انتشار آیین زرتشتی در امپراتوری چین
انتشار آیین زرتشتی در امپراتوری چین
پس از آن که یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، از سپاه اسلام شکست خورده و كشته شد، پسرش پیروز برای بازپس گیری تاج و تخت و سرزمین از دست رفته ی امپراتوری ایران از اعراب، از چین درخواست کمک کرد، ولی امپراتور چین به دلیل بعد مسافت و این که به تازگی از جنگ داخلی و حملات ترکان خلاصی یافته بود، به این درخواست پاسخ مثبت نداد، ولی ایرانیان پناهنده را مورد پذیرایی قرار داده و به پیروز ساسانی مقام ژنرالی ارتش امپراتوری اعطا کرد. همچنین به پناهندگان ایرانی اجازه داده شد در شهر چانگآن[1] پایتخت امپراتوری آتشکده بسازند و به اجرای مراسم دینی زرتشتی به پردازند که این رسم سال ها در این سرزمین برقرار بود و پیروانی نیز از میان چینی ها پیدا کرد. (مراد زاده ، 1382) پس از فروپاشی امپراتوری ساسانی، تعدادی از ایرانیانی هم که حاضر به تغییر مذهب خود نبودند، ایران را ترک گفته و با فرزند یزدگرد به نام فیروز که نام چینی او پیلوسه است، به تخارستان که چینیان توهو-لو میگفتند و آن وقت متعلق به چین بود پناه بردند. (پور داوود ، 1295) این پناهندگان ساسانی، به مدت200 سال در چین با صلح و آرامش زندگی کردند تا زمان آزار و اذیت بزرگ پیروان ادیان خارجی در سال 845 فرا رسید و این آلام و مصایب شامل زرتشتی ها نیز شد. Ibid))البته باید اشاره کرد که آیین و اعتقادات و آداب رسوم زرتشتی با آیین های سنتی چین به ویژه در زمینه ی آداب و رسوم دفن مردگان تفاوت هایی داشت که برای چینی ها پذیرش آن آسان نبود
(Zhang Yiping:.130)
هنوز هم در بسیاری از مناطق و شهرهای قدیمی همچون چانگاَن، لویانگ[2] و کایفنگ[3]، آثاری از آتشکده های پارسیان دیده میشود. (جولیا چینگ،1383) شرح گسترش آیین زرتشتی در چین را آقای پانچیالین[4] در کتابی به نام آیین آتش پرستی در چین مفصلا توضیح داده است.
طی سال های اخیر، تحقیقات گسترده ای در خصوص آیین زرتشت، نحوه ی ورود آن به چین، اسناد و نسخ خطی به دست آمده از تورفان در سین کیانگ، توسعه ی آیین زرتشت در شمال غرب چین و تأثیر آن در جامعه ی چین در دوران سلسله ی تانگ، بررسی نقاشی ها و آثار باقی مانده از این دین بر روی لوح های سنگی، از جمله نقاشی و حکاکی های روی سنگ در غار دون هوانگ، آداب و رسوم و نحوه ی تدفین جنازه ی مردگان، سکه های مربوط به دوران ورود دین زرتشت به چین و... صورت گرفته و منتشر شده است. (وانگ فِنگ، 1390)
[1] - Chang An.
[2] - Loyang.
[3] - Kaifeng.
[4] - Pan Qialin.