مدارس قومی در بنگلادش: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۱

مدارس قومی در بنگلادش از مدارس دیوبند هند سرچشمه گرفته اند و حدودا یک صد سال پس از تأسیس مدرس عالی کلکته بوجود آمده اند.

مدارس قومی به طور عموم، مستقل از دولت، تحت نظارت و مدیریت شخصیت های غیر دولتی با برنامه های مخصوص به خود، گاهی منطبق با مدرسه علمیه «دیوبند هند» و گاهی منطبق با برنامه درسی عربستان و یا ترکیبی از هر دو اداره می شود. مدرسه دیوبند مهم ترین مرکز حوزه های علمیه در شبه قاره می باشد. جایگاه و نفوذ این مرکز بر دیگر مدارس علمیه شبه قاره همانند خود حوزه علمیه نجف اشرف و یا قم، بر حوزه های شیعی است. این مرکز در سال 1866 م تأسیس شده است.

مدارس قومی علیرغم اختلاف در سلیقه و مدیریت، از نظر کلی برنامه درسی همانندی دارند. فارغ التحصیلان این مدارس عموما به کارهای مخصوص روحانیت، امامت مسجد، تدریس، تبلیغ و ارشاد مردم و ... می پردازند. تعداد این مدارس به چندین هزار مدرسه می رسد. تشکیلاتی به نام «وفاق المدارس العربیه» در حال حاضر سرپرستی مدارس قومیه از جمله برگزاری امتحانات مقاطع پایانی را به عهده دارد.

همان طور که گفتیم، مدارس قومی، مدارس غیر دولتی هستند و یکی از دلایل غیر دولتی بودن آن ها این است که دولت بنگلادش چندین درس از جمله دروس فارسی را از برنامه های درسی حذف و دروس انگلیسی، جغرافیا، علوم سیاسی را گنجانید و همین برنامه را به حوزه های قومی و یا غیر دولتی پیشنهاد کرد، اما مسیولان و مدیران ارشد این حوزه ها با این کار موافقت نکردند، در نتیجه دولت و ادارات مدرک این حوزه ها را تأیید نکردند.

کتاب های فارسی که در این مدارس تدریس می شوند، شامل عناوین ذیل است:

دستور زبان فارسی

1- فارسی مقدماتی

2- الفبای فارسی

3- تفسیر المبتدی

4- چهل سبق

5- جامع المصادر

6- مصدر فیوضی

7- ضوابط فارسی

8- قواعد فارسی

9- قواعد سازی ( دستور زبان فارسی است )

10- مفتاح القواعد

11- احسن القواعد

ادبیات فارسی

1- کریما

2- پندنامه عطار

3- پندنامه خاکی

مقاطع تحصیلی مدارس قومی شامل

ابتدایی = شش سال

متوسطه = چهار سال

فضیلت = سه سال

تکمیل = یکسال

بعضی از مدارس مواد آموزشی را در 12 سال برنامه ریزی کرده اند. در طی مدت آموزش، زبان اردو، فارسی، انگلیسی، بنگالی، ادبیات عرب، فقه، اصول فقه، تفسیر و حدیث تدریس می شود. در سال های اخیر، جغرافی، تاریخ و ریاضیات نیز جزو برنامه های درسی قرار گرفته است.

با توجه به تاریخ تأسیس مدارس قومی، که همه آن ها (به غیر از یک مورد ) بعد از جدایی پاکستان از هند پدید آمده اند، می توان گفت همه این مدارس دوران جوانی را می گذرانند. لذا متناسب با تجربیات به دست آمده و مقتضیات زمان، برنامه های آن ها دچار تغییر وتحول می شود و برنامه ها استحکام کافی و لازم ندارند.

جدول شماره 1. آماری مدارس در بنگلادش 2004-2005

نوع	تعداد مدارس	تعداد دانش آموزان	تعداد معلمان
مدارس قومی	6500	1462500	130000
مدارس عالی/علمیه	6906	1878300	100732
مدارس ابتدایی	5150	377749	23176
جمع	18556	3718549	253908

^[۱]^[۲]

نیز نگاه کنید به

ساختار آموزش مذهبی در جامعه بنگلادش ؛ مدارس دینی در بنگلادش ؛ مدارس اهل الحدیث( ظاهریه) در بنگلادش

کتابشناسی

↑ Esposito et al. (2005). Data Collected from Publications of the Bangladesh Madrasa Education Board, p.57.
↑ توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[:0-1] Esposito et al. (2005). Data Collected from Publications of the Bangladesh Madrasa Education Board, p.57.

