کرسی های زبان فارسی در دانشگاه های بنگلادش

اولین موافقتنامۀ فرهنگی میان دو کشور ایران و بنگلادش در سال 1355 هـ.ش به امضاء رسید و بدنبال آن، خانه فرهنگ در هر دو کشور تأسیس شد. از آن زمان تدریس زبان فارسی در دوره دانشکده به دو نوع انجام می‌شود، اختیاری و انتخابی. درس اختیاری فقط در دورۀ لیسانس وجود دارد. برنامه‌های این درس شامل جزوۀ کوچکی مشتمل بر حکایاتی از گلستان سعدی، مثنوی رومی، ابیاتی از شاهنامه فردوسی، غزلیات حافظ و بعضی از اشعار علامه محمداقبال است.

بخش فارسی دانشگاه داکا

بخش فارسی دانشگاه داکا دارای دوره لیسانس، فوق لیسانس، پیش دکتری و دکتری است که مجموعاً 166 نفر، شامل 139 نفر در دوره لیسانس ،9 نفر دردوره فوق لیسانس و 18 نفر دردوره پیش دکترا و دکترا مشغول تحصیل هستند. در این بخش نه نفر استاد به نام های خانم دکتر کلثوم ابوالبشر، آقای دکتر سیف الاسلام خان،  آقای طارق ضیاءالرحمان سراجی، آقای محمد عبدالصبور، آقای محسن الدین میا، دکتر ابو الکلام سرکار، اقای محمد بها الدین ، اقای محمد ممیت الرشید و آقای محمد احسن الهادی به تدریس و تحقیق اشتغال دارند.

بخش فارسی دانشگاه راجشاهی

بخش فارسی دانشگاه راجشاهی در مجموعه «گروه زبان ها» قرار دارد. این بخش از سال 1962 آغاز بکار کرد و تا مقطع دیپلم دانشجو می‌پذیرفت. از سال 1997 با تلاش رایزنی فرهنگی و نیز بعضی از اساتید دانشگاه، سندیکای دانشگاه با راه اندازی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی موافقت کرد. در حال حاضر بخش فارسی دانشگاه راجشاهی تا مقطع فوق لیسانس دانشجو دارد که از این میان 93 نفر در مقطع کارشناسی و هفت نفر در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند. این بخش از خدمات علمی و پژوهشی ده استاد تمام وقت به اسامی دکتر شمیم خان، دکتر نورالهدی،  دکتر محمد کمال الدین، محمد عطاءالله، عثمان غنی، شفیع الله، سید ابو عبد الله، نذر السلام، خان تهمینه بیگم و خانم رضوانه اسلام شمی  استفاده می کند.

انستیتو زبان های نوین دانشگاه داکا

انستیتو زبان های نوین یکی از مؤسسات آموزشی وابسته به دانشگاه داکا است که از سال 1974کار خود را آغاز کرده است. از همان سال های نخستین، بخش زبان فارسی در این مؤسسه با دوره‌های آموزشی مقدماتی، متوسطه، دیپلم و فوق دیپلم دایر شد. به طور میانگین در هر دوره آموزشی حدود 30 نفر فارسی آموز دارد. استادان این بخش عبارت اند از: خانم شمیم بانو رئیس بخش (تمام وقت)، خانم دکتر کلثوم ابوالبشر (نیمه وقت) و آقای حفیط‌الرحمان (نیمه وقت).

بخش آموزش زبان فارسی رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران - داکا

فعالیت این بخش، از سال 1984 (1363هـ.ش) آغاز شد و تا کنون بیش از شصت دوره آموزشی زبان فارسی را به پایان رسانده است. این بخش، دارای چهار مقطع آموزشی مقدماتی، متوسطه، دیپلم و فوق دیپلم است که مدت زمان هر یک از دوره‌ها، چهار ماه طول می کشد. همچنین تا اوایل سال 2012 ، ده دوره آموزش فارسی ویژه استادان مدارس قومی در رایزنی فرهنگی برگزار شده است.

آموزش زبان فارسی در دانشگاه اسلامی کوشتیا

از سال 1381 خورشیدی، طبق یادداشت تفاهم منعقده شده میان رئیس دانشگاه و مقامات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بخش زبان فارسی دانشگاه با حضور یک استاد شروع بکار کرد. این بخش فعلا فعال نیست.

بخش فارسی دانشگاه چیتاگنگ

از 9 مهر ماه 1381، طبق توافقنامه منعقده میان مقامات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و رئیس دانشگاه چیتاگنگ، بخش آموزش فارسی در این دانشگاه در دوره لیسانس آغاز بکار کرده است. در اواخر سال 2011 با تاسیس بخش فارسی این دانشگاه موافقت شد و هم اینک فعال می باشد.

بخش فارسی دانشگاه علوم و تکنولوژی کولنا

طبق موافقتنامه دو جانبه ای که در تاریخ 17 آذر ماه 1381هـ.ش میان ج.ا.ایران و رئیس دانشگاه علوم و تکنولوژی کولنا به امضاء رسید، بخش زبان فارسی در آن دانشگاه راه اندازی شد.

فارسی در مدرسه عالیه داکا (دولتی) و مدرسه مدینه‌العلوم(نیمه دولتی)

در مدارس فوق زبان فارسی جزو مواد امتحانی در مقاطع داخل (دیپلم)، عالم(فوق دیپلم) و فاضل (لیسانس) می‌باشد و ستاد آموزش مدارس دینی وزارت آموزش و پرورش بنگلادش عهده‌دار برگزاری امتحانات سراسری تمام دروس از جمله فارسی است. با توجه به موافقت اخیر ستاد برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش و تصویب برنامه آموزش قرار است زبان فارسی بزودی جزو دروس ثابت آموزشی مقطع داخل و عالم قرار گیرد.

نیز نگاه کنید به

زبان و ادبیات فارسی در بنگلادش؛ جایگاه زبان فارسی در نظام آموزشی بنگلادش