را تعیین و آن­ها را به رسمیت بشناسد، بیش از 400 قوم و نژاد از سرتاسر این کشور در خواست تعیین هویت و به رسمیت شناخته شدن آنان به ­عنوان اقلیت قومی ثبت نام کردند. ولی پس از تحقیقات مفصل و مبسوطی که در مناطق مختلف این کشور صورت گرفت، در نخستین سرشماری عمومی که پس از روی کار آمدن جمهوری خلق چین و در سال 1953 صورت گرفت، تنها 41 اقلیت قومی به رسمیت شناخه شد. در سرشماری عمومی سال 1964 تعداد اقلیت ­های قومی به 53 مورد رسید و در سرشماری عمومی سال 1982 این تعداد به 56 مورد افزایش یافت[۴]. بنابراین، هنوز بیش از 344اقلیت قومی و نژادی در این کشور، همچنان در انتظار به رسمیت شناخته شدن از سوی دولت به سر می برند[۴].

اسامی اقلیت­ های قومی

نام اقلیت­ های کشور چین که از نظر دولت این کشور، ملیت­ های چینی نامیده می­شوند، عبارتند از: «خَن»، «مغولی»؛ «خویی»؛ «تبتی»؛ «ایغوری»؛ «میائو»؛ «ای»؛ «جووان»؛ «بو ای»؛ «کره­ای»؛ «مَن»؛ «دونگ»؛ «یائو»؛ «بای»؛ «تو­جیا»؛ «خَنی»؛ «قزاق»؛ «دای»؛ «لی»؛ «لی­شو»؛ «وای» «شیه»؛ «گائو­سان»؛ «لا­کو»؛ «شویی»؛ «دونگ­شیان»؛ «ناشی»؛ «جین­بو»؛ «قرقیز»؛ «تو»؛ «داوور»؛ «مولائو»؛ «چیانگ»؛ «بولانگ»؛ «سالار»؛ «مائو­نان»؛ «مائولائو»؛ «شی­بو»؛ «آچانگ»؛ «پومی»؛ «تاجیک»؛ «نو»؛ «ازبک»؛ «روس»؛ «عونک»؛ «شی­که«؛ «ده­آن»؛ «بائو­آن»؛ «یو­گو»؛ «جین»؛ «تاتار»؛ «دو­لون»؛ «ار لن­چون»؛ «خِه جِه»؛ «مَن­با»؛ «گه­با» و «جی­نئو».

از این 55 اقلیت قومی، 10 اقلیت مسلمان هستند که عبارتند از: خویی، تاجیک، قرقیز، قزاق، تاتار، اویغور، سالار، دونگ­شیان، بائو­آن، و ازبک[۵].

گرایش ­های دینی اقلیت­ های قومی چین

در کشور چین، ادیان مذاهب و باورهای فكری گوناگونی رواج دارد كه عمده ­ی آن­ها عبارتند از: بودایی، دائویی، اسلام، مسیحی و یهودی. نکته­ ی قابل ذکر این است­که، بیشتر اقلیت­ های قومی این کشور دارای اعتقادات مذهبی و باورهای دینی بوده و برخی از آن­ها نیز به آیین­ ها، كیش ­ها و باورهای کهن سنتی و عامیانه ­ی بومی اعتقاد دارند. برای نمونه، اغلب نژاد تبتی به آیین بودایی لامایی اعتقاد دارند. افزون بر تبتی­ ها، برخی از سایر اقوام نیز هم­چون مغولی، تو، یوگور، من­با، پریمی، و ناشی، به آیین بودای لامایی معتقدند. برخی دیگر مانند اقوام دای، بلانگ، ده­آنگ و بخشی از قوم وا؛ پیرو آیین بودایی ماهایانا هستند. و ده اقلیت قومی هم­چون هوی، اویغور، قزاق، دونگ­شیانگ، بائوآن، سالار، قرقیز، تاتار، ازبك و تاجیك پیرو دین اسلام بوده و گروهی از اقوام یی، میائو، لاهو، جینگ­پو، و لی­سو، به مسیحیت اعتقاد دارند. روس­ ها و عده­ ای از قوم اونكی پیرو آیین ارتودوكس هستند. در میان برخی از اقلیت­ های قومی مانند دلونگ، نو، وا، جینگ­پو، گائو­شان، اوروچن، و لوبا نیز به ارواح، نیاپرستی و طبیعت پرستی و سایر باورهای پیشینیان رواج دارد[۶].

