هنر در طریقت تائو

معماری معابد طریقت تائویی

جنبه‌­های فرهنگی طریقت تائویی خیلی متنوع است، از جمله تفکر تائویی، معماری، گیاهان دارویی، موسیقی، هنر­های زیبا و ادبیات است.

بازی با سایه‌ها

محل­‌های عبادت طریقت تائو­یی در سلسله­‌ی خَن«جی(Zhi)» خوانده می­‌شد و در دوران سلسله­‌های جین غربی و شرقی به­«جی»، «لو»، یا «جینگ» معروف بوده است. همزمان با اسلوب­سازی و استاندارد­سازی مراسم‌­های آیینی، سبک معماری طریقت تائویی نیز به تدریج تکامل یافت. در مراحل اولیه‌­ی توسعه‌­ی ادیان، اعمال عبادی طریقت تائو­یی در کلبه­‌های ساده و چوبی موقتی و یا غارها در دل کوه‌­های دور افتاده برگزار می‌­شد. معماری­‌های تائویی به نوعی طراحی شده‌اند تا ایده­‌ی یین و یانگ و عوامل پنجگانه‌­ی(فلز، چوب، آب، آتش و خاک)، و دیگر فرضیه­‌های فرخندگی و عمر طولانی و فناناپذیری در طریقت تائویی را به نمایش بگذارند. به عنوان نمونه، برای آراستن ساختمان، از نقاشی خورشید، ماه، ستاره­‌ها، ابر­ها، کوه­‌ها، آب، و صخره­‌ها استفاده می­‌شد تا مفهوم پرتو افشانی نور و استواری و جاودانگی را برساند. از تصویر باد بزن، ماهی، گل­‌های نرگسی، خفاش، و آهو به عنوان نماد فضیلت، فراوانی، خوشحالی، افتخار و جاودانگی استفاده می‌­شد. در این معابد، درختان بید و سرو، سگ ماهی­‌های خوش نما، لاک پشت‌­ها، دُرنا­­ها، درخت بامبو، اژدها، و عنقا نماد­های طول عمر، فنا ناپذیری، فضیلت مداری، دفع ارواح شریر، و خوش یمنی هستند. به علاوه، اغلب از داستان­‌های افسانه‌­ای هم­چون «هشت فنا ناپذیر تمام دریا­ها را سیر می‌­کنند» و «هشت فنا ناپذیر تولدشان را جشن می­‌گیرند» به عنوان پس زمینه‌­ی تزیینات در ساختمان­‌های تائویی مورد استفاده قرار می‌گيرند.

در دوران سلسله‌­ی تانگ، ساخت و ساز تعداد 1687 مجموعه کاخ و صومعه­‌های تائویی صورت گرفت و در سراسر کشور چنین بنا­هایی احداث شد. مساحتی در حدود 8524 بَی(Bay )[i] نقاشی دیواری که در دوران سلسله­‌ی تانگ نقاشی شده بودند تا دوران سلسله­‌ی سونگ(1279-960 میلادی) حفظ و نگهداری می‌­شدند. ولی پس از نیمه­‌ی اول دوران سلسله‌­ی مینگ(1644-1369 میلادی)، ساخت چنین بنا­هایی رو به زوال گذاشتند.

در حال حاضر، طبق آمار رسمی منتشره از سوی دولت، بیش از 1500 معبد تائویی در سراسر چین وجود دارد.

هنرهای زیبا در طریقت تائو

در پیِ معماری تائویی، هنرهای­ زیبای­ تائویی هم توسعه یافت. این هنر­ها عبارتند از: مجسمه‌سازی، پرتره‌­‌ی شخصیت‌­های فنا ناپذیر، نقاشی دیوار­های معابد، و نقاشی‌­های ادبی تائویی. ابتدا، این هنر­ها متأثر از هنر بودایی بودند ولی تصاویر همگی چهره‌ی چینی داشتند. اصولاً هدف از این تلاش­‌های خلاقانه، نمایش فلسفه­‌ی اعتقادی و مفاهیم تائویی بود.

سبک موسیقی طریقت تائو

موسیقی طریقت تائویی شامل تک‌­خوانی، گروه­‌خوانی، و سبک­‌های آزاد آوازی می­‌شود که در بخش‌­های مختلف همراه با نواختن طبل و فلوت نوازی، آلات دسته جمعی که در جشن‌­ها و مراسم قربانی کردن پیروان تائو خوانده می‌شود، به اجرا در می­‌آید. در چنین مناسباتی، مبلغ تائویی به عنوان اجرا کننده و سایر معتقدان شنونده­‌ی آن بودند. آلات موسیقی عبارت بودند از ساز­های ضربی کوبه‌­ای، سنگ­‌های سنجی، طبل­‌ها، نی و ساز­های زهی. معمولاً در ابتدا و انتهای هر مراسم و در میان بخش­‌های آوازی سرود­ها و یا هنگام تغییر آرایش صفوف نیایشگران و یا به هنگام اجرای حکم مذهبی توسط روحانی تائویی در مراحل خاص، از آلات موسیقی استفاده می‌­شد. ولی بخش‌های آوازی که بیشترین بخش موسیقی تائویی را تشکیل می­‌داد، از تصنیف­‌های کوتاه دو یا چهار بیتی ساخته شده بود. موسیقی‌­های آهنگین معمولا از ده‌ها بیت تشکیل ­شده که در مراسم مختلف از آن استفاده می­‌شد.

جامعیت فرهنگ تائویی دارای مختصات فرهنگی ویژه‌­ای است که طریقت تائویی و مکتب تائویی، طریقت تائو و آیین کنفوسیوس، و طریقت تائو و بودایی را با هم در آمیخته است.

پاورقی

[i] - Bay  ( قسمتی از بنا که بین دو ستون باشد. مترجم)