جمعیت و ساختار جمعیتی ژاپن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:جمعیت ژاپن.jpg|بندانگشتی|جمعیت ژاپن]] | [[پرونده:جمعیت ژاپن.jpg|بندانگشتی|جمعیت ژاپن]] | ||
[[ژاپن]] بعد از آغاز دوره میجی (明治時代/Meiji Jidai)(1868-1912)، رشد جمعیت چشمگیری را تجربه کرد. با نگاه به میزان زاد و ولد از دوره میجی تا دوران معاصر، متوجه می‌شویم، میزان زاد و ولد در اوایل دوره میجی پایین بود، از اواسط این دوره این میزان بالا رفت و سال 1920 به بالاترین حد آن یعنی 36.2 رسید. در این سال 2 میلیون کودک متولد شدند که 2 و نیم برابر میزان موالید 1873 (800 هزار کودک) بود<ref>(ناواتا، 2006: 95)</ref> | [[ژاپن]] بعد از آغاز دوره میجی (明治時代/Meiji Jidai) (1868-1912)، رشد جمعیت چشمگیری را تجربه کرد. با نگاه به میزان زاد و ولد از دوره میجی تا دوران معاصر، متوجه می‌شویم، میزان زاد و ولد در اوایل دوره میجی پایین بود، از اواسط این دوره این میزان بالا رفت و سال 1920 به بالاترین حد آن یعنی 36.2 رسید. در این سال 2 میلیون کودک متولد شدند که 2 و نیم برابر میزان موالید 1873 (800 هزار کودک) بود.<ref>(ناواتا، 2006: 95)</ref> این افزایش به طور مستقیم با رشد آهسته اما پایدار شهرنشینی همراه بود. در اولین سال دوره میجی، جمعیت 34 میلیون نفر بود که سال 1900 یعنی زمانی که فرآیند صنعتی شدن آغاز شده بود، جمعیت به 43 میلیون و 850 هزار نفر رسید.<ref name=":0">(سودو، 2005: 2)</ref> از سال 1898 تا 1918، شهرک‌های صنعتی و شهرهای معدنی جمعیت زیادی را به خود جلب کردند و سال 1925،جمعیت 59 میلیون و 740 هزار نفر بود.<ref name=":0" /> | ||
بین سال‌های 1919 و 1945، [[توکیو]]-یوکوهاما (که‌هین(京浜/Kēhin))<sup>[i]</sup>، | بین سال‌های 1919 و 1945، [[توکیو]]-یوکوهاما (که‌هین(京浜/Kēhin))<sup>[i]</sup>، اوساکا-کوبه-[[کیوتو]] (که‌هانشین(京阪神/Kēhanshin))، ناگویا (چوکیو (中京/Chūkyō) )<sup>[ii]</sup> و شمال کیوشو به عنوان چهار منطقه صنعتی عمده کشور توسعه یافتند. در عین حال، برخی از شهرهای کوچک، توانایی خود را برای حفظ جمعیت رو به رشد از دست داده‌اند و جمعیت برخی از آنها کاهش یافته است. تا سال 1940، جمعیت به بیش از دو برابر سال 1868 افزایش یافت.<ref name=":0" /> در طول جنگ جهانی دوم، مهاجرت به مناطق روستایی به منظور جلوگیری از بمباران هوایی صورت گرفت، برخی از شهرها مانند [[اوساکا]]، یک سوم از جمعیت خود را از دست دادند و [[ژاپن]] مهاجرت معکوس روستا به شهر را تجربه کرد. | ||
[[پرونده:ازدحام جمعیت در ژاپن.jpg|بندانگشتی|ازدحام جمعیت در ژاپن]] | [[پرونده:ازدحام جمعیت در ژاپن.jpg|بندانگشتی|ازدحام جمعیت در ژاپن]] | ||
