آموزش عالی سریلانکا
11-4-8. دانشگاه ها و آموزش عالی
در گذشته و در طول دوران حکومت پادشاهی محلی در سریلانکا تحصیلات عالی فقط در چندین مدرسه بزرگ بودایی وجود داشته است. شروع نظام آموزش عالی جدید در سریلانکا به سال 1870 و تاسیس دانشکده پزشکی سیلان بر می گردد. در پی آن دانشکده حقوق کلمبو(1875)، دانشکده کشاورزی (1884) و دانشکده فنی دولت(1893) (1893) تاسیس شدند. در همین دوران تعداد دانشجویان به شدت افزایش یافت به گونه ای که در سال 1900 تعداد دانشجویان به دویست هزار نفر رسید. دانشگاه سیلان در سال 1921 تاسیس گردید ولی این دانشگاه در آغاز به دانشگاه لندن وابسته بود.
در اول ژوئیه 1942 با حکم شماره 20 دانشگاه سیلان که مقرش در کلمبو بود مستقل اعلام گردید. در ماههمین سال، آموزشگاه و دانشکده پزشکی سیلان در یکدیگر ادغام شدند و عملاً دانشگاه سیلان را شکل دادند با استقلال دانشگاه سیلان آموزش رایگان از سطح مهد کودک تا سطح دانشگاه در دسترس همگان بود.. این دانشگاه، چهار دانشکده هنر، مطالعات شرق شناسی، علوم و پزشکی را نیز در خود داشت که در هر کدام از آن ها 17 رشته تحصیلی تدریس می شد. در سال 1950 دانشکده مهندسی، و در سال 1953 دانشکده های علوم و کشاورزی به آن اضافه شدند، به این صورت رشته های تحصیلی دانشگاه سیلان به چهل و سه رشته گسترش یافت. رشته های زبان عربی در سال 1945، آموزش و تربیت معلم در سال 1949 و باستانشناسی در سال 1959 در این دانشگاه گشایش یافتند. مدتی بعد پردیس دوم دانشگاه سیلان در شهر پردانیا ساخته شد و دانشگاه سیلان به دانشگاه سریلانکا تغییر نام یافت. افزایش تعداد متقاضیان فراگیری سطوح عالی تحصیلی نه تنها باعث گسترش دانشگاه سیلان شد، بلکه دولت را واداشت تا دانشگاه های جدیدی را تاسیس کند. بر این اساس و بنا بر مصوبه شماره 45 دولت در سال 1945 دانشگاه های "ویدیو دایا " و" سیری جایاواردانه پورا" و "ویدیا لانکارا[18]" تاسیس گردیدند. به هر حال روند به حدی رضایتبخش پیش رفت که در زمان استقلال (1948) سریلانکا یکی از بهترین زیر ساخت های آموزشی را داشت.
دانشگاه سریلانکا در سال 1972 مستقیم زیر نظر دولت اداره در آمد و مدیریت متمرکزی پیدا کرد. به منظور گسترش و توسعه آموزش عالی کشور در دهه 1980 لالیت آتولاتومودالی[19] وزیر آموزش صندوق ماهاپولا[20] را تاسیس کرد. بودجه مورد نیاز کلیه دانشگاه های دولتی، موسسات آموزش عالی و بورس های تحصیلی تا به امروز از محل این صندوق تامین می گردد. در بین موسسات آموزش عالی فقط دانشکده پزشکی شمال کلمبو، خصوصی است و بودجه آن از طریق شهریه دریافتی بابت ثبت نام دانشجویان تامین می شود.
در طول سال های 1970 و 1980 بیشترین سهم آموزشی به رسته های فنی اختصاص داشته است. در اواخر دهه 1980 وزارت علوم شبکه ای از 27 دانشکده فنی را در سراسر کشور فعال کرده که دوره های حسابداری تجارت، تکنولوژی کشاورزی، اقتصاد و ساخت و تولید را آموزش می دهند. وزارت کار نیز سه موسسه آموزش و کارآموزی را تاسیس کرده که بر اساس آمار منتشره در اواسط دهه 1980 بیست و دو هزار دانشجو داشته اند. همچنین در سال 1999 دانشکده های ملی و مراکز مربی تاسیس و تحصیلات کامپیوتری در مدارس تقویت شد و برای تاسیس مراکز آموزشی کامپیوتری پیشرفته بر اساس ناحیه و منطقه گام هایی برداشته شد. در زمینه تحصیلات تکمیلی در سال 1999 دانشگاه "وایامبا[1]" تاسیس گردید. اکنون دانشگاه های کلمبو، پردنیا و جفنا از مهمترین دانشگاه های کشورهستند. سال تحصیلی کلیه دانشگاه ها از اکتبر[a3] تا سپتامبر است.