پراکندگی محل سکونت اقلیت­ های قومی در چین

هرچند شمار جمعیت اقلیت­ های قومی چین نسبت به جمعیت نژاد خَن(اکثریت) اندك است، اما پراكندگی جغرافیای محل سکونت آنان بسیار گسترده است. اقلیت­ ها، تقریبا در تمامی استان­ ها، نواحی خودمختار و چهار شهر مستقل زیر نظر دولت مركزی چین- پکن، شانگهای، تیَن­ جین، چونگ ­چینگ- پراكنده هستند، ولی عمدتا در استان­ ها و مناطق مرزی و خودمختار مغولستان داخلی، سین­كیانگ، نینگ­شیا، گوانگ­شی، تبت، یون نن، گویی ­جو، چینگ ­های، سی­ چوان، گَنسو، لیائو­نینگ، جی­لین، خونَن، خوبِی، و جزایر خَی­نَن و تایوان سكونت و عمدتا در 12 استان غربی، مستقر هستند.

مناطق محل سكونت این اقلیت­ ها از نظر مساحت بسیار وسیع و از لحاظ منابع معدنی و ذخایر زیرزمینی بسیار غنی و متنوع است. مساحت كل مناطق خودگردان اقلیت­ های قومی چین تا پایان سال1997 میلادی، بیش از 6162900 كیلومتر مربع، معادل2/64 درصد كل مساحت كشور چین را تشكیل می ­دهد.

سیاست دولت چین برای اداره ­ی مناطق اقلیت نشین

به نظر می­ رسد، دولت چین، با رویكردی«ابزارگرایانه» و در راستای توجه جدی به توسعه­ ی هماهنگ و متوازن اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خویش؛ برای رشد و توسعه ­ی متوازن فعالیت­ های فرهنگی در داخل و خارج از کشور اهمیت زیادی قائل است. برای رسیدن به این هدف، پکن تلاش كرده است تا سیاست تنوع گرایی قومی و فرهنگی متناسب با نیازهای امروزین جامعه، توأم با استراتژی و راهبردی كارآمد و مشخص برای داخل كشور و نیز عرصه­ ی بین المللی طراحی و تدوین كرده و به پیش می ­برد و در زمینه ­های فرهنگی و گسترش تفاهم و دوستی و درك متقابل و همزیستی متقابل میان اقلیت­ های قومی داخل کشور و سایر ملل در عرصه­ ی جهانی دست یافته است[۷].

قانون مناطق خودمختار چین در نخستین سال­های تأسیس جمهوری خلق چین نیز بر همین مبنا تهیه و تنظیم و ابلاغ گردید. براساس این قانون، دولت چین به مناطقی که 20درصد از جمعیت آن را افراد یک یا چند اقلیت قومی تشکیل دهند، به آن منطقه، منطقه­ ی خودمختار اقلیت نشین اطلاق می ­شود كه از امتیازات و اختیارات خاص برخوردار است. این سیاست، در دهه­ ی1950 بنیانی برای ایجاد تعادل میان وحدت و یکپارچگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز بین اقلیت­ های قومی و اکثریت نژاد خَن شد. اگرچه این سیاست در دهه­ ی1960 و نیمه­ی نخست دهه­ی1970میلادی(دوران انقلاب فرهنگی)، در اثر پافشاری مائو بر یکپارچگی اجباری اقلیت­ ها زیر سئوال رفت، ولی در دهه ­ی1980 وشروع اجرای اصلاحات و هم­چنین، نیمه­ ی نخست دهه­ی1990، دوباره مورد تأکید قرار گرفت، هرچند با گرایش ­های اقتصادی و فرهنگی بیشتر.

