عصر ناپلئون در فرانسه
عصر ناپلئون (1814- 1799)[46]
فرانسه در سال های پایانی سده 18 و ده سال پس از انقلاب کبیر، شاهد کودتای یکی از فرماندهان ارتش برای به دست گرفتن قدرت بود . ناپلئون به سبب داشتن نبوغ نظامی، برجسته ترین فرمانده فرانسوی در جنگ هایی بود که پس از انقلاب فرانسه، همسایگان برضد این کشور به راه انداخته بودند .
در این زمان پادشاهان و دولت های اروپایی که از گسترش تاثیر انقلاب فرانسه به هراس افتاده بودند با یکدیگر متحد شده و فرانسه را به کارزار جنگ های خونین کشاندند . فرانسویان طی چندین جنگ به پیروزی های بزرگی دست یافتند . از میان سرداران فرانسوی کسی که پیروزی های بزرگی به دست آورد ناپلئون بود . به همین سبب در مدت کوتاهی آوازه اش عالمگیر شد . هنگامی که ناپلئون و سربازانش سرگرم جنگ با دولت های اروپایی بودند اوضاع فرانسه بسیار آشفته بود . مشکلات داخلی و اختلاف میان دولتمردان موجب نارضایتی عمومی شده بود . در چنین شرایطی ناپلئون که هوای حکمرانی در سر داشت ، از طریق کودتا قدرت را در دست گرفت . البته او ، پس از کودتا ، تاچند سال با عنوان کنسول به اداره کشور و در ضمن ، جنگ با دشمنان پرداخت . در این مدت نیز به پیروزی های جدیدی رسید و بیش از پیش مورد توجه مردم قرار گرفت . وی سرانجام در سال 1804 با عنوان امپراتور تاجگذاری کرد .
ناپلئون از سال 1804 تا 1814 امپراتور فرانسه بود . او در این مدت اقدامات زیادی انجام داد و از نظر سیاسی – نظامی ، آن کشور را به قدرتمندترین کشور اروپایی تبدیل کرد . دولت های اروپایی مانند انگلستان ، اتریش و پروس بارها علیه فرانسه باهم متحد شدند اما ناپلئون توانست چندین بار بر آنها پیروز شود و سرزمین های بسیاری را به تصرف درآورد . با این وجود جنبش های آزادیخواهانه و استقلال طلبانه مردم از یک سو و شکست های هولناک ارتش بزرگ ناپلئون در روسیه، از سوی دیگر ، به دوران اقتدار او در تاریخ اروپا پایان داد . پس از آنکه پادشاهان اروپایی از کابوس ناپلئون رهایی یافتند ، برای تعیین تکلیف کشور شکست خورده ، کنفرانس وین را برگزار کردند . مهمترین کشورهای شرکت کننده این کنگره عبارت بودند از : انگلستان ، روسیه ، اتریش ، پروس و خود فرانسه . در این کنگره تصمیم گرفته شد ، فرانسه بار دیگر با رژیم سلطنتی اداره شود ، همچنین تمام متصرفات ناپلئون از فرانسه پس گرفته شود و مرزها و رژیم های سیاسی دولت های اروپایی نیز مشخص گردید.
از بازگشت بوربون ها تا کمون پاریس
لویی هجدهم(1824 – 1814) در سال ۱۸۱۴ به یاری تالیران[47] بر تخت نشست. تالیران همپیمانان پیروز را متقاعد كرد. پس از شنیدن بازگشت ناپلئون، لویی از پاریس گریخت و پس از فرمانروایی صد روزه ناپلئون و شکست در واترلو به این شهر بازگشت. در این هنگام هواداران لویی به ویژه در جنوب فرانسه دست به ترورهای سنگدلانه ای بر ضد هواداران ناپلئون زدند.هر چند نخست وزیر با این رویداد به شدت مخالفت کرد ولی در پیشگیری آن ناکام بود. پس از مرگ لويي هجدهم در ۱۶ سپتامبر۱۸۲۴ برادرش شارل دهم(1830-1824) بر تخت نشست. وی همچنین رهبر هواداران تندروی پادشاهی بود. ترور پسرش زخم روحی شدیدی بر او وارد ساخت که هرگز نتوانست فراموش کند. رکود اقتصادی به همراه فشار اپوزیسیون آزادیخواه، شارل را به تکاپو افتاد و یک دستور چهاربخشی را داد: انحلال مجلس نمایندگان، ایجاد قانون های محدودکننده برای مطبوعات، دادن حق رای تنها به ثروتمندان، برگزاری انتخاباتی تازه برپایه قانون انتخابات . هنگامی که شاه در ۲۵ ژوئیه 1830 فرمان خویش را اعلام کرد مطبوعات آزاد به نکوهش او پرداختند . مردمان پاریس با شور میهنی فراوان به بسیج نیرو و سنگربندی در درون شهر روي آوردند. سرانجام شاه در ۳۰ ژوئیه کناره‌گیری کرد. 20 دقیقه پس از آن پسرش نیز کناره گیری نمود. تخت و تاج باید به هنری پنجم می‌رسید ولی مجلس نمایندگان لویی فیلیپ[48] (1848 - 1830) را به شاهی برگزید و اینچنین سلطنت ژوئیه آغاز شد. در دوران پادشاهی او از قدرت های پادشاه کاسته شد، آزادی دینی به تصویب رسید، گارد ملی پدید آمد و آزادی های شهروندی نهادینه شد، در انتخابات اصلاحاتی پدید آمد.همچنین در جایگاه اشراف بازنگری شد.اگر چه بیشتر این اصلاحات تنها نمایشی بود. مجلسی که در ۱۸۳۰ تشکیل شد شاه را از هرگونه قدرت قانونگذاری و قدرت اجرایی بازداشته بود.ولی این هنوز برای پادشاه فرانسه جا نیفتاده بود که باید پادشاهی کند و نه فرمانروایی .او به تکاپو افتاد و کوشید تا دو پسر بزرگش را به مجلس بزرگان برساند.همچنین کوشید تا وزیرانی را بر سر کار بياورد که به او و پادشاهی او وفادار باشند. ولی اين تنها به پایان کار او یاری می‌رساند. لویی فیلیپ در دوران حكومت خود عمدتا از منافع بانکداران پشتیبانی می کرد و سیاست های او در جهت حفظ منافع همین قشر بود. بحران های اقتصادی 1747 تضادهای طبقاتی را در داخل کشور عمیق کرده بود؛ از این رو در 22 فوریه 1848 سرمایه داران مخالف رزیم در نظر داشتند برای اعتراض به قوانین انتخاباتی یک گردهمایی ترتیب دهند.ولی "گیزو" [49]وزیر کشور این اجتماع را ممنوع اعلام کرد. سرمایه داران عقب نشینی کردند ولی کارگران قیام مسلحانه را اغاز کردند که به واژگونی پادشاهی لویی فیلیپ انجامید. پس از لویی دولت موقت روی کار آمد.