بعد از جنگ جهانی دوم هرچند میزان موالید به خصوص به خاطر قانونی شدن جلوگیری از حاملگی کاهش یافت، اما با کاهش بسیار چشمگیر مرگ و میر نوزادان، جمعیت افزایش یافت و از 72 میلیون و 150 هزار نفر در سال 1945 به 83 میلیون و 200 هزار نفر در سال 1950 و 93 میلیون و 420 هزار نفر در سال 1960 رسید و سرانجام در سال 1967 از مرز صد میلیون نفر گذشت<ref>(ناواتا، 2006: 96)</ref> | بعد از جنگ جهانی دوم هرچند میزان موالید به خصوص به خاطر قانونی شدن جلوگیری از حاملگی کاهش یافت، اما با کاهش بسیار چشمگیر مرگ و میر نوزادان، جمعیت افزایش یافت و از 72 میلیون و 150 هزار نفر در سال 1945 به 83 میلیون و 200 هزار نفر در سال 1950 و 93 میلیون و 420 هزار نفر در سال 1960 رسید و سرانجام در سال 1967 از مرز صد میلیون نفر گذشت.<ref>(ناواتا، 2006: 96)</ref> جمعیت [[ژاپن]] تا سال 2006 روند افزایشی هرچند با شیب بسیار کم داشت، اما از این سال روند کاهش جمعیت آغاز شد و پیش‌بینی می‌شود این کاهش به میانگین 0.7% در سال 2025 و 1% در سال 2050 برسد که با این احتساب جمعیت این کشور در صد سال آینده نصف خواهد شد.<ref>(سودو، 2005: 3)</ref> جمعیت [[ژاپن]] در سال 2004 برابر با 127 میلیون و 690 هزار نفر بود که این جمعیت در سال 2017 به 126 میلیون و 670 هزار نفر رسیده است که کاهشی بیش از یک میلیون نفر را نشان می‌دهد. | ||
ویژگی قابل توجه جمعیت شناسی در [[ژاپن]] بعد از جنگ جهانی دوم، کاهش میزان مرگ و میر بود که نتیجه‌ی آن در قالب خانواده‌های کم جمعیت و افزایش سطح سلامتی به طور چشمگیری افزایش یافت. در اواخر قرن بیستم، میزان افزایش جمعیت ژاپن به طور چشمگیری کاهش یافت و در دهه اول قرن بیست و یکم با رکود مواجه شد. در اواخر همان دهه، [[ژاپن]] یکی از کمترین نرخ موالید در جهان را داشت. امروزه [[ژاپن]]، علیرغم اینکه امید به زندگی آن در میان بالاترین سطح جهان قرار دارد، از موضوع کاهش میزان جمعیت رنج می‌برد. بنابراین کشور با مسائل دوگانه‌ی جمعیتی که در حال کاهش و به سرعت در حال پیر شدن است با شرایط سختی مواجه است. جمعیت [[ژاپن]] سریع‌تر از هر جامعه دیگری در دنیا، در حال پیر شدن است و این وضعیتی است که مشکلات جدی را برای جامعه [[ژاپن]] به همراه می‌آورد. درصد جمعیت 65 سال به بالا در سال 1970 تنها 7 درصد بود، ولی تنها 25 سال بعد یعنی سال 1995 به 14.6 درصد رسید<ref name=":1">(معین‌زاده، 1382: 70)</ref> | ویژگی قابل توجه جمعیت شناسی در [[ژاپن]] بعد از جنگ جهانی دوم، کاهش میزان مرگ و میر بود که نتیجه‌ی آن در قالب خانواده‌های کم جمعیت و افزایش سطح سلامتی به طور چشمگیری افزایش یافت. در اواخر قرن بیستم، میزان افزایش جمعیت ژاپن به طور چشمگیری کاهش یافت و در دهه اول قرن بیست و یکم با رکود مواجه شد. در اواخر همان دهه، [[ژاپن]] یکی از کمترین نرخ موالید در جهان را داشت. امروزه [[ژاپن]]، علیرغم اینکه امید به زندگی آن در میان بالاترین سطح جهان قرار دارد، از موضوع کاهش میزان جمعیت رنج می‌برد. بنابراین کشور با مسائل دوگانه‌ی جمعیتی که در حال کاهش و به سرعت در حال پیر شدن است با شرایط سختی مواجه است. جمعیت [[ژاپن]] سریع‌تر از هر جامعه دیگری در دنیا، در حال پیر شدن است و این وضعیتی است که مشکلات جدی را برای جامعه [[ژاپن]] به همراه می‌آورد. درصد جمعیت 65 سال به بالا در سال 1970 تنها 7 درصد بود، ولی تنها 25 سال بعد یعنی سال 1995 به 14.6 درصد رسید.<ref name=":1">(معین‌زاده، 1382: 70)</ref> پیش‌بینی شده است، تا سال 2050 از هر سه نفر ژاپنی یک نفر بالای 65 سال سن خواهد داشت<ref name=":1" />. | ||