قانون جدید مناطق خودمختار، نخست در سال1984 ابلاغ و در سال 2001 مورد بازبینی قرار گرفت. طبق ماده­ ی12 این قانون، در مناطق(استان­ه ا)، شهرها، شهرستان­ها، بخش ­ها و قصباتی که یک یا چند اقلیت قومی به ­صورت متمرکز زندگی می ­کنند، قانون خود مختاری اقلیت­ های قومی به اجرا گذاشته می­ شود. بر این اساس، تا پایان سال 2020میلادی، در چین 154 منطقه­ ی خودمختار، شامل 5 استان، 30 حوزه­ ی شهری، 119بخش و 1256دهستان و قصبه­ ی خودمختار به­ وجود آمد که عالی­ ترین پست­ های اجرایی و مدیریتی این مناطق در اختیار رهبران اقلیت­ های موجود در این مناطق بود. در سرتاسر این کشور، 44 اقلیت قومی از 55قوم موجود، دارای منطقه ­ی خودمختار متعلق به خود هستند[۳].

اطلاعات مربوط به پنج منطقه(استان) خودمختار چین[۸]

نام منطقه تاریخ تأسیس نام مرکز مساحت(1000ک) جمعیت(میلیون) جمعیت اقلیت درصد اقلیت
مغولستان داخلی اول می1947 هوهوت 183/1 9/23 2/5 6/21
منطقه سین کیانگ اکتبر 1955 ارومچی 650/1 1/20 1/12 4/60
جووانگ گوانگشی مارس 1958 نانینگ 236 25/49 0/19 54/38
نینگ شیا اکتبر 1958 اینچوان 4/66 96/5 1/2 98/35
منطقه تبت سپتامبر1965 لهاسا 228/1 76/2 6/2 48/93

دولت چین، با نگاه به عملكرد و تجربیات حكومت ­های پیشین این کشور در قبال اقلیت­ ها؛ با برنامه­ ریزی در جهت تحول، رشد و توسعه­ ی پایدار و متوازن همه ­ی اقوام و برای پاسخگویی صحیح و منطبق با نیازهای فرهنگی و سیاسی اقلیت­ های قومی، به تدریج اقدام به تدوین و ابلاغ منشور و سیاست­ های دهگانه در مورد اقلیت­ های قومی به شرح زیر نموده است:

1- برابری و همبستگی قومی؛

2- خودمختاری و خودگردانی مناطق اقلیت نشین؛ 

3- تربیت نیروی انسانی متخصص بومی برای استفاده در مناطق محل سکونت اقلیت­ های قومی؛

4- افزایش، رشد و توسعه ­ی ساختار و بنیان­ های اقتصادی مناطق اقلیت نشین؛

5- رشد و توسعه­ ی آموزشی و فرهنگی سکونتگاه ­های اقلیت­ های قومی؛

6- تضمین به­ كارگیری و رشد زبان و خطوط اقلیت­ های قومی؛

7- احترام به آداب و رسوم و سنن اقلیت­ های قومی؛

8- احترام به آزادی اعتقادات و باورهای دینی اقلیت­ های قومی؛

9- اجرای سیاست ارتباط با شخصیت­ ها و بزرگان اقلیت­ های قومی براساس منافع ملی و حزبی دولت چین؛

10- و اجرای سیاست نوسازی سوسیالیستی و اصلاحات مردم سالارانه[۹].

