کتابخانه ملی فرانسه

بنیان اصلی کتابخانه را مجموعه شارل پنجم تشکیل می‌دهد که در سال 1368میلادی، کتابخانه‌ای اختصاصی با تقریباً 1000 نسخه خطی را در یکی از تالارهای ساختمان لوور برای خود دایر کرد. در زمان لویی یازدهم (1461 تا 1483) تعدادی نسخه خطی و کتاب‌های چاپی مصادره‌شده به آن افزوده شد. شارل هشتم و لویی دوازهم نیز به توسعه آن پرداختند و محل کتابخانه با تغییر محل اقامت پادشاهان، از قصری به قصر دیگر تغییر می‌کرد. در سال 1537 میلادی قانون واسپاری به تصویب رسید و مقرر گردید که از هر کتابی که در کشور منتشر می‌گردد یک نسخه به کتابخانه ارسال گردد. با این‌حال در سال 1622 کل مجموعه چاپی و خطی کتابخانه فقط 4712 جلد بود. در سال 1692 درهای آن به روی عموم گشوده شد و در سال 1789 کتابخانه سلطنتی  رسماً به نام کتابخانه ملی نامیده شد. همزمان با انقلاب کبیر فرانسه، خدمات کتابخانه‌ای برای مدتی متوقف گردید و قانون واسپاری به مدت سه سال متوقف ماند، ولی مجموعه منابع آن با دریافت بیش از 3000 سند مصادره‌ای از اموال خاندان سلطنتی و اشراف و خارجیان، غنای بیشتری یافت.ساختمان قدیمی این کتابخانه در شهر پاریس در خیابان ریشیلیو واقع شده است. در سال‌های 1932 و 1954 و 1971 اجباراً سه ساختمان جدید در شهر ورسای برای کتابخانه ساخته شد. بنابراین گسترش روزافزون مجموعه‌های متنوع آن، حفاظت و نگهداری و ارائه خدمات جاری را به مخاطره انداخته بود. در نتیجه در سال 1988 دولت فرانسه تصمیم گرفت ساختمان جدیدی برای کتابخانه ملی احداث کند. طرح ساختمان به مسابقه بین‌المللی گذاشته شد و طرح «دومینیک پرو»(Dominique Perrault) برنده این مسابقه شد. ساختمان جدید در سال 1990 شروع و در سال 1995 پایان یافت. این ساختمان دارای 290 هزار متر مربع زیربنا است و از یک محوطه مرکزی و چهار برج به شکل کتاب باز (به ارتفاع 80 متر) که عمدتاً مخازن را دربرمی‌گیرند، تشکیل شده است. این ساختمان گنجایشی معادل 395 کیلومتر کتاب، و تعداد 2600 محل مطالعه دارد و در دسامبر 1997 به روی عموم گشوده شد. ساختمان خیایان ریشیلیو به دلیل اهمیت تاریخی، همچنان برای حفظ و نگهداری مجموعه‌های ویژه و به‌عنوان بخشی از کتابخانه ملی فرانسه باقی خواهد ماند.در ضمن شعبه‌هایی از این کتابخانه که در خارج از شهر پاریس قرار دارند، عبارت‌اند از: شعبه ورسای که دربرگیرنده مجموعه نشریات ادواری، نسخه‌های تکراری، و برخی از مجموعه‌هایی است که مراجعه‌کننده بسیار کمی دارند و شعبه آوینیون که آثار هنری کتابخانه ملی در آنجا نگهداری می‌شوند.

موجودی کتابخانه ملی فرانسه تنها کتاب و نشریات ادواری نیست، بلکه نسخه‌های خطی، نقشه و طرح، منابع چاپی، نقاشی، عکس، سکه، مدال، موسیقی، مواد شنیداری و موادچندرسانه‌ای را نیز دربرمی‌گیرد. مجموعه این کتابخانه از سال 1990 در زمینه‌های گوناگون، بخصوص در زمینه‌های مربوط به علوم و فناوری، اقتصاد و مواد شنیداری توسعه یافته و مجموعه کتاب‌های چاپی و نشریات ادواری، بیشتر موضوع‌هایی مانند فلسفه، تاریخ علوم، حقوق، اقتصاد و سیاست، علوم و فناوری، ادبیات و هنر را شامل می‌شود. قدیمی‌ترین نسخه فارسی موجود در این کتابخانه متعلق به حدود سال 509 هجری و در زمینه پزشکی است. کلیه متقاضیان بالای 16 سال با دردست‌داشتن کارت عضویت می‌توانند در سالن‌های مطالعه از مواد کتابخانه‌ای استفاده کنند.

نیز نگاه کنید به

صنعت چاپ و نشر کتاب در فرانسه