سیاست و حکومت سیرالئون

نوع حکومت سیرالئون جمهوری است و هرچند دولت‌های وقت نظام این کشور را نظامی مردم سالار می‌دانستند ولی در خوش بینانه‌ترین حال می‌توان گفت نوع حکومت سیرالئون نیمه استبدادی، انحصار گرایانه و شبه دمکراتیک است.

ساختار سیاسی

ساختار سیاسی سیرالئون بر اساس قانون اساسی مصوب سال 1991 مبتنی بر سیستم تفکیک قوا و چند حزبی است که اختیارات گسترده‌ای را به رئیس‌جمهور واگذار نموده است. مجلس ملی کشور نیز از نظر تصویب قوانین نقش مهمی در ساختار سیاسی کشور برعهده دارد. در عین حال دولت‌های وقت از زمان استقلال تاکنون تاکید زیادی داشته‌اند تا از طریق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس، قانون‌گرایی و تعهد خود به قانون را به اثبات رسانند.

قانون اساسی

قانون اساسی سیرالئون در سال 1961 و همزمان با استقلال سیرالئون تدوین شده است و متشکل از برخی از قوانین سنتی سیرالئون و اصول حقوقی کشور انگلستان است. قانون اساسی کشور طی چهار دهه گذشته چند بار مورد اصلاحات و بازبینی قرار گرفته که آخرین آن در سال 1991 میلادی بوده است. (Fyle 2006: 107-111)

قوه مجریه

بر اساس اصل تفکیک قوا، رئیس‌جمهور رئیس قوه مجریه محسوب می‌شود. وی در عین حال به‌عنوان فرمانده کل قوا از قدرت بسیار زیادی در کشور برخوردار بوده و با اعلام حالت فوق العاده می‌تواند مجلس ملی را نیز منحل نماید. رئیس‌جمهور با رای مستقیم مردم به مدت پنج سال و حداکثر برای دو دوره انتخاب می‌شود. وزرای دولت نیز توسط رئیس‌جمهور و پس از تصویب نمایندگان مجلس منصوب می‌گردند.

رئیس‌جمهور فعلی این کشور که در طی انتخابات سال 2007 عهده‌دار این مسئولیت گردیده آقای ارنست بای کروماست.

نظام و نهاد قانونگذاری

پارلمان ملی سیرالئون هم اکنون دارای 124 نماینده است و هر یک از نمایندگان برای یک دوره پنج ساله انتخاب می‌گردند. [1]. مجلس سیرالئون در سال 2002 با حضور رئیس‌جمهور سابق این کشور و پس از یک وقفه ده ساله رسماً شروع به کار نمود و طی یک دهه گذشته دو بار انتخابات مجلس ملی برگزار شده است. (Fyle 2006)

نظام قضائی

قوه قضائیه سیرالئون شامل دادگاه‌های محلی، استیناف و دادگاه عالی است. دادگاه عالی وظیفه نهایی رسیدگی به جرائم کیفری و مدنی را عهده‌دار می‌باشد. عقد و امضاء هر گونه اسناد و موافقت‌نامه رسمی با دول خارجی منوط به تصویب قوه قضائیه سیرالئون است. (www.theworldfactbook.com/sierra leone/2011)

نظام حزبی و انحصار‌گرایی حزب حاكم

کشور سیرالئون تا اواخر دهه 1980 میلادی کشوری با نظام تک حزبی بود. در سال 1990 میلادی و با اوج گیری زمزمه‌های نیرومند نارضایتی در کشور، مومو رئیس‌جمهور وقت کمیسیونی را مامور بازنگری قانون اساسی و فراهم نمودن زمینه ایجاد نظام چند حزبی در سیرالئون کرد و از آن زمان احزاب به‌صورت قانونی فعالیت خود را در این کشور آغاز کردند. احزاب «کنگره تمام مردم»[2]، «صلح و آزادی»[3]، «نهضت مردمی برای تغییر دمکراسی»[4] و«حزب مردم سیرالئون»[5] از مهم‌ترین احزاب سیاسی فعلی کشور به‌شمار می‌روند. «حزب دمکرات ملی»، «حزب جمهوری مردمی»، «حزب اتحاد ملی دمکراتیک مردمی»، «حزب توسعه مردمی» و «حزب جبهه متحد انقلابی» از دیگر احزاب نسبتاً مهم کشور محسوب می‌شوند. (Fyle 2006) حزب حاكم فعلی سیرالئون كه قدرت كاملی را در عرصه سیاسی كشور در اختیار دارد حزب «كنگره تمام مردم سیرالئون» است. این حزب نقش مهمی در بقدرت رساندن آقای ارنست كروما ایفا نمود و در حال حاضر 59 كرسی پارلمان سیرالئون را در اختیار خود دارد. (Fyle 2006: 84-85)