افزون بر سیاست­ های اعلام شده­ ی فوق، دولت چین برای جلب اعتماد اقلیت­ه ای قومی و ترویج حس برابری قومی و حفظ یكپارچگی و حاكمیت ملی در میان اقوام گوناگون این سرزمین؛ در فرایندی تدریجی و كنترل شده، به نیازهای فرهنگی و سیاسی اقلیت­ های قومی درچارچوب منافع ملی چین پاسخ گفته و اقدامات قابل توجه و پرمعنایی را طراحی و اجرا كرده است. یكی از این اقدامات ارزنده را می­ توان در شكل طراحی و چاپ و انتشار اسكناس رایج در چین مشاهده كرد. دولت چین در راستای وصول به اهداف پیش گفته، عبارت چینی«بانك خلق چین»( Zhongguo Renmin Yinhang)و واحد هر اسكناس رایج در این کشور را، افزون بر زبان چینی، به زبان سه اقلیت مهم قومی این کشور، یعنی زبان قوم 17میلیونی«جوانگ» ساكن استان گوانگ­شی در جنوب چین، زبان تركی اویغوری با جمعیت قریب به10میلیون نفر ساكن منطقه ­ی سین­ك یانگ، زبان تبتی با جمعیت 5/4 میلیون نفری ساكن ایالت تبت، و زبان مغولی با جمعیت 8/4 میلیون نفری ساكن منطقه­ ی مغولستان داخلی، در صفحه پشت هر اسكناس درج كرده و تصاویری از اقلیت­ های قومی را بر روی اسكناس های رایج کشور به چاپ رسانده است( کارل یاسپرس، خوارزمی، 1363)[12].

میزان رشد جمعیت اقلیت­های قومی

براساس نخستین سرشماری که از اقلیت­های چین در سال 1953میلادی صورت گرفت، میزان جمعیت اقلیت­های پنجاه و پنج گانه­ی این کشور 34 میلیون و 138هزار نفر بود. براساس سرشماری سال 2000میلادی صورت گرفته از اقلیت­ها طی پنجاه سال گذشته، میزان جمعیت اقلیت­های این كشور به دوبرابر یعنی 104میلیون و 500هزار نفر افزایش یافته است، این درحالی است که میزان جمعیت نژاد خَن(اکثریت)، 10/1 برابر شده است.

براساس سرشماری سال 1953، تنها 10 اقلیت،­ جمعیتی بیش از یک میلیون نفر داشتند، در حالی که این تعداد در سرشماری سال 2000به 18 مورد رسیده است. در نخستین سرشماری اقلیت با جمعیت بیش از 10 میلیون تنها یک مورد آن­هم اقلیت جووانگ بود، ولی پس از پنجاه سال جمعیت اقلیت مَن هم از مرز 10 میلیون گذشته و اقلیت­های خوی، میائو و اویغور نیز به این مرز نزدیک شده­اند. طبق سرشماری سال2005میلادی، 18 قوم دارای جمعیتی بالای یک میلیون تا 10 میلیون نفر، 17 اقلیت دارای جمعیتی بین 100هزار تا یک میلیون نفر، و 20 اقلیت نژادی دارای جمعیتی بین 10هزار تا 100هزار نفر هستند. کوچک­ترین اقلیت از نظر جمعیت، قوم لهوبا با 2965نفر جمعیت به شمار می­رود( China Nationalities Magazine, year1,No. 1, 2003)[13].

از میان 55 اقلیت قومی این کشور، 22 اقلیت وجود دارد که جمعیت هرکدام از آن­ها کم­تر از 100هزار نفر است و 2 اقلیت دیگر هستند که جمعیت مجموع آن­ها حدود 650هزار نفر است که اصطلاحا از آن­ها به گروه­های نژادی زیر جمعیت[14] نام برده می­شود( idb.)[15].