یکی دیگر از تغییرات جمعیتی که بعد از جنگ جهانی دوم رخ داد، تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ دارای جمعیت بیش از 50 هزار نفر بود. نسبت جمعیت ساکن در این شهرها که در سال 1945 حدود 22% بود به شدت افزایش یافت و در سال 1975 به 67% رسید <ref>(ناواتا، 2006: 98)</ref> | یکی دیگر از تغییرات جمعیتی که بعد از جنگ جهانی دوم رخ داد، تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ دارای جمعیت بیش از 50 هزار نفر بود. نسبت جمعیت ساکن در این شهرها که در سال 1945 حدود 22% بود به شدت افزایش یافت و در سال 1975 به 67% رسید.<ref>(ناواتا، 2006: 98)</ref> این شهرها هم عموما در دشت‌ها قرار دارند و همین مسأله سبب تمرکز جمعیتی در دشت‌های محدود و پایین‌ترین سطح زمین، مخصوصا در امتداد ساحل اقیانوس آرام شده است.<ref>یزدان‌پناه،کیومرث(1402)."جغرافیای‌ژاپن".درپالیزدار،فرهاد،ذاکری، قدرت‌اله. جامعه‌و‌فرهنگ ژاپن.تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین‌المللی الهدی،ص 15- 35.</ref> | ||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
* [[جمعیت چین]] | * [[جمعیت چین]] | ||
* [[جمعیت کانادا]] | |||
* [[جمعیت افغانستان]] | |||
* [[جمعیت کوبا]] | |||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
نسخهٔ ۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۷
ژاپن بعد از آغاز دوره میجی (明治時代/Meiji Jidai) (1868-1912)، رشد جمعیت چشمگیری را تجربه کرد. با نگاه به میزان زاد و ولد از دوره میجی تا دوران معاصر، متوجه می‌شویم، میزان زاد و ولد در اوایل دوره میجی پایین بود، از اواسط این دوره این میزان بالا رفت و سال 1920 به بالاترین حد آن یعنی 36.2 رسید. در این سال 2 میلیون کودک متولد شدند که 2 و نیم برابر میزان موالید 1873 (800 هزار کودک) بود.[۱] این افزایش به طور مستقیم با رشد آهسته اما پایدار شهرنشینی همراه بود. در اولین سال دوره میجی، جمعیت 34 میلیون نفر بود که سال 1900 یعنی زمانی که فرآیند صنعتی شدن آغاز شده بود، جمعیت به 43 میلیون و 850 هزار نفر رسید.[۲] از سال 1898 تا 1918، شهرک‌های صنعتی و شهرهای معدنی جمعیت زیادی را به خود جلب کردند و سال 1925،جمعیت 59 میلیون و 740 هزار نفر بود.[۲]
بین سال‌های 1919 و 1945، توکیو-یوکوهاما (که‌هین(京浜/Kēhin))[i]، اوساکا-کوبه-کیوتو (که‌هانشین(京阪神/Kēhanshin))، ناگویا (چوکیو (中京/Chūkyō) )[ii] و شمال کیوشو به عنوان چهار منطقه صنعتی عمده کشور توسعه یافتند. در عین حال، برخی از شهرهای کوچک، توانایی خود را برای حفظ جمعیت رو به رشد از دست داده‌اند و جمعیت برخی از آنها کاهش یافته است. تا سال 1940، جمعیت به بیش از دو برابر سال 1868 افزایش یافت.[۲] در طول جنگ جهانی دوم، مهاجرت به مناطق روستایی به منظور جلوگیری از بمباران هوایی صورت گرفت، برخی از شهرها مانند اوساکا، یک سوم از جمعیت خود را از دست دادند و ژاپن مهاجرت معکوس روستا به شهر را تجربه کرد.
