دیر سنت تقلا در معلولای سوریه
دیر سنت تقلا در معلولا (Saint Thecla)
صومعه سنت تقلا در روستای «معلولا» (Maaloula) در ریف دمشق، یکی از مکانهای زیارتی مؤمنان مسیحی در سوریه است که زائران بسیاری رادر سال از کشورها همسایه و دنیای مسیحیت جذب میکند. معلولا در 65 کیلومتری شمال شرقی دمشق و در ارتفاع 1600 متری از سطح دریا،روی آخرین رشته کوه از سه رشته کوه منطقه قلمون، در یک انزوای طبیعی قرار دارد. ساکنان معلولا به دلیل پایبندی شدید به ایمان مسیحی هنوز هم به زبان آرامی، تکلممیکنند.
معلولا در زبان آرامی به معنای «ورود» است و نشان‌دهنده قرار گرفتن روستا در شکاف یک گردنه باریک کوهستانی است. این دیر دارای طاقها، مقبرهها و کتیبههای مربوط به دوره هلنیستی است که در تعدادی از غارهای بالای روستا پیدا شده است؛ همچنین، بقایای یک معبد رومی در دشت مجاور هنوز هم قابل مشاهده است. معلولا مملو از کلیسابودهاس؛اما اکثر آنها امروزه ویران شدهاند.
افسانه سنت تقلا، چیزی شبیه داستان«بیبی شهربانو» در ایران است.[19] سنت تقلا در ابتدا عضوی از یک خانواده بت پرست اصیل از منطقه قلمون بودهاست. اما بعد گرایش به مسیحیت، از خانه فرار میکند. سربازان رومی که به دنبال او بودند تا او را بکشند، در سومین رشته کوه قلمون، وقتی نزدیک بود او را دستگیر کنند. دید که جاده را تپه سنگی مرتفعی مسدود کرده است؛ اما به محض درخواست رحمت خداوند، کوه به طور معجزه آسایی شکافته شد و او توانست به غاری که تا پایان عمر در آن زندگی می کرد، برود.
سنت تکلا در این مغاره، چشمهای حفر کرد که گفته می شود آب آن، فلج، بیماریهای مفصلی و ناباروری را درمان می کند. این قدیس، چندین سال در غار زندگی کرد و به شفای بیماران و تبلیغ دین مسیحیت پرداخت تا اینکه در سن نود سالگی درگذشت. ستایش سنت تکلا بسیار گسترده است و شهرت صومعه او با صومعه صیدنایا در نزدیکی آن قابل مقایسه است.
اعتقاد بر این است که شمایل اصلی دیر از مریم مقدس توسط خود سنت لوقا کشیده شده است!
سنت تقلا برای شفا، افراد زیادی را برای بازدید از صومعه و ادای نذرها جذب می کند. امروزه زائران و بازدیدکنندگان صومعه، در مهمانسرای آن اقامت دارند. در قدیم دعا کنندگان، بعدازظهر و شب را در غار به سر میبردند و سحرگاهان در مقابل شمایل به سجده می رفتند و از آب چشمه مقدس می نوشیدند.
اگر درخواست کننده زن حامله باشد، عرف اقتضا می کند که یک رشته از فتیله چراغ نفتی روشن در غار بخورد. کسانی که بیماری شدید آنها را از رفتن شخصاً به معلوله باز می دارد، درخواستهای کتبی خود را از طریق بازدید کنندگان صومعه می فرستند تا آنها را بر مزار قدیس بگذارند!
قابل ذکر است که بزرگداشت سنت تقلا در سوریه و در بین مسلمانان نیز رواج زیادی دارد. علیرغم گسترش اسلام، مردم محلی اعتقاد خود را به سنت تقلا را حفظ کردهند؛ همین به صومعه اجازه داده تا باقی مانده و شکوفا شود. بعضی از مسلمانان بهجهت اجابت حوائجشان در نعمت فرزندآوری، فرزندان خود را به نشانه احترام به این قدیس تعمید میدهند.
سنت تقلا همچنین در لبنان شهرت دارد؛ به ویژه در منطقه متن، جایی که کلیساهای زیادی به نام او اختصاص داده شده است. صومعه سنت تقلا مستقیماً وابسته به کلیسای انطاکیه در دمشق است و توسط یک مادر روحانی که در حال حاضر «پلاگیا سیاف» است نظارت می شود و هفت راهبه در آن زندگی می کنند.
صومعه فعلی در سال 1906، بر روی بقایای یک کلیسای قدیمی ساخته شد که تاریخ ساخت آن مشخص نیست. ساخت صومعه در سال 1935 آغاز شد و در سال 1959 طبقه دوم به آن اضافه شد. طبقه همکف شامل پذیرایی و غذاخوری و نمایشگاهی از صنایع دستی است. طبقه دوم به طور کامل به حجرههای راهبهها اختصاص دارد. در زیر این بنا آشپزخانهای با تنور سنگی برای تهیه نان وجود دارد. یک مهمانخانه برای پذیرایی از گردشگران و بازدیدکنندگان در سال 1934 ساخته شد. در پشت بام ساختمان اصلی صومعه پلکانی وجود دارد که مستقیماً به عبادتگاه سنت تقلا منتهی می شود؛ یعنی به غار صخرهای که قدمت آن به مسیحیت اولیه بازمی گردد.[20]