    اقلیت­های نژادی چین،(به فارسی و لاتین)،میزان جمعیت و علایم اختصاری آن­­ها[16]
تعداد جمعیت تلفظ فارسی و لاتین علایم

اختصاری

تعداد جمعیت تلفظ فارسی و لاتین علایم

اختصاری

000/400/159/1 نفر = هانHan HA 823/160 نفر = قرقیزKirgiz KG
947/813/5 نفر = مغولیMongol MG 198/241 نفر = توTu TU
802/816/9/ نفر = هوییHui HU 394/132 نفر = داورDaur DU
021/416/5 نفر = تبتیZang ZA 352/207 نفر = مولامMulam ML
393/399/9 نفر = اویغوریUygur UG 072/306 نفر = چیانگQiang QI
116/940/8 نفر = میائوMiao MI 882/91 نفر = بلانگBlang BL
286/762/7 نفر = ییYi YI 503/104 نفر = سالارSalar SL
811/178/16 نفر = جوانگZhuang ZH 166/107 نفر = مائونانMaonan MN
460/971/2 نفر = بوییBouyei BY 357/579 نفر = گه لائوGelo GL
842/923/1 نفر = كره ایChaoxian CX 824/188 نفر = شی بهXibe XB
263/682/10 نفر = من (منچو)Man MA 936/33 نفر = آچانگAchang AC
293/960/2 نفر = دونگDong DO 600/33 نفر = پریمیPumi PR
421/637/2 نفر = یائوYao YA 028/41 نفر = تاجیكTagik TJ
063/858/1 نفر = بایBai BA 759/28 نفر = نوNu NU
133/028/8 نفر = توجیاTujia TJ 370/12 نفر = ازبكUzbek UZ
673/439/1 نفر = هانیHani HN 609/15 نفر = روسRuss RS
458/250/1 نفر = قزاقKazak HZ 505/30 نفر = اونكیEwenki EW
989/158/1 نفر = دایDai DA 935/17 نفر = ده آنگDeang 暂缺
814/247/1 نفر = لیLi LI 505/16 نفر = بائوانBaoan BN
912/634 نفر = لی سوLisu LS 719/13 نفر = یوگورYugur YG
610/396 نفر = واWa WA 517/22 نفر = جینJing GI
592/709 نفر = شهShe SH 890/4 نفر = تاتارTatar TT
000/400 نفر = گائوشانGaoshan GS 426/7 نفر = ده رونگDerung DR
705/453 نفر = لاهوLahu LH 196/8 نفر = اوروچنOroqen OR
902/406 نفر = شوییShui SU 640/4 نفر = خه جنHezhen HZ
805/513 نفر = دونگ شیانگDongxiang DX 923/8 نفر = من باMoinba MB
839/308 نفر = ناشیNaxi NX 965/2 نفر = لهوباLhoba LB
143/132 نفر = جینگ پوJingpo JP 899/20 نفر = جینوJino JN

( براساس سرشماری عمومی سال 2000 میلادی چین.استخراج شده از دایره المعارف چین. )

سیاست اعطای خود مختاری به مناطق اقلیت نشین

« نظام خودگردانی ویژه­ی مناطق اقلیت­های قومی» یكی از ساختارهای مهم سیاسی و از سیاست­های اساسی دولت چین است كه برپایه­ی شرایط واقعی این کشور اتخاذ شده است. براساس این سیاست، هر منطقه از کشور(استان، شهر، شهرستان، بخش، دهستان و روستا) که جمعیت یکی از اقلیت­های به رسمیت شناخته شده دارای بیشترین میزان جمعیت باشد، آن منطقه منطقه­ی خودمختار آن اقلیت خاص شمرده شده و مدیریت عالی منطقه به آن سپرده شده و اغلب مدیران دولتی منطقه از اعضای آن قوم و نژاد انتخاب می­شوند( www,seac.gov.cn.)[17].