بعد از جنگ جهانی دوم هرچند میزان موالید به خصوص به خاطر قانونی شدن جلوگیری از حاملگی کاهش یافت، اما با کاهش بسیار چشمگیر مرگ و میر نوزادان، جمعیت افزایش یافت و از 72 میلیون و 150 هزار نفر در سال 1945 به 83 میلیون و 200 هزار نفر در سال 1950 و 93 میلیون و 420 هزار نفر در سال 1960 رسید و سرانجام در سال 1967 از مرز صد میلیون نفر گذشت.[۳] جمعیت ژاپن تا سال 2006 روند افزایشی هرچند با شیب بسیار کم داشت، اما از این سال روند کاهش جمعیت آغاز شد و پیش‌بینی می‌شود این کاهش به میانگین 0.7% در سال 2025 و 1% در سال 2050 برسد که با این احتساب جمعیت این کشور در صد سال آینده نصف خواهد شد.[۴] جمعیت ژاپن در سال 2004 برابر با 127 میلیون و 690 هزار نفر بود که این جمعیت در سال 2017 به 126 میلیون و 670 هزار نفر رسیده است که کاهشی بیش از یک میلیون نفر را نشان می‌دهد.
ویژگی قابل توجه جمعیت شناسی در ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم، کاهش میزان مرگ و میر بود که نتیجه‌ی آن در قالب خانواده‌های کم جمعیت و افزایش سطح سلامتی به طور چشمگیری افزایش یافت. در اواخر قرن بیستم، میزان افزایش جمعیت ژاپن به طور چشمگیری کاهش یافت و در دهه اول قرن بیست و یکم با رکود مواجه شد. در اواخر همان دهه، ژاپن یکی از کمترین نرخ موالید در جهان را داشت. امروزه ژاپن، علیرغم اینکه امید به زندگی آن در میان بالاترین سطح جهان قرار دارد، از موضوع کاهش میزان جمعیت رنج می‌برد. بنابراین کشور با مسائل دوگانه‌ی جمعیتی که در حال کاهش و به سرعت در حال پیر شدن است با شرایط سختی مواجه است. جمعیت ژاپن سریع‌تر از هر جامعه دیگری در دنیا، در حال پیر شدن است و این وضعیتی است که مشکلات جدی را برای جامعه ژاپن به همراه می‌آورد. درصد جمعیت 65 سال به بالا در سال 1970 تنها 7 درصد بود، ولی تنها 25 سال بعد یعنی سال 1995 به 14.6 درصد رسید.[۵] پیش‌بینی شده است، تا سال 2050 از هر سه نفر ژاپنی یک نفر بالای 65 سال سن خواهد داشت[۵].
یکی دیگر از تغییرات جمعیتی که بعد از جنگ جهانی دوم رخ داد، تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ دارای جمعیت بیش از 50 هزار نفر بود. نسبت جمعیت ساکن در این شهرها که در سال 1945 حدود 22% بود به شدت افزایش یافت و در سال 1975 به 67% رسید.[۶] این شهرها هم عموما در دشت‌ها قرار دارند و همین مسأله سبب تمرکز جمعیتی در دشت‌های محدود و پایین‌ترین سطح زمین، مخصوصا در امتداد ساحل اقیانوس آرام شده است.[۷]
پاورقی
[i] - مرکب از دو کانجی که از توکیو (東京) و هین از یوکوهاما (横浜) است و به منطقه واقع میان این دو شهر بزرگ اشاره دارد.
[ii] - نام شهر ناگویا در دوره میجی. علت نام گذاری آن به این نام، واقع شدنش میان توکیو و کیوتو بود.
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
- ↑ (ناواتا، 2006: 95)
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ (سودو، 2005: 2)
- ↑ (ناواتا، 2006: 96)
- ↑ (سودو، 2005: 3)
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ (معین‌زاده، 1382: 70)
- ↑ (ناواتا، 2006: 98)
- ↑ یزدان‌پناه،کیومرث(1402)."جغرافیای‌ژاپن".درپالیزدار،فرهاد،ذاکری، قدرت‌اله. جامعه‌و‌فرهنگ ژاپن.تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین‌المللی الهدی،ص 15- 35.