سبک های موسیقی کوبا

در پایان قرن ۱۸، اهمیت و جایگاه موسیقی و رقص در کوبا به اوج خود می‌رسد، مراسم رقص در خانه‌ها و مناطق روستایی به‌طور خصوصی و عمومی سازماندهی می‌شدند. کنترادانس فرانسوی، با حال و هوای اسپانیایی وارد کوبا می‌شود و خیلی زود با ارکسترهای سیاهان و دورگه‌ها سازگاری پیدا می‌کند. سال‌های ۴۰ قرن نوزدهم، در رقص‌های کوبایی، حضور یک باستونرو (یک نفر عصا به دست در جلو می‌رقصد و دیگران را نیز راهنمایی می‌کند) دیده می‌شود، کسی که رقاص‌ها را هدایت می‌کرد تا با ریتم موسیقی شعر بخوانند از اینجا بودکه رقص «آبانرا» (Habanera) بوجود می‌آید.

روز ۱۳ نوامبر ۱۸۴۲، هفته نامه لا پرنسا (La Prensa) «آواز جدید آبانرا» را در کافه لا لونخا (La Lonja)، واقع در ورودی خیابان اوریلی (Oreily) نزدیک میدان تسلیحاته (Plaza de las Armas) معرفی می‌کند. این سبک نوین، که از اسپانیا به کوبا وارد و اصلاح شد، دوباره به اسپانیا برگشت و در سال ۱۸۴۸ موفقیت‌های بسیاری را در خیابان‌های مادرید کسب نمود و تانگو نامیده شد. البته زمانی‌که آواز لا پالوما (La Paloma) ، آواز آبانرایی که توسط سباستین ایرادیرا (Sebastian Iradier) اهل باسک اسپانیا به جهانیان معرفی شد، آبانرا را تانگوی آمریکایی نامیدند. این اثر به‌عنوان گذرنامه این سبک در دنیای بین‌الملل محسوب می‌شود، چرا که در اپرای فرانسه با اثری با نام کارمن (۱۸۷۵) حضور می‌یابد. البته اثر دیگری از آبانرای ایرادیر، توسط بیزت (Bizet) مورد استفاده قرار گرفت و اثری فولکلوریک آفریده شد از این پس، آبانرای کوبا بر موسیقی کلاسیک و تئاتر لیریک شبه‌جزیره ایبری نیز تاثیر گذاشت، البته بدون این‌که ویژگی‌های مردمی خود که متاثر از کوبا و کوبایی‌ها و زیبایی مناظر آن بود را ترک کند، به‌طوری‌که هم در آثار قدیمی و هم در آثار جدید به چشم می‌خورند. بعدها در قاره آمریکا، از آبانرا شاهد تولد میلونگا (Milonga) و سپس تانگو هستیم. در کوبا، آبانرا، سبکی مختلط از رقص و آواز بود که فقط به‌عنوان آواز باقی ماند.در کوبا، آبانرا، سبکی مختلط از رقص و آواز بود که فقط به‌عنوان آواز باقی ماند.

یکی دیگر از سبک‌های موسیقی در کوبا دانسون (Danzon) است که در سال ۱۸۷۹ توسط یک موسیقی‌دان اهل ماتانزاس (از استان‌های کوبا) در یکی از سالن‌های اشرافی لیسئو این استان، معرفی شد. اما با گذشت زمان دانسون به محل‌های فقیرانه و بخش‌های عمومی‌تر منتقل می‌شود چرا که این نوع رقص را نوعی رقص «آفریقایی» می‌دانستند، اما از سال‌های ۹۰ قرن بیستم این رقص را کاملا کوبایی در نظر گرفتند.

دیگر انواع موسیقی‌های بوجود آمده در کوبا در قرن نوزدهم بولرو (Bolero) ، کانسیون Cancion() ، تروبا (Trova) و گوآراچا (Guaracha) می‌باشند که البته موسیقی گوآراچا در پایان تئاترهای بومی خوانده می‌شد. گوآراچا قطعه‌ای بود که در پایان تئاترهای بوفی یا کمیک اجرا می‌شد. البته این نوع نمایش در دوران سختی بوجود آمد چرا که پیشینه خارجی داشت. از جمله آن‌ها می‌توان از مینسترل‌ها (Minstrels) که از آمریکای شمالی بودند نام برد و در این نوع تئاتر، بازیگران سفیدپوست صورت خود را سیاه رنگ می‌کردند و از حرکات سیاهپوستان با اغراق و برای خنده، تقلید می‌کردند. این نمایش کمدی، نمایانگر برتری سفیدپوستان بر سیاه‌پوستان بود.

البته با وجود تعداد قابل توجهی از سیاهان کوبایی در آن کشور، این نوع نمایش مورد خوشایند کوبایی‌ها قرار نگرفت. در این نوع نمایش، موقعیت‌های خنده‌دار با آواز و رقص به نمایش گذاشته می‌شدند و در پایان هر نمایش، طبق رسوم، قطعه‌ای از گوآراچا اجرا می‌شد. تیپ‌های رایج در این نمایش‌ها سیاه‌پوستان، گالیسیایی‌ها و دورگه‌ها بودند که در این نوع تئاتر به ایفای نقش می‌پرداختند. بحران جامعه کوبا با جنگ ده ساله در سال ۱۸۶۸ بروز کرد و به همین دلیل کمدین‌ها برای مدتی ساکت شدند و پس از پایان جنگ ده ساله در سال ۱۸۷۸ این نمایش کمدی با قدرت بیشتر و با شرکت کمدین‌هایی چون میگل سالاس (Compania de los Bufos de Miguel Salas) مجددا ظهور یافت.