گروه‌های ذی‌نفوذ

هرچند فعالیت گروه‌های مهم سیاسی کشور عمدتاً تحت نظارت احزاب سیاسی صورت می‌گیرد ولی اتحادیه‌های کارگری و انجمن‌های دانشجویی گروه‌های فشار این کشور را تشکیل می‌دهند.

تقسیمات اداری و سیاسی استان‌ها و شهرهای مهم، پایتخت

سیرالئون به چهار استان شرقی، جنوبی، شمالی و غربی (دربرگیرنده 12 ناحیه) تقسیم می‌شود. پایتخت این کشور شهر فریتاون با جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر است که در شبه جزیره‌ای در کنار اقیانوس اطلس واقع شده و پس از بازگشت آرامش و صلح در سال 2001 به تدریج بر جمعیت آن افزوده شده است. بو، مکینی، کامبیا، کنما و کابالا از شهرهای مهم کشور به شمار می‌روند. (www.mapsofworld.com)

روابط خارجی كشور

کشور سیرالئون از بدو استقلال دارای روابط دوستانه‌ای با کشورهای غربی بوبژه ایالات متحده آمریکاو انگلستان بوده و تنظیم مناسبات با این کشورها بخش مهمی از اصول سیاست خارجی سیرالئون را تشکیل می‌دهد. روابط این کشور با اعضا جامعه کشورهای مشترک المنافع نیز همواره در سطح بسیار خوبی بوده است. سیرالئون با کشورهای آفریقایی نیز دارای مناسبات حسنه‌ای می‌باشد و در این میان کشورهای منطقه غرب آفریقا و همسایگان این کشور خصوصا ساحل عاج، گینه کوناکری و لیبریا در عرصه سیاست خارجی این کشور جایگاه منحصربفردی داشته‌اند. سیرالئون یکی از اعضا جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا است و به همراه کشورهای لیبریا و گینه کوناکری اتحادیه رودخانه مانو[6] را تأسیس نموده است.

J. Paracka 2003: 8-15

در ارتباط با سیاست خارجی این كشور گفتنی است هرچند سیرالئون از بدو استقلال تاكنون همواره بر دوستی و مناسبات خوب و صمیمانه با همسایگان خود و دیگر كشورهای قاره آفریقا تاكید داشته ولی عدم ثبات سیاسی و انبوه مشكلات داخلی این كشور مانع از تحقق این هدف و عدم اتخاذ سیاستی مبتنی بر همگرایی با كشورهای همجوار و دیگر كشورهای جهان –از بدو استقلال تاكنون - شده است. دولتمردان سیرالئون در راستای عدم دوراندیشی سیاسی خود هیچ گاه مجالی برای تعامل و ارتباط پویا و سازنده با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و بهره‌گیری از توان و ظرفیت‌های این سازمان‌ها -در راستای منافع ملی خود – نیز نیافته‌اند و این در حالی است كه پایان جنگ داخلی بهترین فرصت را برای استفاده از پتانسیل سازمان‌هایی همچون اتحادیه آفریقا و سازمان‌های بین‌المللی وابسته به سازمان ملل همچون بانك جهانی، صندوق بین‌المللی پول ، یونسكو و یونیسف فراهم آورده بود. (مطالعات میدانی نویسنده)

