هنر گرجستان

از دانشنامه ملل

سینما

توسعه و تکامل رشته فیلم‌برداری و فیلم‌سازی برای فرهنگ ملی گرجستان، کامیابی مهمی به شمار می‌آید. امروزه در گرجستان هر ساله ده فیلم هنری، نقاشی متحرک (کارتون ) علمی عمومی، مستند و غیره ساخته می‌شود. تعدادی از فیلم‌های ساخت گرجستان در جشنواره‌های بین‌المللی و سرتاسری جمهوری‌ها به دریافت جوایز و دیپلم‌های افتخاری نائل شده‌اند. فیلم «پدر سرباز» در چهاردهمین جشنواره بین‌المللی مسکو موفقیت فوق العاده‌ای داشته است. فیلم‌هایی به نام‌های «اوشبا»، «دشت آلازان» و «در ارتفاعات پامیر» در جشنواره‌های بین‌المللی فوق العاده ارزنده شناخته شده و به دریافت دیپلم افتخار موفق شدند. مرکز حیات فعالانه و خلاقه کارکنان هنر سینمایی «اتحادیه کارکنان رشته فیلم‌برداری» می‌باشد.

تئاتر

تئاتر گرجی از همان بدو پیدایش خود در جهت رآلیسم گام نهاد. بر اساس نمایشنامه‌های ملی که توسط نویسندگان با ذوقی مانند داوید کلدینشویلی David Kldinshvili، زوراب آنتونوف، شالوادادیانی Shalva Dadiani و عده‌ای دیگر تدوین گردیده بود، در پایان قرن نوزدهم و آغاز سده بیستم، نهضت و جنبش نیرومند تئاترال بوجود آمد که گروه بزرگی از بازیگران هنرمند در رأس آن قرار داشتند.

در گرجستان سابقاً 5 تئاتر وجود داشت. ولی اکنون در این جمهوری بیش از بیست تئاتر به فعالیت هنری مشغولند. قریب 30 تئاتر ملی آماتوری و نیز صدها تالار شهر و روستایی متعلق به خانه‌های فرهنگ را باید به تعداد تئاترهای فوق افزود. در این تالارها اعضاء کانون گروه‌های آماتوری هنرهای دراماتیک با موفقیت، نمایش‌هایی روی صحنه می‌آوردند.

در سال 1921م تئاتر دراماتیک به نام ش. روستاولی تأسیس گردید. در سال 1928م، تئاتر دراماتیک به نام ک. مارجانیشویلی ایجاد شد و به فعالیت هنری پرداخت. تربیت و آموزش و آماد ه ساختن هنرپیشگان و کارگردانان و مدیران تئاتر در انستیتوی تئاتر به عمل می‌آید. در گرجستان موزه هنر تئاتر دولتی ایجاد شده است. تئاتر تفلیس به نام گریبایدوف، سنن نیکویی را در زمینه‌های فرهنگ‌های تئاتری گرجی کمک و مساعدت می‌کند، تئاتر گرجی در میان فرهنگ تئاترال جمهوری‌های شوروی سابق مقام شامخی را داشت، تئاترهای گرجستان و فعالیت برجسته آن‌ها در خارج از مرزهای گرجستان نیز از شهرت فراوانی برخوردار است.

هنرهای تجسمی و دستی

در گرجستان عهد باستان هنرهای معماری، نقاشی و صورت‌گری در اوج شکفتگی بود. این، آثار امروز ارزش تاریخی دارد. در نظام فئودالی ترکیب هنرهای مجسمه‌سازی و پیکرتراشی و نقاشی تابع معماری بود و جزء لاینفک آثار معماری را تشکیل می‌داد.

حکاکی و کنده‌کاری روی فلز و سفال از کهن‌ترین هنرهای گرجستان به شمار می‌آید. قرون گذشته تاریخ دقیق پیدایش این هنرها را در خود محو کرده‌اند، اما بر طبق مدارک و اسناد باستان‌شناسی قدمت هنر کنده‌کاری و سفال‌سازی حتی به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. مجسمه‌سازی، کنده کاری روی فلزات با هنرهای میناکاری روی طلا، پیوند محکم و ناگسستنی دارد. میناهای جداردار گرجی با نقوش مخصوص به خود، با رنگ‌های درخشان و خیره‌کننده و با شفافیت لعاب و سنگ‌های مصنوعی و شیشه‌های رنگین خویش یکی از مقام‌های اول را در جهان دارا می‌باشد.