یکی دیگر از انواع موسیقی در کوبا تروبا (Trova) نام دارد که یکی از جالب‌ترین جنبه‌های فرهنگ موسیقی در کوبا می‌باشد. تروبای سنتی کوبا در پایان قرن نوزدهم انسجام یافت. تروبا آوازهای عاشقانه‌ای بودند که توسط تروبادورها (Trovadores) خوانده می‌شدند. زمانی که جنگ ده ساله کوبا در سال ۱۸۶۸ آغاز شد، این نوع موسیقی با آوازهایی میهن پرستانه همراه شد. البته تروبای کوبا در شهر سانتیاگو د کوبا به‌وجود آمد. تروبا سال‌های طولانی ادامه یافت و طی آن موسیقیدانان بسیاری در این عرصه فعالیت کردند. تروبا در زمان جمهوری و تا سال‌های ۳۰ و ۴۰ همچنان ادامه یافت، این سبک موسیقی در اواسط قرن بیستم و بعد از سال ۱۹۵۹ باعث پیدایش تروبای جدید در کوبا شد که در این زمان چهره‌هایی چون سیلبیو رودریگز (Silvio Rodriguez) و پابلو میلانس (Pablo Milanes) در این عرصه شناخته می‌شوند و به چهره‌های بسیار سرشناسی تبدیل می‌شوند. تروبای جدید با گیتاری در دست خوانده می‌شود و موضوعات این نوع سبک مضامین اجتماعی مرتبط با انقلاب سوسیالیستی کوبا می‌باشد.

بولرو، همانند آواز تروبای سنتی کوبا در سانتیاگو د کوبا در سه دهه آخر قرن نوزدهم بوجود آمد. این نوع موسیقی با رقص و آواز متفاوت از رقص اسپانیایی در اوایل قرن نوزدهم می‌باشد، زیرا بولرو همانند دیگر انواع موسیقی بوجود آمده در اسپانیا می‌باشد که با رسیدن به سرزمین آمریکا، با حفظ خصوصیات ریشه‌ای خود تغییراتی نیز می‌پذیرد. از بولروی ابتدایی تا بولروی معاصر پیشرفت زیادی دیده می‌شود. با قطع حاکمیت اسپانیا و شروع اولین مداخله آمریکای شمالی (۱۹۰۲-۱۸۹۹)، نویسندگان کوبایی و اسپانیایی اعتقاد داشتند تا زمانی که در کوبا صدای زاپاتئو (Zapateo) (رقصی با کوبیدن پا بر کف زمین) و آواز آبانرا شنیده می‌شود و رقص دانسون دیده می‌شود، نه مداخله‌ای اتفاق می‌افتد نه الحاقی، بلکه «پایداری ملی» وجود خواهد داشت. دانسون واقعا به رقص ملی مبدل شد و تا زمانی که انواع دیگر موسیقی ظهور کردند، همچنان اعتبار داشت.

پاچانگا (Pachanga) ، نوعی سبک موسیقی است که ترکیبی از سون و مرنگه می‌باشد. این سبک از سال ۱۹۵۹ در کوبا پدیدار شد و از سبکی شاد و پرتحرک برخوردار می‌باشد. پاچانگا خیلی سریع در رادیو کوبا درصدر لیست موسیقی‌های ملی قرار گرفت و درسراسر کارائیب انتشار یافت. موفقیت این موسیقی به حدی بود که در زمان پیروزی انقلاب کوبا، معروف‌ترین موسیقی کوبایی بشمار می‌آمد و همچنین در اوایل سال ۱۹۶۰، در نیویورک و ساحل شرقی ایالات‌متحده آمریکا از چاچاچا پیشی گرفت.

در دهه ۷۰ سبک جدیدی از موسیقی پدیدار می‌شود که آن را به‌نام سالسا می‌شناختند، در شهر نیویورک، مهاجران لاتین تبار به‌خصوص از کوبا و پوئرتوریکو این سبک موسیقی را با عناصر بسیاری از ریشه‌های آفریقایی کوبایی خلق می‌کنند. اگرچه بسیاری از موسیقی‌دانان کوبایی اعتقاد دارند که سالسا وجود نداشت، بلکه سون کوبایی بودکه بنا به دلایل تجاری تغییر شکل داده و به موسیقی کوبایی سال‌های ۷۰ خوانده می‌شود، اما سالسا شهرت جهانی می‌یابد و مشروعیت بسیاری به‌دست می‌آورد، در دهه هشتاد، این سبک، به‌عنوان سالسای رومانتیک و سبکی محبوب در نیویورک شناخته می‌شود.

نیز نگاه کنید به

• هنر کوبا

• موسیقی در کوبا