[2] توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+[[مدارس قومی در بنگلادش]] از مدارس دیوبند هند سرچشمه گرفته اند و حدودا یک صد سال پس از تأسیس مدرس عالی کلکته بوجود آمده اند.
-=== مدارس قومي ===
+مدارس قومی به طور عموم، مستقل از دولت، تحت نظارت و مدیریت شخصیت های غیر دولتی با برنامه های مخصوص به خود، گاهی منطبق با مدرسه علمیه «دیوبند هند» و گاهی منطبق با برنامه درسی عربستان و یا ترکیبی از هر دو اداره می شود. مدرسه دیوبند مهم ترین مرکز حوزه های علمیه در شبه قاره می باشد. جایگاه و نفوذ این مرکز بر دیگر مدارس علمیه شبه قاره همانند خود حوزه علمیه نجف اشرف و یا قم، بر حوزه های شیعی است. این مرکز در سال 1866 م تأسیس شده است.
-مدارس قومي در [[بنگلادش]] از مدارس ديوبند هند سرچشمه گرفته اند و حدودا يك صد سال پس از تأسيس مدرس عالي كلكته بوجود آمده اند.
-    مدارس قومي به طور عموم، مستقل از دولت، تحت نظارت و مديريت شخصيت هاي غير دولتي با برنامه هاي مخصوص به خود، گاهي منطبق با مدرسة علميه « ديوبند هند » و گاهي منطبق با برنامة درسي عربستان و يا تركيبي از هر دو اداره مي شود. مدرسة ديوبند مهم ترين مركز حوزه هاي علميه در شبه قاره مي باشد.
+مدارس قومی علیرغم اختلاف در سلیقه و مدیریت، از نظر کلی برنامه درسی همانندی دارند. فارغ التحصیلان این مدارس عموما به کارهای مخصوص روحانیت، امامت مسجد، تدریس، تبلیغ و ارشاد مردم و ... می پردازند. تعداد این مدارس به چندین هزار مدرسه می رسد. تشکیلاتی به نام «وفاق المدارس العربیه» در حال حاضر سرپرستی مدارس قومیه از جمله برگزاری امتحانات مقاطع پایانی را به عهده دارد.
-  جايگاه و نفوذ اين مركز بر ديگر مدارس علميه شبه قاره همانند خود حوزه علميه نجف اشرف و يا قم، بر حوزه هاي شيعي است. اين مركز در سال 1866 م تأسيس شده است.
+همان طور که گفتیم، مدارس قومی، مدارس غیر دولتی هستند و یکی از دلایل غیر دولتی بودن آن ها این است که دولت [[بنگلادش]] چندین درس از جمله دروس فارسی را از برنامه های درسی حذف و دروس انگلیسی، جغرافیا، علوم سیاسی را گنجانید و همین برنامه را به حوزه های قومی و یا غیر دولتی پیشنهاد کرد، اما مسیولان و مدیران ارشد این حوزه ها با این کار موافقت نکردند، در نتیجه دولت و ادارات مدرک این حوزه ها را تأیید نکردند.
-    مدارس قومي عليرغم اختلاف در سليقه و مديريت، از نظر كلي برنامه درسي همانندي دارند. فارغ التحصيلان اين مدارس عموماً به كارهاي مخصوص روحانيت، امامت مسجد، تدريس، تبليغ و ارشاد مردم و ... مي پردازند. تعداد اين مدارس به چندين هزار مدرسه مي رسد. تشكيلاتي به نام « وفاق المدارس العربيه» در حال حاضر سرپرستي مدارس قوميه از جمله برگزاري امتحانات مقاطع پاياني را به عهده دارد.
+کتاب های فارسی که در این مدارس تدریس می شوند، شامل عناوین ذیل است:
-همان طور كه گفتیم، مدارس قومي، مدارس غير دولتي هستند و يكي از دلايل غير دولتي بودن آن ها اين است كه دولت بنگلادش چندين درس از جمله دروس فارسي را از برنامه هاي درسي حذف و دروس انگليسي، جغرافيا، علوم سياسي را گنجانيد و همين برنامه را به حوزه هاي قومي و يا غير دولتي پيشنهاد کرد، اما مسئولان و مديران ارشد اين حوزه ها با اين كار موافقت نكردند، در نتيجه دولت و ادارات مدرك اين حوزه ها را تأييد نکردند.