کشور سیرالئون در حال حاضر علاوه بر سازمان ملل متحد، عضو رسمی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ذیل است: اتحادیه آفریقا [7]، بانک توسعه آفریقا [8]، کمیسیون اقتصادی آفریقا[9]، سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد [10]، گروه 77 [11]، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی[12]، بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه وابسته به بانک جهانی[13]، سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری [14]، کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری آزاد[15]، جامعه بین‌المللی توسعه[16]، صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی[17]، بانک توسعه اسلامی[18]، بنگاه مالی بین‌المللی [19]، بنگاه مالی بین‌المللی [20]، سازمان بین‌المللی کار [21]، صندوق بین‌المللی پول [22]، سازمان بین‌المللی دریانوردی[23]، سازمان بین‌المللی پلیس جنایی [24]، جنبش عدم تعهد [25]، سازمان کنفرانس اسلامی[26]، سازمان منع سلاحهای شیمیایی[27]، کمیسیون سازمان ملل برای تجارت و توسعه [28]، سازمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد[29]، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد [30]، فدراسیون جهانی اتحادیه کارگری[31]، سازمان‌بهداشت‌جهانی[32]، و سازمان‌جهانی‌مالکیت‌معنوی [33].

پرچم؛ نشان و سرود ملی

پرچم سیرالئون متشکل از سه‌رنگ سبز، سفید و آبی‌ است که در سال ۱۹۶۱ میلادی مورد پذیرش عموم مردم قرار گرفته است. رنگ سبز نماد کشاورزی کوهستان‌ها و منابع طبیعی، رنگ سفید نماد وحدت و عدالت و رنگ آبی نماد دریا و بندرگاه طبیعی فری‌تاون به‌شمار می‌رود شعار ملی این کشور اتحاد، آزادی و عدالت است. سرود ملی این کشور نیز دربرگیرنده اشعاری در ارتباط با آزادی و استقلال مردم این کشور است. (www.mapsofworld.com)

شخصیت‌های سیاسی

روسای جمهور سیرالئون طی دو دهه اخیر(تیجان کاباه و ارنست بای کروما)، ساموئل سام موناما معاون رئیس‌جمهور، فودای سانکو موسکیتو و عیسی سی سه (رهبران جبهه ملی متحد) رئیس فعلی مجلس ملی سیرالئون، دارلینگتون موریسون[34]رهبر حزب «صلح و آزادی»، چارلز مارگای [35]رئیس حزب «نهضت مردمی برای تغییر دمکراسی» و سولومون موره وا[36] رهبر «حزب مردم سیرالئون» از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی فعلی کشور به‌شمار می‌روند.

www.Sierra Leone History.com/Flags, Maps, Economy, Geography, Climate, Natural Resources, Current Issues, International Agreements, Population, Social Statistics, Political System/2011

نیروهای مسلح

نیروهای مسلح جمهوری سیرالئون[37] وظیفه حفاظت از امنیت ملی، مرزها و منافع ملی کشور را برعهده دارند. ارتش سیرالئون در سال 1961 و پس از استقلال این کشور براساس الگوی نیروهای نظامی غرب آفریقا سلطنتی بریتانیا که در دوره استعمار سیرالئون حفاظت از مرزهای کشور را برعهده داشت شکل گرفت و در سال 1971 و تبدیل نظام سیرالئون به جمهوری به نیروهای مسلح جمهوری سیرالئون تغییرنام داد. براساس قانون اساسی سیرالئون رئیس‌جمهور فرمانده کل قوا نیز به‌شمار می‌رود و وزارت دفاع و امنیت ملی وظیفه هدایت نیروهای مسلح سیرالئون را برعهده دارد. ارتش سیرالئون تا سال 1979 دربرگیرنده تنها نیروی زمینی بود؛ در این سال نیروی دریایی کوچکی نیز به آن افزوده شد و در سال 1995 نیروی هوایی نیز به نیروهای مسلح سیرالئون اضافه گشت. ارتش سیرالئون از سال 1991 تا سال 2001 درگیر جنگ سختی با شورشیان جبهه متحد انقلابی بود و این امر موجب ورود نظامیان به صحنه سیاست در قالب کودتاهای نظامی سال‌های 1992 و 1997 گردید.