از میان 55 اقلیت قومی در سراسر چین،44 اقلیت دارای منطقه­ی خودمختار مربوط به خود هستند. بر این اساس، 75 درصد از كل جمعیت اقلیت­های قومی چین از ساختار مدیریت خودگردان در مناطق اقلیت نشین برخوردارند و مساحت مناطق دارای مدیریت خودمختار اقلیت­های قومی، 64 درصد از كل مساحت این كشور را تشكیل می­دهد.

امتیازهای در نظر گرفته شده برای اقلیت­های قومی

دولت چین، با اجرای سیاست خودمختاری مناطق اقلیت نشین و به منظور جلب اعتماد اقلیت­های مختلف، برای ساکنان این مناطق تسهیلات و امتیازات مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی در نظر گرفته است که به برخی از آن­ها اشاره می­شود.

1-براساس ماده­ی 17 از قانون مناطق خودمختار اقلیت نشین، بالاترین مقام اجرایی(منطقه-استان، شهر، شهرستان، بخش و دهستان) منطقه­ی خودمختار، هم­چنین، رییس یا معاون مجلس و شورای محلی می­بایست از همان اقلیت نژادی انتخاب شود.

2-تعداد نمایندگان مناطق خودمختار اقلیت نشین در مجالس محلی و کنگره­ی ملی خلق چین، در مقایسه با نژاد خَن(اکثریت) و نسبت به جمعیت اقلیت مذکور، بیشتر خواهد بود. بر همین اساس است که سهم اقلیت­های قومی در مجالس محلی و کنگره­ی خلق چین از حداقل4/9درصد در سال 1975 به حدود 14درصد در سال 1988 و 1993افزایش یافت و این میزان در سال­های 2003و 2008 به 8/13درصد رسید که نسبت به4/8درصد جمعیت اقلیت­ها خیلی بالاتر است.

تعداد نمایندگان اقلیت­های قومی در ادوار مختلف کنگره­ی ملی خلق چین

دوره کنگره خلق سال تعدادکل نمایندگان تعداد نمایندگان اقلیت­ها درصد نمایندگان اقلیت تعداد اقلیت های حاضر
نخستین 1954 1266 178 5/14 30
سومین 1964 3040 372 2/12 53
چهارمین 1975 2885 270 4/9 54
پنجمین 1978 3497 381 9/10 54
ششمین 1983 2978 493 6/13 55
هشتمین 1993 2977 493 8/14 55
دهمین 2003 2985 415 9/13 55
یازدهمین 2008 2987 411 8/13 55

منبع: The name list of Deputies of The Eleventh National People’s Congress. http://news.sina.com.cn

3-براساس ماده­ی 20این قانون، هرگونه تصمیم­گیری در مورد نحوه­ی اجرای سیاست­ها و مقررات ابلاغی از سوی دولت مرکزی، برعهده­ی مقامات محلی گذاشته شده و آن­ها موظفند طی 60 روز پس از ابلاغ قانون مذکور نظر خود را در مورد چگونگی اجرای آن اعلام نمایند.

4-طبق ماده­ی 22این قانون، مجالس محلی مناطق خودمختار می­توانند مقررات خاصی برای اداره­ی منطقه، طبق نیازها و شرایط و فرهنگ منطقه، از جمله مقررات امنیت اجتماعی خاص خود را تصویب و پس از تدیید آن از سوی مقامات مرکز، به مورد اجرا بگذارند.

5-ساکنان مناطق خودمختار از امتیازات ویژه­ی اقتصادی هم­چون بن کالاهای مصرفی، یارانه­ی نقدی سالانه، پرداخت مالیات کم­تر، دریافت تسهیلات وام بانکی و سرمایه گذاری، و استفاده از فرصت­های شغلی در ادارت دولتی و... برخوردار می­شوند.

6-برخورداری از سهمیه­ی ویژه­ی آموزشی برای دانش آموزان مقاطع مختلف، دانشجویان دانشگاه­ها، و مراکز فنی و حرفه­ای، و رشته­های ورزشی، از جمله امتیازات آموزشی این مناطق است.