کمال هنری نقوش زرین قاب‌های شمایل و طلا کاری‌های و جلد کتاب‌ها و صلیب‌های بزرگ و انواع ظروف و وسایل تزئینی، بر نهایت مهارت و استادی سازندگان آن گواهی می‌دهند. در قرن دهم الی دوازدهم میلادی، هنر کنده کاری و حکاکی به حد اعلای شکفتگی رسید. در دوره حکومت ملکه افسانه‌ای تامارا، برادران بکا Beka و بشکن دپیزاری Bashken Dpizori هنر خلاقه خویش را به منصه ظهور رسانیدند. هجوم و تاخت و تازهای مداوم دشمنان و انجماد فکری مانع رشد هنر کنده‌کاری و حکاکی گردید، به طوری که در قرن نوزدهم این هنر از بین رفت.

اکنون این هنر باستانی در گرجستان تولدی دیگر یافته و به زندگی جدید خود ادامه می‌دهد. هنر حکاکی گرجستان قریب سی سال است که موجودیت خود را باز یافته و احیاء شده است. ولی در این مدت کوتاه توانسته به صورتی که رشته کامل در هنر معاصر گرجستان جلوه نماید. این رشته هنر بسیاری از نقاشان جوان را به سوی خود جلب کرده است. در کنار بنیادگذاران حکاکی نوین گرجی، گروه بزرگی از نقاشان جوان ظاهر شده‌اند که در این رشته با موفقیت مشغول کارند. هنر سرامیک گرجی نیز در سال‌های اخیر از پیشرفت وسیعی برخوردار بوده است. این هنر تزئینی تحولات قابل ملاحظه‌ای یافته است.

نقاشان رشته سرامیک امروز بطور جدیتری نسبت به میراث غنی سرامیک که مبدأ تاریخی آن به مدت‌ها پیش از میلاد مسیح می‌رسد ابراز علاقه می‌کنند. در هنر سرامیک گرجستان نوعی سرامیک سیاه و دود زده احیاء گردیده که مورد توجه فراوان هنرمندان این رشته است. بزودی آن‌ها با استفاد ه از لعاب و مینا که به شکل فیروزه، مرجان و یاقوت می‌درخشند نقش و نگارهای زیبایی به وجود می‌آورند.

آنچه در آثار سرامیک گرجستان مشهود است، سادگی، زیبایی، شکوه و ایجاز آن است. این ویژگی‌ها بخصوص از ظروف تزئینی بزرگ مشاهده می‌شود. هنرمندان برجسته گرجستان آثار زیبای بسیاری آفریده‌اند که آن‌ها را میتوان در موزه‌های هنرهای گرجستان و در گالری‌های تابلوهای نقاشی در شهرهای مختلف در کشورهای خارجه مشاهده کرد.

اساتید هنر تجسمی گرجستان، ذوق سرشاری برای فعالیت‌های هنری دارند، آنان آثاری راستین و الهام بخش درباره موضوع‌های عصر ما به وجود می‌آوردند. برگزاری نمایشگاه‌های بهاره و پاییزی از تابلوهای نقاشی سرتاسر جمهوری گرجستان در گالری تابلوهای نقاشی به صورت یک آئین سنتی درآمده است. شرکت نقاشان گرجستان نمایشگاه‌های تابلوهای نقاشی در داخل و خارج از کشور مانند نیویورک، لندن، ونیز، بروکسل و دیگر شهرهای بزرگ جهان همواره با موفقیت بزرگی همراه بوده است.

موسیقی

گرجستان دارای یک فرهنگ موسیقی غنی و باستانی است. آوازهای گرجیان کاملاً وابسته به سرودهای کلیسایی در قرون وسطی است. چنانچه از منابع بر می‌آید دو گونه موسیقی صوتی در بیزانس و گرجستان وجود داشته است. یکی از آن‌ها یونانی و تک صوتی و دیگر ی گرجی و با سه درجه صوت خوانده می‌شد. از برجسته‌ترین مصنفان آهنگ‌ها باید از گریگوری مقدس از خانذتا و میکائیل مودرکیلی، و ایئونه متبواری در سده دهم نام برد.

گرجی‌ها به دلیل عشق به موسیقی، رقص، تئاتر و هنر از شهرت خاصی برخوردار هستند. نت‌های موسیقی برروی دست نوشته‌هایی از سرودهای دینی گرجستان باستان مدت‌ها ناشناخته ماند. 9 دست نوشته عمده که چند نسخه از آن‌ها به طرز زیبایی تذهیب‌کاری شده است و دارای نمونه‌های از نت‌های موسیقی باستانی است وجود دارد. یک زبان‌شناس گرجی به نام پاوله اینگوروقوا موفق به بازسازی آهنگ‌های واقعی این سرودهای کلیسایی شد. تردیدی نیست که پژوهش‌های او خدمت بزرگی به بررسی و سرود نویسی گرجی در مقایسه با سرود نویسی بیزانس، روسیه و ارمنستان انجام داده است. از اواسط قرن نوزدهم فرهنگ اپرا رواج یافت. عمارت اپرای تفلیس در سال 1883 ساخته شده است و در سال 1918 کنسرواتوار تفلیس افتتاح شد.