(http://www.workmall.com/wfb2010/sierraleone/sierra_leone_military.html)

ارتش سیرالئون در طول جنگ داخلی از نظم و انسجام قابل ملاحظه‌ای برخوردار نبود و بسیاری از سربازان دولتی را روستائیان فاقد آموزش‌های نظامی و برخی اراذل و اوباش معتاد به مواد مخدر تشکیل می‌دادند که در عین حال از تسلیحات نظامی مدرن و مجهزی نیز برخوردار نبودند و حقوق و مزایای آنها با تأخیر فراوان پرداخت می‌گردید.این امر که بارها سبب شکست‌های پیاپی ارتش از شورشیان شد و از عوامل مهم نارضایتی مردم از دولت و ارتش به‌شمار می‌رفت بعد از پایان جنگ داخلی تا حدودی بهبود یافت ولی دولت سیرالئون هنوز موفق به تأسیس ارتشی نیرومند در کشور نشده است و این در حالی است که انتظار می‌رفت ارتش سیرالئون با پشت سر نهادن تجربه یک دهه جنگ با شورشیان (که از تجهیزات نظامی بهتری برخوردار بودند!) دچار تحولاتی اساسی و ساختاری گردد. طی سال‌های گذشته چند قایق جنگی تندرو و چند هلیکوپتر نظامی به نیروهای مسلح سیرالئون اضافه شده و نیروهای ویژه بریتانیا دوره‌های آموزشی ویژه‌ای را برای ارتشیان کشور برگزار کرده‌اند با این حال هنوز سرمایه گذاری قابل ملاحظه‌ای در بخش نیروهای مسلح سیرالئون صورت نگرفته است به‌گونه‌ای که ارتشیان همچنان از دریافت حقوق و مزایای بسیارکم و نامنظم شکایت دارند. بخش عمده تجهیزات نظامی نیروی زمینی سیرالئون را چند توپ و تانک مستعمل و مسلسل و تفنگ‌های خودکار ساخت کشورهای شرق اروپا تشکیل می‌دهد و تنها گارد ویژه ریاست جمهوری سیرالئون از اسلحه‌های جدید روز بهره‌مند است. نیروی دریایی سیرالئون متشکل از 7 قایق جنگی کوچک ساخت چین و 3 قایق گشتی ساخت ژاپن است. نیروی هوایی کشور نیز دربرگیرنده سه فروند هلیکوپتر تهاجمی سنگین، یک فروند هلیکوپتر حمل و نقل ساخت شوروی سابق، دو هواپیمای سبک جنگی ساخت پاکستان و چند فروند هواپیمای سبک ویژه حمل ونقل ساخت سوئد و انگلستان است.

تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح سیرالئون براساس آخرین آمار سال 2011 درحدود 8500 نفر است که حدود 8000 نفر از آنان در نیروی زمینی فعالیت دارند.

(www.sierraleone.com/ministryofdefence (and nationnalsecurity/2011

نیروهای مسلح جمهوری سیرالئون با وجود امکانات اندکی که دولت به آنها اختصاص داده از جایگاه بالایی در کشور برخوردارند و طی یک دهه گذشته و از زمان پایان جنگ داخلی نظم و امنیت عمومی را در سرتاسر کشور حکمفرما ساخته‌اند. با این حال بدلیل وقوع چند کودتای نظامی در طول تاریخ پس از استقلال، دولتمردان همواره اقدامات ژنرال‌های ارتش را زیر نظر داشته و به‌نظر می‌رسد عدم اختصاص بودجه مناسب به نیروهای مسلح کشور تا حدودی نیز ناشی از نگرانی مقامات عالیرتبه سیاسی از نیرومند شدن هرچه بیشتر نظامیان بلندپایه کشور است.

---

[1]-112 تن از نمایندگان مجلس با آراء مستقیم مردم انتخاب می‌شوند و 12 نماینده دیگر را روسای قبایل بزرگ کشور تشکیل می‌دهند که طی انتخاباتی مجزا به این مقام دست می‌یابند.

[2] - All People's Congress )APC(

[3] - Peace and Liberation Party ) PLP(

[4] - People's Movement for Democratic Change ) PMDC(

[5] - Sierra Leone People's Party ) SLPP(

[6] - the Mano River Union (MRU)

[7] -AU

[8] ADB

[9] ECA

[10] FAO

[11]G-77

[12] IAEA

[13] IBRD

[14] ICAO

[15] ICFTU

[16] IDA

[17] IFAD

[18] IDB

[19] IFC

[20] IFC

[21] ILO

[22] IMF

[23] IMO

[24] INTERPOL

[25] NAM

[26] OIC

[27] OPCW

[28] UNCTAD

[29] UNESCO

[30] UNIDO

[31] WFTU

[32] WHO

[33] WIPO

[34] - Darlington MORRISON

[35] - Charles MARGAI

[36] - Solomon BEREWA

[37] RSLAF