11-4-9. تاریخچه تاسیس آموزشگاه های عالی
در قسمت پیشین نسبتاً مفصل در باره تاریخچه آموزش عالی و برخی دانشگاه های سریلانکا بحث شد. جدای از دانشگاه هایی که از آنها نام برده شد، برخی از آموزشگاه های خصوصی نیز هستند که در رشته های مختلف دانشجو می پذیرند و به فارغ التحصیلان خود مدارک عالی اعطا می کنند. بعضی از این آموزشگاه ها وابسته به یکی از دانشگاه ها یا آموزشگاه های عالی کشورهای خارجی هستند. متون درسی، مواد لازم، شیوه تدریس آن ها توسط آموزشگاه مادر مشخص، و اوراق دانشجویان نیز توسط آنان تصحیح و حتی مدارک تحصیلی نیز به وسیله آن ها صادر می شود.
11-4-10. تحصیلات دانشگاهی
تحصیلات دانشگاهی در مقطع کارشناسی نیز رایگان اما ظرفیت پذیرش به شدت محدود است. پذیرش دانشگاه ها بر اساس کنکور و امتحان ورودی است. بنابراین دانشجویان ممتاز از مناطق شهری شانس بیشتری برای ورود به دانشگاه های دولتی دارند. به رغم افزایش تعداد دانشگاه ها در چند دهه پس از استقلال، همچنان بسیاری از متقاضیان به دلیل محدودیت ظرفیت پذیرش نمی توانند به دانشگاه ها راه یابند. دانش آموزانی که موفق به ورود به دانشگاه ها نشوند، مجبورند راه های دیگر ادامه تحصیلات را پیش بگیرند. حدود 8 درصد از این واجدین شرایط روانه دانشگاه های خارج از کشور می شوند و بقیه در دانشگاه های آزاد سریلانکا، دانشگاه های سنتی و یا موسسات خصوصی ثبت نام و برخی دیگر نیز در کالج های حرفه و فن که رشته های اکترونیک و مکانیک در آن ها تدریس می شود، ثبت نام می کنند. بسیاری از متقاضیان نیز به دلیل این که توانایی پرداخت هزینه تحصیل را ندارند، امید تحصیل در مقطع عالی را برای همیشه از دست می دهند
در دهه 1980 برای جلوگیری از اعتراضات احتمالی متقاضیان دولت به مسئولین دستور داد تا کلیه کسانی که مدارک علمی لازم برای ورود به دانشگاه دارند، را بپذیرند. دانشکده های هنر و علوم انسانی بیشترین دانشجو را پذیرفتند. این دانشجویان که بدون کنکور وارد دانشگاه ها شده بودند، در استفاده از امکانات دانشجویی از قبیل کتابخانه و آسایشگاه، محدودیت هایی داشتند. تدریجا این تبعیضات به نا رضایتی و اعتراض منجر گردید به گونه ای که دانشگاه "پردنیا" مجبور شد بعضی از اطاق های دانشگاه را برای اقامت دانشجویان در نظر بگیرد.
با همه این معضلات، متاسفانه برای همه فارغ التحصیلان نیز آینده روشنی پیش رو نیست. به جز فارغ التحصیلان از مدارس دولتی در رشته های پزشکی، فناوری اطلاعات، تجارت، حقوق و تعداد کمی از رشته های فنی. بسیاری از آنان بیکار هستند. در داخل و در خارج کشور هیچ تقاضای کاری برای آن ها وجود ندارد. کالج پزشکی کلمبو The North Colombo Medical College در کشور یکی از موفق ترین موسسات آموزشی است و بهترین پزشکان کشور را تربیت کرده است؛ اما تلاش ها برای ساختن دانشگاه های خصوصی به دلیل تظاهرات دانشجویان فارغ التحصیل دانشگاه های دولتی و حزب چپ متوقف شده است. در سال های اخیر این مسئله باعث شده که بعضی دانشجویان علاقه مند به این رشته برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند. بعضی دیگر به رغم پذیرفته شدن در دانشگاه ها دولتی تحصیل در موسسات و مراکز علمی کاربردی را بر رشته های علوم انسانی دانشگاه های دولتی ترجیح می دهند . (Education)
11-4-11. طبقه بندی مدارک تحصیلی
کارشناسی، مدرک عمومی (دوره تحصیلی 3 ساله).
کارشناسی، مدرک عالی و تخصصی (دوره تحصیلی 4 ساله به همراه پایان نامه).
کارشناسی ارشد (این دوره می تواند پژوهش محور یا کلاس محور باشد و یا ترکیبی از کلاس به اضافه ارائه پایان نامه).
دکتری (ارائه پروژه پژوهشی به همراه پایان نامه دکتری).
11-4-12. تحصیلات حرفه ای و کارآموزی
تحصیلات حرفه ای و کارآموزی در سریلانکا توسط کمیسیون تحصیلات حرفه ای وزارت کار و مهارت های فنی اداره می شود. این مهارت ها شامل دوره های برنامه آموزشی در مراکز مهارت های فنی و حرفه ای و سازمان های دولتی است.