+دستور زبان فارسی
-كتاب هاي فارسي كه در اين مدارس تدريس مي شوند، شامل عناوين ذيل است:
+- فارسی مقدماتی
-دستور زبان فارسي
+- الفبای فارسی
-- فارسي مقدماتي
+- تفسیر المبتدی
-- الفباي فارسي
-- تفسير المبتدي
 - چهل سبق
@@ خط ۲۵: / خط ۲۱: @@
 - جامع المصادر
-- مصدر فيوضي
+- مصدر فیوضی
-- ضوابط فارسي
+- ضوابط فارسی
-- قواعد فارسي
+- قواعد فارسی
-- قواعد سازي ( دستور زبان فارسي است )
+- قواعد سازی ( دستور زبان فارسی است )
 - مفتاح القواعد
 '''11- ''' احسن القواعد
+=====ادبیات فارسی=====
-'''ادبيات فارسي'''
+- کریما
-- كريما
 - پندنامه عطار
--  پندنامه خاكي
+-  پندنامه خاکی
-مقاطع تحصيلي مدارس قومي شامل
+مقاطع تحصیلی مدارس قومی شامل
-ابتدايي = شش سال
+ابتدایی = شش سال
 متوسطه = چهار سال
-فضيلت = سه سال
+فضیلت = سه سال
-تكميل = يكسال
+تکمیل = یکسال
-بعضي از مدارس مواد آموزشي را در 12 سال برنامه ريزي كرده اند. در طي مدت آموزش، زبان اردو،  فارسي، انگليسي، بنگالي، ادبيات عرب، فقه، اصول فقه، تفسير و حديث تدريس مي شود. در سال هاي اخير، جغرافي، تاريخ و رياضيات نيز جزو برنامه هاي درسي قرار گرفته است.
+بعضی از مدارس مواد آموزشی را در 12 سال برنامه ریزی کرده اند. در طی مدت آموزش، زبان اردو،  فارسی، انگلیسی، بنگالی، ادبیات عرب، فقه، اصول فقه، تفسیر و حدیث تدریس می شود. در سال های اخیر، جغرافی، تاریخ و ریاضیات نیز جزو برنامه های درسی قرار گرفته است.
-  با توجه به تاريخ تأسيس مدارس قومي، كه همة آن ها (به غير از يك مورد ) بعد از جدايي پاكستان از هند پدید آمده اند، مي توان گفت همه اين مدارس دوران جواني را مي گذرانند. لذا متناسب با تجربيات به دست آمده و مقتضيات زمان، برنامه هاي آن ها دچار تغيير وتحول مي شود و برنامه ها  استحكام كافي و لازم ندارند.
+با توجه به تاریخ تأسیس مدارس قومی، که همه آن ها (به غیر از یک مورد ) بعد از جدایی پاکستان از هند پدید آمده اند، می توان گفت همه این مدارس دوران جوانی را می گذرانند. لذا متناسب با تجربیات به دست آمده و مقتضیات زمان، برنامه های آن ها دچار تغییر وتحول می شود و برنامه ها  استحکام کافی و لازم ندارند.
-جدول آماری مدارس در بنگلادش 2004-2005 :
+جدول شماره 1. آماری مدارس در بنگلادش 2004-2005
 {| class="wikitable"
 |          نوع
@@ خط ۸۵: / خط ۷۹: @@
 |3718549
 |253908
-|}منبع:
+|}<ref name=":0">Esposito et al. (2005). Data Collected from Publications of the Bangladesh Madrasa Education Board, p.57.</ref><ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[ساختار آموزش مذهبی در جامعه بنگلادش]] ؛ [[مدارس دینی در بنگلادش]] ؛ [[مدارس اهل الحدیث( ظاهریه) در بنگلادش]]
-Data Collected from Publications of the Bangladesh Madrasa Education Board. (Adapted from: Esposito et al., 2005:57).
+== کتابشناسی ==