7-ساکنان این مناطق از اجرای سیاست تک فرزندی معاف بوده و می توانند دو فرزند داشته باشند. هم­چنین سن قانونی ازدواج برای آن­ها دو سال کم­تر از سن قانونی رسمی کشور است.

8-افراد ساکن در این مناطق حق دارند زبان گفتگو و آموزش خود را همان زبان اقلیت خود انتخاب کنند. و دولت موظف است از زبان و فرهنگ آن­ها حفظ و حراست نماید

9-اقلیت­های ساکن در مناطق خودمختار، می­توانند مراسم مذهبی، آداب و رسوم اجتماعی و ازدواج، آیین­ها و سنت­های فرهنگی و جشن­ها و فستیوال­های هنری خود را طبق فرهنگ خود اجرا کنند.

10-برای انجام پژوهش و تحقیق پیرامون تاریخ، فرهنگ، زبان، ادبیات، هنر و هم­چنین، حفظ و حراست از میراث­های تاریخی و فرهنگی اقلیت­های قومی دولت بودجه­های ویژه­ای در اختیار آن­ها قرار می­دهد.

11-حزب کمونیست چین برای آموزش، تربیت و آماده سازی کادر حزبی از میان اقلیت­ها بودجه­ی کلانی هزینه می­کند. طبق آمار رسمی، در سال 1988میلادی، حدود7/2میلیون نفر از کادرهای رسمی حزب از اقلیت­ها بودند که 9/6درصد از کل کادرهای سراسر کشور را تشکیل می­داد و نسبت به سال­های نخست تأسیس جمهوری خلق چین 54برابر شده بود.

12-دولت چین همه ساله برای بهبود زندگی مردم مناطق خودمختار اقلیت نشین و رشد و توسعه­ی اقتصادی و گسترش آموزش و توسعه­ی زیر ساخت­های اقتصادی این مناطق بودجه­های ویژه­ای اختصاص می­دهد. دولت مرکزی، افزون بر بودجه­های دولتی استان­های توسعه یافته­ی مناطق ساحلی شرق کشور را موظف کرده تا هر استان پیشرفته به عنوان استان معین یک استان در حال توسعه، امکانات و تسهیلات طرح­ها و بودجه­ی مورد نیاز آن­ها را به عنوان بخشی از بدهی مالیاتی خود تأمین کند.

چالش­های پیش روی سیاست اقلیت­های قومی چین

اگرچه حزب کمونیست و دولت چین با اجرای سیاست­های فوق در 6 دهه­ی گذشته توانسته تا حدودی از چالش­های مربوط به تنوع قومی به­كاهد و بحران­های قومیتی زیادی را پشت سر بگذارد، ولی ادامه­ی روند برخورد تحقیر و تبعیض آمیزی که از دوران امپراتوری[18] تا دوران جمهوری و حاکمیت کمونیست­ها با اقلیت­ها صورت گرفته است از یک سو، و افزایش خود آگاهی اقلیت­ها نسبت به حقوقشان و مداخله­ی عوامل و سازمان­های بین المللی حقوق بشری و افزایش دسترسی آن­ها به اطلاعات از سوی دیگر، زمینه را برای ایجاد چالش و بحران در میان اقلیت­های این کشور، به ویژه اویغورها و تبتی­ها فراهم ساخته است. عواملی هم­چون فقر اقتصادی؛ فقر آموزشی؛ عقب افتادگی و محرومیت تاریخی؛ احساس اشغال سرزمینی؛ فاصله­ی شدید رشد اقتصادی میان مناطق محروم اقلیت نشین غرب و مناطق توسعه یافته­ی ساحلی و شرق کشور؛ مهاجرت­های اجباری اقلیت­ها؛ کوچ و اسکان گسترده­ی هدفمند نژاد هان به مناطق اقلیت نشین با هدف برهم زدن جغرافیای جمعیتی؛ سرکوب شدید آزادی­های فردی و اجتماعی و مذهبی؛ تحقیر سازمان یافته­ی بومیان از سوی مهاجران و میهمانان نا خوانده­ی خَن؛ عدم مشارکت واقعی اقلیت­ها در تعیین سرنوشت خود؛ تبدیل شدن اقلیت­هایی که در گذشته در مناطق خود اکثریت بودند، به اقلیت در اثر اسکان دادن سازمان یافته­ی مهاجران خَن در این مناطق- برای نمونه می­توان به استان مسلمان نشین سین­کیانگ اشاره كرد- عدم بهره­مندی اقلیت­ها از رشد سریع اقتصادی چین؛ اعمال محدودیت­های اعلام نشده­ی فرصت­های شغلی و آموزشی؛ و ده­ها نمونه­ی دیگر از تبعیض­ها و محرومیت­های اعمال شده علیه اقلیت­های قومی در این کشور، سیاست­های بعضا ظاهر سازانه­ی دولت و تلاش­های واقعی برای رفع اشکال­ها و نواقص موجود در مورد اقلیت­ها را زیر سئوال برده و در صورت عدم رسیدگی جدی به این معضلات، کشور چین و سیاست­هایش را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت که به نظر می­رسد دولت این کشور به این مسایل آگاهی داشته و تلاش می­کند راه حل­های مناسب و منطقی برای آن­ها بیابد.  


[1] -

[2] - .

[

[4] - .

[5] - idb.

[6] -

[7] -

[8] -

[9]

[10] - n

[11] - .

[12] - کارل یاسپرس. ترجمه­ی احمد سمیعی. کنفوسیوس. انتشارات خوارزمی. 1363.

[13] - مجله­ی اقلیت­های قومی چین(China Nationalities Magazine) سال اول، شماره اول،-2003. به نقل از آمار کامپیوتری سرشماری سال 2000میلادی چین.

[14] - Under Populated Ethnic Gorupe.

[15] - مجله­ی اقلیت­های قومی چین. سال اول سال 2003.

[16] - آمار فوق مربوط به سرشماری سال 2000 چین بوده و از دایره المعارف چین استخراج شده است. China Encyclopedia. China Intercontinental Press. 2008

[17] - سایت اینترنتی امور اقلیت­های دولت چین. WWW.seac.gov.cn

[18] - در گذشته، چینی­ها به اقلیت­های نژادی ساکن در مناطق مرزی این کشور، اقوام بی تمدن وحشی و بربر می گقتند.

  1. ↑ ورستر،ج.ام و دیگران(1384). اقلیت­­ ها و تبعیض. ترجمه محمود روغنی. تهران:انتشارات قصیه سرا. چاپ اول ،ص 24.
  2. ↑ Smith,A.(1986). The Ethnic Origins of Nations. Oxford: Basil Blackwell, P. 24
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Hongyi,L.(2008).China’s Ethnic Policies and Challenges. East Asia Policy. Vol. 1. No. 3
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Gladney,D.C.(1996). Muslim Chinese, Ethnic Nationalism in The People’s Republic. U.S.: Harvard University Press
  5. ↑ ابراهیم، فِنگ جینگ یوان(2003). الاسلام فی الصین. دار الهلال الازرق للنشر. هونغ کونغ.
  6. ↑ سایت اینترنتی امور اقلیت­های دولت چین قابل بازیابی از . WWW.seac.gov.cn
  7. ↑ خانی، عادل(1385). جایگاه اقلیت­های قومی در سیاست فرهنگی چین. ارایه شده در سمینار بررسی روابط فرهنگی ایران و شرق آسیا. برگزار شده توسط دانشگاه شهید بهشتی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
  8. ↑ Chinese Statistical Year Book. 2006
  9. ↑ سایت رسمی وزارت فرهنگ چین.  WWW.mcprc.gov.cn
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=اقلیت_های_قومی_چین&oldid=1329»